Shëndeti

​Si të njihni simptomat e sulmit në tru me kohë?

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit.

Published

on

Goditja në tru është çrregullim i papritur neurologjik i shkaktuar nga një çrregullim i qarkullimit cerebral, i cili çon në një furnizim të pamjaftueshëm me oksigjen dhe lëndë ushqyese në pjesë të caktuara të trurit.

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit dhe humbje të funksioneve që ajo pjesë e trurit kontrollon.

Një goditje në tru mund të jetë rezultat i një bllokimi në arterien që furnizon trurin me gjak, që quhet goditje ishemike ose infarkt cerebral, që është edhe më i shpeshti. Por mund të ndodhë edhe për shkak të një këputjeje të një ene gjaku në tru kur ka një dalje gjaku në tru, ose një goditje hemorragjike.

Simptomat më të zakonshme të një goditjeje ndodhin papritur:

Mpirje, dobësi ose humbje e papritur e krahut, këmbës ose fytyrës, veçanërisht nëse preket vetëm njëra anë e trupit

Probleme të papritura të të folurit – vështirësi në të kuptuarit, shqiptimin ose humbjen e të folurit

Çrregullime të papritura vizuale – turbullim i papritur ose humbje e shikimit,

Çrregullime të papritura të ecjes, pasiguri dhe lëvizje në ecje, humbje e ekuilibrit, marramendje

Dhimbje koke e papritur e fortë, mund të shoqërohet me marramendje dhe të vjella

Faktorët e rrezikut për goditje në tru

pirja e duhanit,

dietë jo e duhur,

pasiviteti fizik,

obeziteti,

konsumi i shtuar i alkoolit,

presioni i lartë i gjakut,

kolesterol i larte,

diabeti,

sëmundjet e zemrës (veçanërisht fibrilacioni atrial),

ataku ishemik kalimtar (TIA).

Faktorët që nuk mund të ndikojmë:

mosha,

gjinia,

preferenca familjare.

Parandalimi

Një goditje në tru mund t’i ndodhë kujtdo, në çdo kohë, kudo. Çdo i katërti i rritur do të përjetojë një goditje në tru dhe është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë në mbarë botën. Megjithatë, pothuajse të gjitha goditjet në tru mund të parandalohen me masa parandaluese.

Hapi i parë në parandalim është të identifikoni dhe kuptoni faktorët tuaj të rrezikut. Ekzistojnë 10 faktorë kryesorë të rrezikut dhe mbrojtjes:

Hipertensioni (presioni i lartë i gjakut) – më shumë se gjysma e goditjeve në tru shkaktohen nga presioni i lartë i gjakut. Thjesht duke ekzaminuar dhe kontrolluar presionin e gjakut, ne mund të reduktojmë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.

Ushtrimi – Rreth një milion goditje në vit shkaktohen nga pasiviteti fizik. Vetëm duke ndjekur rekomandimet për sasinë minimale të aktivitetit fizik (30 minuta aktivitet i moderuar 5 herë në javë) mund të reduktojmë rrezikun tonë me 25%.

Ushqyerja – duke modifikuar dietën, gjegjësisht duke reduktuar marrjen e kripës, sheqerit dhe yndyrës dhe duke rritur marrjen e perimeve dhe frutave, ne ndikojmë në faktorë të rëndësishëm si mbajtja e peshës trupore “adekuate”, presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe në këtë mënyrë parandalojmë ndjeshëm goditjen në tru.

Pesha trupore – mbipesha është shkaku i çdo goditjeje të pestë. Personat mbipeshë kanë një rrezik 22% më të lartë për goditje në tru, ndërsa personat obezë kanë një rrezik 64% më të lartë!

Fibrilacioni atrial – rrahjet e parregullta, kryesisht shumë të shpejta të zemrës janë një rrezik i madh për goditje në tru, sigurisht nëse nuk trajtohen. Njerëzit me fibrilacion atrial kanë një rrezik pesë herë më të lartë për goditje në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, ato goditje të shkaktuara nga fibrilacioni atrial kanë më shumë gjasa të jenë fatale ose të rezultojnë në dëmtime më të rënda.

Pirja e duhanit – më shumë se një e dhjeta e rasteve të goditjes në tru janë të lidhura me duhanin. Lënia e duhanit do të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru. Për të rritur shanset për një ndërprerje të suksesshme, është e dobishme të shikoni ndihmën e një profesionisti.

Alkooli – më shumë se një milion raste infarkti në vit lidhen me konsumimin e tepërt të alkoolit. Reduktimi i marrjes së alkoolit në dy njësi në ditë për burrat dhe një njësi për gratë do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Kolesteroli – Më shumë se një e katërta e goditjeve në tru janë të lidhura me nivele të larta të kolesterolit “të keq” (LDL). Në dietën tuaj, zgjidhni yndyra të pangopura dhe jo të hidrogjenizuara në vend të yndyrave të ngopura. Nivelet e kolesterolit mund të kontrollohen nga dieta dhe mënyra e jetesës, por edhe nga terapia e përshkruar.

Diabeti – Çdo i pesti person që përjeton një goditje në tru është diabetik. Përveç kësaj, diabetikët kanë më shumë pasoja fatale të goditjes në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Reduktimi i rrezikut të diabetit dhe kontrolli i tij do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Depresioni dhe stresi – shëndeti mendor është i lidhur edhe me rrezikun e goditjes në tru. Çaji 1 në 6 goditje është i lidhur me shëndetin mendor. Depresioni dhe stresi rrisin rrezikun e goditjeve të vogla në tru, veçanërisht në popullatën e moshuar.

Këta faktorë rreziku vlejnë edhe për sëmundje të tjera kronike jo të transmetueshme, si kanceri, diabeti dhe sëmundjet kardiovaskulare. Prandaj, është jashtëzakonisht e rëndësishme të ndërmerren aktivitete parandaluese të strukturuara dhe në kohë.

Shëndeti

Sa vezë duhet t’i hani në javë dhe si ndikojnë në organizëm?

Published

on

Mëngjesi tipik i shumë amvisave shqiptare përfshinë vezët. Ato servihen të ziera ose të skuqura në forma të ndryshme. Veza është një ushqim i shëndetshëm.

Ajo kombinohet me shumë gatime siç është bukë e thekur me avokado, supë me oriz, tavë me spinaq apo ëmbëlsira.

Gjatë një jave njeriu arrin të konsumojë shumë vezë dhe natyrshëm lind pyetja nëse konsumi i kaq vezëve është i shëndetshëm. Ekspertët ushqimorë thonë se një njeriu mund të konsumojë pa frikë dy vezë në ditë.

Veza duhet shoqëruar me barishte, kos, avokado dhe bukë me drithë të plotë. Nëse e servoni me proshuta dhe shumë feta djathë, atëherë do të mbusheni me kalori dhe yndyra të panevojshme.

E bardha apo e verdha e vezës?

Disa hanë vetëm të bardhën e vezës në përpjekje për të mos konsumuar shumë kalori, por e verdha e vezës ka shumë ushqyes të nevojshëm.

Ato nuk gjenden tek e bardha e saj, ndaj veza duhet konsumuar e plotë. Të dhënat konfirmojnë se vitaminat që treten në yndyrë gjenden pikërisht tek e verdha e vezës. Ndaj nëse hiqni të verdhat e vezëve mund të mos merrni shumë kalori por as vlerat ushqyese të tyre.

Sasia e duhur e vezëve

Sasia e duhur e vezëve është e gjitha në varësi të regjimit ushqimor që njeriu ndjek gjatë jetës, një vezë përmban 80 kalori, 5 gramë yndyrë dhe 6 gramë proteinë. Nëse jeni duke marrë mjaftueshëm proteinë dhe yndyra nga ushqimet tjera, ngrënia e një omleti prej 5 vezësh çdo ditë është padyshim një ide e keqe. Gjatë ditës mund të bëni rregullimet e duhura në sasinë e yndyrës dhe proteinës. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Me këtë këshillë të thjeshtë mund të shpëtoni nga problemi i fryrjes

Published

on

Fryrja e barkut është dukuri e zakonshme e mund të prekë njerëzit e të gjitha moshave. Megjithatë, me këshilla të thjeshta nga një mjek, mund ta shpëtoni atë.

Edhe pse shkaktohet nga grumbullimi i gazit në zorrët, mund të jetë rezultat i problemeve të tretjes si kapsllëku ose intoleranca ushqimore.

Nëse zgjat më shumë se tre javë, ia vlen të kërkoni këshilla mjekësore pasi mund të lidhet me diçka më serioze.

Në shumicën e rasteve, fryrja mund të reduktohet thjesht duke ndryshuar zakonet tuaja të të ngrënit.

“Nëse doni të reduktoni fryrjen, kjo gjë është falas, e lehtë për t’u bërë, nuk përfshin suplemente dhe në shumë raste është shumë efektive”, tha doktor Karan Rajan.

Këshilla është e thjeshtë. Bëni pushime ndërmjet vakteve. Kjo do të thotë që s’ka “snack”, distanca mes tyre duhet të jetë tre ose katër orë. Doktor Rajan shpjegoi se kjo lejon që zorrët të pastrohen nga grimcat e mbetura të ushqimit dhe bakteret, të cilat mund të çojnë në fryrje.

“Brenda traktit tuaj të tretjes keni ‘mbledhësit’ e brendshëm të mbeturinave të njohur si kompleksi motorik migrues. Është tkurrje muskulore e ngjashme me valën që kalon nëpër traktin tretës midis vakteve, duke hequr mbetjet ushqimore dhe bakteret. Kjo siguron që zorrët tuaja të qëndrojnë të pastra dhe efikase”, shpjegoi ai.

Ky proces është thelbësor për parandalimin e rritjes së tepërt të baktereve dhe grumbullimit të mbetjeve ushqimore, që çojnë në fryrje dhe parehati. Megjithatë, ky sistem mund të funksionojë plotësisht vetëm nëse i jepni zorrëve një pushim nga të ngrënit.

Continue Reading

Shëndeti

Qumështi nuk është i mirë vetëm për forcimin e kockave, ja si e ndihmon trupin

Published

on

Përveç shtimit të qumështit në filxhanin të preferuar të kafesë ose me drithërat e mëngjesit, duhet të përfshini më shumë nga kjo pije në dietën për përfitimet shëndetësore që shkojnë përtej shëndetit më të përmendur të kockave.

Qumështi ofron një burim të pasur të lëndëve ushqyese thelbësore që mbështesin shëndetin e përgjithshëm. I njohur për rolin e tij në forcimin e kockave, qumështi ofron disa përfitime shtesë shëndetësore që e bëjnë atë një shtesë të vlefshme për një dietë të ekuilibruar.

Një nga përfitimet më të përmendura është roli në forcimin e kockave, pasi ai është i mbushur me kalcium, vitaminë D e fosfor, tha dietologia Sarah Heckler. Qumështi ndihmon në ruajtjen e densitetit të kockave dhe zvogëlon rrezikun e frakturave.

“Këto lëndë ushqyese punojnë së bashku për të forcuar kockat dhe për të parandaluar kushte si osteoporoza, e cila me kalimin e kohës çon në kocka të brishta dhe të dobëta”, tha ajo.

Qumështi nxit rritjen e rikuperimin, burim i shkëlqyer i proteinave me cilësi, përmban të nëntë aminoacidet thelbësore të nevojshme për riparimin e muskujve.“Kjo e bën veçanërisht të dobishme për atletët, fëmijët e të moshuarit që duan të ruajnë masën muskulore”, tha ajo.

Kombinimi i proteinave dhe karbohidrateve e bën atë pije efektive rikuperimi pas stërvitjes, duke ndihmuar në rimbushjen e rezervave të energjisë dhe mbështetjen e rikuperimit të muskujve. Ndihmon me hidratimin dhe thithjen e lëndëve ushqyese. qumështi është gati 90 për qind ujë, tha Heckler duke e bërë pije hidratuese që jep elektrolite thelbësore si kaliumi dhe magnezi.

“Këto minerale ruajnë ekuilibrin e lëngjeve, rregullojnë funksionin nervor e mbështesin kontraktimet e muskujve”, tha ajo.

Prania e vitaminës A në qumësht ndihmon funksionin imunitar dhe shëndetin e shikimit, vitaminat B kontribuojnë në prodhimin e energjisë dhe formimin e qelizave të kuqe të gjakut. Ofron mbështetje për sistemin imunitar. Marrja e vazhdueshme e qumështit ose jogurtit ndihmon në ruajtjen e një sistemi të shëndetshëm imunitar, sipas faqes së internetit Undeniably Dairy.

Përmbajtja e proteinave dhe zinkut në qumësht ndihmon në ndërtimin dhe funksionimin e qelizave imune dhe molekulave sinjalizuese imune në trup, tha Matthew Black, një dietolog i regjistruar në Columbus, Ohio.

Continue Reading

Shëndeti

Vitamina Q: Çka është dhe pse duhet ta përfshini në rutinë?

Published

on

Vitamina Q është molekulë organike e rëndësishme për shëndetin dhe mirëqenien. Me fuqi të lartë antioksiduese, ndihmon në ngadalësimin e plakjes së qelizave dhe lufton lodhjen, duke dhënë doza energjie.

Vitamina Q është emri i dytë me të cilin identifikohet koenzima Q, e quajtur ubiquinone sepse është substancë e prodhuar në të gjitha qelizat e trupit. Është molekulë organike që ka një strukturë shumë të ngjashme me atë të vitaminës K dhe vitaminës E.

Klasifikohet si vitaminë e tretshme në yndyrë, ruhet nga trupi për t’u përdorur kur është e nevojshme, s’duhet të merret vazhdimisht.

Për çfarë përdoret vitamina Q?

Ka fuqi të lartë antioksiduese e ndihmon në transferimin e energjisë nga qelizat, e pranishme në sasi të mëdha në qelizat e organeve të rëndësishme të trupit; Zemra, mëlçia, pankreasi e veshkat. Kjo koenzimë e bën lëkurën më elastike, lufton rrudhat dhe strijat, ndërkohë që i siguron trupit forcën e nevojshme për të eliminuar të gjitha llojet e lodhjes.

Veprimi kundër plakjes vjen nga fakti se kjo molekulë shmang humbjen e elastinës dhe kolagjenit, duke ngadalësuar formimin e rrudhave e duke nxitur ruajtjen e freskise së lëkurës. Koenzima Q është e pranishme në kremrat kundër rrudhave.

Ajo luan rol të rëndësishëm në sistemin imunitar, duke e forcuar e duke luftuar infeksionet dhe radikalet e lira.

Rregullon insulinën se ul nivelin e sheqerit në gjak dhe arrin të reduktojë nivelet e LDL (kolesteroli i tepërt).

Cilat ushqime e përmbajnë atë?

Gjendet në mishin e pulës e viçit, me përqendrimin më të lartë në mëlçi. Përqendrimet e koenzimës Q gjenden në ushqimet e detit e në disa lloje peshqish: Ton, salmoni, sardelet dhe skumbri. Molekula prodhohet dhe nga vetë trupi me kalimin e kohës, çlirohet gjithnjë e më pak.

Cilat janë nevojat ditore për vitaminë Q?

Nevojat ditore për vitaminë Q variojnë nga 100 në 200 mg.

Nuk është e qartë se ata që ndjekin një dietë të pasur me ushqime të pasura me koenzimë Q janë në gjendje të mbajnë nivele të larta ubiquinone. Me kalimin e moshës, p.sh mëlçia është gjithnjë e më pak e aftë të konvertojë ubikinonet nga ushqimet e t’i asimilojë, ndaj rekomandohet marrja e suplementeve të vitaminës Q (sidomos pas moshës 50 vjeç).

Dozat s’duhet të tejkalohen: Për të rriturit rekomandohet marrja e maksimumit prej 50 deri 200 mg vitaminë Q në ditë.

Duke qenë se është një molekulë e tretshme në yndyrë, preferohet të merret me një vakt të pasur me yndyrë për të lejuar trupin ta përthithë më mirë. Disa suplemente kombinojnë ubiquinone me vaj ulliri për ta bërë atë më të tretshëm. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara