Qëndrimi i gjatë ulur, qoftë në punë, përpara TV-së apo gjatë lojërave, është i dëmshëm për shëndetin dhe mund të shkaktojë sëmundje të ndryshme:

Deformimi i shpinës: Pozicioni ulur kthen kurbën natyrale S të shpinës në C, duke rritur presionin mbi disqet ndërvertebrore dhe tensionin në qafë.

Sistemi kardiovaskular: Muskujt dobësohen, qarkullimi i gjakut përkeqësohet dhe rritet rreziku i sëmundjeve të zemrës dhe aterosklerozës.

Venat me variçe: Qëndrimi ulur dobëson qarkullimin në këmbë, duke favorizuar venat me variçe dhe mpiksjet e gjakut.

Obeziteti: Metabolizmi ngadalësohet, trupi djeg më pak kalori dhe yndyra grumbullohet.

Muskujt dhe eshtrat: Dobësimi i muskujve dhe rreziku i osteoporozës rritet.

Sistemi i tretjes: Ulja e insulinës mund të shkaktojë diabet, kapsllëk dhe hemorroide.

Plakja: Mungesa e aktivitetit shkurton telomeret dhe përshpejton plakjen.

Shëndeti mendor: Rrit depresionin dhe ankthin për shkak të mungesës së endorfineve dhe serotoninës.

Pagjumësia: Trupi më pak ka nevojë për gjumë, duke u përkeqësuar cilësia e tij.

Probleme të performancës: Tek burrat, rrit rrezikun për mosfunksionim erektil, inflamacion dhe probleme hormonale.

Këshilla: Lëvizja e rregullt, stërvitja dhe qëndrimi në këmbë herë pas here ndihmojnë për të reduktuar këto rreziqe. /A.Z/UBT News/

Studimet shkencore mbi ndikimin e stresit në organizëm tregojnë se ai mund të jetë si shkak, ashtu edhe pasojë e humbjes së shikimit.

Humbja e aftësisë për të parë shoqërohet shpesh me stres të madh mendor, i cili në disa raste sjell edhe depresion dhe izolim shoqëror.

Sipas shkencëtarëve të Institutit të Psikologjisë Mjekësore në Gjermani, stresi rrit nivelin e kortizolit, gjë që ndikon në sistemin nervor simpatetik dhe atë vaskular. Me kalimin e kohës, kjo gjendje prek shëndetin e trurit dhe syve, duke çuar deri në humbje të plotë të shikimit.

Konkluzioni i tyre është se stresi nuk është vetëm pasojë e problemeve me sytë, por edhe faktor që i përkeqëson ato. Ulja e stresit mund të sjellë përmirësim të shikimit, madje edhe rikthimin e tij në disa raste.

Ekspertët rekomandojnë meditimin, teknikat e menaxhimit të stresit dhe këshillimin psikologjik si mënyra efektive për të ruajtur shëndetin e syve. Po ashtu, mjekët këshillohen të motivojnë pacientët me optimizëm, pasi frika nga humbja e shikimit shpesh e rëndon gjendjen.

Në shumicën e rasteve, problemet që lidhen me stresin tek sytë janë të përkohshme dhe zhduken sapo kalon situata stresuese.

Megjithatë, nëse simptomat vazhdojnë, është e domosdoshme të konsultoheni me një okulist. /A.Z/UBT News/

Një artist në Gjermani përfundoi në spital pas një pickimi nga një insekt, duke shfaqur simptoma që mjekët nuk mund t’i lidhin mes tyre. Pas një muaji trajtimesh të pasuksesshme, ai futi historinë mjekësore në ChatGPT, i cili sugjeroi diagnozën tularemia (ose ethet e lepurit).

Diagnoza rezultoi e saktë dhe rasti u publikua më pas në një studim shkencor, sipas raportimit të VOX.

Nga ana tjetër, në SHBA, një pacient me shenja psikoze ndjeki këshillat e ChatGPT për alternativa të kripës së tryezës.

Chatboti i kishte sugjeruar natrium bromid, substancë që përdoret për pastrimin e pishinave. Pas tre muajsh, pacienti përfundoi në repart psikiatrik për tri javë. Ky kontrast tregon qartë se ChatGPT mund të ndihmojë në raste të ndërlikuara, por jep edhe këshilla të rrezikshme.

Përdorimi i inteligjencës artificiale  kërkon kujdes. Dr. Roxana Daneshjou, profesoreshë dhe hulumtuese në Shkollën e Mjekësisë të Stanfordit, paralajmëron: “Duhet të jemi shumë të kujdesshëm në përdorimin e tij për qëllime mjekësore, sidomos kur nuk kemi njohuritë çfarë është e saktë dhe çfarë jo. Kur është i saktë, funksionon shumë mirë, por kur është i gabuar, pasojat mund të jenë katastrofike.”

Një problem tjetër është se ata janë “servilë”, duke dhënë atë që përdoruesi do të dëgjojë, edhe nëse është e pasaktë. Daneshjou sugjeron përdorimin e “Dr. Google”, që ofron informacione të verifikuara nga institucione si Mayo Clinic dhe Harvard Medical School.

Megjithatë, ChatGPT mund të shërbejë si mjet ndihmës, ndihmon pacientët të kuptojnë shënimet e mjekut, të përgatisin pyetje për vizitën e radhës, ose të interpretojnë rezultatet e analizave. Më 2023, një studim tregoi se chatbotët japin përgjigje cilësore dhe empatike.

Një çështje tjetër është privatësia: ChatGPT nuk është i mbrojtur nga HIPAA, ligji amerikan për privatësinë e të dhënave shëndetësore.

Informacioni që futet mund të ruhet, të përdoret për trajnime dhe teorikisht mund të shfaqet në përgjigje për dikë tjetër.

Sipas një raporti të Elsevier, gjysma e mjekëve kanë përdorur një mjet AI dhe një në pesë e ka përdorur për të kërkuar një mendim të dytë.

Studimet tregojnë se ChatGPT mund të japë diagnoza më të sakta se mjekët, megjithëse kombinimi i të dyjave është më i fuqishëm.

Adam Rodman, mjek në Beth Israel Deaconess Medical Center dhe instruktor në Harvard Medical School, sugjeron:

“Pacientët duhet të flasin hapur me mjekët për përdorimin e modeleve të mëdha gjuhësore, dhe po ashtu edhe mjekët duhet të flasin me pacientët për këtë. Një bisedë transparente mund të bëjë komunikimin shumë më produktiv.” /A.Z/UBT News/

Arroret si lajthitë, arrat, arrat indiane, fëstëkët dhe bajamet njihen për përfitimet e tyre shëndetësore, por sipas ekspertëve, fëstëku zë vendin e parë.

Sipas revistës RealSimple, dietologia Carrie Lupoli thekson se fëstëku është një ushqim që përmban pothuajse gjithçka që i duhet trupit.

“Fëstëkët janë të pasur me proteinë, gjë që i bën idealë për të mbajtur të qëndrueshme nivelet e sheqerit në gjak dhe për t’i dhënë trupit energji gjatë gjithë ditës”, – shpjegon ajo.

Përveç proteinës, fëstëkët janë të mbushur me fibra dhe antioksidantë, të cilat ndihmojnë shëndetin e zorrëve dhe reduktojnë inflamacionin.

Një tas me fëstëkë përmban rreth 25 gramë proteinë, që mbulon të paktën një të katërtën e nevojave ditore të trupit.

“Arroret janë grup ushqimesh me fuqi të madhe, sepse ofrojnë yndyra të shëndetshme dhe lëndë ushqyese thelbësore. Janë një zgjedhje e shkëlqyer si për vegjetarianët, ashtu edhe për këdo që kërkon të marrë më shumë proteina gjatë ditës”, – shton Lupoli.

Ajo vë në dukje se nuk ka nevojë për receta të ndërlikuara për t’i përfshirë në dietë. Një grusht fëstëkë mund të shtohet në kosin e mëngjesit, sallata apo thjesht të konsumohet si një snack i shëndetshëm në vend të ushqimeve të përpunuara.

Fëstëkët jo vetëm që pasurojnë ushqimin tuaj me vlera ushqyese, por i shtojnë edhe më shumë shije çdo vakti. /A.Z/UBT News/