Shëndet

Problemet në vjeshtë, simptomat dhe kurat

Këto simptoma cilësohen ndryshe edhe simptomat e “depresionit të vjeshtës”.

Published

3 years ago

November 17, 2022

Betim Gashi

Nëse do të flisnim për disa probleme të përbashkëta që na shqetësojnë në këtë stinë, padyshim që do të ishin: zymtësia, melankolia, dhimbja e kokës, etj. Këto simptoma cilësohen ndryshe edhe simptomat e “depresionit të vjeshtës”.

Ndryshimi i stinës

Tani ditët sa vijnë dhe po bëhen më të shkurtra, shiu u kthye përsëri… Pas diellit dhe të nxehtit të verës erdhi edhe vjeshta, e cila pothuajse të gjithëve u merr humorin e mirë dhe i bën të zymtë. Ekspozimi më i paktë në diell në fakt influencon negativisht në humorin tonë. Është llogaritur se rreth 15% e popullsisë vuan nga ndryshimi i sezonit, duke përjetuar një rritje të humorit të keq, dhimbje koke, nervozizëm… pra një “depresion vjeshte”. Nuk është thjesht një supozim në realitet, sepse zvogëlimi i intensitetit të dritës së diellit ul nivelet e serotoninës në organizëm dhe ju bën më të lodhur, të humbur, madje dhe depresivë.

Simptomat

Depresioni i vjeshtës manifestohet me hipersoninë (gjumë i tepruar që vazhdon për të paktën një muaj), uljen e humorit, me rritjen e oreksit, që për pasojë çon në shtim në peshë, humbjen e kënaqësisë, frenim psikomotor, përqendrim të dobët, ndjenjë faji, madje edhe me mendime për vdekjen.

Por si mund të luftohet ky depresion?

Shumë seks

Duhet të bëni një jetë seksuale mjaft aktive, ashtu si në verë. Seksi zhvillon endorfinën, e cila përfaqëson antidepresantin tonë natyror!

Ushqim i shëndetshëm

Gjatë kësaj periudhe duhet mbajtur një regjim i shëndetshëm ushqimor, pa i “besuar” duhanit, kafeinës dhe pijeve alkoolike për t?ju mbajtur në formë apo në humor të mirë. Preferoni ushqime energjike dhe të gjalla. Shijoni produktet e stinës. Kjo jo vetëm ju ndihmon të qëndroni në formë, por edhe ju “integron” me periudhën që po jetojmë. Pra, rrushi, dardha, hurmat e agrumet janë ilaçi më i mirë. Por edhe perimet mund të dhurojnë humorin e mirë, falë përmbajtjes së hekurit, beta-karotenit, luteinës dhe mos harroni bishtajoret, që kthehen në qendër të vëmendjes e ju shoqërojnë me furnizimin me vitamina për të gjithë dimrin. Një supë e mirë me bishtajore dhe perime jo vetëm furnizon organizmin, por me ngjyrat dhe ngrohtësinë e saj, ju përmirëson ndjesitë e jashtme dhe largon mendimet e trishtuara.

Qëndroni ulur sa më pak të mundeni

Duhet të mos qëndroni ulur shumë në kolltuk, sepse do të dekurajoheni nga koha e keqe. Edhe pse koha është e keqe, ju gjithsesi duhet të dilni, apo të merreni me diçka, ndërsa qëndroni në shtëpi. Lëvizni gjithmonë.

Jetojeni fundjavën

E shtuna dhe e diela duhet të jetohet sa më shumë. Kështu që përpiquni të organizoni fundjavat jashtë, me miqtë ose edhe vetëm, duke vizituar qytete artesh, vende interesante etj. Por një mënyrë shumë e mirë për fundjavat tuaja janë edhe qendrat e mirëqenies, të estetikës etj. Pra fjala më me vend është që të qëndroni aktiv.

Bëni fitnes

Aktiviteti fizik i vazhdueshëm është një nga metodat natyrale më efikase për të luftuar atë që anglezët e quajnë “gjendje e dëshpëruar”. Shumë simulant është ambienti i palestrës, i pëlqyeshëm, i frekuentuar nga shumë persona, me të cilët mund të shkëmbehet ndonjë fjalë, ndërsa koha kalon shumë shpejt. Kështu që lëvizja është një antidot i fuqishëm.

Qeshni

Qeshni edhe kur nuk ju qeshet. Kujtoni situata qesharake, momente të bukura kur ishit të lumtur. Po kështu ju mund të lexoni revista apo katalogë për të vendosur se ku do të shkoni me pushime verën e ardhshme. Ndizni qirinj, pini një gotë verë, lexoni një libër, apo shihni një film teksa qëndroni të mbuluar me një batanije të ngrohtë.

Shëndet

Si të mbroheni nga alergjitë sezonale?

Published

23 minutes ago

October 31, 2025

UBT News

Çdo pranverë apo vjeshtë, sezoni i alergjive vjen me simptomat e zakonshme: hundë të bllokuara, kruajtje, sy të irrituar dhe tështima të pandalshme.

Alergjitë ndodhin kur sistemi imunitar reagon ndaj një substance të padëmshme – si poleni – sikur të ishte një kërcënim real.

Edhe pse simptomat zakonisht nuk janë të rrezikshme, ato mund të jenë shumë shqetësuese. Nëse ende nuk keni gjetur mënyrën më të mirë për t’u mbrojtur, ekzistojnë disa masa që mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave dhe në mbajtjen e situatës nën kontroll:

1. Mbani dritaret mbyllur

Përpiquni t’i mbani dritaret të mbyllura, në shtëpi, në punë e makinë. Kjo ndihmon të pengoni hyrjen e polenit në ambientet ku kaloni më shumë kohë.

2. Ndërroni rrobat dhe bëni dush para gjumit

Pasi ktheheni në shtëpi, hiqni rrobat që keni veshur jashtë dhe bëni dush për të hequr çdo gjurmë poleni nga flokët dhe lëkura. Kjo do t’ju ndihmojë të flini më mirë dhe të mos e përhapni polenin në shtrat.

3. Pastroni shtratin rregullisht

Ndërroni çarçafët, këllëfët e jastëkëve dhe mbulesat çdo javë dhe lajini me ujë të nxehtë për të eliminuar grimcat e polenit që mund të jenë mbledhur.

4. Përdorni maskë N95 jashtë

Një maskë e tipit N95 është shumë efektive për të bllokuar grimcat e vogla të polenit dhe për të parandaluar që ato të hyjnë në rrugët e frymëmarrjes.

5. Përdorni spërkatës me ujë të kripur për hundën

Një solucion me kripë mund të ndihmojë në pastrimin e rrugëve të hundës, në heqjen e polenit dhe në qetësimin e mukozës së irrituar.

6. Qëndroni të hidratuar

Pini shumë ujë gjatë ditës. Hidrimi i mirë ndihmon trupin të përballojë më lehtë simptomat e alergjisë dhe e mban mukozën e lagësht, duke ulur ndjesinë e tharjes apo irritimit.

7. Përdorni avullin për të lehtësuar frymëmarrjen

Avulli ndihmon në hapjen e rrugëve të frymëmarrjes dhe zbut simptomat. Mund të thithni avull nga një tenxhere me ujë të nxehtë ose të bëni dush me avull. /A.Z/UBT News/

Shëndet

A janë ëmbëlsuesit “natyralë” më të shëndetshëm se sheqeri i bardhë?

Published

18 hours ago

October 30, 2025

UBT News

Shumë njerëz përpiqen të kufizojnë konsumin e sheqerit, por heqja dorë nga ëmbëlsirat nuk është e lehtë.

Një pyetje e shpeshtë që shtrohet është nëse ëmbëlsuesit e ashtuquajtur “natyralë” – si mjalti, shurupi i panjës apo ai i agaves – janë më të mirë për shëndetin sesa sheqeri i bardhë.

Sipas ekspertëve të ushqyerjes, përgjigjja është “jo plotësisht”, shkruan The New York Times.

“Trupi nuk e dallon nëse sheqeri vjen nga mjalti, sheqeri i tryezës apo shurupi i agaves. Ai e shpërbën në të njëjtat molekula”, shpjegon Karen Della Corte, profesoreshë e shkencës ushqimore në Universitetin Brigham Young në Utah.

Pse sheqeri i tepërt është i dëmshëm?

Sheqeri në mollë dhe ai në një çokollatë përbëhen nga glukozë dhe fruktozë, por trupi i përpunon ndryshe, në varësi të mënyrës si janë “paketuar” në ushqim.

“Kur hani fruta ose perime të plota, fibrat që ato përmbajnë ngadalësojnë tretjen dhe ndihmojnë në parandalimin e ngritjeve të menjëhershme të nivelit të sheqerit në gjak,” shpjegon Kimber Stanhope, hulumtuese në Universitetin e Kalifornisë.

Por në rastin e sheqernave të shtuara, si sheqeri i rafinuar apo shurupi me përmbajtje të lartë fruktoze, përbërësit hyjnë menjëherë në gjak, duke shkaktuar rritje të shpejtë të nivelit të glukozës.

“E njëjta gjë mund të ndodhë edhe me lëngjet e frutave, edhe kur nuk kanë sheqer të shtuar, gjatë përpunimit humbet fibra mbrojtëse,” shton Della Corte.

Këto ngritje të përsëritura të sheqerit çon në rezistencë ndaj insulinës, e cila zhvillohet në diabet të tipit 2. Sipas Robert Lustig, endokrinolog në Universitetin e Kalifornisë “sheqeri i tepërt shndërrohet në yndyrë nga mëlçia, duke rritur rrezikun për sëmundje kronike të mëlçisë dhe për atak në zemër”.

Autoritetet shëndetësore amerikane rekomandojnë jo më shumë se 50 gramë sheqer të shtuar në ditë, ndërsa Shoqata Amerikane e Zemrës vendos kufij edhe më të rreptë: 36 gramë për burrat dhe 25 gramë për gratë.

A janë ëmbëlsuesit “natyralë” më të mirë?

Megjithëse mjalti, shurupi i panjës apo ai i agaves promovohen si alternativa “më të shëndetshme”, në thelb ato janë sheqerna të shtuar dhe mund të jenë po aq të dëmshëm kur konsumohen në sasi të mëdha.

“Shumica e studimeve që pretendojnë se këto ëmbëlsues janë më të mirë janë të financuara nga vetë industria,” thekson Stanhope.

Më 2024, një studim i financuar nga industria e shurupit të panjës pretendonte se kishte përfitime për shëndetin e zemrës e kontrollin e sheqerit në gjak – por rezultatet u kritikuan për ekzagjerim. Një studim tjetër i vitit 2015, megjithëse i financuar nga industria e mjaltit, përfshiu 55 të rritur që konsumuan për dy javë pije me 50 gramë sheqer në forma të ndryshme: mjaltë, sheqer të bardhë dhe shurup fruktoze.

Rezultatet treguan asnjë ndryshim të dukshëm në nivelet e sheqerit në gjak, yndyrave apo inflamacionit. “Ky studim sugjeron se mjalti nuk është as më i mirë, as më i keq se sheqeri i zakonshëm,” përfundon Stanhope.

Po ëmbëltuesit artificialë?

Nëse mendoni të kaloni te ëmbëltuesit pa kalori, si aspartami, sukraloza (Splenda) apo stevia dhe monk fruit, ekspertët theksojnë se studimet janë ende të paqarta. Shkencëtarët shqyrtojnë nëse këto produkte ndikojnë negativisht në metabolizëm dhe mikrobet e zorrëve, por përfundimet mbeten të paqarta.

Kur ju kap dëshira për diçka të ëmbël, zgjidhni fruta natyrale – si boronicat, mollët apo patatet e ëmbla të pjekura.

“Nëse kjo nuk ju mjafton, pak ëmbëlsi – për shembull, pak mjaltë mbi copa molle – është në rregull,” këshillojnë specialistët.

Edhe çokollata e zezë mund të jetë një zgjedhje më e mirë, pasi zakonisht përmban më pak sheqer të shtuar se çokollata e qumështit. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Tension i lartë? Ja metodat natyrale që ndihmojnë

Published

19 hours ago

October 30, 2025

UBT News

Tensioni i lartë i gjakut është një problem shumë i përhapur shëndetësor.

Nëse nuk trajtohet siç duhet, hipertensioni mund të transformohet në një problem shqetësues duke shkaktuar diabet, sëmundje kardiovaskulare, probleme me aftësitë e trurit dhe dështim të veshkave.

Shumica e njerëzve që vuajnë nga tensioni i lartë përdorin medikamente që shoqërohen me efekte anësore.

Por ju mund të përdorni shumë thjeshtë edhe disa ushqime ose produkte që i gjeni lehtë në shtëpi siç janë hudhra, limoni apo uthulla e mollës.

Lëng Limoni

Ujë

Një limon

Shtrydheni lëngun e limonit në një gotë me ujë dhe pijeni atë çdo mëngjes para se të hani ushqim. Limonët kanë aftësinë të ruajnë fleksibilitetin dhe funksionet e enëve të gjakut duke ulur kështu tensionin.

Hudhër

Përmban substanca sulfuri që kanë aftësinë të ulin tensionin e gjakut e largojnë toksinat dhe kolesterolin nga organizmi. Ato stimulojnë prodhimin e oksidit nitrik dhe të rregullojnë tensionin e gjakut, duke i zgjeruar enët. Ju duhet të konsumoni 2-4 thelpinj hudhër të freskët në mëngjes para se të hani ushqim.

Uthull Molle dhe Sodë Buke

Ujë

Një majë luge çaji me sodë buke

Një lugë gjelle me uthull molle

Uthulla e mollës përmban sminerale të dobishme si kaliumi, magnezi dhe kalciumi. Ato janë thelbësore për qarkullimin e gjakut dhe uljen e tensionit.

Përzieni një lugë gjelle me uthull, majë luge çaji me sodë buke dhe një gotë me ujë. Konsumoni dy herë në ditë për rezultate më të mira. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Dy filxhanë kafe në ditë mund të ulin rrezikun e Parkinsonit

Published

21 hours ago

October 30, 2025

UBT News

Deri më sot janë kryer të paktën 19 studime që kanë hetuar rolin e kafesë në sëmundjen e Parkinsonit. Rezultatet tregojnë se konsumimi i rregullt i kafesë mund të ulë rrezikun për zhvillimin e Parkinsonit me rreth një të tretën.

Përbërësi që bën ndryshimin është kafeina. Kjo shpjegon pse edhe çaji, që përmban kafeinë, ka efekte mbrojtëse, ndërsa kafeja pa kafeinë nuk ka treguar të njëjtat përfitime.

Ashtu si fitoushqyesit që gjenden në frutat e pyllit, edhe kafeina ka veti neuro-mbrojtëse. Ajo ndihmon në mbrojtjen e qelizave nervore nga dëmtimet që shkaktohen nga pesticidet dhe neurotoksinat e tjera.

Si ndikon kafeja te pacientët me Parkinson?

Në një studim, pacientëve me Parkinson iu dha kafeinë në sasi të barabartë me dy filxhanë kafe në ditë (ose 4 filxhanë çaji të zi a 8 filxhanë çaji jeshil).

Pas vetëm tre javësh, u vunë re përmirësime të dukshme në gjendjen e tyre. Duke qenë se një filxhan kafeje është i lirë dhe i lehtë për t’u konsumuar, kompanitë farmaceutike kanë tentuar ta shndërrojnë kafeinën në ilaçe eksperimentale, si preladenanti dhe istradefilina.

Megjithatë, këto barna nuk kanë dhënë rezultate më të mira se vetë kafeja, e cila mbetet zgjidhje më natyrale, më e lirë dhe më e sigurt. /A.Z/UBT News/