Shëndet

​Shpërthimet e shkurtra të aktivitetit intensiv mund të zvogëlojnë rrezikun e vdekjes së parakohshme

Disa minuta aktivitet energjik, mund të zvogëlojnë në mënyrë dramatike mundësinë e vdekjes së hershme.

Published

on

Sipas një studimi britaniko-australian, njerëzit që bëjnë tre minuta aktivitet të fuqishëm çdo ditë, si ngjitja e shkallëve, kanë 39 për qind më pak rrezik për të vdekur nga çdo shkak.

Pavarësisht nëse është duke luajtur me qenin ose duke bërë punët intensive të shtëpisë, vetëm disa minuta aktivitet energjik në jetën tuaj të përditshme mund të zvogëlojnë në mënyrë dramatike mundësinë e vdekjes së hershme, sipas një studimi të raportuar nga gazeta Guardian.

Hulumtimi i udhëhequr nga shkencëtarët nga Universiteti i Sidneit zbuloi se njerëzit e moshës së mesme, të cilët nuk ushtrojnë në kohën e lirë në palestër, për shembull, dhe që arrijnë të bëjnë tre aktivitete shumë të shkurtra intensive në ditë, kanë një rrezik 39 për qind më të ulët të vdekjes se ata që nuk merren me ndonjë aktivitet intensiv.

Mark Hamer, profesor i mjekësisë, sportit dhe ushtrimeve në University College London dhe bashkautor i studimit, tha se rezultatet theksojnë rëndësinë e ushtrimeve të rregullta.

“Mund të jetë diçka si të luash me fëmijët. Është e mundur që të shihni se autobusi juaj është gati të niset, kështu që ju duhet të ecni jashtëzakonisht shpejt për të kapur autobusin. Mund të jetë që jetoni në një ndërtesë apartamentesh dhe duhet t’i çoni sendet ushqimore të blera lart shkallëve”, tha ai. “Janë përpjekje kaq të shkurtra të fuqishme në jetën e përditshme”.

Hamer dhe kolegët raportuan në revistën Nature Medicine se ata analizuan të dhënat nga BioBank në Britaninë e Madhe – një iniciativë kërkimore që krahasoi të dhënat gjenetike, stilin e jetës dhe shëndetin e më shumë se 500.000 njerëzve që nga fillimi i vitit 2006.

Ekipi u fokusua në më shumë se 25.000 subjekte me një moshë mesatare 61.8- vjeç, të cilët thanë se nuk ushtroheshin në kohën e tyre të lirë, përveç një shëtitjeje rekreative në javë.

Si pjesë e studimit të BioBank, këta subjekte mbanin gjithashtu një gjurmues aktiviteti në kyçin e dorës për një periudhë prej shtatë ditësh.

Ekipi zbuloi se gati 89 për qind e pjesëmarrësve u përfshinë në breshëri të shkurtra të aktivitetit të fuqishëm, shumica dërrmuese që zgjasin vetëm një ose dy minuta.

Shkencëtarët ndoqën shëndetin e pjesëmarrësve për një mesatare prej 6.9 vitesh, duke zbuluar se 852 vdiqën, përfshirë 511 nga kanceri dhe 266 nga sëmundjet kardiovaskulare.

Pasi morën parasysh faktorë të tillë si statusi i pirjes së duhanit, mosha, gjinia dhe mjekimet, ekipi zbuloi se ata që bënin vetëm tre minuta aktivitet energjik çdo ditë kishin një rrezik 39 për qind më të ulët për të vdekur nga çfarëdo shkaku gjatë periudhës së ndjekjes në krahasim me atyre që nuk kishin aktivitete të tilla.

Ata zbuluan se mesatarisht 11 minuta aktivitet energjik në ditë lidhej me një rrezik më të ulët të vdekjes 48 për qind.

Ndikimi ishte edhe më i theksuar në rastin e vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare.

Subjektet që bënin tre minuta aktivitet energjik çdo ditë kishin një rrezik 49 për qind më të ulët për të vdekur nga sëmundjet kardiovaskulare dhe 30 për qind më të ulët për të vdekur nga kanceri, krahasuar me ata që nuk bënin një aktivitet të tillë.

Ata me 11 minuta aktivitet në ditë kishin 65 për qind më pak rrezik për të vdekur nga sëmundjet kardiovaskulare dhe 49 për qind më pak rrezik për të vdekur nga kanceri.

Të rriturve u rekomandohet aktualisht 150 minuta ushtrime të moderuara deri të shpejta në javë ose 75 minuta aktivitet të fuqishëm në javë. Sidoqoftë, udhëzimet e përditësuara të publikuara nga ekspertët kryesorë mjekësorë të Britanisë së Madhe në vitin 2019 sugjerojnë se edhe përpjekjet intensive shumë të shkurtra mund të shtohen.

“Mesazhi – gjithçka ka rëndësi – është vërtet i mirë. Unë mendoj se shumica e njerëzve ndoshta mund të përpiqen të jenë më aktivë në jetën e tyre të përditshme dhe kjo nuk do të thotë që ju duhet të bëni një anëtarësim në palestër”, tha Hamer.

Shëndet

Kombinim i ri ilaçesh ngadalëson përparimin e kancerit të avancuar të prostatës

Published

on

Një studim i ri ndërkombëtar ka treguar se një kombinim ilaçesh mund të ngadalësojë ndjeshëm përparimin e kancerit të avancuar të prostatës te burrat me mutacione të caktuara gjenetike.

Kërkimi, i udhëhequr nga University College London dhe i botuar në Nature Medicine, analizoi efektin e shtimit të ilaçit niraparib, një inhibitor i PARP – në trajtimin standard me abiraterone acetate dhe prednisone.

Në studimin “Phase III AMPLITUDE”, morën pjesë 696 burra nga 32 vende, me moshë mesatare 68 vjeç, të gjithë me kancer të përhapur dhe me mutacione në gjenet përgjegjëse për riparimin e ADN-së (HRR). Më shumë se gjysma kishin mutacione në BRCA1 ose BRCA2.

Sipas prof. Gerhardt Attard nga UCL Cancer Institute, shtimi i niraparibit vonon rikthimin e kancerit e zgjatë jetëgjatësinë e pacientëve me këto mutacione.

Ai theksoi se rezultatet mbështesin testimin gjenetik që në momentin e diagnostikimit, për të identifikuar pacientët që përfitojnë më shumë nga trajtimet e synuara. Trajtimi u tolerua mirë, por u vërejtën më shumë raste të anemisë dhe tensionit të lartë të gjakut te pacientët që morën niraparib.

Autorët theksojnë se rezultatet janë premtuese, por kërkohet më shumë studim për të vlerësuar përfitimet afatgjata dhe ndikimin e metodave të reja të diagnostikimit. Çdo vit, në mbarë botën, rreth 1.5 milionë burra diagnostikohen me kancer të prostatës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Harroni emra, fikjen e shporetit apo takimet? Mjekët shpjegojnë shkaqet që e ngadalësojnë kujtesën

Published

on

Jo çdo harresë është shenjë plakjeje, mjekët shpjegojnë si ndikon stili i jetesës, ushqimi, gjumi dhe barnat në kujtesë.

Me kalimin e viteve, truri pëson ndryshime të natyrshme humbet gradualisht masë, sidomos në korteksin prefrontal, zonën përgjegjëse për vendimmarrje, dhe në hipokampus, që luan rol kyç në ruajtjen e kujtimeve.

Shpesh ndodh të mos kujtohemi menjëherë për ndonjë emër “që e kemi në majë të gjuhës”, apo të dyshojmë nëse kemi fikur shporetin ose kyçur derën.

Ritmi i shpejtë i jetës, stresi dhe mbingarkesa me detyra ditore ndikojnë në trup dhe në funksionet njohëse të trurit. Harresa është diçka normale e nuk përbën arsye për shqetësim. Por, kur vërejmë se dobësimi i kujtesës po ndikon në jetën e përditshme, është e rëndësishme të kërkojmë arsyet.

Mjekët theksojnë se mosha nuk është gjithmonë faktori kryesor.

A është vërtet mosha arsyeja pse harrojmë?

Sipas neuropsikologes dr. Eliz Kakapolo nga Qendra Mjekësore e Universitetit “Columbia”, numri i neuroneve zvogëlohet që nga lindja, është e kuptueshme që me kalimin e moshës mund të na duhet më shumë kohë për të kujtuar emra apo fjalë të caktuara.

Prof. dr. P. Murali Doraiswamy, psikiatër në Fakultetin e Mjekësisë “Duke”, shton se plakja shpesh shoqërohet me dobësim të kujtesës afatshkurtër, pra, vështirësi në mbajtjen mend të sasive të vogla të informacionit për periudha të shkurtra kohe.

Truri plakur humbet masë në korteksin prefrontal dhe hipokampus, përçimi i informacionit midis neuroneve ngadalësohet, dhe rritet rreziku për sëmundje neurodegjenerative. Plakja nuk sjell vetëm humbje.

Inteligjenca emocionale forcohet e përvoja jetësore ndihmon në marrjen e vendimeve më të mençura dhe në përdorimin e strategjive më efikase për kujtesë.

Mjekët theksojnë se faktorë si lodhja e tepërt, infeksionet, stresi kronik, si dhe mungesa e gjumit apo ushqyerja e pabalancuar, mund të ndikojnë dukshëm në funksionet njohëse edhe tek personat e rinj në moshë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ekspertët shpjegojnë si të reduktohet dhimbja e mesit

Published

on

Dhimbja e mesit është një problem që çdo i rritur do të përjetojë një herë në jetë, dhe për miliona njerëz në mbarë botën ajo mund të bëhet e vazhdueshme dhe kufizuese.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, mbi 600 milionë të rritur vuajnë nga ndonjë formë dhimbjeje në shpinë, duke e bërë atë shkakun kryesor të paaftësisë në nivel global. Të dhënat e fundit dhe disa ushtrime të thjeshta, të mbështetura shkencërisht, ofrojnë mundësi për menaxhimin dhe parandalimin e dhimbjes, duke përmirësuar lëvizshmërinë dhe forcën e shtyllës kurrizore.

Një kirurg ortoped tregon tre kategori kryesore ushtrimesh që ndihmojnë në reduktimin e dhimbjes së mesit: shtrirjet, forcimi i trungut e aktiviteti aerobik.

Shumica e dhimbjeve të mesit, përveç rasteve të hernieve diskale, shkaktohen nga tensioni në indet e buta. Rreth 8 nga 10 raste lidhen me muskujt e vegjël të shpinës të tendosur ose të irrituar. Në këto situata, pushimi i tepërt nuk ndihmon; lëvizjet e buta janë çelësi i rikuperimit.

Shtrirjet e frymëzuara nga joga, si “maca-lopa” (cat-cow), pozicioni i fëmijës (child’s pose), ulin ngurtësinë e rrisin lëvizshmërinë e shtyllës kurrizore.

Ushtrimet për forcimin e trungut stabilizojnë shtyllën kurrizore dhe zvogëlojnë ngarkesën mbi mesit. Ushtrime si “ura” (bridge) dhe “plank” forcojnë muskujt mbështetës dhe përmirësojnë qëndrimin. Këto ushtrime duhet kryer gradualisht, duke rritur kohëzgjatjen dhe intensitetin në mënyrë të kontrolluar.

Aktivitetet aerobike përmirësojnë qarkullimin e gjakut, forcojnë muskujt mbështetës dhe parandalojnë ngurtësimin. Ecja, noti ose makineritë eliptike janë shembuj të aktivitetit që mbajnë trupin aktiv pa e mbingarkuar.

Studimet tregojnë se aktiviteti aerobik i rregullt ul ndjeshëm rrezikun e dhimbjes kronike të mesit.

Nëse dhimbja vazhdon gjatë, shoqërohet me temperaturë, humbje peshe, fryrje të pazakontë ose përkeqësohet natën, duhet të kërkohet ndihmë mjekësore.

Në raste të rralla, dhimbja e mesit mund të jetë shenjë e sëmundjeve serioze, përfshirë tumoret ose llojet e rralla të kancerit, ndaj vëmendja është thelbësore. /A.Z/UBT News/

 

 

 

Continue Reading

Shëndet

Studimi: Njerëzit inteligjentë vuajnë më shumë nga dhimbjet e kokës!

Published

on

Sipas studimeve shkencore të kryera nëpërmjet një teknike inovative me rezonancë magnetike të trurit, dhimbja e kokës ndikon vetëm në trurin që është më aktiv, thonë studiuesit e Qendrës së dhimbjes së kokës në Shtetet e Bashkuara.

Migrena e konsideruar si një sëmundje e vërtetë prek vetëm mendjet më aktive dhe më efikase. Në fakt thuhet se shkaktohet nga disa disfunksione të trurit.

Çfarë i shkakton sulmet e tmerrshme që prekin 15% të popullsisë (sidomos gratë në moshën 35-45 vjeç)? A mund të jetë ushqim i rëndë?

Lodhja, uria? A keni parë televizor ose keni lexuar një libër deri vonë?

Hulumtimi më i fundit thotë dhe pohon se dhimbja e kokës ndikon tek njerëzit e kulturuar dhe inteligjentë.

Persona që vuajnë zakonisht janë kreativ, jetësor dhe të zgjuar. Një neurolog në Universitetin e Utah shpjegon se migrena zhvillohet vetëm në trurin e trajnuar plotësisht dhe tepër funksional. Gjithashtu duket se ka një predispozitë gjenetike.

Inteligjentë apo jo, sot ka shumë njerëz që vuajnë prej saj dhe që janë të mbushur me analgjezik për të lehtësuar dhimbjen.

Por, si mund të kurohet një dhimbje koke?

Sipas specialistëve të dhimbjeve të kokës, dhimbja nuk është një ngjarje, por një proces progresiv që zhvillohet gjatë orëve.

Në shumicën e rasteve, rreth një orë pas fillimit të dhimbjes së kokës, pacienti ndjen siklet si dhimbje e vërtetë nëse prek ballin ose kokën.

Në atë pikë, marrja e ilaçeve është e pavlefshme, sipas mjekëve analgjeziku duhet të merret brenda një ore që nga fillimi i dhimbjes.

Është e domosdoshme të shmangni verën, çokollatën, djathin, bananet, arrat dhe domatet. Të jetosh me migrenë nuk është e këndshme, por nga sot jeni të vetëdijshëm se jeni një person jashtëzakonisht inteligjent. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara