Shëndeti

​Si të njihni simptomat e sulmit në tru me kohë?

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit.

Published

on

Goditja në tru është çrregullim i papritur neurologjik i shkaktuar nga një çrregullim i qarkullimit cerebral, i cili çon në një furnizim të pamjaftueshëm me oksigjen dhe lëndë ushqyese në pjesë të caktuara të trurit.

Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit dhe humbje të funksioneve që ajo pjesë e trurit kontrollon.

Një goditje në tru mund të jetë rezultat i një bllokimi në arterien që furnizon trurin me gjak, që quhet goditje ishemike ose infarkt cerebral, që është edhe më i shpeshti. Por mund të ndodhë edhe për shkak të një këputjeje të një ene gjaku në tru kur ka një dalje gjaku në tru, ose një goditje hemorragjike.

Simptomat më të zakonshme të një goditjeje ndodhin papritur:

Mpirje, dobësi ose humbje e papritur e krahut, këmbës ose fytyrës, veçanërisht nëse preket vetëm njëra anë e trupit

Probleme të papritura të të folurit – vështirësi në të kuptuarit, shqiptimin ose humbjen e të folurit

Çrregullime të papritura vizuale – turbullim i papritur ose humbje e shikimit,

Çrregullime të papritura të ecjes, pasiguri dhe lëvizje në ecje, humbje e ekuilibrit, marramendje

Dhimbje koke e papritur e fortë, mund të shoqërohet me marramendje dhe të vjella

Faktorët e rrezikut për goditje në tru

pirja e duhanit,

dietë jo e duhur,

pasiviteti fizik,

obeziteti,

konsumi i shtuar i alkoolit,

presioni i lartë i gjakut,

kolesterol i larte,

diabeti,

sëmundjet e zemrës (veçanërisht fibrilacioni atrial),

ataku ishemik kalimtar (TIA).

Faktorët që nuk mund të ndikojmë:

mosha,

gjinia,

preferenca familjare.

Parandalimi

Një goditje në tru mund t’i ndodhë kujtdo, në çdo kohë, kudo. Çdo i katërti i rritur do të përjetojë një goditje në tru dhe është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë në mbarë botën. Megjithatë, pothuajse të gjitha goditjet në tru mund të parandalohen me masa parandaluese.

Hapi i parë në parandalim është të identifikoni dhe kuptoni faktorët tuaj të rrezikut. Ekzistojnë 10 faktorë kryesorë të rrezikut dhe mbrojtjes:

Hipertensioni (presioni i lartë i gjakut) – më shumë se gjysma e goditjeve në tru shkaktohen nga presioni i lartë i gjakut. Thjesht duke ekzaminuar dhe kontrolluar presionin e gjakut, ne mund të reduktojmë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.

Ushtrimi – Rreth një milion goditje në vit shkaktohen nga pasiviteti fizik. Vetëm duke ndjekur rekomandimet për sasinë minimale të aktivitetit fizik (30 minuta aktivitet i moderuar 5 herë në javë) mund të reduktojmë rrezikun tonë me 25%.

Ushqyerja – duke modifikuar dietën, gjegjësisht duke reduktuar marrjen e kripës, sheqerit dhe yndyrës dhe duke rritur marrjen e perimeve dhe frutave, ne ndikojmë në faktorë të rëndësishëm si mbajtja e peshës trupore “adekuate”, presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe në këtë mënyrë parandalojmë ndjeshëm goditjen në tru.

Pesha trupore – mbipesha është shkaku i çdo goditjeje të pestë. Personat mbipeshë kanë një rrezik 22% më të lartë për goditje në tru, ndërsa personat obezë kanë një rrezik 64% më të lartë!

Fibrilacioni atrial – rrahjet e parregullta, kryesisht shumë të shpejta të zemrës janë një rrezik i madh për goditje në tru, sigurisht nëse nuk trajtohen. Njerëzit me fibrilacion atrial kanë një rrezik pesë herë më të lartë për goditje në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, ato goditje të shkaktuara nga fibrilacioni atrial kanë më shumë gjasa të jenë fatale ose të rezultojnë në dëmtime më të rënda.

Pirja e duhanit – më shumë se një e dhjeta e rasteve të goditjes në tru janë të lidhura me duhanin. Lënia e duhanit do të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru. Për të rritur shanset për një ndërprerje të suksesshme, është e dobishme të shikoni ndihmën e një profesionisti.

Alkooli – më shumë se një milion raste infarkti në vit lidhen me konsumimin e tepërt të alkoolit. Reduktimi i marrjes së alkoolit në dy njësi në ditë për burrat dhe një njësi për gratë do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Kolesteroli – Më shumë se një e katërta e goditjeve në tru janë të lidhura me nivele të larta të kolesterolit “të keq” (LDL). Në dietën tuaj, zgjidhni yndyra të pangopura dhe jo të hidrogjenizuara në vend të yndyrave të ngopura. Nivelet e kolesterolit mund të kontrollohen nga dieta dhe mënyra e jetesës, por edhe nga terapia e përshkruar.

Diabeti – Çdo i pesti person që përjeton një goditje në tru është diabetik. Përveç kësaj, diabetikët kanë më shumë pasoja fatale të goditjes në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Reduktimi i rrezikut të diabetit dhe kontrolli i tij do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.

Depresioni dhe stresi – shëndeti mendor është i lidhur edhe me rrezikun e goditjes në tru. Çaji 1 në 6 goditje është i lidhur me shëndetin mendor. Depresioni dhe stresi rrisin rrezikun e goditjeve të vogla në tru, veçanërisht në popullatën e moshuar.

Këta faktorë rreziku vlejnë edhe për sëmundje të tjera kronike jo të transmetueshme, si kanceri, diabeti dhe sëmundjet kardiovaskulare. Prandaj, është jashtëzakonisht e rëndësishme të ndërmerren aktivitete parandaluese të strukturuara dhe në kohë.

Shëndeti

Kur nxehen, lirojnë helme! Me këta artikuj bëni kujdes

Published

on

Na ndodh me raste që të gatuajmë shumë dhe na ngelet pak ushqim nga dreka, mirëpo nëse prindërit na kanë mësuar që kurrë të mos hedhim ushqimin, ato racione na mbeten për të nesërmen.

Por, duhet të dini që nuk bën gjithë artikujt t’i ruani në frigorifer e t’i ngrohni më vonë, sepse mund të helmoheni lehtë.

Orizi, i ngrohur mundet lehtë t’ju helmojë!… Për të shmangur të vjellat d diarrenë, orizin e zier ruajeni në frigorifer në enë të mbyllur.

Qepa, selinoja dhe panxhari i kuq, këta artikuj shumë shpesh mund të gjenden në supa dhe çorba. Megjithatë, nëse i ngrohni, mund të ngopen me helme.

Vajrat dhe yndyrat, shumica e vajrave oksidohen shpejt, si: Vaji i lajthive, i arrave, vaji i kokrrave të rrushit dhe i avokados. Nëse i përdorni sërish për zierje apo fërgim, shndërrohen në trans-yndyra të ndryshme. Më së miri do të ishte që asnjë lloj yndyre të mos e përdorni disa herë, por duhet ta hidhni pas përdorimit.

Kërpudhat, proteinat e kërpudhave ndryshojnë strukturën e tyre kur sërish i ngrohim dhe mund të bëhen shumë të rrezikshme. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Pse duhet të përtypni shumë ushqimin tuaj?

Published

on

Mënyra se si ushqehemi është po aq e rëndësishme sa ajo që hamë, rëndësia e përtypjes së duhur shumë shpesh edhe neglizhohet, por ky veprim i thjeshtë ka efekte të thella në shëndetin dhe mirëqenien tonë.

Koha dhe vëmendja që i kushtojmë përtypjes së mirë të çdo kafshimi ndikon në shumë fusha të procesit tonë.

Përmirëson tretjen, përtypja është hapi i parë në procesin e tretjes sepse ushqimi ndahet në grimca, që e bën më të lehtë punën e sistemit tretës. Pështyma, e cila prodhohet në sasi më të mëdha kur përtypet ngadalë, përmban enzima si amilaza dhe lipaza që fillojnë të shpërbëjnë karbohidratet dhe yndyrnat në gojë. Kjo i lejon stomakut dhe zorrëve të thithin lëndët ushqyese në mënyrë më efikase dhe të reduktojnë problemet e tretjes si urthi dhe refluksi.

Ndihmon në kontrollin e peshës, përtypja ngadalë është faktor kyç në kontrollin e peshës, përtypja e çdo kafshimi për 30 sekonda redukton sasinë totale të kalorive. Kur hamë ngadalë, truri ka kohë të përpunojë sinjalin e ngopjes, i cili ndodh 20 minuta pasi fillojmë të hamë. Nëse hamë me qetësi, ka më pak gjasa të tejkalojmë marrjen e nevojshme të kalorive.

Promovon një metabolizëm më efikas, përtypja e duhur ndihmon në ruajtjen e niveleve të qëndrueshme të glukozës në gjak. Përtypja e ngadaltë dhe e duhur lejon që sheqeri në ushqim të çlirohett, duke shmangur rritjen e glukozës që çon në dëshira e luhatje të energjisë. Kjo përkthehet në një metabolizëm më të qëndrueshëm dhe menaxhim më të mirë të energjisë gjatë gjithë ditës. /UBTNews/

Continue Reading

Shëndeti

Londra regjistron rastin e parë të lisë së majmunit

Published

on

By

Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar (UKHSA) ka konfirmuar rastin e parë variantit të virusit mpox, në Londër.

Bëhet e ditur se personi i prekur nga Lija e majmunit kishte qenë me pushime në Afrikë, ndërsa tani ai po trajtohet në Spitalin Royal Free.

Fillimisht, ai kishte pasur simptoma të ngjashme me gripin dhe më pas skuqje lëkure e cila i ishte përkeqësuar ditëve në vijim.

Më pak se 10 kontakte të drejtpërdrejta po gjurmohen pas regjistrimit të rastit.

Por, profesoresha Susan Hopkins, këshilltare kryesore mjekësore në UKHSA, tha se “rreziku për popullatën e Mbretërisë së Bashkuar mbetet i ulët”.

Është falë mbikëqyrjes sonë që ne kemi mundur ta zbulojmë këtë virus”, tha Hopkins.

Ndryshe, kjo është hera e parë që Clade 1b zbulohet në Mbretërinë e Bashkuar.

Siç raportohet, të paktën 1000 vdekje nga virusi janë regjistruar në të gjithë Afrikën, gjë që bëri që Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) të shpallte përhapjen në rritje të sëmundjes një emergjencë shëndetësore globale për herë të dytë në dy vjet.

Continue Reading

Shëndeti

A është e gabuar të flini me qenin tuaj?

Published

on

Njerëzit duan të flenë me qentë e tyre dhe është e sigurt të thuhet se ndjenja është e ndërsjellë.

E konsideruar si pjesë e familjes, kimia mes qenve e njerëzve është e pamohueshme, kjo është arsyeja pse 56 për qind e pronarëve të qenve raportojnë se flenë pranë qenve të tyre. Përqafimi me shokun me katër këmbë është mirë, por nuk është pa probleme, duke përfshirë ndërprerjet e gjumit, le të eksplorojmë avantazhet dhe disavantazhet e gjumit me qenin.

Kafshët shtëpiake përfitojnë njerëzit e tyre në shumë mënyra:

Mund të ulë cilësinë e gjumit, të kesh një qen në shtrat ndikon në gjumin tënd. Ka faktorë tjerë që kontribuojnë, si numri i njerëzve dhe kafshëve shtëpiake, madhësia e kafshëve shtëpiake dhe madhësia e shtratit. Gjithçka duhet të sinkronizohet.

Një studim zbuloi se njerëzit flenë mirë me qenin por më pak kur qeni është në shtrat. Një zgjidhje e mirë mund të jetë mbajtja e një shtrati qeni pranë tuajit.

Studime të tjera zbuluan se kur krahasoheshin me macet dhe njerëzit e tjerë, qentë në shtrat perceptoheshin si më pak pengues për gjumin, nëse zgjoheni të freskët dhe nuk jeni të lodhur , qeni juaj është ndoshta një shok i mirë për të fjetur.

Ofron rehati dhe siguri, një sondazh i vitit 2018 me gratë e rritura tregoi se një qen në shtrat lidhet me rehati dhe siguri më shumë sesa të flejë me një person tjetër ose një mace. Është një gjë e mirë, veçanërisht nëse jeni të vetmuar ose të ndarë nga qeni juaj shumicën e ditës.

Rrit shëndetin mendor, kafshët shtëpiake ndihmojnë në lehtësimin e stresit dhe ankthit. Ato nxisin lidhje emocionale, që ndikojnë në disponimin dhe shëndetin e përgjithshëm mendor.

Një studim i vitit 2012 tregoi se ndërveprimet njeri-kafshë mund të përfitojnë faktorë të lidhur me stresin, si:

rrahjet e zemrës
presionin e gjakut

Ka prova të kufizuara duke treguar se mund të ndihmojnë:

zvogëlojnë faktorët e lidhur me stresin si epinefrina dhe norepinefrina
agresivitet më i ulët
rrisin ndjeshmërinë
përmirësoni besueshmërinë dhe besimin tek të tjerët.

Një studim i  2016-ës sugjeron që për njerëzit me probleme afatgjata të shëndetit mendor, kafshët shtëpiake konsiderohen si burimi kryesor i mbështetjes. Fjetja pranë mikut tuaj të ngushtë mund të ndihmojë në përforcimin e këtyre përfitimeve. /UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara