Shëndeti

​Si të njihni simptomat e sulmit në tru me kohë?

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit.

Published

on

Goditja në tru është çrregullim i papritur neurologjik i shkaktuar nga një çrregullim i qarkullimit cerebral, i cili çon në një furnizim të pamjaftueshëm me oksigjen dhe lëndë ushqyese në pjesë të caktuara të trurit.

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit dhe humbje të funksioneve që ajo pjesë e trurit kontrollon.

Një goditje në tru mund të jetë rezultat i një bllokimi në arterien që furnizon trurin me gjak, që quhet goditje ishemike ose infarkt cerebral, që është edhe më i shpeshti. Por mund të ndodhë edhe për shkak të një këputjeje të një ene gjaku në tru kur ka një dalje gjaku në tru, ose një goditje hemorragjike.

Simptomat më të zakonshme të një goditjeje ndodhin papritur:

Mpirje, dobësi ose humbje e papritur e krahut, këmbës ose fytyrës, veçanërisht nëse preket vetëm njëra anë e trupit

Probleme të papritura të të folurit – vështirësi në të kuptuarit, shqiptimin ose humbjen e të folurit

Çrregullime të papritura vizuale – turbullim i papritur ose humbje e shikimit,

Çrregullime të papritura të ecjes, pasiguri dhe lëvizje në ecje, humbje e ekuilibrit, marramendje

Dhimbje koke e papritur e fortë, mund të shoqërohet me marramendje dhe të vjella

Faktorët e rrezikut për goditje në tru

pirja e duhanit,

dietë jo e duhur,

pasiviteti fizik,

obeziteti,

konsumi i shtuar i alkoolit,

presioni i lartë i gjakut,

kolesterol i larte,

diabeti,

sëmundjet e zemrës (veçanërisht fibrilacioni atrial),

ataku ishemik kalimtar (TIA).

Faktorët që nuk mund të ndikojmë:

mosha,

gjinia,

preferenca familjare.

Parandalimi

Një goditje në tru mund t’i ndodhë kujtdo, në çdo kohë, kudo. Çdo i katërti i rritur do të përjetojë një goditje në tru dhe është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë në mbarë botën. Megjithatë, pothuajse të gjitha goditjet në tru mund të parandalohen me masa parandaluese.

Hapi i parë në parandalim është të identifikoni dhe kuptoni faktorët tuaj të rrezikut. Ekzistojnë 10 faktorë kryesorë të rrezikut dhe mbrojtjes:

Hipertensioni (presioni i lartë i gjakut) – më shumë se gjysma e goditjeve në tru shkaktohen nga presioni i lartë i gjakut. Thjesht duke ekzaminuar dhe kontrolluar presionin e gjakut, ne mund të reduktojmë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.

Ushtrimi – Rreth një milion goditje në vit shkaktohen nga pasiviteti fizik. Vetëm duke ndjekur rekomandimet për sasinë minimale të aktivitetit fizik (30 minuta aktivitet i moderuar 5 herë në javë) mund të reduktojmë rrezikun tonë me 25%.

Ushqyerja – duke modifikuar dietën, gjegjësisht duke reduktuar marrjen e kripës, sheqerit dhe yndyrës dhe duke rritur marrjen e perimeve dhe frutave, ne ndikojmë në faktorë të rëndësishëm si mbajtja e peshës trupore “adekuate”, presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe në këtë mënyrë parandalojmë ndjeshëm goditjen në tru.

Pesha trupore – mbipesha është shkaku i çdo goditjeje të pestë. Personat mbipeshë kanë një rrezik 22% më të lartë për goditje në tru, ndërsa personat obezë kanë një rrezik 64% më të lartë!

Fibrilacioni atrial – rrahjet e parregullta, kryesisht shumë të shpejta të zemrës janë një rrezik i madh për goditje në tru, sigurisht nëse nuk trajtohen. Njerëzit me fibrilacion atrial kanë një rrezik pesë herë më të lartë për goditje në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, ato goditje të shkaktuara nga fibrilacioni atrial kanë më shumë gjasa të jenë fatale ose të rezultojnë në dëmtime më të rënda.

Pirja e duhanit – më shumë se një e dhjeta e rasteve të goditjes në tru janë të lidhura me duhanin. Lënia e duhanit do të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru. Për të rritur shanset për një ndërprerje të suksesshme, është e dobishme të shikoni ndihmën e një profesionisti.

Alkooli – më shumë se një milion raste infarkti në vit lidhen me konsumimin e tepërt të alkoolit. Reduktimi i marrjes së alkoolit në dy njësi në ditë për burrat dhe një njësi për gratë do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Kolesteroli – Më shumë se një e katërta e goditjeve në tru janë të lidhura me nivele të larta të kolesterolit “të keq” (LDL). Në dietën tuaj, zgjidhni yndyra të pangopura dhe jo të hidrogjenizuara në vend të yndyrave të ngopura. Nivelet e kolesterolit mund të kontrollohen nga dieta dhe mënyra e jetesës, por edhe nga terapia e përshkruar.

Diabeti – Çdo i pesti person që përjeton një goditje në tru është diabetik. Përveç kësaj, diabetikët kanë më shumë pasoja fatale të goditjes në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Reduktimi i rrezikut të diabetit dhe kontrolli i tij do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Depresioni dhe stresi – shëndeti mendor është i lidhur edhe me rrezikun e goditjes në tru. Çaji 1 në 6 goditje është i lidhur me shëndetin mendor. Depresioni dhe stresi rrisin rrezikun e goditjeve të vogla në tru, veçanërisht në popullatën e moshuar.

Këta faktorë rreziku vlejnë edhe për sëmundje të tjera kronike jo të transmetueshme, si kanceri, diabeti dhe sëmundjet kardiovaskulare. Prandaj, është jashtëzakonisht e rëndësishme të ndërmerren aktivitete parandaluese të strukturuara dhe në kohë.

Shëndeti

Cilat janë vitaminat specifike për trupin gjatë verës?

Published

on

Përveç se një regjim ushqimor i shëndetshëm, disa vitamina specifike mund të jenë të dobishme gjatë muajve të nxehtë të verës për një shëndet optimal, thonë ekspertët botërorë të shëndetit.

Vitamina A

Kjo vitaminë ndihmon në formimin e mirëmbajtjen e lëkurës, dhëmbëve, indeve skeletore dhe membranave të mukozës të shëndetshme. Përfitimi që lëkura merr nga vitamina A është më i rëndësishmi verës. Kjo se priremi të kalojmë më shumë kohë jashtë gjatë kësaj stine.

Thelbësore të përmirësoni e të kujdeseni për shëndetin e lëkurës. Edhe pse pjesa më e madhe e njerëzve marrin mjaftueshëm vitaminë A nga ushqimi, mungesa është e rrallë. Sidoqoftë, nëse nuk merrni mjaftueshëm, mund të konsideroni marrjen e suplementeve të vitaminës A.

Vitamina C

Antioksidant që ndihmon në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimi i radikaleve të lira, forcon sistemin imunitar, i cili mund të dobësohet si rezultat i udhëtimeve të shumta gjatë verës. Temperaturat e ngrohta shkaktojnë simptoma të ftohjes e gripit, që shmangen me vitaminën C.

Vitamina D

Duket e çuditshme që mund t’ju duhet të rrisni marrjen e vitaminës D verës, pasi trupi prodhon vetë “vitaminën e diellit” kur lëkura e zhveshur ekspozohet ndaj diellit. Sipas ekspertëve, vitamina D e gjeneruar nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë.

Faktorë të tillë si koha e ditës, vendndodhja gjeografike, ndotja e ajrit, mosha, ngjyra e lëkurës e përdorimi i kremit të diellit, kufizojnë efektivitetin. Nëse nuk po merrni mjaftueshëm vitaminë D nga rrezet, ngrënia e ushqimeve të fortifikuara me këtë vitaminë dhe marrja e suplementeve të saj, mund të ndihmojë në ngushtimin e hendekut.

Vitamina E

I siguron lëkurës antioksidantë për të eliminuar radikalet e lira të dëmshme për të mbrojtur lëkurën nga dëmtimet e mëtejshme. Kjo vitaminë është e njohur për aftësinë e saj për të nxitur prodhimin e kolagjenit, i cili është thelbësor për ruajtjen e elasticitetit të lëkurës.

Kjo është pikërisht ajo që lëkura ka nevojë gjatë muajve të nxehtë të verës. Përveç kësaj, vitamina E luan rol në luftimin e mikrobeve.

Continue Reading

Shëndeti

Çfarë ndodh në trupin tuaj kur konsumoni shumë ushqime të kriposura?

Published

on

Nga shtimi në peshë e deri tek rreziku për sëmundje serioze. Në përputhje me American Heart Association, individët duhet të kufizojnë konsumin e kripës në jo më shumë se 2.300 mg në ditë, që është ekuivalente me 1 lugë çaji.

Për ata që vuajnë nga kushte shëndetësore që përkeqësohen nga një dietë e pasur me kripë, sugjerohet një kufizim më i ulët prej 1.500 mg kripë në ditë. Një mundësi më e shëndetshme është përdorimi i kripës himalajane, pasi kjo ka më pak përmbajtje natriumi dhe ofron minerale shtesë të dobishme. Por, çfarë ndodh në trup nëse konsumoni ushqime të kriposura gjatë ditës?

Pesha e shtuar

Kripa është substancë që detyron trupin të mbajë lëngje. Kjo shkakton ënjtje në zonën e barkut dhe kyçet, duke i dhënë trupit pamje më të fryrë. Përveç kësaj, shumë ushqime të kriposura janë të pasura me kalori e yndyra të ngopura, që mund të rrisin rrezikun për obezitet.

Studimet kanë treguar se konsumi i ushqimeve të kriposura është i lidhur me përqindje të larta të mbipeshës, duke i bërë një nga shkaktarët kryesorë të sëmundjeve metabolike, si diabeti i tipit 2.

Presioni i lartë i gjakut

Një tjetër pasojë është presioni i lartë i gjakut, i cili është faktor kryesor i rrezikut për sëmundjet e zemrës. Sipas mjekëve, dieta e pasur me kripë çon në hipertension, duke ndikuar negativisht në qarkullimin e gjakuthe mundësuar zhvillimin e problemeve të tjera kardiovaskulare.

Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në shëndetin e zemrës, presioni i lartë i gjakut mund të shkaktojë probleme me veshkat dhe dëmtim të enëve të gjakut, çka kërkon mbikëqyrje mjekësore të menjëhershme, transmeton Telegrafi.

Rreziku për kancer të stomakut

Ushqimet e kriposura, si proshutë e salcat, përmbajnë substanca të dëmshme që kontribuojnë në zhvillimin e kancerit të stomakut. Këto ushqime janë të pasura me nitrate, që shndërrohen në substanca kancerogjene kur metabolizohen nga trupi. Studimet e bëra nga Organizata Botërore e Shëndetësisë kanë treguar lidhjen midis ushqimeve të kriposura e rrezikut të kancerit të stomakut, sidomos tek burrat.

Dëshira e shtuar për ushqime të kriposura

Një tjetër efekt i konsumit të tepruar është krijimi i një cikli vicioz: sa më shumë kripë hani, aq më shumë trupi do të kërkojë. Ky fenomen ndodh për shkak se shqisa e shijes mësohet me kripën dhe kërkon gjithnjë më shumë. Trupi ka tendencë për të kërkuar ushqime dhe pije të kriposura për të kënaqur nevojën për kripë në çdo vakt, çka mund të çojë në varësi të ushqimit.

Një mënyrë për të ndihmuar në këtë situatë është të zëvendësoni kripën e zakonshme me himalajane ose kripë deti, e cila mund të ofrojë përfitime të tjera shëndetësore përveçse përmban më pak natrium.

Kujdes!

Edhe pse është e vështirë të eliminohet kripa nga dieta, është e rëndësishme të kufizohet konsumi për të mbajtur trupin në formë e për të parandaluar sëmundje të ndryshme. Shtimi i ushqimeve natyrale dhe të pasura me fibra, si perimet dhe frutat, mund të ndihmojë në uljen e dëshirës për kripë dhe përmirësimin e shëndetit të përgjithshëm.

Continue Reading

Shëndeti

A e dini ndikimin e vezëve në shëndetin e veshkave?

Published

on

Pavarësisht bollëkut të proteinave dhe vitaminave të rëndësishme, struktura ushqyese e vezëve kërkon kujdes të veçantë tek njerëzit me funksion të dëmtuar të veshkave.

Roli në planin ushqimor të pacientëve është bërë objekt i hulumtimeve e rekomandimeve të reja, që tregojnë rëndësinë e një qasje individuale e përzgjedhjeje të kujdesshme. Vezët janë burim proteinash me cilësi të lartë, mbështesin shëndetin e muskujve, trurit dhe syve.

Kolina, e cila gjendet në të verdhën e vezës, është e rëndësishme për zhvillimin e trurit, veçanërisht tek fëmijët dhe gratë shtatzëna.

Antioksidantët luteina dhe zeaksantina ndihmojnë në ruajtjen e shikimit. Me ushqyerjen e duhur, vezët mund të jenë aleat i vlefshëm për shëndetin. Veza është jashtëzakonisht ushqyese dhe e pasur me:

Proteina;

Vitaminë B12;

Kolina e vitaminës D;

Yndyrna të shëndetshme.

Kjo e bën një pjesë cilësore të dietës, brenda një menuje të ekuilibruar. Për shumicën e njerëzve të shëndetshëm, konsumi i moderuar i vezëve është i sigurt, që do të thotë, siç vëren ai, një deri në dy në ditë, ndërsa konsumi i tepërt, veçanërisht nëse përfshin burime tjera të yndyrës së ngopur dhe kolesterolit, mund të rrisë rrezikun tek njerëzit e ndjeshëm.

Fosfori në vezë është i rrezikshëm për njerëzit me sëmundje kronike të veshkave Vezët përmbajnë fosfor, i cili është i përqendruar në të verdhën e vezës, dhe është pikërisht ky fosfor që mund të përbëjë rrezik për njerëzit me sëmundje kronike të veshkave, veçanërisht ata në faza të avancuara ose ata që i nënshtrohen dializës.

Duke pasur parasysh këtë, Fondacioni Kombëtar i Veshkave e Fondacioni Amerikan i Veshkave rekomandojnë konsum të kujdesshëm të vezëve dhe përshtatje me nevojat individuale të secilit pacient. Nuk bëhet më fjalë nëse vezët janë të mira apo të këqija për veshkat, por edhe për mënyrën se si konsumohen, cila pjesë e vezës përdoret dhe në cilën fazë të sëmundjes.

Të ngrënit siç duhet mund të sjellë përfitime, por edhe rreziqe të mundshme.

Sa vezë mund të hahen në ditë?

Sasia e rekomanduar ditore e vezëve varet nga gjendja klinike e pacientit, funksioni i veshkave dhe lloji i trajtimit.

Për njerëzit në hemodializë ose dializë peritoneale, nevojat për proteina janë më të larta e vezët kanë burim i rëndësishëm i proteinave me cilësi të lartë. Sipas Fondacionit Amerikan të Veshkave, pacientët me dializë mund të përfitojnë nga konsumi i rregullt i të bardhës së vezës si burim proteinash, por duhet të kufizojnë konsumin e të verdhës së vezës për shkak të përmbajtjes së fosforit që ato përmbajnë.

Në fazat e hershme të sëmundjes kronike, konsumi total i vezëve duhet të reduktohet e të preferohen burime tjera proteinash me përmbajtje më të ulët minerale. Pacientëve me transplant organesh u këshillohet të shmangin të verdhat e vezëve të gjalla ose të pagatuara, për shkak të rrezikut të infeksioneve që transmetohen nga ushqimi, paralajmërojnë Fondacioni Kombëtar i Veshkave dhe Klinika e Clevelandit.

Si ndikon e verdha e vezës tek njerëzit me sëmundje të veshkave?

Përmban lëndë ushqyese të dobishme, duke përfshirë vitaminat A, D, E dhe K. Ajo është e pasur me fosfor, mineral që është i vështirë për t’u eliminuar nga njerëzit me funksion të zvogëluar të veshkave. Fosfori i tepërt çon në probleme me kockat, kalcifikim të enëve të gjakut dhe rritje të rrezikut kardiovaskular.

Fondacioni Kombëtar i Veshkave rekomandon që shumë pacientë me sëmundje kronike të veshkave të shmangin ose të zvogëlojnë ndjeshëm konsumin e të verdhës së vezës, veçanërisht nëse nivelet e fosforit në gjak janë të larta. Në këto raste, është e preferueshme të kufizohet konsumi i të bardhës së vezës, e cila siguron proteina pa mbingarkesën e mineraleve që e shoqëron atë.

A mund të hanë të bardhat e vezëve njerëzit me sëmundje të veshkave?

Organizata të ndryshme i konsiderojnë si një nga burimet më të mira të proteinave për njerëzit me sëmundje të veshkave. Ato kanë pak fosfor, kalium e natrium, duke i bërë mundësi të sigurt për të përmbushur nevojat për proteina pa kompromentuar funksionin e veshkave.

Fondacioni Amerikan i Veshkave bie dakord që të bardhat e vezëve mund të jenë pjesë e rregullt e dietës së pacientëve me sëmundje kronike të veshkave ose në dializë. Shkathtësia e tyre lejon të përfshihen në omëleta, sallata, supa ose gatime të pjekura në furrë, duke lehtësuar një larmi të sigurt diete.

Të bardhat e vezëve mund të përdoren si suplement proteine në planet ushqimore mjekësore për të ruajtur masën muskulore dhe për të mbështetur metabolizmin qelizor, pa rritur ngarkesën minerale që veshkat nuk mund ta përpunojnë në mënyrë efikase.

Vezët, veçanërisht të bardhat, janë pjesë e një diete për veshkat nëse konsumohen nën drejtimin e një profesionisti të kujdesit shëndetësor.

Është e nevojshme të përshtatet sasia e metoda e përgatitjes me fazën e sëmundjes, trajtimin dhe nevojat individuale të pacientit. Konsultimi me një nutricionist të specializuar në nefrologji është çelësi për të përfituar nga vezët pa kompromentuar shëndetin e veshkave.

Continue Reading

Shëndeti

Këto ushqime rikthejnë energjinë brenda një ore

Published

on

Nëse ndiheni vazhdimisht të plogësht , ia vlen t’i kushtoni vëmendje dietës suaj. Mund t’ju duhet të përfshini ushqime më të dendura në energji, pasi disa lloje janë më efikase se të tjerat në furnizimin me energji të trupit.

Disa ushqime ofrojnë energji afatgjatë, ndërsa të tjerat ofrojnë një shpërthim të shpejtë energjie, por pasohen nga një rënie e menjëhershme, gjë që mund ta bëjë të vështirë kryerjen e detyrave të përditshme.

Lëndë të ndryshme e energjizojnë trupin në mënyra të ndryshme. Makronutrientët, karbohidratet, proteinat dhe yndyrnat, sigurojnë drejtpërdrejt kalori ose energji. Lëndë tjera ushqyese përmirësojnë mënyrën si trupi i tret makronutrientët dhe i përdor si karburant.

Disa lëndë të tjera ushqyese zvogëlojnë ndjenjën e urisë, e cila është shkak i i niveleve të ulëta të energjisë. Duke ngrënë më shumë ushqime që përmbajnë këto lëndë ushqyese, mund të rrisni qëndrueshmërinë tuaj të përgjithshme.

Ushqimet e mëposhtme, të rekomanduara nga dietologët, janë një fillim i shkëlqyer. Zbuloni pse secila prej tyre mbështet nivelet e energjisë dhe merrni ide se si t’i përfshini ato në dietën tuaj në shtëpi.

Cili ushqim është më i miri për energji?

Karbohidratet komplekse:

Kur treten, ato zbërthehen në glukozë, e cila shërben si lëndë djegëse për qelizat. Karbohidratet komplekse zbërthehen më ngadalë, duke siguruar energji graduale. Në të kundërt, karbohidratet e rafinuara ofrojnë shpërthim të shpejtë energjie, por çojnë në një rënie të papritur.

Fibra

Ngadalëson përthithjen e sheqerit dhe karbohidrateve, thotë Matthew J. Landry, PhD, dhe një dietolog në Shkollën e Popullsisë dhe Shëndetit Publik të UC Irvine Joe C. Wen, thotë se karbohidratet komplekse janë të shkëlqyera pikërisht se janë të pasura me fibra.

Yndyrna të shëndetshme

Mund të na mbajnë të ngopur më gjatë. Ato zgjasin më shumë kohë për t’u tretur, kështu që sigurojnë një çlirim gradual të kalorive.

Vitaminat komplekse B

Këto vitamina marrin pjesë në ciklin e Krebsit, një seri reaksionesh kimike që zbërthejnë lëndët ushqyese dhe krijojnë energji. Disa vitamina B janë gjithashtu thelbësore për prodhimin dhe mirëmbajtjen e energjisë në trup.

Proteina e ligët

Mund të ndihmojnë në parandalimin e rënies së energjisë. Ato treten më ngadalë se karbohidratet, por më shpejt se yndyra. Ngadalësojnë përthithjen e karbohidrateve, duke parandaluar kështu rënien e energjisë pas një vakti.

Ushqime që japin energji

Tërshërë

Plot me karbohidrate komplekse që ofrojnë energji afatgjatë. Përmban fibra, veçanërisht beta-glukan, e cila ngadalëson tretjen, e cila ju ndihmon të ndiheni të ngopur për më gjatë. Përmban vitaminë B1 dhe B2, që janë thelbësore për metabolizmin e karbohidrateve.

Vezë

Ato përmbajnë si proteina ashtu edhe yndyrna të shëndetshme, një kombinim që siguron energji të qëndrueshme. Ato janë gjithashtu një burim i vitaminës B12 dhe riboflavinës, të cilat ndihmojnë në luftimin e lodhjes.

Fasule të zeza

Fasulet e zeza janë burim i shkëlqyer energjie të qëndrueshme. Ato ofrojnë karbohidrate komplekse dhe fibra dhe janë gjithashtu të pasura me hekur, magnez dhe vitamina B, që ndihmojnë në transportimin e oksigjenit dhe prodhimin e energjisë.

Salmon

I pasur me acide yndyrore omega-3 dhe vitaminë B6 (piridoksinë). Omega-3 përmirëson transportin e oksigjenit dhe lëndëve ushqyese në qeliza, gjë që mbështet energjinë fizike dhe mendore. Piridoksina mbështet funksionin e trurit dhe rregullimin e energjisë.

Fara Chia

Ato janë të pasura me acide yndyrore omega-3 që mbështesin përqendrimin mendor dhe energjinë, duke përfshirë dopaminën dhe serotoninën. Ato gjithashtu sigurojnë proteina dhe fibra për energji të qëndrueshme.

Thjerrëza

Thjerrëzat janë një burim i shkëlqyer i proteinave bimore, karbohidrateve komplekse dhe fibrave, të cilat kontribuojnë në energjinë afatgjatë. Ato përmbajnë hekur, i cili mund të zvogëlojë lodhjen e shkaktuar nga nivelet e ulëta të hekurit.

Patate e ëmbël

I pasur me karbohidrate komplekse, ai siguron energji të qëndrueshme pa rritje të sheqerit në gjak. Gjithashtu përmban vitamina B të cilat janë thelbësore për prodhimin e energjisë.

Kos

Siguron proteina me tretje të ngadaltë që mbështet rikuperimin e muskujve, nivele të qëndrueshme të sheqerit e funksion më të mirë të trurit.

Continue Reading

Të kërkuara