Shëndeti

​Shkencëtarët kanë zbuluar sa ka të ngjarë që një pandemi si kjo të na godasë përsëri

Publikuar

Hulumtimet e reja statistikore kanë gjetur se pandemitë në shkallë të gjerë janë më të zakonshme nga sa mund të mendojmë.

Për më tepër, një ekip shkencëtarësh zbuluan se probabiliteti i përsëritjes së një pandemie të një efekti të ngjashëm me atë me COVID-19 është dy për qind çdo vit.

Kur statistikat zbatohen për jetëgjatësinë e një personi, kjo do të thotë që secili prej nesh ka një shans prej 38 për qind të përjetojë një pandemi të madhe të paktën një herë në jetën tonë.

“Përfundimi më i rëndësishëm i hulumtimit është se pandemitë kryesore si COVID-19 dhe gripi spanjoll ka shumë të ngjarë”, tha William Pan, një studiues në Universitetin Duke.

Një studim i botuar në PNAS analizoi të dhënat historike të epidemive nga viti 1600 e deri më sot. Ata gjetën 476 dokumente mbi këtë temë, dhe rreth gjysma e tyre kishin numrin e deklaruar të të vdekurve. Rreth 145 epidemi shkaktuan më pak se 10.000 vdekje ndërsa 114 prej tyre ne e dimë që ekzistonin, por nuk e dimë sa njerëz vdiqën.

Përveç kësaj, duhet përmendur se ata përjashtuan nga studimi të gjitha infeksionet aktive – COVID-19, HIV dhe malaria.

Duke analizuar të dhënat, ekipi zbuloi se numri vjetor i epidemive ndryshon shumë, dhe probabiliteti i rasteve ekstreme të tilla si gripi spanjoll (1918-1920) që përsëriten çdo vit për 400 vjetët e fundit është midis 0.3 dhe 1.9 për qind.

“Një rënie e lehtë në gjasat e intensitetit të epidemisë nënkupton që epidemitë ekstreme janë relativisht të mundshme”, thuhet në studim.

Për t’i bërë gjërat më mirë, gjasat rriten me kalimin e kohës. Në 50 vjetët e fundit, ne kemi qenë dëshmitarë të rritjes së niveleve të patogjenëve të rinj që përhapen midis njerëzve. SARS-CoV-2 është shembulli më i dukshëm, por nuk duhet harruar se ne kemi pasur edhe gripin e derrit, gripin e shpendëve, Ebola dhe shumë epidemi të tjera në dekadat e fundit.

“Kur marrim parasysh numrin në rritje të sëmundjeve me origjinë shtazore, e cila shoqërohet me ndryshimin e klimës, e gjithë kjo krijon një klimë për krijimin e një pandemie të ngjashme me COVID-19, dhe probabiliteti mund të dyfishohet në dekadat e ardhshme”, thuhet më tej më studim.

Edhe pse ende nuk jemi shëruar nga pandemia aktuale, është e rëndësishme të mos supozojmë se asgjë nuk do të na ndodhë përsëri, shkruan Science Alert.

Bota

OBSH: 2,7 milionë evropianë vdesin nga ushqimet ultra të përpunuara dhe alkooli

Publikuar

nga

OBSH në një raport të ri shqetësues ka bërë të ditur se rreth 2.7 milionë njerëz humbasin jetën në Evropë çdo vit për shkak të konsumit të ushqimeve ultra të përpunuara (UPF), alkoolit, duhanit, dhe lëndëve djegëse fosile.

Këto produkte, të cilat janë të lidhura me industri të fuqishme, shkaktojnë sëmundje dhe vdekje të parakohshme, duke ndërhyrë në politikat dhe përpjekjet shëndetësore të qeverive. OBSH bën thirrje për një rregullim të fortë të këtyre industrive dhe për veprime të menjëhershme për të mbrojtur shëndetin publik. Kjo lajmë shfaq një pamje alarmante për shëndetin publik në Evropë dhe thekson nevojën për veprime urgjente për të parandaluar pasojat negative të konsumit të këtyre produkteve.

Në raportin e saj të ri, OBSH bën thirrje për një rregullim rigoroz të këtyre industrive, duke theksuar se qeveritë duhet të përparojnë politikat shëndetësore që shpesh sfidohen dhe pengohen nga interesat e industrisë tregtare. Sipas OBSH-së, mbi 7,400 njerëz vdesin çdo ditë në Evropë për shkak të produkteve dhe praktikave të dëmshme të promovuara nga këto industri.

Raporti thekson se produktet komerciale kontribuojnë në 24% të të gjitha vdekjeve në Evropë, me një përqindje të konsiderueshme të vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare (51,4%) dhe kancerin (46,4%). Kjo situatë kërkon veprime të menjëhershme dhe të forta për të mbrojtur shëndetin publik nga ndikimet negative të këtyre industrive të fuqishme./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​1.6 milion njerëz sëmuren çdo ditë nga ushqimet e pasigurta

Publikuar

nga

Organizata Botërore e Shëndetësisë tha të premten se çdo ditë, rreth 1.6 milion njerëz sëmuren nga ngrënia e ushqimeve të pasigurta.

Fëmijët nën 5-vjeç mbajnë 40% të barrës së sëmundjeve ushqimore, tha Francesco Branca, kreu i ushqimit dhe sigurisë ushqimore në OBSH, në një konferencë shtypi të OKB-së në Gjenevë në Ditën Botërore të Sigurisë Ushqimore.

Duke theksuar se rreziqet e sigurisë ushqimore nuk njohin kufij, Branca tha se në një “furnizimin global të ushqimit gjithnjë e më të ndërlidhur”, rreziqet e paraqitura nga ushqimi i pasigurt mund të evoluojnë me shpejtësi nga një problem lokal në një emergjencë ndërkombëtare.

Krizat humanitare në shumë pjesë të botës nxisin pasigurinë ushqimore dhe rrezikojnë sigurinë ushqimore.

Zyrtari u kërkoi qeverive të sigurojnë që siguria ushqimore të jetë e qartë në planet e tyre kombëtare të veprimit për sigurinë shëndetësore dhe që planet e komunikimit të rrezikut të përditësohen dhe të shkojnë drejt sistemeve të integruara të mbikëqyrjes për shëndetin e kafshëve, mjedisit dhe njerëzve.

Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO) e sheh ushqimin e sigurt si “themelor” për arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs), tha një zyrtar i lartë i sigurisë ushqimore në konferencë.

Markus Lipp shtoi se ushqimi i sigurt është gjithashtu një nga parakushtet për të përmbushur planin strategjik të FAO-s për të mundësuar prodhim, ushqim, mjedis dhe jetë më të mirë.

“Kur ushqimi prodhohet dhe tregtohet në një sistem agroushqimor të sigurt dhe të qëndrueshëm, ai kontribuon në një jetë të shëndetshme dhe përmirëson qëndrueshmërinë duke mundësuar qasjen në treg dhe produktivitetin, gjë që nxit zhvillimin ekonomik dhe zbutjen e varfërisë, veçanërisht në zonat rurale”, tha Lipp.

“Në veçanti, përmirësimi i sigurisë ushqimore do të mbrojë shëndetin publik dhe do të zvogëlojë vdekshmërinë e fëmijëve”, tha ai, pasi fëmijët nën 5-vjeç mbajnë barrën më të lartë të sëmundjeve që vijnë nga ushqimi.

Vazhdo të lexosh

Shëndeti

​Dita Botërore e sigurisë së ushqimit

Publikuar

nga

Siguria e ushqimit dhe të ushqyerit e drejtë janë parakushte themelore për shëndet dhe mirëqenie të popullatës së një vendi dhe duhet të integrohen në të gjitha politikat, jo vetëm në ato shëndetësore, por edhe në ekonominë, bujqësinë, turizmin dhe tregtinë e një vendi.

Në 20 dhjetor 2018 sekretari i përgjithshëm i Kombeve të bashkuara miratoi Rezolutën 73/250 për caktimin e Ditës Botërore të sigurisë së ushqimit.

Duke filluar nga 2019, kjo ditë shënohet me aktivitete të cilat theksojnë përfitimet nga ushqimi i sigurt, por edhe lëshimet dhe mangësitë eventuale në zinxhirin e ushqimit të sigurt.

Çdo vit, Dita Botërore e Sigurisë Ushqimore festohet me një temë specifike që udhëzon aktivitetet dhe fushatat globale. Tema të tilla si “Siguria e ushqimit, biznesi i të gjithëve” theksojnë përgjegjësinë e përbashkët midis qeverive, prodhuesve dhe konsumatorëve për të garantuar sigurinë ushqimore.

Tema e këtij viti është “Siguria e Ushqimit: Përgatituni për të Papriturat”, e cila nënvizon rëndësinë e përgatitjes për incidentet e sigurisë ushqimore, pavarësisht sa të lehta apo të rënda mund të jenë ato, sipas OBSH-së.

Aktivitete të ndryshme zhvillohen në nivel global, duke përfshirë fushata edukative, seminare dhe seminare, që synojnë promovimin e praktikave të sigurisë ushqimore në të gjitha nivelet e zinxhirit të furnizimit ushqimor.

Qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe grupet e shoqërisë civile punojnë së bashku për të përforcuar mesazhin e sigurisë ushqimore dhe për të zbatuar masa për të reduktuar rreziqet që vijnë nga ushqimi.

Ushqimi i sigurt ka një rëndësi qenësore për promovimin e shëndetit dhe eliminimin e urisë – dy qëllimet kryesore të Agjendës për vitin 2030.

Sëmundjet lidhur me ushqimin jo të sigurt zakonisht shkaktohen nga baktere, viruse, parazitë ose substanca kimike të cilat i fusim në organizëm përmes ushqimit ose ujit të kontaminuar.

600 milionë njerëz ose 1 në 10 njerëz në botë sëmuren si pasojë e konsumimit të ushqimit të kontaminuar dhe në vit vdesin rreth 420.000. Në këtë grup, fëmijët deri në moshën 5-vjeçare marrin pjesë me 40% në ngarkesën me sëmundjet që burojnë nga ushqimi jo i sigurt ose 125.000 raste të vdekjes në vit.

Vazhdo të lexosh

Bota

Çfarë të bëni me variantet e reja të COVID, FLiRT

Publikuar

nga

Një grup i ri variantesh të COVID-19, të quajtura “FLiRT,” ka tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve dhe ka rikthyer fokusin tek virusi. Pavarësisht dëshirës për të injoruar COVID-in, ky grup variantesh na kujton se pandemia ende vazhdon, shkruan National Public Radio.

Gjendja aktuale

Sipas CDC, sasia e sëmundjeve të frymëmarrjes në SHBA është e ulët. Kjo është një periudhë ku SHBA shpesh ka përjetuar valë të COVID-it për shkak të udhëtimeve dhe tubimeve të shumta në ajër të kondicionuar.

Në një intervistë me Ailsa Chang, Dr. Ashish Jha, dekan i Shkollës së Shëndetit Publik të Universitetit Brown dhe ish-koordinator i përgjigjes ndaj COVID-19 në Shtëpinë e Bardhë, diskutoi rreth ndikimit të varianteve të reja dhe çfarë duhet të bëjmë për të mbrojtur veten.

Transmetueshmëria dhe ashpërsia

Dr. Jha theksoi se virusi vazhdon të evoluojë për të shmangur imunitetin e krijuar nga vaksinat dhe infeksionet e mëparshme. Variantet FLiRT janë më të transmetueshme, por provat aktuale tregojnë se ato nuk shkaktojnë sëmundje më të rënda se variantet e mëparshme. Vaksinimi dhe infeksionet e mëparshme ofrojnë mbrojtje të konsiderueshme.

Rritja e pritshme verore

Dr. Jha parashikon një valë verore, siç është parë çdo verë që nga fillimi i pandemisë. Kjo ndodh për shkak të qëndrimit në ambiente të mbyllura, veçanërisht në jug të SHBA-së, ku nxehtësia është e lartë. Ata që janë në rrezik të komplikacioneve, si të moshuarit dhe imunokompromentuarit, duhet të sigurohen që janë të përditësuar me vaksinat dhe të kërkojnë trajtime nëse infektohen. Shmangia e hapësirave të brendshme të mbushura me njerëz dhe mbajtja e maskave janë ende masa efektive.

Modelet e vëzhguara

Përgjatë katër viteve e gjysmë të fundit, COVID-19 ka shkaktuar rreth dy valë në vit: një në verë dhe një në dimër. Këto valë janë shkaktuar nga evolucioni i vazhdueshëm i virusit. Edhe pse shumica e infeksioneve janë të lehta, shumë njerëz ende përfundojnë në spital dhe sëmuren rëndë. Dr. Jha thekson rëndësinë e vazhdimit të monitorimit të virusit për ndryshime të mundshme që mund të shkaktojnë më shumë sëmundje dhe përçarje.

E ardhmja

Në planin afatgjatë, Dr. Jha parashikon se COVID-19 do të trajtohet njësoj si sëmundjet e tjera të frymëmarrjes sezonale. Kjo mund të nënkuptojë një formulim të ri të vaksinës çdo vjeshtë për të përballuar rritjet sezonale. Vaksinimi vjetor kundër gripit dhe COVID-19, dhe ndoshta RSV, do të bëhet pjesë e rutinës së kujdesit shëndetësor për të shpëtuar jetë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara