Lajmet

​Shtetet e BP kanë nevojë për një fond të dedikuar për të siguruar një tranzicion të drejtë energjetik

Sa i përket energjisë elektrike, shumica e vendeve të Ballkanit Perëndimor janë mbështetur prej kohësh në thëngjill.

Published

on

Sa më i shpejtë të jetë angazhimi i një vendi për heqjen e thëngjillit, aq më e lartë do të jetë hisja e tij në Fondin e Tranzicionit të Drejtë për vendet e Ballkanit Perëndimor (BP), thuhet në një analizë nga The Green Tank (Athinë) dhe CEE Bankwatch Network (Pragë) dy rrjete këto që përbëhen nga ekspertë të shquar të energjisë.

Sa i përket energjisë elektrike, shumica e vendeve të Ballkanit Perëndimor janë mbështetur prej kohësh në thëngjill. Mirëpo ndërsa komuniteti ndërkombëtar po mobilizohet për të trajtuar krizën klimatike, thëngjilli po bëhet joekonomik dhe termocentralet e vjetruara të rajonit do të duhet të mbyllen në vitet në vijim. Gjithashtu, politikat e reja klimatike të BE-së të dizajnuara për ta bërë energjinë e thëngjillit më të shtrenjtë dhe përfundimisht të vjetërsuar – nga objektivat klimatike të BE-së për vitin 2030 deri te Mekanizmi i planifikuar i Rregullimit të Kufirit të Karbonit – do të ndikojnë në energjinë elektrike me bazë thëngjilli të importuar nga Ballkani Perëndimor dhe do të çojnë në një reduktim gradual të prodhimi të thëngjillit në rajon.

Megjithatë, një tranzicion për largim nga thëngjilli në rajon – në vetvete një mundësi e madhe zhvillimi – duhet të bëhet në një mënyrë të menaxhuar, gjithëpërfshirëse dhe të drejtë, veçanërisht duke përfshirë ata që do të preken më shumë prej tij, domethënë punëtorët e thëngjillit dhe komunitetet fqinje të minierave. Një proces i tillë kërkon gjithashtu një mobilizim të konsiderueshëm të burimeve publike.

Raporti i ri i Green Tank dhe Bankwatch, i titulluar “Një fond i drejtë tranzicioni për vendet e Ballkanit Perëndimor”, nënvizon nevojën për një Fond të Drejtë Tranzicioni për Ballkanin Perëndimor dhe përdor një model të zhvilluar posaçërisht për të hulumtuar se si një fond i tillë mund të ndahet në mënyrën më të drejtë të mundshme.

Modeli i propozuar i shpërndarjes përdor pesë kritere të cilat përcaktojnë varësinë e secilit vend nga thëngjilli dhe nafta, ambicia klimatike e secilit vend siç pasqyrohet në angazhimet e njohura në faza, nivelet e ndotjes që vijnë nga përdorimi i thëngjillit dhe kapaciteti financiar i secilit vend për të përballuar sfidat e tranzicionit nga karburantet fosile. Gjashtë skenarë të largimit të thëngjillit u analizuan duke përdorur modelin, si dhe një sërë kompensimesh të ndryshme për kriteret e alokimit.

Rezultati kryesor i analizës është se angazhimi për një ndalim të hershëm të thëngjillit do të rrisë ndjeshëm pjesën e fondit që do të marrë një vend.

• Serbia përfiton më së shumti nga largimi më i hershëm i thëngjillit në pesë nga gjashtë skenarët e analizuar, duke marrë deri në 45.4 përqind të Fondit.

• Bosnja e Hercegovina (BeH) mund të marrë deri në 34.6 për qind dhe të tejkalojë edhe pjesën e Serbisë në skenarin në të cilin BeH heq dorë nga thëngjilli deri në vitin 2030, dhe Serbia dhe Kosova vazhdojnë me modelin e energjisë elektrike me bazë thëngjilli deri në 2050 dhe 2040, respektivisht.

• Kosova mund të marrë deri në 23.8 për qind me kusht që të angazhohet për heqjen e thëngjillit deri në vitin 2030.

• Fakti që Maqedonia e Veriut është zotuar për një datë të largimit nga thëngjilli në vitin 2027, rrit pjesën e saj deri në 13 për qind të fondit, pothuajse dyfishi i pjesës prej 7.36 për qind që do të kishte marrë nëse do të kishte vendosur të zgjaste varësinë e saj nga qymyri deri në 2050.

• Mali i Zi potencialisht mund të trefishojë pjesën e tij në pothuajse 4 për qind të fondit nëse vendos të heqë dorë nga uzina e tij e vetme e qymyrit, që aktualisht funksionon përtej 20,000 orëve legale të funksionimit, deri në vitin 2022 në vend të datës së premtuar të mbylljes së tij më 2035.

Për më tepër, diferencat midis hiseve potenciale më të vogla dhe më të mëdha të secilit vend për gjashtë skenarët e largimit të thëngjillit rriten kur kriteri i shpejtësisë së tranzicionit ka një peshë më të madhe, ndërsa llogaritja e kapacitetit financiar të vendeve të Ballkanit Perëndimor në hartimin e Fondit të Tranzicionit të Drejtë favorizon vendet më të dobëta (Kosovën, BeH dhe Shqipërinë).

“Për të shmangur sfidat e mëdha të një tranzicioni të papritur si ai që po ndodh aktualisht në rajonet e linjitit të Greqisë, vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të fillojnë të planifikojnë menjëherë tranzicionin e rajoneve të tyre të thëngjillit. BE-ja duhet të ofrojë mbështetje teknike dhe financiare në zhvillimin e një Fondi të Drejtë Tranzicioni për Ballkanin Perëndimor, ndërsa shpejtësia e tranzicionit duhet patjetër të përfshihet në kriteret e alokimit për të vlerësuar saktë urgjencën e tranzicionit në secilin vend,” tha Nikos Mantzaris, Analist i Lartë i Politikave të Green Tank, një grup ekspertësh me bazë në Athinë.

“Tranzicioni larg nga karburantet fosile në Ballkanin Perëndimor po vjen shumë më shpejt nga sa presin qeveritë dhe një Fond i Drejtë Tranzicionit është shumë i nevojshëm për të mbështetur këtë proces. Këtë dimër, pjesa më e madhe e rajonit ka qenë duke luftuar me dështimet e termocentraleve dhe vështirësitë e furnizimit me thëngjill. Termocentralet e vjetruara të thëngjillit në Maqedoninë e Veriut, Serbi dhe Kosovë dolën ‘offline’, duke nënvizuar nevojën për të përshpejtuar investimet në masat e efikasitetit të energjisë dhe format e qëndrueshme të prodhimit të decentralizuar të energjisë së rinovueshme”, tha Ioana Ciuta nga Rrjeti Bankwatch CEE.

Continue Reading

Lajmet

​Gazetari i BBC në Beograd tregon se çfarë ndodhi sot në Parlamentin e Serbisë

Published

on

By

Me gaz lotsjellës dhe vezë u tentua të pengohet mbajtja e seancës në Kuvendin e Serbisë. Ky kaos ndodhi pasditen e së martës, teksa opozita u ngrit nga ulëset dhe aktivizoi mjetet piroteknike në sallën plenare. Gazetari i shërbimit serb të BBC, Grujica Andriq tregon, se çfarë ndodhi dhe si është situata atje.

Andriq thotë se paraprakisht ai ishte i pranishëm në protestën e studentëve, nxënësve dhe qytetarëve të tjerë para objektit të Kuvendit të Serbisë.

“Në zyrën tonë byro në Beograd e cila është afër parlamentit, unë isha përpara parlamentit, kur studentët e universitetit, nxënësit e shkollës të mesme dhe qytetarët e Beogradit u mblodhën të protestojnë ndaj qeverisë. Një nga kolegët, është në objektin e parlamentit duke raportuar nga seanca. Është seanca e parë e asamblesë këtë vit dhe deputetët serbë priteshin të votojnë në 62 pikat e agjendës. U besua se një nga pikat kryesore do të jetë dorëheqja e kryeministrit serb, Milosh Vuçeviq, i cili lajmëroi se do të largohet më 28 janar, por në fund koalicioni qeverisës njoftoi se nuk do të jetë agjenda për sot. Pra, ajo pjesë e protestës e deputetëve të opozitës, si dhe protestat e qytetarëve dhe studentëve para asamblesë”, tregon gazetari Andriq.

Opozita kundërshtoi miratimin e rendit të ditës, i cili u miratua nga deputetët e koalicionit qeverisës.

Ai theksoi se një nga arsyet e ndërprerjes së seancës ishte për shkak se opozita ka insistuar të diskutojë katër kërkesat e studentëve nga Universiteti i Serbisë.

“Opozita u mundua të ndërprenë seancën duke përdorur zjarr sinjalizues, duke hedhur granata të tymit, duke përdorur gaz lotsjellës. Ata thanë se nuk duan të marrin pjesë në seancë për shkak të agjendës. Ata paraqitën transparencë kundër regjimit dhe bënin zë gjatë kohës kur deputetët e partisë qeverisëse flisnin. Për momentin, seanca vazhdoi me fjalimet e deputetëve të koalicionit qeverisës, opozita nuk po merr pjesë në diskutim, por janë në dhomë dhe po përpiqen të ndërprenë fjalimet…. Arsyeja kryesore është se nuk pajtohen me agjendën, në të cilën një nga pikat nuk është dorëheqja e kryeministrit dhe kryeministri është larguar gjatë protestave kundër qeverisë. Arsyeja kryesore për protestat, të cilat po ndodhin që nga më shumë se katër muaj, është stacioni hekurudhor në Novi Sad, ku ka ndodhur aksident më shumë se katër muaj më parë ku janë vrarë 15 njerëz”, shton ai.

Gazetari nga Serbia tregon se kryetarja e Kuvendit të Serbisë, Ana Bërnabiq po “akuzon opozitën që punon me Albin Kurtin”.

“Kur bëhet fjalë për pritshmëritë është pak larg për të parashikuar. Duke u bazuar në agjendën, deputetët duhet të votojnë në 62 pika të agjendës. Për momentin, puna në agjendë nuk ka filluar akoma, pra është vetëm diskutim, është e vështirë të parashikohet….Koalicioni qeverisës, duke përfshirë kryetaren e parlamentit, Ana Bërnabiq, e cila ka qenë kryeministre e Serbisë më parë. Ata akuzuan opozitën që po punonte me Albin Kurtin për të destabilizuar Serbinë. Është akuzë që partia dhe koalicioni qeverisës serb përdorin shpesh”, përfundoi ai.

Në këtë seancë është dashur të miratohej edhe dorëheqja e kryeministrit të Serbisë, Millosh Vuçeviq, të cilin e ofroi më 28 janar. Kjo u bë pas presionit të studentëve, të cilët organizuan disa herë protesta.

Tash e disa muaj në Serbi po kërkohet përgjegjësi për shembjen e çatisë së stacionit të trenit në Novi Sad, ku humbën jetën 15 njerëz.

Continue Reading

Lajmet

​KQZ-ja pret të përfundojë numërimi i votave gjatë ditës së nesërme

Published

on

By

Në mëngjesin e sotshëm (e martë), në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve në Prishtinë, ka filluar numërimi i votave me kusht dhe votave të personave me nevoja të veçanta. Ndërkaq, zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, në një konferencë për media tha se pritet që të përfundojnë më 5 mars të këtij viti.

Sa i përket numërimit të votave nga votimi jashtë Kosovës, përmes postës, Elezi tha se janë duke u numëruar 10 kuti të fundit, proces i cili do të përmbyllet sot në ora 16:00, raporton KosovaPress.

“Ka filluar procesi i numërimit të votave me kusht dhe pastaj edhe votave të personave me nevoja të veçanta. Numërimi i këtyre votave të fundit, do të bëhet gjatë ditës së sotme dhe presim që të përmbyllet deri ditën e nesërme, e mërkurë… Sa i përket numërimit të votave nga votimi jashtë Kosovës, respektivisht përmes postës, sot janë duke u numëruar të fundit, 10 kuti të fundit në të cilat ka fletëvotime dhe ky proces do të mbyllet deri në orën 16:00”, tha Elezi.

Ndërsa, rreth përleshjeve që po ndodhin çdo ditë në QNR, tashmë një gjë e zakonshme, Elezi shtoi se çdo palë që ka diskutime për pavlefshmërinë apo vlefshmërinë e fletëvotimeve të drejtohen në PZAP.

Continue Reading

Lajmet

Këto janë votat e LDK-së në tetë komunat që udhëheq në nivel lokal

Published

on

By

Lidhja Demokratike e Kosovës, sipas rezultateve preliminare të KQZ-së për zgjedhjet e 9 shkurtit, nuk udhëheq në asnjërën prej tetë komunave që qeverisë në nivel lokal.

Partia e Lumir Abdixhikut në Prishtinë, Pejë, Istog, Obliq, Lipjan dhe Junik, renditet e dyta në zgjedhje parlamentare, ndërkaq në Dragash dhe Fushë Kosovë, është e treta.

LDK-ja në kryeqytet sipas rezultateve preliminare të KQZ-së, renditet e dyta me 25.5 për qind apo 30138 vota. Po ashtu, edhe në votat me postë është e dyta me 28.16 për qind apo 1326 vota, sipas rezultateve të fundit të publikuara më 3 mars në ora 23:37, në faqen e KQZ-së, raporton KosovaPress.

Në anën tjetër, në Pejë, LDK-ja renditet e dyta me 27.64 për qind apo 12 mijë e 318 vota, kurse edhe në votat me postë ,ajo është e dyta me 40.36 për qind apo 1326 vota.

Kurse në Istog, LDK-ja ka marrë 34.57 për qind apo 6023 vota duke u renditur e dyta pas Lëvizjes Vetëvendosje. Në këtë komunë, LDK-ja qëndron e para sa i përket votave me postë me 42 për qind apo 796 vota.

Në votat e rregullta në komunën e Obliqit, LDK-ja renditet e dyta me 23,17 për qind apo 3016 vota. Po ashtu, edhe në votat me postë është e dyta me 30.3 për qind apo 119 vota.

Në komunën e Fushë Kosovës, LDK-ja ka grumbulluar 4488 vota apo 19.35 për qind, duke u renditur e treta pas LVV-së dhe PDK-së. Kurse në votat me postë, LDK-ja ka marrë 335 vota apo 28.84 për qind.

E dyta renditet edhe në Lipjan, pasi në zgjedhje e 9 shkurtit ka grumbulluar 8362 vota apo 27.93 për qind, derisa në votat me postë ka 32.89 për qind po ashtu e dyta.

LDK-ja në Dragash renditet e treta në votat e rregullta, pasi ka grumbulluar vetëm 2519 vota apo 22.79 për qind, kurse në votat me postë është e dyta me 20.36 për qind.

Në komunën e fundit që udhëheqin në nivel lokal, në atë të Junikut, LDK-ja ka marrë 549 vota duke u renditur e dyta me 30.12 për qind. Në këtë komunë, LDK-ja, qëndron e para sa i përket votave me postë, pasi ka grumbulluar 247 vota apo 46 për qind.

Continue Reading

Lajmet

Kaq vota ka marr AAK-ja në komunat që qeverisë

Published

on

By

Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës e cila në këto zgjedhje parlamentare ka garuar në koalicion me Nisma Socialdemokrate, Konservatorët, Intelektualët sipas rezultateve preliminare ka arritur ti fitoj 7.46 për qind apo 63 mijë e 35 vota.

AAK-ja poashtu prinë në disa komuna në të cilat edhe qeverisë.

Sipas rezultateve preliminare të publikuara nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, AAK-ja prin në Deçan me 7 mijë e 276 vota ose 50.69 për qind. Derisa në votat me postë ka marr 320 vota apo 15.70 për qind të cilat janë publikuar më 03 mars në ora 23:37.

Në Gjakovë AAK ka marr 7 mijë e 735 apo 19.15 për qind të votave të rregullta ndërsa 363 vota apo 8.90 për qind janë rezultatet e votave me postë.

Në Klinë AAK-ja ka marr 3 mijë e 882 apo 23.84 për qind të votave të rregullta ndërsa votat përmes postës janë 169 vota apo 10.86 për qind.

Rahoveci është komuna e radhës ku AAK-ja ka marr 3 mijë e 761 vota apo 17.85 për qind të votave të rregullta derisa në votat përmes postës ka marr 80 vota apo 3.79 për qind.

Derisa në Suharekë AAK ka marr 4 mijë e 799 vota të rregullta apo 18.34 për qind. Ndërsa nga votimi me postë ka marr 77 vota apo 2.81 për qind.

Në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve po vazhdon numërimi i votave përmes postës.

Sipas përditësimit të rezultateve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, deri më 3 mars në ora 23:37 janë numëruar 90.37 për qind e votave.

Continue Reading

Të kërkuara