Shëndet
Që nga përsëritja e fjalëve dhe deri te lëvizjet: Disa shenja të rralla të spektrit të autizmit
Autizmi mund të paraqitet në mënyra të ndryshme, por janë disa shenja që ndonjëherë mund të jenë të vështira për t’u identifikuar.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiÇrregullimi i spektrit të autizmit përkon me një paaftësi zhvillimore, të shkaktuar nga ndryshimet në tru dhe është mëse e zakonshme. Autizmi mund të paraqitet në mënyra të ndryshme, por janë disa shenja që ndonjëherë mund të jenë të vështira për t’u identifikuar.
“Simptomat e autizmit nuk janë gjithmonë të dukshme për se shenjat mund të ndryshojnë nga individi në individ”, shprehet Steven Pastyrnak, psikolog dhe pediatër.
Ndërsa Daniel Ganjian, pediatër në qendrën shëndetësore të Saint John në Santa Monica shprehet se: “Autizmi është një spektër, kështu, ka autizëm të butë, të moderuar dhe të rëndë. Kur kemi të bëjmë me një autizëm të rëndë, shenjat janë më të lehta për t’u dalluar, ndërsa rastet e lehta dhe të moderuara, më të vështira”.
Cilat janë disa simptoma të autizmit që shfaqen te bebet dhe fëmijët e vegjël?
Probleme me kontaktin me sy
Mospërgjigjja në emër
Probleme me ndjekjen dhe përqendrim te një objekt
Paaftësi ose mungesë dëshire në përfshirjen në lojëra
Probleme me komunikimin jo verbal
Nuk ka shprehje të mimikës dhe të emocioneve si: lumturi, trishtim, acarim dhe habi, sidomos deri në moshën 9 muajshe
Nuk shprehet përmes gjesteve, të paktën deri në moshën 12 muajshe
Nuk ka interesa të njëjta me bashkëmoshatarës
Nuk e kupton nëse të tjerët janë të mërzitur apo të lënduar
Nuk i vëren fëmijët e tjerë dhe a nuk u bashkohet nëpër lojëra
Nuk ka një model që do të ndjekë, si për shembull: prind, mësues, superhero
Nuk ka dëshirë të këndojë, kërcejë, apo aktrojë
Rreshton sipas dëshirës lodrat e veta dhe acarohet kur rendi ndryshohet
Përsërit herë pas here të njëjtën fjalë ose shprehje
Luan me lodrat në të njëjtën mënyrë, gjithmonë
Përqendrohet në pjesë të vogla të objekteve dhe e harron të gjithë pamjen që sheh përballë
Acarohet me ndryshime të vogla
Nuk ka interesa, por fiksime
Ndjek një rutinë të caktuar, të cilën nuk do ta ndryshojë
Rrotullon duart ose trupin në një formë sferike
Ka reagime të pazakonta kur përballet me një aromë, tingull, shije
Probleme në komunikim
Probleme në nxënie
Probleme në lëvizje
Sjellje hiperaktive
Episode epilepsie
Sjellje të pazakonta të ngrënies dhe gjumit
Ndryshime të pazakonta humori
Stres, ankth dhe shqetësim jashtë normales
Nuk ka ndjesi frike në atë nivel si bashkëmoshatarët
Shëndet
Sekreti për një trup pa inflamacion? Gjendet në frigoriferin tënd!
Published
29 minutes agoon
November 12, 2025By
UBT News
Inflamacionet janë probleme të shpeshta të trupit. Hulumtimet mbështesin teorinë se inflamacioni në fakt në disa raste mund të jetë diçka e mirë.
Pse? Sepse ndihmon trupin të zbulojë dëmtimet ose sëmundjet nga të cilat preket organizmi.
Ushqimet anti-inflamatore janë luftëtarë të përsosur kundër inflamacionit dhe janë në dispozicionin tua, madje më afër nga sa mund të mendoni. Ato zvogëlojnë inflamacionin kronik dhe ju sigurojnë peshë të shëndetshme dhe energji.
Shtoni një ose më shumë prej këtyre ushqimeve në vijim në dietën tuaj për të shmangur inflamacionin që mund t’ju shkaktohet në trup.
Speca djegës – Janë alternativë natyrale për evitimin e inflamacionit në trup. “Capsaicin” i gjendur në specin djegës, pengon enzimën COX- 2, e njohur si shkaku i inflamacionit të zhvillohet.
Molla dhe qepët – Përmbajnë kuercetin që është frenues natyror i shumë alergjive të cilat konsiderohen si shkak i inflamacionit. Mos harroni se kuercetin është i pranishëm në lëvozhgën e mollëve, prandaj rekomandohen të konsumohen sa më shumë.
Ananasi – Fruti tropikal që përmban shumë përbërës anti-inflamator duke minimizuar ënjtjet apo dhimbjet e ndryshme të trupit. Rekomandohet të konsumohet i freskët.
Perimet jeshile – Ju duhet t’i konsumoni ato për shkak të përbërësve alfa acid linoleik dhe omega 3 të cilat i bëjën të ngjashme me vlerat që mund të përmbajë peshku.
Fara dhe arra – Ashtu si perimet me gjethe të errëta dhe këto fara dhe arra përmbajnë omega 3. Evitoni arrat e pjekura, temperatura e tyre shkatërron omega 3. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Shikim më i mirë me fuqinë e specave të kuq
Published
18 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Specat e kuq janë një nga ushqimet më të shëndetshme që mund të përfshini në dietën tuaj.
Ata përmbajnë një sasi të madhe të vitaminës C, një antioksidant që ndihmon trupin të luftojë radikalet e lira e të forcojë sistemin imunitar.
Përveç kësaj, vitamina C luan rol të rëndësishëm në absorbimin e duhur të hekurit nga ushqimet, duke ndihmuar në parandalimin e lodhjes dhe anemisë. Por përfitimet e specave të kuq nuk ndalen këtu.
Ata janë gjithashtu të pasur me vitaminë A, e cila është thelbësore për shëndetin e syve. Konsumimi i rregullt i specave të kuq ndihmon në përmirësimin e shikimit, veçanërisht aftësinë për të parë në dritë të ulët ose natën.
Vitamina A ndihmon në mbrojtjen e retinës dhe parandalon problemet e shikimit që lidhen me moshën.
Specat e kuq janë gjithashtu të pasur me fibra, që ndihmojnë në tretje dhe mbajnë nivelin e sheqerit në gjak të qëndrueshëm.
Ato përmbajnë luteinë edhe zeaksantinë, dy karotenoide të cilët kontribuojnë në shëndetin e syve dhe të reduktojnë rrezikun e sëmundjeve degjenerative të syrit.
Pra, duke shtuar specat e kuq në dietën tuaj, jo vetëm që do të përmirësoni sistemin imunitar dhe tretjen, por do të mbani shikimin tuaj të mprehtë dhe të shëndetshëm. Një zgjedhje e thjeshtë dhe e shijshme për shëndetin tuaj afatgjatë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kafeja “mbron” zemrën? Studimi që përmbys bindjet e vjetra të mjekëve
Published
19 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Një studim i ri i publikuar në revistën JAMA dhe prezantuar në konferencën e American Heart Association ka zbuluar se konsumimi i kafesë me kafeinë është i sigurt për personat që vuajnë nga fibrilacioni atrial (A-fib).
Madje mund të ndihmojë në parandalimin e përsëritjes së këtij çrregullimi të zemrës.
Sipas autorit të studimit, kardiologut Gregory Marcus nga Universiteti i Kalifornisë, për vite me radhë pacientëve me A-fib u ishte rekomanduar të shmangnin kafen, por të dhënat e reja tregojnë të kundërtën.
Në studim morën pjesë 200 persona nga SHBA, Kanadaja dhe Australia, të ndarë në dy grupe: njëri ndaloi kafeinën, tjetri pinte të paktën një filxhan në ditë. Pas gjashtë muajsh, vetëm 47% e atyre që pinin kafe patën rikthim të çrregullimit, krahasuar me 64% të grupit pa kafe.
Ekspertët theksojnë se një filxhan në ditë është plotësisht i sigurt, ndërsa sasi më të mëdha apo pijet energjike mund të jenë të rrezikshme.
Shkencëtarët dyshojnë se përbërësit anti-inflamatorë të kafesë, dhe jo vetë kafeina, mund të ndihmojnë zemrën. Megjithatë, gjatë një episodi aktiv të A-fib, këshillohet të shmanget kafeja pasi mund të përshpejtojë rrahjet e zemrës.
“Ky studim tregon se mund të shijoni filxhanin e kafesë në mëngjes pa shqetësim, edhe nëse keni A-fib,” – ka theksuar kardiologia Johanna Contreras nga spitali Mount Sinai në New York. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kur dhimbja në anën e djathtë të kokës tregon diçka serioze?
Published
20 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Dhimbja që ndodh vetëm në anën e djathtë të kokës mund të ketë shumë shkaqe, nga të lehta dhe të përkohshme, deri tek ato që kërkojnë vëmendje mjekësore.
Ky lloj dhimbjeje është i zakonshëm e shoqërohet me lodhje, të përziera, ndjeshmëri ndaj dritës dhe turbullim të shikimit. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, 50% e të rriturve përjetojnë të paktën një episod dhimbjeje koke çdo vit, duke e bërë ndër më të shpeshtat.
Shkaqet e dhimbjes së njëanshme janë të ndryshme e mund të jenë neurologjike, vaskulare, muskulare ose të lidhura me mënyrën e jetesës.
Një nga shkaqet e mundshme është neuralgjia okcipitale, e cila ndodh kur nervat që shkojnë nga pjesa e sipërme e palcës kurrizore deri në lëkurën e kokës inflamohen ose dëmtohen.
Kjo shkakton dhimbje therëse në pjesën e pasme të kokës dhe qafës, shpesh pas syrit, si dhe ndjeshmëri ndaj dritës.
Arteriti temporal është një tjetër shkak, që prek arteriet e kokës dhe qafës, te personat mbi 50 vjeç.
Ai manifestohet me dhimbje të forta në tëmth, ndjeshmëri të skalpit, dhimbje gjatë përtypjes dhe humbje të përkohshme të shikimit.
Neuralgjia trigeminale shkakton dhimbje të forta dhe të papritura në fytyrë, vetëm në njërën anë, që ndihen si “goditje elektrike” dhe zgjasin sekonda deri minuta. Kjo ndodh kur nervi trigeminal irritohet në bazën e trurit.
Përdorimi i tepruar i medikamenteve kundër dhimbjes, si paracetamoli, aspirina ose ibuprofeni, çon në dhimbje koke të përsëritur, fenomen i njohur si dhimbje koke rikthyese. Ky lloj dhimbjeje bëhet më i fortë për shkak të ndjeshmërisë së trupit ndaj medikamenteve.
Dhimbja në anën e djathtë të kokës mund të lidhet gjithashtu me:
Migrenë
Dhimbje të tipit cluster
Tension muskulor në qafë ose shpatulla
Infeksione të sinuseve
Çrregullime të shtyllës kurrizore
Lodhje, urije ose ndryshime në nivelin e sheqerit në gjak
Në raste më të rralla, shkaku mund të jetë aneurizma ose tumor cerebral, që shkaktojnë dhimbje të forta, të vazhdueshme dhe progresive.
Ekspertët e Harvard Health njoftojnë se ekzistojnë mbi 300 lloje dhimbjesh koke dhe rreth 90% e tyre nuk kanë shkak serioz.
Shumica e rasteve kalojnë vetë, me pushim, hidratim dhe shmangie të stresit. Megjithatë, duhet të kërkohet ndihmë mjekësore nëse dhimbja shoqërohet me:
Turbullim të shikimit;
Konfuzion;
Temperaturë;
Ngurtësi të qafës;
Mpirje ose dobësi në njërën anë të trupit;
Vështirësi në të folur;
Pas dëmtimi të kokës.
Defekti teknik detyron Toyota-n të tërheq mbi 1 milion vetura nga tregu
Bashkëlojtarët e Rashicës në mesin e të dyshuarve për bastvënie
Sekreti për një trup pa inflamacion? Gjendet në frigoriferin tënd!
“Dardanët” të përkushtuar për kualifikimin në Botërorin 2026
David Szalay fiton Çmimin Booker 2025 për romanin “Flesh”
Drita vazhdon ngritjen në Evropë, e tejkalon Ballkanin në renditjen e UEFA-s për klube
E konfirmuar: Meta do të heqë butonat “Like” dhe “Share”
Përshtatja në MLS, Messi: Ende kemi ambicie, por presioni është ndryshe
Netflix publikon trailerin e parë të “Man vs Baby” me Rowan Atkinson në rolin kryesor
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
