Shëndeti
Trajtimi i depresionit ndryshon me shpejtësi trurin
Terapitë e ndryshojnë trurin çuditërisht shpejt
Published
2 years agoon
By
Betim GashiKur përvoja të ngjashme përsëriten vazhdimisht në trurin e njeriut për vite me radhë, struktura e tij bëhet mjaft fikse dhe rezistuese ndaj ndryshimeve të shpejta.
Kjo mund të nënkuptojë, ndër të tjera, se njerëzit me depresion kronik, në të cilët përjetësohen vazhdimisht përvojat negative, kanë pak shanse për të dalë prej tij.
Shkencëtarët ishin të bindur më parë se struktura e trurit të të rriturve ishte përgjithësisht e pandryshueshme dhe e paaftë për të ndryshuar, të paktën për ndryshime të shpejta. Por në dekadat e fundit është treguar se truri, jo vetëm i fëmijëve, por edhe i të rriturve, ndryshon funksionalisht, madje edhe morfologjikisht. Kjo aftësi e trurit për të ndryshuar quhet neuroplasticitet. Ai mundëson krijimin e qarqeve të reja nervore, sinapset e reja, madje edhe neuronet e reja. Këto ndryshime në përgjithësi ndodhin ngadalë dhe gradualisht, shumë më pak te të rriturit sesa te fëmijët.
Terapitë e ndryshojnë trurin çuditërisht shpejt
Megjithatë, një punim i ri i shkencëtarëve gjermanë i paraqitur në Kongresin e Kolegjit Evropian të Neuropsikofarmakologjisë (ECNP) në Vjenë tregoi se nuk është kështu.
Sipas rezultateve të hulumtimit të tyre, trajtimi spitalor i depresionit me tri terapi të njohura mund të çojë në një rritje të lidhjes së neuroneve të trurit brenda vetëm disa javësh.
Në të njëjtën kohë, pacientët që reagojnë mirë ndaj terapive të tilla tregojnë një rritje më të madhe të lidhjes sesa ata që nuk reagojnë ndaj tyre dhe ata që nuk trajtohen.
Ilaçet kundër depresionit, terapia konjitive e sjelljes (CBT) dhe terapia elektrokonvulsive (ECT) nuk funksionojnë për të gjithë me çrregullime të rënda depresive, por ekipi gjerman thotë se një kombinim i këtyre trajtimeve mund të ndryshojë strukturat e trurit, të cilat konsiderohen kyçe për trajtimin e kushteve të tilla si kronike. dhe depresion të rëndë. Se sa zgjasin ndryshime të tilla mbetet për t’u përcaktuar.
Duke prezantuar punën në kongres, autori kryesor i tij, profesori dhe psikologu Jonathan Repple nga Universiteti i Frankfurtit, tha se ekipi zbuloi se, për habinë e tyre, këto ndryshime ndodhën gjatë një periudhe prej vetëm 6 javësh.
Ai vuri në dukje se ekipi i tij nuk e di “si ndodhin këto ndryshime ose pse do të ndodhnin me forma kaq të ndryshme trajtimi”, por shpjegoi se këto rezultate janë kryesisht në përputhje me “besimin e tyre se edhe gjatë një periudhe të shkurtër kohore truri ka një fleksibilitet shumë më i madh në përshtatje sesa mendohej më parë”.
Depresioni ndryshon trurin
Njerëzit që vuajnë nga depresioni i rëndë kronik shpesh kanë probleme me rregullimin e emocioneve negative dhe përgjigjet fiziologjike ndaj stresit. Në kushte të tilla të vështira, të shijosh edhe aktivitetet më të këndshme në jetë mund të perceptohet si një barrë.
Disa skanime të mëparshme të trurit kanë treguar se depresioni i rëndë shoqërohet me ndryshime në vëllimin e lëndës gri (e cila përbëhet nga trupat e neuroneve) dhe lëndës së bardhë (e cila përbëhet nga fibra nervore). Ajo shoqërohet gjithashtu me rritjen e aktivitetit në amigdalë, pjesa e trurit përgjegjëse për përpunimin e emocioneve, e cila ndikon në përvojat emocionale.
Së fundi, shoqërohet edhe me ulje të hipokampusit, i cili luan një rol të madh në të mësuarit dhe kujtesën afatgjatë, si dhe me uljen e ganglioneve bazale, të cilat marrin pjesë edhe në përpunimin e emocioneve.
Nëse vërtet ekziston një lidhje e fortë dhe e diferencuar midis strukturës së trurit të njeriut dhe depresionit, kjo mund të bëjë një rrugë të gjatë në përmirësimin e diagnostikimit dhe trajtimit të sëmundjeve mendore.
Një studim i efektit të tri terapive
Në studimin e ri, shkencëtarët përdorën imazhe të rezonancës magnetike (MRI) për të skanuar trurin e 109 pacientëve me çrregullim të madh depresiv përpara se të fillonin trajtimin. Pas kësaj, pacientët trajtoheshin me terapi elektrokonvulsive, ose psikoterapi (tipi i sjelljes), ose me ilaçe kundër depresionit (të ashtuquajturit antidepresivë), ose me ndonjë kombinim të këtyre terapive.
Gjashtë javë pas ekzaminimit të parë MRI, truri i pacientëve u skanua përsëri. Rezultatet “para dhe pas” më pas u krahasuan me trurin e 55 pjesëmarrësve të shëndetshëm të studimit.
Autorët zbuluan se pacientët me përmirësimin më të madh të simptomave shfaqën gjithashtu ndryshimet më strukturore në tru. Pas gjashtë javësh, lidhja midis neuroneve në pjesë të caktuara të trurit të tyre u rrit dhe këto efekte ishin të pavarura nga zgjedhja e trajtimit.
“Ne ishim të befasuar me shpejtësinë e përgjigjes”, tha Repple.
Shkencëtarët besojnë se për trajtimin e depresionit dhe sëmundjeve të tjera psikiatrike, ndryshimet plastike në strukturën e trurit ndodhin me kalimin e kohës.
Ky konsiderohet si një mekanizëm i zakonshëm i veprimit të antidepresantëve, psikoterapisë dhe terapisë elektrokonvulsive. Megjithatë, hulumtimi që sqaron se cilat ndryshime janë të nevojshme ose specifike për përgjigjen ndaj trajtimit ose remisionit të depresionit është i rrallë.
Si funksionojnë të tri terapitë?
Siç u tha në hyrje, në trajtimin e depresionit, ekspertët sot përdorin kryesisht tri terapi natyrale: antidepresivë, terapi konjitive-sjellëse (CBT) dhe terapi elektrokonvulsive (ECT).
ECT duket të jetë trajtimi më efektiv dhe më i shpejtë për depresionin e rëndë dhe rezistent. Kjo metodë u prezantua nga Cerletti dhe Bini në vitin 1938. Ishte i ashtuquajturi ECT amtar, efektet anësore të së cilës e sollën reputacionin e kësaj terapie në mesin e shekullit të 20-të, veçanërisht në media dhe filma për shembull, One Flew Over the Cuckoo’s Nest.
Megjithatë, sot ECT aplikohet në një mënyrë krejtësisht tjetër: në depresione të rënda dhe rezistente (që nuk i përgjigjen antidepresivëve), me pëlqimin e pacientit, pas trajtimit somatik (që përjashton disa kundërindikacione), pacienti është nën anestezi dhe nën ndikim. i një relaksuesi muskulor (kështu që nuk ka konvulsione klasike).
Në këtë terapi, një rrymë elektrike kalon nëpër trurin e pacientit. Hulumtimet kanë treguar se ECT përmirëson komunikimin midis neuroneve në pjesë të caktuara të trurit.
Për më tepër, studiuesit në Universitetin Johns Hopkins zbuluan kohët e fundit se qelizat e reja të trurit zhvillohen në hipokampusin e minjve të trajtuar me ECT.
Studimet njerëzore kanë prodhuar rezultate të ngjashme. Për shembull, në vitin 2015, shkencëtarët zbuluan se ECT ri-formëson lidhjet neuronale në amigdalën dhe hipokampusin e pacientëve me depresion të rëndë.
Ilaçet kundër depresionit janë lidhur me plasticitetin neuronal në hipokampus dhe korteksin parafrontal përmes dekadave të kërkimit. Terapia kognitive-sjellëse (CBT), nga ana tjetër, shoqërohet me aktivizimin e ndryshuar të trurit në korteksin parafrontal dhe precuneus, të cilat janë të lidhura me imazhet mendore dhe kujtesën. Por pavarësisht se janë të bazuara në prova, këto terapi nuk janë gjithmonë njësoj efektive ose rezultojnë në nivele të qëndrueshme të ndryshimit të trurit.
Truri është një strukturë jashtëzakonisht komplekse dhe e njëjta gjë vlen edhe për emocionet njerëzore, andaj, lidhja e të dyjave është një detyrë jashtëzakonisht e vështirë.
Pasi studimi i ri tregoi se këto terapi mund të shkaktojnë ndryshime në tru, pyetja tjetër është nëse trajtime të ndryshme mund të ndryshojnë pjesë specifike të rrjeteve të trurit, ose anasjelltas – nëse mund të përdorim ndërprerje në rrjetet e trurit për të zgjedhur terapi që mund të jenë të dobishme.
Fatkeqësisht, ndryshimet e regjistruara në hulumtimin e ri nuk mund të lidhen ende me një formë specifike trajtimi. Siç sugjerojnë vetë autorët, për këtë do të duhet të kryhen kërkime më të detajuara. Por mbi të gjitha, rezultatet e regjistruara duhet të përsëriten në studime të pavarura.
Shëndeti
Kardiokirurgjia shënon numër rekord të operimeve në zemër të hapur
Published
2 days agoon
January 20, 2025By
UBTNewsShërbimi Klinik i Kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 ka shënuar numër rekord të ndërhyrjeve në zemër të hapur. E falë rinovimeve që kanë ndodhur po në këtë njësi janë krijuar mundësitë që të rritet edhe numri i operacioneve më të komplikuara për pacientët.
Përmirësimet infrastrukturore që kanë ndodhur vitin e kaluar kanë rritur numrin e shtretërve në njësinë intensive, por edhe në gjithë klinikën, thotë drejtori i Shërbimit klinik të Kardiokirurgjisë, Shpejtim Shurdhiqi.
“Ka qenë një vit jashtëzakonisht i suksesshëm për shërbimin klinik të kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 kemi arritur që të bëhet një rinovim i klinikës në tërësi e cila ka krijuar një hapësirë të mirë për të gjithë stafin, e posaçërisht për pacientët. Ajo që është me rëndësi është arritur që të rritet numri i shtretërve në intensiv, është rritur numri nga 4 në 10 shtretër, ndërsa në repart është rritur numri prej 14 në 17. Kështu që kjo hapësirë e rritur, rinovimet e pjesës së nënkulmit ka bërë që të kemi një aktivitet më të shtuar të ndërhyrjeve kirurgjike në repartin tonë.. kemi arritur që ky numër i operacioneve të rritet ndjeshëm, përderisa më herë janë realizuar 6-7 operacione brenda javës tash kemi arritur që ky numër të arrijë në 10, shto edhe rastet urgjente apo emergjente të cilat kryhen gjatë tërë javës. Kjo ka ndikuar në masë të madhe që të kemi gradualisht edhe zvogëlim të listës së pritjes, e cila mendoj se në të ardhmen, ky numër i listës së pritjes do të reduktohet edhe mëtutje”, thotë Shurdhiqi.
E numër rekord të operimeve kjo njësi ka shënuar vitin e kaluar.
“Vitin e kaluar është një numër rekord i operimeve gjatë historisë së kardiokirurgjisë, deri në fund të dhjetorit kemi arritur që të kryhen 372 intervenime kirurgjike në zemër të hapur. Kjo siç ka thash ka ndikuar që edhe lista e pritjes lehtësisht të arrihet dhe të zvogëlohet”, theksoi kardiokirurgu Shurdhiqi.
Në Kardiokirurgji duke nisur nga viti i kaluar është rritur edhe numri i operimeve të komplikuara në zemër të hapur.
Drejtori i kësaj njësie, Shpejtim Shurdhiqi thotë se planifikojnë që në periudhën dy deri tri vjeçare të realizohen më shumë ndërhyrje me metoda minimale invazive.
“Krahas numrit është rritur edhe numri i operacioneve më të komplikuara çka do të thotë se me një pacientë sot kryhet ndërrimi i dy ose tre valvulave apo tek i njëjti pacienti kryhet edhe ndonjë bajpas. Janë operacione komplekse përderisa më herët kanë qenë shumë më të rralla. Kështu që tash është një formë rutinë e kryerjes së operacioneve të kombinuara duke përfshirë edhe pjesën valvulare edhe pjesën rivaskularizimit të zemrës, po shto këtu edhe intervenimet që kanë të bëjnë me sëmundjet e aortës qofshin ato elektive apo emergjente të cilat kryhen gjatë javës apo viti… Gjatë vitit të kaluar në bashkëpunim me Spitalin e Zyrihut me ndihmën e profesorit, Xhemajli kemi arritur që të kryhen edhe tri raste me metoda minimale invazive e cila në të ardhmen neve na hup rrugën që në periudhë 2-3 vjeçare të fillohen edhe këto procedura të realizohen në kuadër të klinikës”, theksoi Shurdhiqi.
Duke qenë që kryerja e një intervenimi kirurgjik në zemër në institucionet private shëndetësore për pacientët kosovarë ka kosto të lartë e cila prek shifrat deri në 30 mijë euro, ofrimi i këtij shërbimi në QKUK bëhet pa pagesë.
“Operacionet në zemër të hapur tek ne bëhen pa pagesë, kurrfarë pagese nuk kryhet nga ana e pacientit apo familjarëve kështu që është një përparësi e madhe për arsye se çdo intervenim, se zakonisht intervenimet tona kushtojnë shumë mbi 10 mijë, 20 mijë, 30 mijë euro kështu të gjitha kryhen pa kurrfarë pagese apo financimi”, shprehet ai.
Shërbimi i Kardiokirurgjisë po planifikon që përgjatë këtij viti të pasurohet edhe me pajisje të reja.
Përballja me të ftohurën është e vështirë në çdo stinë. Disa nga aleatët më të mirë të sistemit imunitar janë vitaminat, mineralet dhe probiotikët.
Një nga ushqimet më të pasura me probiotikë është kosi, i cili sipas ekspertëve është ideal për të luftuar të ftohurën.
Studimet thonë se probiotikët ofrojnë përfitime të forta në zbutjen e simptomave dhe shkurtimin e kohëzgjatjes së të ftohurës.
A mjafton kosi për të luftuar të ftohurën?
Te kosi gjenden dy nga llojet më mirëbërëse të baktereve që janë të shëndetshm organizmin, gjë që e bën kosin një aleat të njeriut jo vetëm gjatë të ftohurës. Kosi është padyshim i mirë kundër të ftohurë sepse përmban edhe zink.
Ky mineral jo vetëm që forcon imunitetin por shkurton kohëzgjatjen e simptomave të të ftohurës, sasia e nevojshme e zinkut për të mundur sëmundjen është të paktën 75 miligramë.
Studimet tjera kanë treguar se kur gratë konsumojnë kos çdo ditë për 9 javë, kanë më pak inflamacion në organizëm. E ftohura është një reagim inflamator ndaj bakterit. Kosi është ushqim fantastik për t’u konsumuar gjatë të ftohurës dhe jo vetëm.
Ai përmban vitaminë D dhe kalcium që së bashku me zinkun dhe probiotikët ofrojnë ushqyes të rëndësishëm, e ftohura nuk largohet vetëm duke e ngrënë. Kosi funksionon në kombinim me një regjim të shëndetshëm ushqimor. Kosi është i butë dhe i lëngshëm ndaj mund të konsumohet lehtë në rastet e acarimit të fytit apo bllokimit të hundëve.
Ekspertët nënvizojnë që njerëzit e prekur nga e ftohura s’duhet t’i mbajnë shpresat tek kosi si terapia kryesore kundër sëmundjes. Konsulta me mjekun është kryesorja, bashkë me ushqimin e shëndetshëm. /UBT News/
Shëndeti
Problemet me zemrën, çfarë të keni kujdes kur është ftohtë?
Published
6 days agoon
January 16, 2025I ftohti përbën një sfidë të madhe për njerëzit që vuajnë nga sëmundjet e zemrës. Në rastin e sëmundjeve koronare, temperaturat e ftohta mund të nxisin ishemi kardiake, gjë që mund të shkaktojë edhe atak në zemër.
Ndikimi i temperaturave të ulëta te shëndeti i zemrës – Kur trupi gjendet në ambient të ftohtë duhet të përshtatet, të ruajë temperaturën e brendshme. Mënyra si përshtatet ka të bëjë me ndryshime fiziologjike që janë sfiduese për njerëzit. Temperaturat e ftohta shkaktojnë probleme si rritje e rrahjeve të zemrës, rritje të tensionit, sforcim të zemrës, prirje më e lartë ndaj trombozës.
Ekspozim minimal ndaj të ftohti – Kufizoni kohën e kaluar në ambiente të ftohta dhe nëse u duhet të dilni patjetër, vishuni ngrohtë nga koka tek këmbët.
Mos u stërmundoni – Stërmundimi fizik në hapësira të jashtme e në ambient të ftohtë mund të jetë dëmtues për zemrën.
Mos e teproni me nxehtësinë – Nëse visheni trashë dhe kryeni aktivitet fizik do ta stërmundoni zemrën. Enët e gjakut zgjerohen papritur dhe tensioni i gjakut do të ulet. Nëse jeni në ambient të jashtëm dhe vëreni që po djersisni, atëherë kjo është një shenjë rreziku.
Kujdes me gripin – I rrezikshëm për njerëzit që vuajnë nga zemra. Para se të merrni medikament, konsultohuni më parë me mjekun.
Mos pini alkool – Ajo zgjeron enët e gjakut në lëkurë, ju bën të ndiheni ngrohtë. Por nga ana tjetër, nxehtësia e nevojshme përthithet nga organet jetësore duke ju vënë në rrezik. /UBT News/
Dimri është sezoni kur sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje të shtuar për t’u mbrojtur nga infeksionet e ftohta dhe gripi. Një mënyrë e shkëlqyer për ta forcuar imunitetin është përmes ushqimit të shëndetshëm, veçanërisht duke konsumuar fruta që janë të pasura me vitamina.
Ja disa fruta që mund t’ju ndihmojnë të mbani imunitetin të fortë gjatë dimrit:
Citruset (portokalli, mandarina, limoni, grejpfruti) – Këto fruta janë burime të pasura me vitaminën C, e cila është e njohur për rolin në forcimin e sistemit imunitar. Vitamina C ndihmon në luftimin e infeksioneve dhe redukton kohën e rikuperimit nga ftohjet.
Kivi – Tjetër burim i shkëlqyer i vitaminës C, dhe përmban fibra dhe antioksidantë që ndihmojnë trupin të luftojë bakteret dhe viruset.
Molla – E pasur me vitamina dhe minerale, sidomos me A dhe C, që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur të sistemit imunitar. Ajo përmban fibra që ndihmojnë tretjen.
Pjeshka –Burim i shkëlqyer i vitaminës A, që është esenciale për mbrojtjen e mukozave të trupit e forcimin e mbrojtjes natyrore të trupit.
Mjedra dhe boronica – Këto fruta të kuqe janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht me flavonoide, të cilat ndihmojnë në rritjen e përgjigjes imunitare dhe zvogëlojnë inflamacionin.
Konsumimi i këtyre frutave, me dietë të balancuar, rrit aftësinë e trupit për t’u mbrojtur nga sëmundjet dhe do t’ju ndihmojë të kaloni dimrin më të shëndetshëm. Në këtë sezon të ftohtë, kujdesuni për trupin e sigurohuni t’i jepni lëndët ushqyese të nevojshme për të mbajtur imunitetin në nivele të larta! /UBT News/
Rektori Hajrizi mori pjesë në ceremoninë përkujtimore të 19-vjetorit të vdekjes së Presidentit Dr. Ibrahim Rugova
Rektori i UBT-së përcjell punimet e Forumit Ekonomik Botëror Davos 2025
Liverpool-Lille: Formacionet e mundshme, Zhegrova mungon në ‘Anfield’
Kurti merr pjesë në Forumin Ekonomik në Davos, pritet nënshkrimi i Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë me EFTA-n
Akulli, rrezik për banorët e një ndërtese në Bregu Diellit
Davos – Scholz: SHBA-ja do të mbetet një nga aleatet më të afërta dhe më të domosdoshme të Gjermanisë
Subjektet politike me më së shumti vëzhgues për zgjedhjet e 9 shkurtit
KQZ akrediton edhe 15,889 vëzhgues të subjekteve politike
Shefi i ushtrisë izraelite jep dorëheqje për shkak të sulmit të 7 tetorit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!