Shëndet
Shenjat e fshehura që tregojnë se jeni të ekspozuar ndaj mykut
Kolliteni, ndiheni të mërzitur dhe të lodhur?
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNëse nuk i keni kushtuar vëmendje vendeve të fshehura ku myku po rritet, ekspozimi me kalimin e kohës mund të çojë në pasoja të rënda.
Kolliteni, ndiheni të mërzitur dhe të lodhur? Ndërsa kjo mund t’ju bëjë të mendoni se janë thjesht simptoma të alergjisë ndaj të ftohtit ose të vjeshtës, mund të jetë me vlerë të monitoroni se si ndiheni me kalimin e kohës.
Nëse simptomat vazhdojnë ose përkeqësohen sa herë që jeni në shtëpi, mund të jetë një shenjë se jeni të ekspozuar ndaj mykut.
Përveç problemeve të frymëmarrjes, ekspozimi i mykut në fakt është lidhur me fillimin e hershëm të demencës dhe Alzheimerit në hulumtimet e mëparshme, tha Michael Rubino, një ekspert për mykun dhe cilësinë e ajrit, raporton The Healthy.
“Ne kalojmë 90 për qind të kohës sonë brenda,” thotë Rubino, duke shtuar se “çdo ditë mësojmë gjëra të reja për të gjitha efektet që shtëpitë tona mund të kenë në shëndetin tonë”.
Ndërsa pastrimi rutinë është shumë i rëndësishëm për të kontrolluar mykun në shtëpinë tuaj, kini parasysh edhe shenjat e fshehura të ekspozimit të mykut përpara se ndonjë sëmundje të përkeqësohet.
Ju mund të përjetoni simptoma të ngjashme me alergjinë
Ndërsa alergjitë janë më të zakonshme, simptoma të ngjashme me alergjitë si teshtitja, kollitja, kruajtja e syve dhe fytit, hunda e mbytur, acarimi i lëkurës dhe skuqjet janë gjithashtu shenja të hershme të ekspozimit të mykut.
“Zakonisht fillon me alergji të pazakonta”, thotë Rubino dhe shton se “të sëmurët vërejnë se sëmuren më shpesh, ndoshta hundët e tyre janë të bllokuara ose kanë simptoma të llojit të alergjisë”.
Rubino thotë se këto simptoma të ekspozimit të mykut mund të shfaqen në periudha të ndryshme kohore – ndonjëherë menjëherë dhe ndonjëherë me reagime të vonuara. Nëse përjetoni simptoma kronike të ngjashme me alergjitë ndërsa jeni në shtëpi, bisedoni me mjekun tuaj.
Mund të keni probleme me frymëmarrjen
Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), ekspozimi i mykut mund të shkaktojë gjithashtu simptoma të astmës, si fishkëllimë dhe vështirësi në frymëmarrje. Kjo mund të jetë një simptomë e zakonshme e ekspozimit të mykut edhe për ata që nuk kanë alergji sezonale.
CDC gjithashtu thekson kërkimet e mëparshme që kanë zbuluar se ekspozimi ndaj mykut mund ta përkeqësojë astmën para-ekzistuese.
Mund të ndiheni të lodhur
Le ta pranojmë, lodhja është një simptomë e zakonshme për shumë prej nesh. Por Rubino thekson se ndjenja e lodhjes është gjithashtu një pasojë e zakonshme e ekspozimit të mykut në shtëpi.
Një studim i vitit 2013 i botuar në revistën Toxins zbuloi se ekspozimi ndaj llojeve të ndryshme të mykut – veçanërisht mykotoksinës, një lloj myku që mund të rritet në ushqim, si dhe në kushte të ngrohta dhe të lagështa në shtëpi – mund të shkaktojë ndjenja të lodhjes kronike.
Ju mund të harroni
Së bashku me lodhjen, ekspozimi ndaj mykut mund të shkaktojë edhe një ndjenjë “mjegullimi” në tru, duke rezultuar në ndjenja plogështie dhe madje edhe harrese.
Rubino thekson se kjo është zakonisht rezultat i inflamacionit që trupi përjeton kur ekspozohet ndaj mykut.
“Ju filloni të përjetoni probleme me zorrët për shkak të inflamacionit që mund të shkaktojnë myku dhe toksinat. Inflamacioni i zorrëve mund të çojë në inflamacion të trurit, i cili mund të shkaktojë një sërë simptomash neuropsikiatrike”.
Ekspertët theksojnë se myku është një iritues për trupin që mund të shkaktojë një reaksion inflamator. Një studim neuropsikologjik i vitit 2009 tregon se kur truri është i përflakur në mënyrë kronike nga ekspozimi i mykut, mund të çojë edhe në dëmtim afatgjatë të aftësive njohëse.
Shëndet
Nga mango te avokado, frutat me më shumë dhe më pak sheqer
Published
18 hours agoon
October 23, 2025By
UBT News
Sheqeri i frutave shoqërohet me fibra, vitamina dhe minerale, gjë që e bën shumë më të balancuar për organizmin se sa sheqeri i përpunuar.
Megjithatë, edhe sheqeri natyral duhet konsumuar me masë, sidomos nëse po përpiqeni të humbisni peshë ose keni gjendje shëndetësore ku sheqeri mund të përkeqësojë situatën.
Frutat më të rekomanduara në këto raste janë ato që përmbajnë më pak sheqer dhe më shumë antioksidantë, fibra dhe lëndë ushqyese.
Frutat me më shumë sheqer
Mango: Një mango përmban 45 gram sheqer. Për këtë arsye, nëse përpiqeni të kufizoni sheqerin, këshillohet të konsumoni vetëm disa feta.
Rrushi: Një filxhan me rrush ka rreth 23 gram sheqer. Për të mbajtur sheqerin nën kontroll, konsumoni sasi të vogla.
Qershitë: Një filxhan qershi përmban 18 gram sheqer. Kujdes me sasitë, sepse është e lehtë të teprohet.
Dardha: Një dardhë mesatare ka 17 gram sheqer. Nëse doni të reduktoni sheqerin, mund të konsumoni vetëm gjysmën e saj.
Shalqiu: Ai është i pasur me ujë dhe minerale, por një copë e vogël përmban 17 gram sheqer.
Fiqtë: Dy fiq mesatarë përmbajnë 16 gram sheqer. Konsumoni me moderim nëse po mbani sheqerin nën kontroll.
Bananet: Një banane mesatare ka 14 gram sheqer. Për sheqer më të ulët, mund të konsumoni gjysmën ose të zgjidhni bananet jeshile.
Frutat me më pak sheqer
Avokado: Vetëm 1.33 gram sheqer për një frut, por ka kalori të larta, prandaj konsumojeni me kujdes.
Mjedrat: Një filxhan përmban 5 gram sheqer dhe 8 gram fibra, të dobishme për tretjen dhe ndjesinë e ngopjes.
Papaja: Gjysma e një papaje të vogël përmban vetëm 6 gram sheqer dhe mjafton për një vakt të lehtë.
Luleshtrydhet: Një filxhan luleshtrydhe ka vetëm 7 gram sheqer. Mund t’i konsumoni si pjesë të sallatave ose si vakt të ndërmjetëm.
Edhe pse frutat përmbajnë sheqer natyral, zgjedhja e atyre me më pak sheqer dhe konsumimi i moderuar mund t’ju ndihmojë të mbani një dietë të shëndetshme pa hequr plotësisht ëmbëlsinë natyrale të frutave. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A mund të hanë vezë personat me sëmundje të zemrës?
Published
20 hours agoon
October 23, 2025By
UBT News
Vezët janë ndër ushqimet më të konsumuar në botë, të përballueshme, ushqyese dhe shumë të larmishme.
Ato përmbajnë vitamina, aminoacide thelbësore, acid folik, omega-3 dhe minerale si seleni dhe hekuri, si dhe ofrojnë një burim të shkëlqyer proteinash cilësore për ndërtimin dhe rigjenerimin e qelizave.
Për shkak të përmbajtjes së kolesterolit dhe yndyrnave, roli i tyre në dietën e personave me kolesterol të lartë apo sëmundje kardiovaskulare ka qenë objekt debati.
Studime të ndryshme, përfshirë Mayo Clinic dhe National Institutes of Health, tregojnë se konsumimi i moderuar i vezëve, deri në shtatë copa në javë – nuk rrit rrezikun për sëmundje të zemrës tek individët e shëndetshëm.
Përkundrazi, vezët mund të jenë pjesë e një diete të ekuilibruar kur kombinohen me perime, drithëra integrale dhe yndyra të pangopura.
Konsumimi i sasive të mëdha, mbi 12 vezë në javë, rrit rrezikun për probleme kardiovaskulare, sidomos te personat me nivele të larta të kolesterolit LDL, sipas Journal of the American College of Nutrition.
Një studim dhjetëvjeçar në Greqi tregoi se personat që konsumonin një deri tri vezë në javë kishin rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës krahasuar me ata që nuk konsumonin ose konsumonin sasi të tepërta.
Ekspertët e Harvard School of Public Health nënvizojnë se ndikimi i vezëve varet shumë nga konteksti i dietës: ato janë më të dobishme kur zëvendësojnë mishin e përpunuar, por më pak të favorshme kur konsumohen me ushqime të pasura me yndyra të ngopura.
Moderimi dhe larmishmëria janë çelësi i shëndetit të zemrës. Personat me kolesterol të lartë ose sëmundje kardiake nuk kanë pse të shmangin vezët, por duhet t’i konsumojnë deri në 7 copa në javë, duke i kombinuar me fibra, perime dhe yndyra të pangopura.
Një dietë e tillë ndihmon në kontrollin e kolesterolit dhe përmirëson shëndetin e përgjithshëm të zemrës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Tetë vende të reja në listën britanike për rrezikun nga pijet e falsifikuara me metanol
Published
2 days agoon
October 22, 2025By
UBT News
Tetë shtete të reja janë shtuar në listën e paralajmërimeve të Zyrës së Jashtme të Mbretërisë së Bashkuar, për shkak të rrezikut nga helmimi me metanol që mund të ndodhë nga pijet alkoolike të falsifikuara ose të ndotura.
Sipas raportimit të BBC, vendet e reja të përfshira janë: Ekuadori, Japonia, Kenia, Meksika, Nigeria, Peruja, Rusia dhe Uganda, pas disa rasteve të britanikëve që janë prekur në këto shtete.
Më herët, paralajmërimi përfshinte Tailandën, Laosin, Vietnamin, Kamboxhën, Indonezinë, Turqinë, Kosta Rikën dhe Fixhin, pas disa incidenteve serioze — përfshirë vdekjen e gjashtë turistëve në Laos vitin e kaluar.
Autoritetet britanike u bëjnë thirrje udhëtarëve të tregojnë kujdes ndaj shenjave të mundshme të helmimit me metanol, si shikim i turbullt, konfuzion apo probleme me frymëmarrjen, që mund të çojnë në sëmundje të rënda ose edhe vdekje. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studimi zbulon: Mungesa e kohës për veten rrit rrezikun e demencës
Published
2 days agoon
October 22, 2025By
UBT News
Kur mungon koha për veten, truri paguan çmimin – studimi që lidh mungesën e kohës me rrezikun e demencës.
Koha, ose më saktë mungesa e saj, mund të jetë hallka që mungon në parandalimin e demencës.
Një studim i ri paralajmëron se njerëzit që nuk kanë mjaftueshëm kohë për t’u kujdesur për veten janë në rrezik më të madh për rënie njohëse dhe zhvillim të demencës.
Një faktor i ri në shëndetin e trurit
Hulumtimi, i realizuar nga Qendra për Plakje të Shëndetshme të Trurit në Universitetin e New South Wales në Sidnej e botuar në revistën The Lancet Healthy Longevity, identifikon kohën si faktor social kyç për shëndetin e trurit – po aq i rëndësishëm sa arsimi dhe të ardhurat.
Sipas autorëve, “pabarazia kohore”, pra shpërndarja e pabarabartë e kohës ndërmjet grupeve shoqërore, mund të ndikojë drejtpërdrejt në aftësinë e individëve për të ruajtur shëndetin mendor dhe për të ulur rrezikun nga demenca.
Çfarë do të thotë “mungesë kohe për veten”?
Studiuesit analizuan të dhëna epidemiologjike dhe neurologjike, duke lidhur përdorimin e kohës me zhvillimin e demencës.
Ata zbuluan se personat që vuajnë nga “varfëria kohore” – pra, mungesa e kohës për kujdes ndaj vetes, kanë më tepër gjasa të zhvillojnë probleme njohëse në krahasim me ata që gjejnë kohë për gjumë, ushqim të shëndetshëm, aktivitet fizik dhe kontakte shoqërore.
“Njeriut i duhen të paktën 10 orë në ditë për aktivitetet bazë që ruajnë shëndetin e trurit”, shpjegon Dr. Simon Repermund, bashkautore e studimit. “Për shumë njerëz, kjo është e paarritshme për shkak të detyrimeve të përditshme.”
Koha – lidhja mes faktorëve të rrezikut
Komisioni Lancet më 2024 identifikoi disa faktorë kryesorë të rrezikut për demencë, përfshirë hipertensionin, diabetin, mungesën e aktivitetit fizik, izolimin shoqëror dhe kolesterolin e lartë.
Sipas studiuesve të CHeBA, të gjithë këta faktorë lidhen në mënyrë të tërthortë me mungesën e kohës.
Për të ushtruar, për të përgatitur ushqime të shëndetshme apo për të kaluar kohë me familjen dhe miqtë, nevojitet kohë – një burim që shumë njerëz nuk e kanë më. /A.Z/UBT News/
Hapet Java e Filmit të Frankofonisë në Prishtinë
Zyrtare: Messi vazhdon edhe për tri vjet me Inter Miamin
Skema piramidale dhe bixhoz ilegal në Vushtrri, Policia bastis një lokal
DJI prezanton Osmo Mobile 8, gimbalin e ri për telefona
Policia shqipton rreth 2 mijë e 400 gjoba trafiku brenda 24 orëve të fundit
‘Emily in Paris’ rikthehet me sezonin e pestë, publikohet traileri i ri
Dita Botërore e Informimit për Zhvillim
Arrestohet i dyshuari për vrasje në Podujevë
Ndeshja Drita-Omonia përfundoi me barazim
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
