Shëndet

​Shkencëtarët kanë zbuluar një burim të ri të vitaminës D

Burimi kryesor i vitaminës D për shumicën e njerëzve është ushqimi.

Published

on

Peshku dhe produktet e qumështit janë burimet më të mira të vitaminës D, por tani një ekip studiuesish ka dalë me një burim potencial të ri dhe vegan të kësaj vitamine – një gjen domate të rregulluar duke përdorur teknologjinë CRISPR-Cas9.

Nëse fermerët dhe kultivuesit e përqafojnë procesin komercialisht, këto domate mund të ndihmojnë në trajtimin e problemit të mungesës së vitaminës D, që sipas studimit prek një miliard njerëz në mbarë botën.

“Ky zbulim emocionues jo vetëm që përmirëson shëndetin e njeriut, por gjithashtu përmban përfitime mjedisore të lidhura me dietat me bazë bimore, të cilat shpesh shoqërohen me sfida në sigurimin e disa vitaminave dhe mineraleve kyçe që gjenden gjerësisht dhe biodisponueshme në produktet shtazore”, tha Guy Poppy, profesor i ekologjisë në Universitetin e Southampton.

Suplementet e vitaminës D janë gjerësisht të disponueshme në shumë vende, por bashkautorja Cathie Martin, një profesoreshë pranë Qendrës John Innes në Norwich, Angli, tha se ngrënia e domateve ishte “shumë më mirë sesa të marrësh një pilulë”.

“Unë mendoj se një burim ushqimor me bazë bimore (vitamina D) gjithashtu do të thotë që ju mund të përfitoni shtesë nga ngrënia e domateve. Gjithsesi, ne nuk hamë mjaftueshëm fruta dhe perime. Domatet janë gjithashtu një burim i mirë i vitaminës C”, tha ajo në një konferencë shtypi.

Burimi kryesor i vitaminës D për shumicën e njerëzve është ushqimi, por trupi ynë gjithashtu krijon një mikronutrient kur lëkura ekspozohet ndaj dritës UVB – kjo është arsyeja pse ndonjëherë quhet vitamina e diellit. Shkencëtarët kanë përdorur një proces të ngjashëm në bimët e domates.

Një përbërës në lëkurë që mund të prodhojë vitaminë D njihet si 7-DHC, ose provitamina D3, dhe gjendet gjithashtu në gjethet e bimëve të domates dhe frutave jeshile të papjekura.

Studiuesit bllokuan një gjen në bimët e domates që normalisht konverton provitaminën D3 në kolesterol, duke lejuar që provitamina D3 të grumbullohet në frutat e pjekura të domates.

Për të kthyer provitaminën D3 në vitaminë D3 e cila ndihmon trupin tonë, domatet u trajtuan me dritë UVB. Studimi tregoi se provitamina D3 në një domate – pasi të konvertohet në vitaminë D3 – do të ishte e barabartë me sasinë e vitaminës D3 që përmbahet në dy vezë të mesme.

Studimi u publikua në revistën shkencore Nature Plants.

Rajoni

UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi

Published

on

Prof. Dr. Aida Rexhepi dhe Ligj. Aferdita Gashi nga Katedra e Pedodoncisë dhe Stomatologjisë Preventive të Fakultetit të Stomatologjisë përfaqësuan UBT-në në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Antalia të Turqisë.

Me një prezantim të studimit të tyre shkencor mbi prevalencën e hipomineralizimit të molarit dhe incizivit te fëmijët e moshës 8-11 vjeç, përfaqësueset e UBT-së treguan ekspertizën e institucionit në hulumtime të avancuara në shëndetin oral dhe stomatologjinë pediatrike.

Konferenca u zhvillua në Antalia të Turqisë, më 4-7 tetor 2025, nën ombrellën e Shoqatës së Pedodonteve të Turqisë. Ky aktivitet ofroi një platformë ndërkombëtare për shkëmbimin e njohurive, diskutimin e metodave më të fundit në stomatologji pediatrike dhe prezantimin e rezultateve të studimeve shkencore nga specialistë të fushës.

Continue Reading

Shëndet

Vjeshta në tavolinën tuaj, ushqime për zemër të fortë

Published

on

Frutat dhe perimet e stinës së vjeshtës janë të pasura me shije dhe lëndë ushqyese, duke u bërë një aleat i çmuar për shëndetin e zemrës.

Ato ofrojnë fibra, vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në funksionimin e zemrës, ulin kolesterolin dhe parandalojnë formimin e pllakës në arterie.

Ekspertët rekomandojnë të konsumohen të paktën 2,5 filxhanë perime dhe 2 filxhanë fruta çdo ditë, si pjesë e një diete të balancuar.

Disa prodhime të vjeshtës dallohen veçanërisht për efektin mbrojtës ndaj zemrës:

Kungulli: i pasur me beta-karoten që shndërrohet në vitaminë A dhe antioksidantë; farat ndihmojnë në uljen e tensionit dhe kolesterolit.

Mollët: përmbajnë fibra dhe polifenole që reduktojnë rrezikun e sëmundjeve kardiake.

Shega: e pasur me polifenole që mbështesin qarkullimin dhe mund të ndihmojnë në uljen e tensionit.

Bamjet: përmbajnë fibra, vitaminë K, C dhe folate.

Boronicat e kuqe: ndihmojnë në uljen e tensionit dhe përmirësojnë funksionin vaskular.

Patatet e ëmbla: kombinim i fibrave, beta-karotenit dhe kaliumit për presion më të qëndrueshëm të gjakut.

Edhe ndryshime të vogla, si një mollë në ditë ose shtimi i lahanidës në sallatë, bëjnë diferencë të madhe për zemrën dhe cilësinë e jetës. Duke konsumuar rregullisht prodhime sezonale, jo vetëm që mbështesim shëndetin, por fermerët vendas dhe mjedisin. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë

Published

on

Me afrimin e stinës së ftohtë, mënyrat natyrale për të forcuar imunitetin bëhen më të rëndësishme se kurrë.

Një pije e thjeshtë nga përbërës me vitamina, antioksidantë e veti natyrale antibakteriale që ndihmojë trupin të qëndrojë i fortë dhe energjik.

Konsumi i rregullt përmirëson rezistencën e trupit, rrit energjinë dhe vitalitetin, dhe ndihmon në parandalimin e sëmundjeve sezonale. Njerëzit që e përdorin raportojnë ndjenjë më të madhe force, përqendrimi e sistem imunitar më të qëndrueshëm.

Pse kjo pije forcon imunitetin?

Limoni është burim natyral i vitaminës C, i cili mbështet funksionin e qelizave të bardha. Mjalti ka veti antibakteriale e qetëson fytin.

Xhenxhefili dhe shafrani i Indisë janë anti-inflamatorë dhe përmirësojnë qarkullimin e gjakut. Kombinimi i përbërësve krijon stimulues natyral të fuqishëm për sistemin imunitar.

Eksperienca tregon se konsumimi i rregullt i kësaj pijeje ndihmon trupin të luftojë viruset dhe infeksionet më shpejt, duke sjellë energji më të mirë dhe më pak ndjeshmëri ndaj të ftohtit.

Si ta përgatisni në shtëpi:

Lëngu i një limoni

1 lugë gjelle mjaltë

1 cm xhenxhefil të freskët

Një majë shafrani i Indisë

Përzieni në një gotë me ujë të ngrohtë dhe pijeni një herë në ditë, më mirë në mëngjes me stomak bosh. Ky ritual i thjeshtë është i shpejtë, efektiv dhe sjell ndryshime të dukshme në forcën dhe rezistencën e trupit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?

Published

on

Vaji i ullirit është një nga produktet më të njohura të kuzhinës mesdhetare, i vlerësuar për shijen, aromën dhe përfitimet shëndetësore. Një pyetje e zakonshme është nëse mund të përdoret për skuqje.

Pikat e forta

Vaji ekstra i virgjër është i pasur me antioksidantë acide yndyrore të shëndetshme, veçanërisht acidi oleik, i cili ndihmon në uljen e kolesterolit të keq e mbrojtjen e zemrës. Për gatime të lehta, si kaurdisje, pjekje në temperaturë të ulët, ky vaj është zgjedhja më e mirë.

Pika e tymit

Një element i rëndësishëm për gatimin me vaj është pika e tymit, temperatura në të cilën vaji digjet e lëshon substanca të dëmshme. Vaji i ullirit ekstra i virgjër ka një pikë tymi 190–210°C, që e bën të përshtatshëm për shumë skuqje në shtëpi, si perime, vezë apo mish i lehtë.

Megjithatë, për skuqje të thella dhe në temperatura shumë të larta, ai nuk është më i rekomanduar, sepse digjet më shpejt se vajrat e tjerë, si vaji i lulediellit ose vaji i kikirikut.

Rekomandimet e ekspertëve:

Përdoreni pa problem për gatime të lehta dhe mesatare.

Për skuqje të thella, zgjidhni vajra me pikë tymi më të lartë.

Shmangni gjithmonë ngrohjen e tepërt të vajit, pasi humb vlerat ushqyese dhe mund të bëhet i dëmshëm. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara