Shëndet
Shpërthimet e shkurtra të aktivitetit intensiv mund të zvogëlojnë rrezikun e vdekjes së parakohshme
Disa minuta aktivitet energjik, mund të zvogëlojnë në mënyrë dramatike mundësinë e vdekjes së hershme.
Published
3 years agoon
By
UBT newsSipas një studimi britaniko-australian, njerëzit që bëjnë tre minuta aktivitet të fuqishëm çdo ditë, si ngjitja e shkallëve, kanë 39 për qind më pak rrezik për të vdekur nga çdo shkak.
Pavarësisht nëse është duke luajtur me qenin ose duke bërë punët intensive të shtëpisë, vetëm disa minuta aktivitet energjik në jetën tuaj të përditshme mund të zvogëlojnë në mënyrë dramatike mundësinë e vdekjes së hershme, sipas një studimi të raportuar nga gazeta Guardian.
Hulumtimi i udhëhequr nga shkencëtarët nga Universiteti i Sidneit zbuloi se njerëzit e moshës së mesme, të cilët nuk ushtrojnë në kohën e lirë në palestër, për shembull, dhe që arrijnë të bëjnë tre aktivitete shumë të shkurtra intensive në ditë, kanë një rrezik 39 për qind më të ulët të vdekjes se ata që nuk merren me ndonjë aktivitet intensiv.
Mark Hamer, profesor i mjekësisë, sportit dhe ushtrimeve në University College London dhe bashkautor i studimit, tha se rezultatet theksojnë rëndësinë e ushtrimeve të rregullta.
“Mund të jetë diçka si të luash me fëmijët. Është e mundur që të shihni se autobusi juaj është gati të niset, kështu që ju duhet të ecni jashtëzakonisht shpejt për të kapur autobusin. Mund të jetë që jetoni në një ndërtesë apartamentesh dhe duhet t’i çoni sendet ushqimore të blera lart shkallëve”, tha ai. “Janë përpjekje kaq të shkurtra të fuqishme në jetën e përditshme”.
Hamer dhe kolegët raportuan në revistën Nature Medicine se ata analizuan të dhënat nga BioBank në Britaninë e Madhe – një iniciativë kërkimore që krahasoi të dhënat gjenetike, stilin e jetës dhe shëndetin e më shumë se 500.000 njerëzve që nga fillimi i vitit 2006.
Ekipi u fokusua në më shumë se 25.000 subjekte me një moshë mesatare 61.8- vjeç, të cilët thanë se nuk ushtroheshin në kohën e tyre të lirë, përveç një shëtitjeje rekreative në javë.
Si pjesë e studimit të BioBank, këta subjekte mbanin gjithashtu një gjurmues aktiviteti në kyçin e dorës për një periudhë prej shtatë ditësh.
Ekipi zbuloi se gati 89 për qind e pjesëmarrësve u përfshinë në breshëri të shkurtra të aktivitetit të fuqishëm, shumica dërrmuese që zgjasin vetëm një ose dy minuta.
Shkencëtarët ndoqën shëndetin e pjesëmarrësve për një mesatare prej 6.9 vitesh, duke zbuluar se 852 vdiqën, përfshirë 511 nga kanceri dhe 266 nga sëmundjet kardiovaskulare.
Pasi morën parasysh faktorë të tillë si statusi i pirjes së duhanit, mosha, gjinia dhe mjekimet, ekipi zbuloi se ata që bënin vetëm tre minuta aktivitet energjik çdo ditë kishin një rrezik 39 për qind më të ulët për të vdekur nga çfarëdo shkaku gjatë periudhës së ndjekjes në krahasim me atyre që nuk kishin aktivitete të tilla.
Ata zbuluan se mesatarisht 11 minuta aktivitet energjik në ditë lidhej me një rrezik më të ulët të vdekjes 48 për qind.
Ndikimi ishte edhe më i theksuar në rastin e vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare.
Subjektet që bënin tre minuta aktivitet energjik çdo ditë kishin një rrezik 49 për qind më të ulët për të vdekur nga sëmundjet kardiovaskulare dhe 30 për qind më të ulët për të vdekur nga kanceri, krahasuar me ata që nuk bënin një aktivitet të tillë.
Ata me 11 minuta aktivitet në ditë kishin 65 për qind më pak rrezik për të vdekur nga sëmundjet kardiovaskulare dhe 49 për qind më pak rrezik për të vdekur nga kanceri.
Të rriturve u rekomandohet aktualisht 150 minuta ushtrime të moderuara deri të shpejta në javë ose 75 minuta aktivitet të fuqishëm në javë. Sidoqoftë, udhëzimet e përditësuara të publikuara nga ekspertët kryesorë mjekësorë të Britanisë së Madhe në vitin 2019 sugjerojnë se edhe përpjekjet intensive shumë të shkurtra mund të shtohen.
“Mesazhi – gjithçka ka rëndësi – është vërtet i mirë. Unë mendoj se shumica e njerëzve ndoshta mund të përpiqen të jenë më aktivë në jetën e tyre të përditshme dhe kjo nuk do të thotë që ju duhet të bëni një anëtarësim në palestër”, tha Hamer.
Shëndet
Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve
Published
6 days agoon
December 19, 2025By
UBTnews
Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.
Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.
Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.
“Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.
Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.
Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.
Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.
Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.
Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.
Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.
Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.
“Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
1 week agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
1 week agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
1 week agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Ndarja e shtesave prej 100 eurove – Kurti: Çdo herë para vitit të ri ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët
Besimtarët katolikë kremtojnë Krishtlindjet, mesazh për paqe dhe reflektim shpirtëror
12 traditat më të çuditshme të Krishtlindjeve në botë
REL: Kurti: Kosova dhe Serbia duhet t’i normalizojnë marrëdhëniet
Punëtori statistikore për studentët e Psikologjisë në UBT me ligjëruese nga ShBA
Burim Bajraktari ndan përvojën ndërkombëtare me studentët e Dizajnit në UBT
Gjykimi ndaj Thaçit dhe të tjerëve nis më 24 shkurt
Pesë të lënduar nga aksidenti në rrugë Mitrovicë-Leposaviq, përfshihet vetura e policisë
Punëtorët e KEK-ut protestojnë, demantojnë deklaratën e Kryeshefit për pagat
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Rajoni2 months agoU mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
-
Rajoni3 months agoUBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën Ndërkombëtare MBE 2025
