

Shëndeti
Si të njihni simptomat e sulmit në tru me kohë?
Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiGoditja në tru është çrregullim i papritur neurologjik i shkaktuar nga një çrregullim i qarkullimit cerebral, i cili çon në një furnizim të pamjaftueshëm me oksigjen dhe lëndë ushqyese në pjesë të caktuara të trurit.
Mungesa e oksigjenit dhe e lëndëve ushqyese shkakton dëmtime dhe vdekje të qelizave nervore duke rezultuar në dëmtim të trurit dhe humbje të funksioneve që ajo pjesë e trurit kontrollon.
Një goditje në tru mund të jetë rezultat i një bllokimi në arterien që furnizon trurin me gjak, që quhet goditje ishemike ose infarkt cerebral, që është edhe më i shpeshti. Por mund të ndodhë edhe për shkak të një këputjeje të një ene gjaku në tru kur ka një dalje gjaku në tru, ose një goditje hemorragjike.
Simptomat më të zakonshme të një goditjeje ndodhin papritur:
Mpirje, dobësi ose humbje e papritur e krahut, këmbës ose fytyrës, veçanërisht nëse preket vetëm njëra anë e trupit
Probleme të papritura të të folurit – vështirësi në të kuptuarit, shqiptimin ose humbjen e të folurit
Çrregullime të papritura vizuale – turbullim i papritur ose humbje e shikimit,
Çrregullime të papritura të ecjes, pasiguri dhe lëvizje në ecje, humbje e ekuilibrit, marramendje
Dhimbje koke e papritur e fortë, mund të shoqërohet me marramendje dhe të vjella
Faktorët e rrezikut për goditje në tru
pirja e duhanit,
dietë jo e duhur,
pasiviteti fizik,
obeziteti,
konsumi i shtuar i alkoolit,
presioni i lartë i gjakut,
kolesterol i larte,
diabeti,
sëmundjet e zemrës (veçanërisht fibrilacioni atrial),
ataku ishemik kalimtar (TIA).
Faktorët që nuk mund të ndikojmë:
mosha,
gjinia,
preferenca familjare.
Parandalimi
Një goditje në tru mund t’i ndodhë kujtdo, në çdo kohë, kudo. Çdo i katërti i rritur do të përjetojë një goditje në tru dhe është shkaku kryesor i vdekjes dhe paaftësisë në mbarë botën. Megjithatë, pothuajse të gjitha goditjet në tru mund të parandalohen me masa parandaluese.
Hapi i parë në parandalim është të identifikoni dhe kuptoni faktorët tuaj të rrezikut. Ekzistojnë 10 faktorë kryesorë të rrezikut dhe mbrojtjes:
Hipertensioni (presioni i lartë i gjakut) – më shumë se gjysma e goditjeve në tru shkaktohen nga presioni i lartë i gjakut. Thjesht duke ekzaminuar dhe kontrolluar presionin e gjakut, ne mund të reduktojmë ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.
Ushtrimi – Rreth një milion goditje në vit shkaktohen nga pasiviteti fizik. Vetëm duke ndjekur rekomandimet për sasinë minimale të aktivitetit fizik (30 minuta aktivitet i moderuar 5 herë në javë) mund të reduktojmë rrezikun tonë me 25%.
Ushqyerja – duke modifikuar dietën, gjegjësisht duke reduktuar marrjen e kripës, sheqerit dhe yndyrës dhe duke rritur marrjen e perimeve dhe frutave, ne ndikojmë në faktorë të rëndësishëm si mbajtja e peshës trupore “adekuate”, presionit të gjakut dhe kolesterolit dhe në këtë mënyrë parandalojmë ndjeshëm goditjen në tru.
Pesha trupore – mbipesha është shkaku i çdo goditjeje të pestë. Personat mbipeshë kanë një rrezik 22% më të lartë për goditje në tru, ndërsa personat obezë kanë një rrezik 64% më të lartë!
Fibrilacioni atrial – rrahjet e parregullta, kryesisht shumë të shpejta të zemrës janë një rrezik i madh për goditje në tru, sigurisht nëse nuk trajtohen. Njerëzit me fibrilacion atrial kanë një rrezik pesë herë më të lartë për goditje në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Gjithashtu, ato goditje të shkaktuara nga fibrilacioni atrial kanë më shumë gjasa të jenë fatale ose të rezultojnë në dëmtime më të rënda.
Pirja e duhanit – më shumë se një e dhjeta e rasteve të goditjes në tru janë të lidhura me duhanin. Lënia e duhanit do të zvogëlojë rrezikun e goditjes në tru. Për të rritur shanset për një ndërprerje të suksesshme, është e dobishme të shikoni ndihmën e një profesionisti.
Alkooli – më shumë se një milion raste infarkti në vit lidhen me konsumimin e tepërt të alkoolit. Reduktimi i marrjes së alkoolit në dy njësi në ditë për burrat dhe një njësi për gratë do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.
Kolesteroli – Më shumë se një e katërta e goditjeve në tru janë të lidhura me nivele të larta të kolesterolit “të keq” (LDL). Në dietën tuaj, zgjidhni yndyra të pangopura dhe jo të hidrogjenizuara në vend të yndyrave të ngopura. Nivelet e kolesterolit mund të kontrollohen nga dieta dhe mënyra e jetesës, por edhe nga terapia e përshkruar.
Diabeti – Çdo i pesti person që përjeton një goditje në tru është diabetik. Përveç kësaj, diabetikët kanë më shumë pasoja fatale të goditjes në tru në krahasim me popullatën e përgjithshme. Reduktimi i rrezikut të diabetit dhe kontrolli i tij do të zvogëlojë gjithashtu rrezikun e goditjes në tru.
Depresioni dhe stresi – shëndeti mendor është i lidhur edhe me rrezikun e goditjes në tru. Çaji 1 në 6 goditje është i lidhur me shëndetin mendor. Depresioni dhe stresi rrisin rrezikun e goditjeve të vogla në tru, veçanërisht në popullatën e moshuar.
Këta faktorë rreziku vlejnë edhe për sëmundje të tjera kronike jo të transmetueshme, si kanceri, diabeti dhe sëmundjet kardiovaskulare. Prandaj, është jashtëzakonisht e rëndësishme të ndërmerren aktivitete parandaluese të strukturuara dhe në kohë.
Shëndeti
Pesë suplemente që nuk kombinohen mirë me kafenë
Published
15 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Nëse nuk mund ta nisni ditën pa një filxhan kafe, nuk jeni vetëm. Por nëse merrni suplemente çdo mëngjes, është e rëndësishme të dini se kafeja ndikon në mënyrën si trupi i përthith.
Kafeina, polifenolët dhe efekti i tyre diuretik ndikojnë në përthithjen e disa vitaminave dhe mineraleve, ka shkruar Eating Well.
“Për shembull, përthithja e hekurit mund të ngadalësohet nga kafeina”, ka shpjeguar farmacisti Philip Ngo.
Ja 5 suplemente që nuk kombinohen mirë me kafen. Gjithashtu shpjegohet se si mund ta menaxhoni kohën për t’i marrë sa më me efekt.
Hekuri
Thelbësor për qarkullimin e oksigjenit në trup. Megjithatë, kafeja mund të ndikojë ndjeshëm në përthithjen e tij.
“Pirja e kafes me një suplement hekuri mund të ulë përthithjen me 54 për qind”, ka thënë farmacisti Bo Wang.
Kjo nuk ka të bëjë me kafeinën, por me acidin klorogjenik, një polifenol që gjendet te kafeja dhe çaji, ky përbërës pengon përthithjen e hekurit jo-hemik (që gjendet në bimë dhe suplemente). Suplementin me hekur merrni një orë para ose pas kafesë dhe ta shoqëroni me ushqime të pasura me vitaminë C, si limoni ose portokalli, që ndihmojnë përthithjen.
Vitamina D
Thelbësore për shëndetin e kockave dhe imunitetin, por nuk përthithet mirë në praninë e kafeinës.
“Kafeina mund të ulë ndjeshmërinë e receptorëve të vitaminës D, duke reduktuar nivelet e saj në gjak”, shpjegon farmacistja Elise Kim, Pharm.D.
Një studim i 2021 gjeti lidhje midis konsumit të lartë të kafeinës dhe niveleve më të ulëta të vitaminës D. Merreni vitaminën D të paktën një para ose pas kafesë dhe gjithmonë me ushqim që përmban yndyra të shëndetshme, që ndihmojnë përthithjen (si avokado apo arrat).
Vitaminat B
Janë të tretshme në ujë dhe ndihmojnë në energji dhe funksionimin nervor. Por trupi nuk i ruan për periudha të gjata dhe i nxjerr shpejt.
“Kafeina, për shkak të efektit diuretik, mund të rrisë humbjen e vitaminave B përmes urinës”, ka thënë Kim.
Kurse Wang ka shtuar se vitaminën B nuk duhet marrë me kafe ose çaj.
“Prisni të paktën një orë. Mund të merren edhe pa ushqim, por është më mirë pas një vakti”, ka thënë Wang.
Magnezi
Ky mineral ndihmon në gjumë, tensionin e gjakut e relaksimin muskulor. Por kafeina e rrit nxjerrjen nga trupi përmes urinës. Nëse merrni magnez në mbrëmje për të përmirësuar gjumin, shmangni kafen ose pijet me kafeinë pasdite vonë, sepse jo vetëm pengon gjumin, por edhe ul efektin e magnezit.
Kalciumi
Ndihmon në forcimin e eshtrave, por përthithja e tij ndikohet nga kafeja. “Kafeina mund të reduktojë përthithjen e kalciumit dhe të rrisë nxjerrjen e tij në urinë me 77 për qind”, tha Kim. Këshillohet të shtoni qumësht në kafe për të kompensuar humbjen e kalciumit e merrni suplementin një orë pas kafes.
Kafeja ndikon në mënyrën si trupi përthith disa vitamina e minerale, por me pak kujdes në kohëzgjatje, mund t’i përfitoni të dyja.
“Nëse i merrni herë pas here bashkë, mos u shqetësoni shumë, një pjesë e lëndëve ushqyese do përthithet gjithsesi”, ka siguruar Ngo.
Ai ka thënë se duhet bërë kujdes se suplementet duhet të merren kur janë të nevojshme.
“Suplemente duhen marrë vetëm kur ka nevojë. Për një person me dietë të balancuar dhe shëndet të mirë, ato nuk janë të nevojshme”, përfundoi ai.
Shëndeti
Gjatë verës ju bien më shumë flokë? Ja pse ndodh dhe si ta ndalni
Published
16 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Nuk është vetëm ndjenja juaj – temperaturat, dielli dhe klori ndikojnë në ciklin e flokëve, por me kujdesin e duhur, gjithçka kthehet në normalitet.
Nëse ju duket se flokët po ju bien më shumë, mos u shqetësoni, në shumicën e rasteve bëhet fjalë për një reagim natyral të trupit ndaj kushteve të jashtme.
Kur temperaturat rriten, flokët vuajnë. Rrezet dhe ekspozimi ndaj UV-ve i than dhe i dëmtob fijet, djersa e lagështia bllokojnë folikulat, duke shkaktuar irritime të kokës. Nëse kësaj i shtoni edhe kripën e detit, përfitoni kombinimin që e bën flokun më të dobët, më të brishtë dhe më të prirë për të rënë.
A është ky fenomen i lidhur me ndonjë proces natyror?
Shumë dermatologë dhe trichologë besojnë se ka edhe arsye evolutive: gjatë verës, flokët bëhen më të dendur për të mbrojtur kokën nga dielli. Por, kur vera përfundon, kjo “mburojë e përkohshme” nuk është e nevojshme e bie. Kjo është arsyeja pse njerëzit vërejnë rënie të shtuar të flokëve gjatë gushtit e shtatorit.
Lajm i mirë: kjo rënie sezonale e flokëve nuk është e përhershme
Ky proces quhet efluvium telogjen, një gjendje ku një numër më i madh i qimeve kalon njëkohësisht në fazën e pushimit. Flokët bien përkohësisht, por më pas rifillojnë ciklin e rritjes. Edhe pse mund të duket shqetësuese, nuk bëhet fjalë për humbje të përhershme në shumicën dërrmuese të rasteve.
Si të kujdeseni për flokët gjatë verës?
1. Hidratimi është themeli:
Pini mjaftueshëm ujë dhe kujdesuni që dieta juaj të jetë e pasur me vitamina (si biotina dhe B12), minerale (si zinku dhe hekuri) dhe yndyrna të shëndetshme.
2. Përdorni produkte ushqyese:
Aplikoni vajra natyralë si vaji i kokosit apo i arganit, si dhe maska ushqyese me gjalpë shea, për të rikthyer lagështinë dhe elasticitetin e humbur.
3. Zgjidhni shampo pa sulfate dhe aromë:
Shampot e buta ndihmojnë në shmangien e irritimit të lëkurës së kokës dhe ruajnë baraspeshën natyrale të yndyrës.
4. Kufizoni mjetet termike (piastra, tharëse, figaro):
Nëse i përdorni, sigurohuni të aplikoni gjithmonë mbrojtje nga nxehtësia, pasi temperaturat e larta e dëmtojnë strukturën e fijeve.
5. Një truk i thjeshtë por efektiv:
Lani flokët me ujë të pastër para dhe pas notit – kjo ndihmon në reduktimin e absorbimit të kripës apo klorit.
6. Masazhoni skalpin:
Përdorimi i një masazheri për kokën mund të ndihmojë jo vetëm në relaksim, por dhe në përmirësimin e qarkullimit të gjakut, duke forcuar rrënjët e flokëve.
Kur duhet të kërkoni ndihmën e mjekut?
Nëse rënia e flokëve zgjat më shumë se 2–3 muaj, shfaqen zona pa flokë, kruarje apo ndjeshmëri në lëkurën e kokës, është e rëndësishme të konsultoheni me një dermatolog. Vetëm një profesionist mund të përcaktojë shkakun dhe të rekomandojë trajtimin e duhur.
Përfundim
Rënia sezonale e flokëve gjatë verës është një proces natyral dhe i përkohshëm. Me kujdesin e duhur dhe pak durim, flokët tuaj do të rifillojnë të duken të shëndetshëm dhe të fortë me afrimin e vjeshtës.
Shëndeti
Studim: Jeta në fshat lidhet me rrezik më të lartë për diabet të tipit 1
Published
17 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Një studim suedez ka zbuluar se personat që jetojnë në zona rurale gjatë pesë viteve të para të jetës kanë rrezik më të lartë për të zhvilluar diabet të tipit 1, krahasuar me ata që jetojnë në qytete.
Në disa rajone rurale, rreziku është 30 deri në 80% më i lartë se mesatarja kombëtare.
Qytetet e mëdha si Stokholmi dhe Goteborgu shfaqin rrezik më të ulët.
Studiuesit po hetojnë ndikimin e faktorëve mjedisorë si pesticidet apo ekspozimi ndaj infeksioneve.
Shëndeti
A ndikon soda e bukës kundër problemeve me diabetin?
Published
18 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Soda e bukës është një nga produktet që nuk mungon kurrë në kuzhinën tonë, përdoret jo vetëm për gatime të mrekullueshme por edhe për pastrimin me themel të shtëpisë.
Sodës së bukës i janë thurur shumë lavde për aftësinë e saj në trajtimin dhe kurimin e disa sëmundjeve.
Soda e bukës për mbajtjen e diabetit nën kontroll
Soda e bukës përbën linjën e parë të mbrojtjes kundër diabetit dhe për mbajtjen e sëmundjes nën kontroll. Përdorimi kundër sëmundjes rekomandohet të bëhet nëpërmjet konsultave me mjekun, ndonëse ajo është produkt i sigurt për shëndetin.
Nëse organizmi i njeriut ofron mjedis acidik që nxit sëmundje si diabetin, soda e bukës e kthen situatën në normalitet, diabetikët janë të prirur të preken një mykomukoza, një infeksion i rrallë dhe i rrezikshëm. Soda e bukës parandalon përhapjen e infeksionit.
Bëhet fjalë për komplikacion të rrezikshëm për diabetikët që shfaqet me simptoma si: etje e tepruar, të vjella, urinim i shpeshtë, tharje të gojës e plogështi.
Ekspertët thonë se përdorimi i sodës së bukës kundër këtyre komplikacioneve të diabetit duhet bërë me kujdes. Sipas tyre, vetëm një mjek specialist mund të rekomandojë një kurë dhe doza të sakta të sodës së bukës që janë të nevojshme për mbajtjen nën kontroll të diabetit dhe komplikacioneve të tij.
Konsultat me mjekun janë të nevojshme sepse nëse e teproni me sodën e bukës, ajo mund të ketë një efekt krejt të kundërt nga qëllimi fillestar.

Sharon Stone tregon për debatin e ashpër me Michael Douglas

UBT pret në vizitë zyrtare Kryetarin e FFK-së, Agim Ademi – fokus te edukimi dhe inovacioni në sport

Edicioni i ri në Serie-A vjen me risi në ndarjen e drejtësisë

Kriza në Barcelonë, përplasje e hapur mes klubit dhe Ter Stegen

United paraqet megaofertë për sulmuesin slloven

Meta do t’i ndalojë reklamat politike në BE nga tetori

Pesë suplemente që nuk kombinohen mirë me kafenë

Galliani drejt rikthimit te Milani, zbulohet roli i tij

Osmani tërheq kërkesën e saj në Kushtetuese: Gjyqtari Llaban paraqet rrezik për sigurinë kombëtare
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit