Negociatat midis Uashingtonit dhe Teheranit mbi programin bërthamor të diskutueshëm të Iranit hyjnë sot në fazën vendimtare.

I dërguari special i SHBA-së, Steve Witkoff dhe ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi pritet të marrin pjesë sot në raundin e pestë të bisedimeve, në Romë.

Shteti i Gjirit, Oman, po ndërmjetëson midis dy vendeve. Shtetet e Bashkuara të Amerikës po kërkojnë që qeveria iraniane të ndalojë plotësisht pasurimin e uraniumit, të cilin Uashingtoni e sheh si një masë të nevojshme për të parandaluar përgjithmonë zhvillimin e armëve bërthamore.

Teherani e refuzon këtë kërkesë, por ka treguar gatishmëri për të kufizuar sërish programin bërthamor dhe për të lejuar kontrolle më të rrepta.

Të dyja palët, fillimisht kishin shprehur optimizëm në fillim të bisedimeve. Megjithatë, pas takimit të fundit në kryeqytetin e Omanit, Muscat, dolën në pah dallime të rëndësishme mbi çështjen qendrore të pasurimit të uraniumit.

Ekspertët thonë se negociatat tani janë në një fazë kritike.

Rreth 130 kamionë me ndihma humanitare kaluan në Rripin e Gazës, tre ditë pasi Izraeli lehtësoi bllokadën 11-javore që kishte izoluar territorin. Megjithatë, drejtuesit e agjencive humanitare paralajmërojnë se kjo është vetëm një pjesë shumë e vogël e ndihmës së nevojshme për të parandaluar një katastrofë humanitare.

Drejtori i vendit i Programit Botëror të Ushqimit të OKB-së e përshkroi situatën si “vetëm një pikë uji në oqean” në lidhje me nevojat për të përballuar nivelet alarmante të urisë në Gaza.

Ministri i Shëndetësisë i Autoritetit Palestinez, Majed Abu Ramadan, raportoi se javën e kaluar 29 fëmijë dhe persona të moshuar kanë humbur jetën si pasojë e “vdekjeve të lidhura me urinë”.

Grupet humanitare paralajmërojnë se 2.1 milionë banorët e Gazës po përballen me “nivele të larta të pasigurisë akute ushqimore”, me pakësim të ushqimeve bazë dhe rritje të çmimeve.

Sipas Klasifikimit të Fazës së Integruar të Sigurisë Ushqimore, i mbështetur nga OKB-ja, rreth gjysmë milioni njerëz në Gaza janë në rrezik të pasigurisë “katastrofike ushqimore” në muajt e ardhshëm, duke rrezikuar kequshqyerjen e rëndë, urinë dhe një rritje të vdekshmërisë.

Një zyrtar i Programit Botëror të Ushqimit bëri të ditur se OKB-ja dhe partnerët e saj kanë më shumë se 140,000 ton ushqim të gatshëm në korridoret humanitare, mjaftueshëm për të ushqyer gjithë popullsinë e Gazës për dy muaj dhe janë gati ta shpërndajnë atë në shkallë të gjerë.

Nga ana tjetër, Izraeli mohon mungesën e ndihmave dhe akuzon Hamasin për vjedhje të furnizimeve humanitare për t’i dhënë luftëtarëve të tij ose për t’i shitur në mënyrë ilegale, akuza këto që Hamas e ka mohuar fuqishëm. OKB-ja gjithashtu ka hedhur poshtë pretendimet për devijim të ndihmave.

Situata në Gaza mbetet kritike ndërsa komuniteti ndërkombëtar kërkon të rrisë përpjekjet për të parandaluar përkeqësimin e mëtejshëm të krizës humanitare.

Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, ka shprehur mbështetje të plotë për një projektligj të senatorit republikan Lindsey Graham, i cili propozon një raund të ri sanksionesh të ashpra ndaj Rusisë dhe partnerëve të saj tregtarë, raportoi revista New Lines.

Sipas burimit, Rubio është një nga përkrahësit më të zëshëm të projektligjit dhe po punon për miratimin e tij në Senat. “Vini re se si Rubio i ngre sanksionet në një bazë pothuajse të përditshme. Ai dëshiron që Kongresi të miratojë projektligjin Graham sepse ka një shumicë në Senat që nuk i nënshtrohet vetos dhe kjo do të prishte çdo rivendosje të marrëdhënieve me Moskën”, citohet të ketë thënë burimi diplomatik.

Projektligji, i paraqitur në fillim të prillit nga Graham dhe senatori demokrat Richard Blumenthal, përfshin vendosjen e sanksioneve parësore dhe dytësore ndaj Rusisë nëse Moska refuzon propozimet e Uashingtonit për zgjidhjen e konfliktit në Ukrainë. Ai parashikon gjithashtu tarifa importi deri në 500% për mallrat nga vendet që vazhdojnë të blejnë naftë, gaz ose uranium nga Rusia.

Megjithatë, presidenti aktual i SHBA-së, Donald Trump, sipas New Lines, e kundërshton këtë nismë. Ai është shprehur kundër një vendimi të tillë në këtë fazë, duke reflektuar një qëndrim më të kujdesshëm lidhur me përshkallëzimin e mëtejshëm të tensioneve me Moskën.

Ndërkohë, Graham, i cili është përfshirë në listën e Rusisë për persona të shpallur terroristë dhe ekstremistë, vazhdon të jetë një nga figurat më të ashpra në Kongres për sa i përket qëndrimit ndaj Kremlinit.

Projektligji po trajtohet si një test i rëndësishëm për qëndrimin e ardhshëm të SHBA-së ndaj Rusisë dhe politikave të saj energjetike, në një kohë kur lufta në Ukrainë dhe ndikimi ekonomik global i saj vazhdojnë të jenë në qendër të vëmendjes ndërkombëtare.

Ministrat e Financave dhe guvernatorët e bankave qendrore të vendeve të G7-s [grupi i shtatë shteteve më të industrializuara të botës] janë pajtuar gjatë një takimi në Kanadanë perëndimore se Rusia mund të përballet me sanksione shtesë, nëse ajo i reziston një nisme për një armëpushim në luftën e saj në Ukrainë.

Shefat e Financave të G7-s kanë dënuar “luftën brutale” të Rusisë nëpërmjet një komunikate më 22 maj, në fund të takimit të tyre, dhe kanë thënë se nëse përpjekjet për të arritur një armëpushim dështojnë, ata do t’i shqyrtojnë të gjitha opsionet e mundshme, përfshirë “një shtim të mëtejmë të sanksioneve”.

Komunikata ka thënë, po ashtu, se asetet sovrane të Rusisë, që mbahen në juridiksionet e vendeve të G7-s, do të mbeten të ngrira derisa Moska t’i japë fund luftës dhe të paguajë për dëmet që ia ka shkaktuar Ukrainës.

Ministrat janë zotuar edhe që të punojnë bashkë që të sigurojnë se asnjë vend apo entitet që financon apo furnizon “makinerinë rus të luftës” nuk do të mund përfitojnë nga rindërtimi i Ukrainës.

“Ky është një qëndrim shumë i fortë”, ka thënë ministri kanadez i Financave, Francois-Philippe Champagne, duke e quajtur një shtyllë thelbësore të komunikatës, e cila nuk ka përmendur Kinën apo vendet e tjera që akuzohen se e furnizojnë Rusinë me komponentë kritikë.

Takimi i ministrave në Malet Shkëmbore Kanadeze i ka paraprirë një samiti të G7-s që do të mbahet në mes të qershorit, në një resort të afërt malor. Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, do të marrë pjesë në këtë samit, ka konfirmuar Shtëpia e Bardhë më 22 maj.

Në takim mori pjesë edhe ministri ukrainas i Financave, Serhiy Marchenko, i cili i bëri thirrje G7-s që të vazhdojë trysninë ndaj Rusisë.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, nuk e ka përmendur takimin e G7-s në videoadresimin e tij në mbrëmje, por ka thënë se Ukraina është e gatshme t’i ndërmarrë “hapat më të shpejtë të mundshëm” për t’i dhënë fund luftës.

“Ukraina nuk është e interesuar ta zgjasë luftën, por të përgatitet për çfarëdo zhvillimi. Është e qartë për botën se është faji i Rusisë që lufta ende po vazhdon”, ka thënë ai. “Ne të gjithë, nga ana jonë, po i bëjmë të gjitha punët e nevojshme përgatitore. Ajo që nevojitet është gatishmëri reciproke nga Rusia – dhe ajo nuk ekziston tani”.

Përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund konfliktit janë përshpejtuar, ndërsa zyrtarët rusë dhe ukrainas javën e kaluar kanë zhvilluar bisedimet e tyre të para të drejtpërdrejta pas më shumë se tre vjetësh.

Por, Kremlini ka thënë më 22 maj se “ende nuk ka pajtim” për bisedimet e reja për paqe me Ukrainën, duke hedhur poshtë raportimet se dy vendet do të zhvillojnë së shpejti negociata në Vatikan.

Trump ka biseduar përmes telefonit me presidentin rus, Vladimir Putin, më 19 maj, në një përpjekje për t’i dhënë fund, siç është shprehur ai, “kasaphanës” – por as telefonata, e as bisedimet e mëhershme të drejtpërdrejta nuk shtynë Rusinë të bëjë lëshime./REL/