Shëndet
Rezistenca e insulinës: Shkaqet, simptomat dhe si trajtohet problemi?
Rezistenca ndaj insulinës është një term që tregon një gjendje kur efekti i insulinës në trup dobësohet.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPër të ruajtur nivelin e glukozës në gjak në vlera normale dhe për të parandaluar zhvillimin e diabetit të tipit 2, është e nevojshme të ndryshohen zakonet e jetesës.
Rezistenca ndaj insulinës është një term që tregon një gjendje kur efekti i insulinës në trup dobësohet, kështu që muskujt, yndyra dhe mëlçia nuk mund të përdorin glukozën nga gjaku për energji, dhe më shumë insulinë duhet të prodhohet në pankreas dhe niveli i sheqerit në gjak rritet me kalimin e kohës.
Rezistenca mund të njihet nga rritja e presionit të gjakut, shenjat dhe ndryshimet në lëkurë dhe më së miri diagnostikohet duke marrë një anamnezë dhe ekzaminim nga një specialist. Kur nuk trajtohet, rezistenca ndaj insulinës mund të çojë në diabetin e tipit 2.
Kjo mund të jetë një gjendje e përkohshme ose kronike që trajtohet duke ndryshuar zakonet e jetesës.
Shenjat do të shfaqen më së miri në analizat e gjakut ku niveli i glukozës në agjërim do të jetë mbi 100 mg/dL (miligram për decilitër), ndërsa niveli i triglicerideve do të jetë mbi 150 mg/dL. Niveli i kolesterolit të mirë do të ulet, niveli i kolesterolit të keq do të rritet dhe presioni i gjakut gjithashtu mund të rritet.
Nga ana tjetër, niveli i ngritur i sheqerit në gjak mund të njihet nga etja më e fortë, urinimi më i shpeshtë, uria e shtuar, dhimbje koke, shërimi më i ngadalshëm i plagëve, shikimi i paqartë dhe infeksionet e shpeshta të lëkurës.
Përveç kësaj, njolla të ndryshme të errëta mund të shfaqen në lëkurë. Rezistenca ndaj insulinës mund të çojë në para diabet, një gjendje ku nivelet e glukozës në gjak janë më të larta se normale, por jo aq të larta sa për t’u diagnostikuar si diabet.
Nuk dihet saktësisht se çfarë e shkakton rezistencën ndaj insulinës, por rolin më të madh e luan trashëgimia gjenetike e sëmundjes apo nëse dikush në familje ka diabet të tipit 2. Një arsye tjetër është stili i keq i jetesës.
Mund të trashëgohet edhe gjenetikisht dhe është e zakonshme te duhanpirësit dhe te personat mbi 45 vjeç. Megjithatë, pavarësisht nga grupet e përmendura të rrezikut, çdokush mund të zhvillojë rezistencë ndaj insulinës.
Për të bërë një diagnozë të saktë, është e nevojshme të bëhen disa teste. Fillimisht duhet kryer një OGTT (test oral i tolerancës së glukozës) dy orësh, i cili përcakton nivelin e glukozës në gjak dhe urinë me stomakun bosh dhe dy orë pasi njeriu të pijë një sasi të caktuar glukoze të tretur në ujë. Për këtë test është e rëndësishme të mos kryeni asnjë aktivitet fizik 24 orë para testit, si dhe nuk lejohet konsumimi i ushqimeve dhe pijeve një natë më parë.
Nuk duhet të hani, pini apo pini duhan gjatë testit.
Për të ruajtur nivelin e glukozës në gjak në vlera normale dhe për të parandaluar zhvillimin e diabetit të tipit 2, është e nevojshme të ndryshohen zakonet e jetesës.
Bëni ushtrime të rregullta, të paktën tre herë në javë, zvogëloni nivelin tuaj të stresit dhe sigurohuni që të flini mjaftueshëm. Njerëzit obezë duhet të humbin peshë shtesë dhe vetë ushqimi luan një rol të madh.
Trajtimi mund të varet gjithashtu nga ashpërsia e gjendjes dhe shkaku i rezistencës. Mjeku mund të përshkruajë ilaçe, kryesisht metforminë, e cila do të kontrollojë nivelet e sheqerit në gjak.
Nëse kjo gjendje nuk trajtohet në kohë, mund të ndodhin komplikime të ndryshme si sulmi në zemër ose goditje në tru, sëmundje të veshkave dhe syve, kancer dhe nivele shumë të larta ose shumë të ulëta të sheqerit në gjak. Përveç kësaj, gratë mund të përjetojnë ndryshime në ciklin menstrual, probleme të fertilitetit, si dhe shfaqjen e sëmundjeve autoimune të tiroides.
Dieta është e rëndësishme për trajtimin e kësaj gjendjeje, sepse është ushqimi që ka një efekt të rëndësishëm në nivelin e sheqerit në gjak, si dhe në nivelin e insulinës. Menyja duhet të përmbajë ushqime me indeks glicemik më të ulët si: fruta, perime, drithëra, arra, peshk, proteina dhe bishtajore. Gjithmonë duhet të merrni mjaft fibra, minerale dhe vitamina.
Përveç kësaj, konsumi i ushqimeve me yndyrë, ëmbëlsirat dhe ushqimet e përpunuara duhet të reduktohet. Është e rëndësishme të adoptoni zakone të mira dhe të mos mbani një dietë një herë që nuk do të ndihmojë. Nuk rekomandohet anashkalimi i vakteve, por duhet të keni disa vakte më të vogla në ditë.
Shëndet
Çfarë ndodh në tru kur Alzheimeri na bën t’i harrojmë të dashurit?
Published
2 hours agoon
November 20, 2025By
UBT News
Shpesh, vështirësia për të njohur njerëzit e afërt — një simptomë karakteristike e sëmundjes së Alzheimerit mund të lidhet me dëmtimin e rrjeteve mbrojtëse që rrethojnë neuronet në tru, sipas një ekipi kërkimor.
Studiuesit theksojnë se disa ilaçe, të cilat aktualisht po testohen për trajtimin e tumoreve dhe artritit, mund të kenë potencialin të rikthejnë këto struktura dhe të ndihmojnë në ruajtjen e kujtesës.
Këto rezultate vijnë nga një eksperiment i realizuar te minjtë nga Universiteti i Virginias dhe Virginia Tech, i publikuar në revistën “Alzheimer’s & Dementia”.
“Zbulimi i ndryshimit strukturor që shpjegon humbjen specifike të kujtesës te pacientët me Alzheimer është emocionues”, tha drejtuesi i studimit, Harald Sontheimer. Ai shtoi se zbulimi paraqet një objektiv të ri me ilaçe premtuese ndikojnë në mekanizmat përkatës.
Kërkuesit kishin treguar se disa zona të trurit janë të rrethuara nga struktura të quajtura rrjete perineuronale, një lloj matrice mbrojtëse që izolon neuronet, duke krijuar një barrierë të rëndësishme për komunikimin nervor dhe formimin e kujtimeve të reja.
Ata dyshuan se dëmtimet në rrjete janë faktor kyç në zhvillimin e Alzheimerit. Eksperimentet e mbështetën këtë, minjtë me rrjete perineuronale të dëmtuara në zonën CA2 të hipokampusit humbën aftësinë për të mbajtur mend minj të tjerë, formë e “kujtesës sociale” — edhe pse e ruajtën aftësinë për të krijuar kujtime të reja për objektet rreth tyre.
Kjo pasqyron situatën tek njerëzit, ku kujtesa sociale shpesh dëmtohet më herët se ajo për objektet.
Studiuesit testuan një grup ilaçesh të quajtura inhibitorë të metaloproteinazave të matricës, që parandalojnë enzimat që degradojnë proteinat e matricës jashtëqelizore, përfshirë ato të rrjeteve perineuronale.
Minjtë që morën këto ilaçe treguan degradim shumë më të vogël të rrjeteve mbrojtëse dhe ruajtën më mirë kujtesën sociale, pavarësisht prania së patologjisë së Alzheimerit.
Sontheimer paralajmëron se duhen studime të mëtejshme për të vlerësuar sigurinë dhe efektivitetin e kësaj qasjeje para se të testohet te njerëzit. Ekspertë të pavarur nënvizojnë se, megjithëse zbulimi është premtues, kalimi nga rezultatet te minjtë në aplikimin klinik te njerëzit kërkon kohë dhe prova të kontrolluara të mirëfillta. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kafeina kundër migrenës, sa funksionon dhe çfarë duhet të dini?
Published
1 day agoon
November 19, 2025By
UBT NewsKafeina, e cila gjendet natyrshëm në kafe, çaj dhe disa medikamente, njihet gjerësisht për efektin e saj stimulues.
Megjithatë, pak njerëz e dinë se ajo mund të ndihmojë edhe në lehtësimin e dhimbjeve të kokës.
Studimet tregojnë se kafeina zvogëlon dhimbjen e kokës duke ngushtuar enët e gjakut në tru duke rritur efektin e analgjezikëve si paracetamoli dhe aspirina. Konsumimi i një sasie të moderuar, 100–150 mg, që i korrespondon një filxhani kafe mund të jetë i dobishëm veçanërisht në dhimbjet e tensionit ose në fazat e para të migrenës.
Kafeina duhet përdorur me kujdes. Marrja e tepërt shkakton dhimbje koke, sidomos si pasojë e varësisë ose e ndërprerjes së papritur.
Për këtë arsye, ekspertët këshillojnë personat që vuajnë nga migrena të vëzhgojnë reagimin e trupit të tyre ndaj kafeinës dhe ta përdorin atë në mënyrë të kontrolluar. Efekti i saj është më i fortë kur kombinohet me qetësues, por gjithmonë nën këshillimin e mjekut ose farmacistit.
Për të parandaluar dhimbjet e kokës, krahas konsumit të kujdesshëm të kafeinës, është e rëndësishme të ruani gjumin, hidratimin dhe një dietë të shëndetshme. Nëse dhimbjet janë të shpeshta, kërkoni patjetër ndihmë mjekësore për trajtim të duhur. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë e bën lëngun e shegës kaq të shëndetshëm?
Published
1 day agoon
November 19, 2025By
UBT News
Lëngu i freskët nuk ka pse të kufizohet vetëm te variantet jeshile apo të pasura me spinaq.
Shega është përdorur si ilaç natyral që nga lashtësia dhe edhe sot po studiohet për përfitimet e saj të shumta shëndetësore.
Ky frut mund të ndihmojë në parandalimin e kancerit dhe në forcimin e sistemit imunitar.
Më poshtë janë disa nga përfitimet kryesore të shegës:
Antioksidant i fuqishëm
Kokrrat e shegës marrin ngjyrën karakteristike të kuqe nga polifenolët, kimikale që veprojnë si antioksidantë shumë potentë. Lëngu i shegës përmban një sasi më të lartë antioksidantësh se shumica e lëngjeve të tjera të frutave, madje tre herë më shumë se vera e kuqe dhe çaji i gjelbër. Këta antioksidantë mbrojnë qelizat nga dëmtimet dhe reduktojnë inflamacionin.
I pasur me vitaminë C
Një gotë lëng shege siguron mbi 40% të sasisë ditore të rekomanduar të vitaminës C, duke e bërë atë një burim të shkëlqyer të kësaj vitamine të rëndësishme.
Mund të ndihmojë në parandalimin e kancerit
Lëngu mori vëmendje të madhe pasi një studim tregoi se ngadalëson rritjen e qelizave të kancerit të prostatës. Megjithatë, kërkimet shkencore për këtë përfitim vazhdojnë.
I dobishëm për shëndetin e zemrës
Shega konsiderohet si një nga lëngjet më të mira për zemrën, ndihmon në mbrojtjen e zemrës dhe arterieve, duke kontribuar në qarkullim më të shëndetshëm të gjakut.
Përfitime të tjera
Lëngu përmirëson memorien, i pasur me vitamina të ndryshme dhe ndihmon në uljen e shtypjes së lartë të gjakut. /A.Z/UBT News/
Shumë njerëz mendojnë se tërshëra dhe produkte të ngjashme janë zgjedhja më e mirë për mëngjes, por kjo nuk është gjithmonë e vërtetë.
Vezët janë një alternativë fantastike, jo vetëm të shijshme, por edhe shumë të dobishme për shëndetin. Ato përmbajnë proteina të larta që ndihmojnë në kontrollin e peshës dhe ju bëjnë të ndiheni të ngopur për më gjatë.
Përfitimet kryesore të vezëve:
1. Ju mbajnë të ngopur më gjatë
Proteina e yndyra që gjenden tek vezët ndihmojnë në ruajtjen e energjisë dhe frenimin e urisë, duke ju mbajtur të ngopur për më shumë orë.
2. Ndihmojnë në humbjen e peshës
Ata që konsumojnë vezë për mëngjes kanë më shumë gjasa të humbin peshë krahasuar me ata që hanë bukë ose ushqime të tjera.
3. Burim i shkëlqyer proteinash
Vezët përmbajnë të gjitha aminoacidet thelbësore, duke i bërë një nga burimet më të mira të proteinave në dietë. Rekomandohet të konsumoni të paktën një vezë në ditë për një regjimi ushqimor të ekuilibruar.
4. Çmimi i tyre i përballueshëm
Krahasuar me burime të tjera proteinash si mishi i kuq, vezët janë më të lira dhe lehtësisht të disponueshme.
5. Nuk dëmtojnë kolesterolin
Edhe pse përmbajnë kolesterol, studimet e fundit tregojnë se konsumi i vezëve nuk e rrit nivelin e kolesterolit në mënyrë të dëmshme.
6. Përmirësojnë funksionin e trurit dhe kujtesën
Vezët përmbajnë kolinë, lëndë ushqyese që mbështet zhvillimin dhe funksionin e trurit, duke përmirësuar kujtesën dhe vigjilencën.
7. Mbrojnë shikimin
Antioksidantët luteinë dhe zeaxanthin që gjenden tek vezët ndihmojnë në mbrojtjen e syve nga dëmtimet e shkaktuara nga rrezet UV dhe mund të ulin rrezikun e kataraktit në pleqëri. /A.Z/UBT News/
Konflikti ligjor i Blake Lively, gjykata urdhëron dorëzimin e videove të lindjes
Peci: Presidentja nuk pati zgjidhje tjetër veçse të firmos shpërbërjen e Kuvendit
Ky është u.d. i ri i Kryeprokurorit të Shtetit
Shkencëtarët: Gratë që bëjnë fëmijë pas 33 vjeç kanë jetë më të gjatë!
Anulohen të gjitha seancat për Thaçin për muajt nëntor dhe dhjetor
Xhafer Tahiri jep dorëheqje nga pozita e kryetarit të degës së LDK-së në Vushtrri
Dogana ndalon mallra të padeklaruara në Vërmicë, iniciohen procedura ndaj shoferit
Besim Kelmendi shkarkohet nga pozita e ushtruesit të detyrës së Kryeprokurorit të Shtetit
Dy ikonat e letërsisë për fëmijë nderohen nga Posta e Kosovës
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
