

Lifestyle
Shenjat e fshehura që tregojnë se jeni të ekspozuar ndaj mykut
Kolliteni, ndiheni të mërzitur dhe të lodhur?
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNëse nuk i keni kushtuar vëmendje vendeve të fshehura ku myku po rritet, ekspozimi me kalimin e kohës mund të çojë në pasoja të rënda.
Kolliteni, ndiheni të mërzitur dhe të lodhur? Ndërsa kjo mund t’ju bëjë të mendoni se janë thjesht simptoma të alergjisë ndaj të ftohtit ose të vjeshtës, mund të jetë me vlerë të monitoroni se si ndiheni me kalimin e kohës.
Nëse simptomat vazhdojnë ose përkeqësohen sa herë që jeni në shtëpi, mund të jetë një shenjë se jeni të ekspozuar ndaj mykut.
Përveç problemeve të frymëmarrjes, ekspozimi i mykut në fakt është lidhur me fillimin e hershëm të demencës dhe Alzheimerit në hulumtimet e mëparshme, tha Michael Rubino, një ekspert për mykun dhe cilësinë e ajrit, raporton The Healthy.
“Ne kalojmë 90 për qind të kohës sonë brenda,” thotë Rubino, duke shtuar se “çdo ditë mësojmë gjëra të reja për të gjitha efektet që shtëpitë tona mund të kenë në shëndetin tonë”.
Ndërsa pastrimi rutinë është shumë i rëndësishëm për të kontrolluar mykun në shtëpinë tuaj, kini parasysh edhe shenjat e fshehura të ekspozimit të mykut përpara se ndonjë sëmundje të përkeqësohet.
Ju mund të përjetoni simptoma të ngjashme me alergjinë
Ndërsa alergjitë janë më të zakonshme, simptoma të ngjashme me alergjitë si teshtitja, kollitja, kruajtja e syve dhe fytit, hunda e mbytur, acarimi i lëkurës dhe skuqjet janë gjithashtu shenja të hershme të ekspozimit të mykut.
“Zakonisht fillon me alergji të pazakonta”, thotë Rubino dhe shton se “të sëmurët vërejnë se sëmuren më shpesh, ndoshta hundët e tyre janë të bllokuara ose kanë simptoma të llojit të alergjisë”.
Rubino thotë se këto simptoma të ekspozimit të mykut mund të shfaqen në periudha të ndryshme kohore – ndonjëherë menjëherë dhe ndonjëherë me reagime të vonuara. Nëse përjetoni simptoma kronike të ngjashme me alergjitë ndërsa jeni në shtëpi, bisedoni me mjekun tuaj.
Mund të keni probleme me frymëmarrjen
Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), ekspozimi i mykut mund të shkaktojë gjithashtu simptoma të astmës, si fishkëllimë dhe vështirësi në frymëmarrje. Kjo mund të jetë një simptomë e zakonshme e ekspozimit të mykut edhe për ata që nuk kanë alergji sezonale.
CDC gjithashtu thekson kërkimet e mëparshme që kanë zbuluar se ekspozimi ndaj mykut mund ta përkeqësojë astmën para-ekzistuese.
Mund të ndiheni të lodhur
Le ta pranojmë, lodhja është një simptomë e zakonshme për shumë prej nesh. Por Rubino thekson se ndjenja e lodhjes është gjithashtu një pasojë e zakonshme e ekspozimit të mykut në shtëpi.
Një studim i vitit 2013 i botuar në revistën Toxins zbuloi se ekspozimi ndaj llojeve të ndryshme të mykut – veçanërisht mykotoksinës, një lloj myku që mund të rritet në ushqim, si dhe në kushte të ngrohta dhe të lagështa në shtëpi – mund të shkaktojë ndjenja të lodhjes kronike.
Ju mund të harroni
Së bashku me lodhjen, ekspozimi ndaj mykut mund të shkaktojë edhe një ndjenjë “mjegullimi” në tru, duke rezultuar në ndjenja plogështie dhe madje edhe harrese.
Rubino thekson se kjo është zakonisht rezultat i inflamacionit që trupi përjeton kur ekspozohet ndaj mykut.
“Ju filloni të përjetoni probleme me zorrët për shkak të inflamacionit që mund të shkaktojnë myku dhe toksinat. Inflamacioni i zorrëve mund të çojë në inflamacion të trurit, i cili mund të shkaktojë një sërë simptomash neuropsikiatrike”.
Ekspertët theksojnë se myku është një iritues për trupin që mund të shkaktojë një reaksion inflamator. Një studim neuropsikologjik i vitit 2009 tregon se kur truri është i përflakur në mënyrë kronike nga ekspozimi i mykut, mund të çojë edhe në dëmtim afatgjatë të aftësive njohëse.
Lifestyle
Si të ruani fuqinë e trurit, dhe të mbeteni të fortë mendërisht?
Published
2 weeks agoon
August 6, 2025By
UBT News
6 këshilla për të mbrojtur trurin tuaj nga degradimi që i shkakton koha. Ashtu si çdo makinë të mirë, edhe truri ka nevojë për një farë kujdesi dhe vëmendje teksa koha kalon, për të garantuar që ai të vazhdojë të jetë në gjendje të mirë pune.
Sikur të kishte një manual të vetëm për mirëmbajtjen e tij, që të mund na tregonte sesi të kryhej rregullimi i imët i qarqeve të tij.
Fatkeqësisht, këshillat në dispozicion janë skontradiktore por “BBC Future” ka analizuar disa prej tyre nëpërmjet provave faktike.
Mos humbisni besimin tek aftësitë tuaja
A ju ndodh të ecni vërdallë në dhomë, vetëm për të zbuluar se keni harruar pse gjendeshit atje? Teksa njerëzit plaken, është e lehtë të kuptojnë përmes disa shenjave, se kujtesa e tyre tashmë po venitet. Në fakt, kjo ka po kaq gjasa të ndodhë si për të rinjtë, ashtu edhe për të moshuarit.
Dhe ne nuk duhet të jemi aq të shpejtë, sa të arrijmë në përfundimin më të keq, pasi dyshimet mund të bëhen një vetë-përmbushje e profecisë.
Gjatë 10 viteve të fundit, Daina Turon në Universitetin e Karolinës së Veriut, ka zbuluar se me kalimin e moshës, humbasin besimin në aftësitë tona mendore.
Ne mbështetemi në shumë paterica, si GPS i makinës apo blloku i shënimit në telefon. Duke dështuar të testojmë vetveten, përshpejtojmë rënien tonë.
Pra, nëse ju nguroni në hyrje të një dere, që në fakt nuk e dini se çfarë është, vetëm e shihni atë si një moment që ngacmon kujtesën tuaj.
Mbroni veshët tuaj
Mendja vuan, nëse ajo izolohet nga shqisat, ndoshta duke e tendosur me një vëmendje shtesë, e bllokuar nga stimulimi i dobishëm, humbja e dëgjimit duket se shkakton humbjen e materies gri të trurit. Sipas një studimi, kjo rrit rrezikun e dëmtimit njohës gjatë një periudhe 6-vjeçare me 24 përqind.
Cilado qoftë mosha tuaj, ia vlen që të marrësh parasysh situatat që mund të kontribuojnë në gjendjen e mirë të veshit tuaj. Dëgjimi i muzikës rok me zë të lartë për vetëm 15 sekonda në ditë, do të ishte i mjaftueshëm për të dëmtuar dëgjimin tuaj; madje edhe duke përdorur një tharëse flokësh për 15 minuta në ditë, mund të dëmtoni qelizat e vogla që perceptojnë tingujt.
Nëse mendoni se mezi dëgjoni, kërkoni ndihmë mjekësore duke prekur problemin në rrënjë, çka mund të frenojë dobësimin e mëtejshëm të dëgjimit.
Mësoni një gjuhë të huaj ose një instrument muzikor
Në vend të ndonjë trajnimi të pavlerë të trurit apo zgjidhjes së një fjalëkryqi, merrni në konsideratë një stërvitje më ambicioze mendore, si të mësuarit e pianos apo fillimi i përvetësimit të një gjuhë të re. Të dyja mbështeten tek një grup i gjerë aftësish, duke ushtruar kujtesën, vëmendjen, perceptimin tuaj ndijor dhe kontrollin motorik, teksa përpiqeni të përballoni shkallë të reja vështirësish ose tingujt e panjohur të fjalëve të reja.
Muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për të vuajtur nga skleroza
Kjo praktikë duhet të t’iu ndihmojë për t’u bërë më të shkathët, me përfitime që zgjasin deri në moshën e thyer. Një studim vitin e kaluar, zbuloi se muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për t’u prekur nga skleroza, sesa njerëzit që nuk luajnë asnjë instrument muzikor; një tjetër studim tregoi se mësimi i një gjuhë tjetër, mund të vonojë me 5 vjet fillimin e sëmundjes së Alzaimerit.
Duke e nxitur veten në këtë mënyrë ju ndihmon të vlerësoni aftësitë aktuale, nëse zbuloni se puna juaj është kërkuese, sa nuk ju lejon të përfitoni një aftësi të re, konsiderojeni veten me fat :profesionet më stimuluese, duket se i ndihmojnë njerëzit të ruajnë fuqitë mendore, edhe pse përfitimet nuk mund të zgjasin.
Shmangni ushqimet e rënda
Obeziteti mund të dëmtojë në shumë mënyra trurin. Rritja e nivelit të kolesterolit në arterie, mund të kufizojë rrjedhën e gjakut në tru, duke e privuar nga ushqimi dhe oksigjeni për të cilinka nevojë për të funksionuar. Për më tepër, neuronet janë të ndjeshme ndaj nivelit të hormonit insulinë.
Një dietë e rregullt me ëmbëlsira, ushqim kalorifik prishë sinjalizimin e insulinës, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që shkakton krijimin në tru të pllakave vdekjeprurëse. Lajm i mirë është se disa ushqyes – si omega 3, acidet yndyrore dhe vitaminat D dhe B12, riparojnë dëmtimet në tru që lidhen me plakjen.
Kjo mund të shpjegojë arsyen, pse njerëzit e moshuar që hanë sipas një diete tipike mesdhetare, priren të shfaqin të njëjtat aftësi njohëse si njerëzit që janë 7 vite e gjysmë më të rinj.
Ndërtoni trupin tuaj
Bëjmë dallim ndërmjet trurit e muskulit. Fitimi i formave të mira, është një nga mënyrat më të sigurta për të ndërtuar mendjen. Aktiviteti jo vetëm që mundëson qarkullim të mirë të gjakut, shkakton rritje të nivelit të proteinave “faktori i rritjes nervore”, që stimulojë rritjen e mirëmbajtjen e lidhjeve nervore.
Përfitimet duken se shtrihen që nga djepi deri në varr: fëmijët që ecin në këmbë për të shkuar në shkollë, marrin nota më të mira, ndërsa shëtitja duket se rrit përqendrimin dhe kujtesën e pensionistit. Një shumëllojshmëri e gjerë ushtrimesh mund të ndihmojë, nga ushtrimet e lehta aerobike, te stërvitja përmes ngritjes së peshave dhe badibilldingut; thjesht zgjidhni një regjim trajnimi, që i përshtatet palestër tuaj aktuale.
Organizoni festa sikur të ishit 21-vjeç
E thënë thjesht, njerëzit janë qenie sociale, miqtë e të afërmit na stimulojnë sfidojnë të provojmë eksperienca të reja, na lehtësojnë stresin dhe pakënaqësitë.
Një studim mbi 70-vjeçarët zbuloi se individët më aktivë në aspektin shoqëror, kishin 70 përqind më pak gjasa të përjetonin rënien e aftësisë gjatë një periudhe prej 12 vjetësh, në krahasim me njerëzit me jetë më pak aktive sociale. Nga kujtesa te vëmendja në shpejtësinë e ërpunimit mendor, duket se përfiton nga kontaktet të rregullta me njerëzit e tjerë. Shkencëtarët dyshojnë se nuk ka asnjë plumb magjik për të trajnuar trurin tuaj.
Njerëzit që mplaken më mirë, kanë mënyrë jetese që përfshin pak nga të gjitha:një dietë të larmishme, aktivitete stimuluese, dhe një rreth miqsh të dashur.
Dhe, kjo nuk është një recetë për një tru të zgjuar, sesa për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur.
Lifestyle
Parashikimi i motit për ditën e premte
Published
2 weeks agoon
August 1, 2025By
UBT News
Sot parashihet të mbajë mot me diell dhe vranësira të pakta.
Sipas Institutit Hidrometeorologjik të Kosovës, vranësirat parashihen te dendësohen dhe të sjellin riga shiu
Temperaturat minimale pritet të lëvizin nga 12 – 16°C, kurse ato maksimale: 23-28°C
Ndërkaq, era pritet të fryej nga verilindja, 1–5 m/s. /
Lifestyle
Katër fajtorët e padukshëm për rrudhat: Nga dielli tek ëmbëlsirat
Published
1 month agoon
July 11, 2025By
UBT News
Fajtorët që s’i shihni. Përderisa lëkura është duke u plakur vazhdimisht, sasitë e tepërta të sheqerit u’a shpejtojnë edhe më shumë këtë proces.
Ka disa gjëra në jetë që e shpejtojnë procesin e plakjes, shpesh nuk vërehen menjëherë. Ekspertët kanë treguar se cilët janë shkaktarët kryesorë të rrudhave.
Sheqeri
A ju pëlqejnë gjërat e ëmbla? E vërteta e hidhur është se kur konsumoni shumë sheqer, lëkura futet në një proces të quajtur glication, kjo e shkakton trupin të ndalojë të prodhojë proteina si kolagjeni dhe elastini, ku që të dyja e bëjnë lëkurën të duket e re dhe e bukur. Veç kësaj, sheqeri është agjent dehidratues, që nënkupton se vetëm e dobëson më shumë shëndetin e lëkurës.
Ndotja
Nëse jetoni në një zonë me ajër të ndotur apo jeni duhanpirëse, shanset janë se lëkura vuan nga stresi oksidativ që shkaktohet nga mos balancimi i rrezatimeve të lira – molekula që i dëmtojnë qelizat. Stresi oksidativ zvogëlon rreziqet e kolagjenit dhe elastinit në indet e lëkurës.
Rrezet ultravjollcë
Shpeshherë mendohet se gjendja e lëkurës ka të bëjë me gjenet, por gjenet e mira nuk nënkuptojnë se ju nuk mund ta dëmtoni ADN-në dhe ta shpejtoni procesin e plakjes. Dëmi gjenetik, apo mutacioni i ADN-së, kryesisht shkaktohet nga inflamacioni dhe dëmet e rrezeve ultravjollcë.
Përgjatë kohës, rrezet ultravjollcë të diellit i dëmtojnë fibrat e elastinit në lëkurë , e që pastaj e dëmtojnë shëndetin e lëkurës.
Kujdesi ndaj lëkurës
A jeni duke i përdorur produktet e gabuara?
Lëkura nga natyra është acidike, prandaj produktet e gabuara mund ta dëmtojnë atë më shumë.
Lifestyle
Perfeksioni: Ndihmë apo pengesë në jetën tënde?
Published
1 month agoon
July 5, 2025By
UBT News
Dëshira për perfeksion, shihet si cilësi e dëshirueshme, shenjë e përkushtimit dhe e standardeve të larta. Por, si çdo cilësi tjetër, ka dy anë dhe mund të jetë si një aleat i fuqishëm ashtu edhe një pengesë.
Aleat për arritjet e larta
Të jesh perfeksionist mund të të ndihmojë të arrish rezultate të mira. Njerëzit me këtë prirje vendosin standarde të larta për veten e punojnë për t’i përmbushur. Ata janë të përkushtuar për të bërë më të mirën dhe nuk dorëzohen lehtë. Kjo i çon në arritje të mëdha në karrierë dhe në jetën personale.
Kujdesi ndaj detajeve
Perfeksionistët janë të njohur për vëmendjen ndaj detajeve. Ata nuk lënë asgjë pas dore e përpiqen të sigurohen që çdo gjë të jetë në vendin e duhur. Kjo mund të jetë e dobishme, sidomos në profesione që kërkojnë saktësi. Ky kujdes për detajet mund të bëhet një pengesë kur personi përqendrohet aq shumë në perfeksion, sa mund të vonojë përfundimin e detyrave të caktuara.
Frika nga dështimi
Një nga aspektet më të vështira të perfeksionizmit është frika nga dështimi. Perfeksionistët i kanë pritshmëritë të larta për veten dhe çdo gjë që nuk përmbush këto pritshmëri mund të përjetohet si një dështim. Kjo frikë mund t’i pengojë të marrin vendime të rëndësishme ose të ndërmarrin rreziqe që mund t’i ndihmojnë të rriten dhe të zhvillohen.
Ngarkesa emocionale dhe stresi
Perfeksionizmi i tepruar shoqërohet me nivele të larta stresi e ngarkese emocionale. Duke u përpjekur të arrijnë rezultate, perfeksionistët mund të ndiejnë se kurrë nuk janë mjaftueshëm të mirë dhe kjo ndjenjë mund të çojë në lodhje mendore dhe emocionale. Prandaj, është e rëndësishme të gjejnë një ekuilibër dhe të mësojnë të pranojnë se askush nuk është perfekt.
Të jesh perfeksionist, por brenda kufijve
Për të menaxhuar perfeksionizmin në një mënyrë të shëndetshme, është e rëndësishme të mësosh të vlerësosh përpjekjet dhe përmirësimet, në vend që të përqendrohesh vetëm te rezultati përfundimtar. Pranimi i faktit se gabimet janë pjesë e procesit të të mësuarit dhe të rritjes mund të ndihmojë në uljen e presionit të brendshëm dhe të çojë në një jetë më të kënaqshme.
Perfeksionizmi mund të jetë një cilësi e jashtëzakonshme nëse menaxhohet me kujdes. Duke njohur si anët pozitive ashtu edhe ato negative, mund të përfitojmë nga cilësitë e mira të tij, ndërkohë që shmangim efektet e tij më të dëmshme.

Google Photos mund të zbulojë kur një foto është manipuluar me AI

Zbulohet vetura e parë zyrtare për rrugë e frymëzuar nga Batman

Mëngjesi i shëndetshëm – hapat e parë drejt një dite produktive

Kuçi: Për të ikur vëmendjen nga trazirat në Serbi, Vuçiq bën veprime agresive kundrejt Kosovës

Raporti 24 orësh nga Policia e Kosovës

Inteligjenca Artificiale krijon antibiotikë kundër dy sëmundjeve

Pasuria neto e Dakota Johnson – sa vlerësohet ylli i roleve të suksesshme?

Sot nis Seminari i 43-të për Gjuhë, Letërsi dhe Kulturë Shqiptare

Aksident me të lënduar në rrugën Dragash-Prizren
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit