Shëndeti

​Përfitimet shëndetësore të vajit të peshkut

Vaji i peshkut është një nga suplementet ushqimore më të konsumuara.

Published

on

Edhe pse mund të rrisë nivelin e kolesterolit “të mirë”, mendohet se nuk mund të ulë nivelin e kolesterolit “të keq”.

Vaji i peshkut është një nga suplementet ushqimore më të konsumuara. Është i pasur me acide yndyrore omega-3, të cilat janë shumë të rëndësishme për shëndetin.

Çfarë është vaji i peshkut?

Vaji i peshkut është një vaj i nxjerrë nga indet e peshkut. Zakonisht vjen nga peshku me vaj, si harenga, toni, açugeja dhe skumbri.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon konsumimin e një deri në dy peshq në javë. Kjo për shkak se acidet yndyrore omega-3 në peshk kanë një efekt të dobishëm në shëndetin e njeriut, transmeton Vijesti.me.

Megjithatë, nëse nuk hani një deri në dy racione peshk në javë, konsumimi i vajit të peshkut mund t’ju ndihmojë të merrni mjaftueshëm acide yndyrore omega-3 në trupin tuaj. Acidet yndyrore kryesore omega-3 në vajin e peshkut janë acidi eicosapentaenoic (EPA) dhe acidi docosahexaenoic (DHA).

Vaji i peshkut dhe shëndeti i zemrës

Sëmundjet e zemrës janë shkaku kryesor i vdekjeve në mbarë botën. Studimet tregojnë se njerëzit që konsumojnë peshk kanë një shkallë shumë më të ulët të sëmundjeve të zemrës.

Vaji i peshkut ka një efekt pozitiv në shëndetin e zemrës dhe enëve të gjakut në disa mënyra:

Niveli i kolesterolit: Mund të rrisë nivelin e kolesterolit “të mirë” HDL. Megjithatë, konsiderohet se nuk mund të ulë nivelin e kolesterolit “të keq” LDL.

Trigliceridet: Mund të ulë nivelin e triglicerideve me rreth 15 deri në 30 për qind.

Presioni i gjakut: Edhe në doza të vogla, ai ndihmon në uljen e presionit të gjakut tek njerëzit me nivele të larta.

Pllaka: Mund të parandalojë formimin e pllakave që shkaktojnë ngurtësimin e arterieve dhe mund t’i bëjë ato të formuara më të qëndrueshme.

Mund të ndihmojë në trajtimin e disa çrregullimeve mendore

Truri i njeriut përbëhet nga pothuajse 60 për qind yndyrë, dhe një pjesë e madhe e këtyre yndyrave janë acide yndyrore omega-3. Kjo është arsyeja pse acidet yndyrore omega-3 janë thelbësore për funksionimin normal të trurit.

Disa studime tregojnë se njerëzit me çrregullime të caktuara mendore kanë nivele më të ulëta të acideve yndyrore omega-3 në gjakun e tyre. Interesante, hulumtimet tregojnë se suplementet e vajit të peshkut mund të parandalojnë ose përmirësojnë simptomat e disa çrregullimeve mendore.

Për shembull, aplikimi i vajit të peshkut mund të zvogëlojë shanset për çrregullime psikotike.

Depresioni pritet të bëhet sëmundja e dytë jo e transmetueshme më e zakonshme deri në vitin 2030. Është interesante të theksohet se pacientët me depresion të madh kanë nivele më të ulëta të acideve yndyrore omega-3 në gjakun e tyre.

Studimet tregojnë se vaji i peshkut dhe suplementet e acideve yndyrore omega-3 mund të përmirësojnë simptomat e depresionit.

Me kalimin e moshës, funksioni i trurit ngadalësohet dhe rreziku i sëmundjes së Alzheimerit rritet. Njerëzit që hanë peshk priren të përjetojnë një rënie më të ngadaltë të funksionit njohës në pleqëri. Disa studime kanë treguar se përdorimi i vajit të peshkut, ose marrja e acideve yndyrore omega-3, mund të përmirësojë kujtesën tek të rriturit e shëndetshëm dhe të moshuar.

Vaji i peshkut dhe obeziteti

Obeziteti mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të tjera, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2 dhe sëmundjet malinje.

Disa studime tregojnë se suplementet e vajit të peshkut, të kombinuara me dietë ose stërvitje, mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë.

Efekte pozitive në shëndetin e syve

Ashtu si truri, sytë mbështeten në acidet yndyrore omega-3. Shëndeti i syve fillon të bjerë në pleqëri, gjë që mund të çojë në degjenerim makular të lidhur me moshën (AMD). Konsumimi i peshkut shoqërohet me një rrezik të reduktuar të AMD.

Vaji i peshkut dhe inflamacioni

Inflamacioni është mënyra e sistemit imunitar për të luftuar infeksionin. Megjithatë, inflamacioni kronik është i lidhur me sëmundje të rënda, të tilla si obeziteti, diabeti, depresioni dhe sëmundjet e zemrës.

Reduktimi i inflamacionit mund të ndihmojë në trajtimin e simptomave të këtyre sëmundjeve. Meqenëse vaji i peshkut ka veti antiinflamatore, ai gjithashtu mund të ndihmojë në trajtimin e kushteve që përfshijnë inflamacion kronik në patogjenezën e tyre.

Për shembull, te njerëzit nën stres dhe ata që janë obezë, vaji i peshkut mund të zvogëlojë prodhimin dhe shprehjen e gjeneve të molekulave inflamatore të quajtura citokina. Mendohet se suplementet e vajit të peshkut mund të reduktojnë ndjeshëm dhimbjet e kyçeve, ngurtësimin dhe nevojat për mjekim te njerëzit me artrit reumatoid.

Efektet në lëkurë

Lëkura është organi më i madh në trupin e njeriut dhe përmban shumë acide yndyrore omega-3. Shëndeti i lëkurës mund të përkeqësohet gjatë gjithë jetës, veçanërisht në pleqëri ose pas ekspozimit të tepërt në diell.

Përveç kësaj, ka një sërë çrregullimesh të lëkurës që mund të përfitojnë nga suplementet e vajit të peshkut, duke përfshirë psoriazën dhe dermatitin.

Vaji i peshkut dhe shtatzënia

Acidet yndyrore omega-3 janë thelbësore për rritjen dhe zhvillimin e hershëm. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që nënat të marrin mjaftueshëm omega-3 gjatë shtatzënisë dhe gjatë ushqyerjes me gji. Suplementet e vajit të peshkut tek gratë shtatzëna dhe ato në laktacion mund të përmirësojnë koordinimin e duarve dhe shëndetin e syve tek të porsalindurit.

Disa studime tregojnë se përdorimi i vajit të peshkut tek gratë shtatzëna ul rrezikun e zhvillimit të alergjive te fëmijët.

Astma dhe gjendjet alergjike

Astma, e cila mund të shkaktojë ënjtje në mushkëri dhe ndjenjën e gulçimit, po bëhet më e zakonshme te foshnjat.

Studime të shumta tregojnë se vaji i peshkut mund të zvogëlojë simptomat e astmës, veçanërisht në fëmijërinë e hershme dhe adoleshencën. Në një rishikim të studimeve, marrja e peshkut ose acideve yndyrore omega-3 nga nëna u zbulua se zvogëlon rrezikun e astmës tek fëmijët me 24 deri në 29 për qind.

Shëndeti i kockave

Me kalimin e moshës, kockat fillojnë të humbasin mineralet thelbësore, duke bërë që kockat të thyhen më shumë. Kjo mund të çojë në kushte të tilla si osteoporoza dhe osteoartriti.

Kalciumi dhe vitamina D janë shumë të rëndësishme për shëndetin e kockave, por disa studime tregojnë se acidet yndyrore omega-3 mund të jenë gjithashtu të dobishme për shëndetin lokomotor. Njerëzit që konsumojnë sasi më të larta të acideve yndyrore omega-3 kanë densitet më të lartë kockash.

Dozimi

OBSH rekomandon marrjen ditore prej 0,2 deri në 0,5 gram (200-500 mg) të acideve yndyrore omega-3, të kombinuara EPA dhe DHA. Megjithatë, nëse jeni shtatzënë, ushqeni me gji ose keni një rrezik të shtuar të sëmundjeve të zemrës, nevojat tuaja ditore janë më të larta.

Shëndeti

Shenjat alarmante të mungesës së proteinave në trup

Published

on

Lista e roleve që luajnë proteinat në trup është e gjatë. Ky element ushqyes është i nevojshëm për të ndërtuar dhe riparuar muskujt, indet, gjakun, kërcet, kockat dhe lëkurën.

Proteinat janë të rëndësishme për prodhimin e hormoneve dhe kimikateve që rregullojnë një sërë procesesh trupore. Pa sasinë e mjaftueshme të proteinave në dietën tonë, është shumë e vështirë të jemi të shëndetshëm.

Nuk është për t’u habitur pse shumë vegjetarianë ose njerëz që mbajnë dieta të forta kufizuese, vuajnë nga simptoma të ndryshme të mungesës së proteinave. Duke konsumuar ushqime që përmbajnë pak ose aspak proteina, trupi nuk ka zgjidhje tjetër përveç se të shfrytëzojë proteinat e tij, duke shkaktuar ‘tretjen’ e indeve ku ruhen proteinat, si në muskuj. Ka disa shenja paralajmëruese që do të përjeton nëse vuani nga mungesa e proteinave:

Faqe të ënjtura – Kjo nuk është shkaktuar nga yndyra e tepërt siç mund të dyshoni, por nga inflamacioni i gjendrave të pështymës. Gjendja ndodh nëse ka një çekuilibër të vazhdueshëm të proteinave e karbohidrateve tek ju.

Sy të ënjtur – Edema është shkaktare e syve të ënjtur, një gjendje në të cilën lëngu i tepërt mblidhet në inde. Kjo ndodh se proteinat janë një nga përbërësit që rregullojnë ekuilibrin e lëngjeve në trupin tuaj.

Duar të fryra – Edhe kjo ka të bëjë me mbledhjen e ujit në inde, e njohur si edemë. Ekziston një shumëllojshmëri gjendjesh shëndetësore që çojnë në edemë dhe një prej tyre është mungesa e proteinave.

Flokët e dobët – Kjo gjendje mund të ketë disa shkaktarë. Një prej tyre është të mos kesh një dietë të pasur me proteina. Kjo nuk duhet t’ju vijë si surprizë, pasi e dini që flokët kryesisht përbëhen nga proteina.

Tharje e tepërt e lëkurës – Mosmarrja e mjaftueshme e proteinave shkakton tharje të lëkurës dhe zona të skuqura. Mungesa e proteinave ju bën më të ndjeshëm ndaj djegieve nga dielli gjithashtu.

Përgjumje ose mjegull truri – Energjia dhe funksionet konjitive ndikohen kur ulet niveli i proteinave. Proteinat janë jetike për prodhimin normal të hormoneve. Disa nga këto hormone kanë lidhje me stresin , prodhimin e energjisë dhe vigjilencën mendore.

Për të shmangur këto probleme është e rëndësishme të merrni mjaftueshëm proteina. Ka një formulë të thjeshtë për të llogaritur sa proteina duhet të konsumojmë çdo ditë: pesha juaj në pound/2=sasia e nevojshme e proteinave në gramë.

Continue Reading

Shëndeti

Pse ndodhë tringëllima në vesh?

Published

on

Veshët njëjtë si sytë janë ndër pjesët më të rëndësishme të trupit. Mjafton që njëri prej tyre të dhembë e ndjesia është e padurueshme dhe stresuese për organizmin.

Gjatë jetës njerëzit mund t’i përjetojnë këto dhimbje e sidomos në mosha të vogla, mund të ndodhin për një sërë arsyesh, duke nisur që nga futja e ujit në vesh, infeksionet apo sëmundjet specifike që mund ti prekin ato.

Gjithsesi është vënë re edhe një tjetër lloj gjendje që krijohet tek veshët. Quhet pulsimi, zhurma apo tringëllima e veshit dhe shkakton pikërisht veprimet e përmendura më parë. Shpesh njerëzit ankohen se veshët zhurmojnë duke mos e kuptuar shkakun e kësaj gjendje.

Pse tringëllojnë veshët?

Nëse ju pulson njëri apo të dy veshët shkaqet janë të njëjtat dhe fshihen thellë në organizmin tuaj, kjo gjendje vazhdon me ditë jave e muaj të tërë dhe kthehet në një stres të vazhdueshëm për këdo që e përjeton.

Intensiteti më i madh i zhurmës ndihet kur shtriheni për të pushuar apo fjetur. Ky puls i vogël brenda kokës nuk ju lë të pushoni të qetë dhe ju streson. Arsyet pse kjo gjendje zhvillohet fillojnë që nga presioni i lartë i gjakut, problemet me venat, anemia apo arterioskleroza.

Sëmundjet që e shkaktojnë

Problemet me enët apo venat e gjaku prekin shumë njerëz duke bërë që qarkullimi të mos jetë i mirë, venat që kalojnë pranë veshit dhe çojnë gjakun në tru, krijojnë zhurmë për shkak se mund të jenë të dëmtuara a me probleme. Presioni i lartë i gjakut ose tensioni i lartë është tjetër arsye. Kur gjaku lëviz me shpejtësi të ndryshme apo të shpejtë, zhurma do të jetë e pranishme në vesh.

Kjo mund të vijë nga sëmundje të ndryshme që shkaktojnë hipertension ose gjatë periudhave të stresit, abuzimit me alkoolin apo kafeinën. Anemia ose tiroidja hiperaktive bëjnë që gjaku të lëvizë shpejt në trup, duke shkaktuar zhurma tek venat që kalojnë pranë veshëve tuaj.

Arterioskleroza njihet si sëmundja që i bllokon arteriet dhe enët e gjakut duke i bërë më pak fleksibël. Gjaku që kalon tek veshi i mesit, lëviz me vështirësi dhe me forcë duke bërë që të ndjeni zhurmë tek dy veshët. Një tjetër arsye mund të jenë edhe tumoret e kokës apo të qafës.

Efektet anësore

Pulsimi apo tringëllimi i veshëve kthehet në një problem për këdo që e përjeton, shkakton një sërë efektesh tjera anësore, duke filluar nga dhimbja e kokës, marramendja, të përzierat, stres, probleme me shikimin apo humbje të dëgjimit.

Si ta ndaloni?

Nëse kjo zhurmë vazhdon për javë e muaj konsultoheni me një specialist, kjo pasi, nën këtë rrahje të veshit fshihen një sërë sëmundjesh tjera. Mundohuni të gjeni shkakun që zhurma të pushojë gradualisht. Kur shtriheni fokusoheni tek një zhurmë tjetër e jashtme. Mjekët sugjerojnë disa makineri të posaçme, që përdoren për të gjeneruar një zhurmë të lehtë në dhomë, në mënyrë të harroni zhurmën e veshit. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

5 dhimbje që nuk duhen injoruar kurrë

Published

on

Kur bëhet fjalë për urgjenca shëndetësore, mjekët shohin gjithçka. Janë ata që njerëzit i drejtohen me shpejtësi kur diçka serioze shkon keq.

Por, çfarë quhet vërtet “serioze”?

Dhimbja është subjektive dhe nuk ka rregull të përgjithshëm që vlen për të gjithë. Disa lloje dhimbjesh janë sinjale alarmi që s’duhen injoruar. Më mirë të dëgjosh që s’ke asgjë, sesa të pendohesh që nuk ke shkuar tek mjeku në kohë.

Ja cilat janë dhimbjet që kërkojnë vëmendje mjekësore menjëherë:

Dhimbje e papritur që nuk largohet – Nëse një dhimbje shfaqet papritur e nuk ikën, është sinjal që s’duhet neglizhuar. Sado e vogël të duket, nëse është e pazakontë dhe e fortë, konsultohu me mjekun. Në fund të ditës, është më mirë të jesh i kujdesshëm sesa të pendohesh.

Dhimbje në gjoks – Kur flasim për dhimbje gjoksi, shumicës i shkon mendja te sulmi në zemër. Një dhimbje e papritur në këtë zonë, sidomos nëse nuk e ke ndier më parë, është një arsye e mirë për të shkuar tek mjeku menjëherë. Dhimbja mund të sinjalizojë edhe probleme tjera serioze, si mpiksje gjaku në mushkëri apo shqyerje e një ene të madhe të gjakut. Pra, është një dhimbje që nuk duhet marrë lehtë.

Dhimbje në pulpë e shoqëruar me skuqje – Nëse ndien dhimbje në pulpë dhe ajo është e skuqur apo e fryrë, është shenjë e një tromboze të venave të thella. Kjo është gjendje e rrezikshme që çon në komplikacione serioze, sidomos nëse ke qëndruar shtrirë për një kohë të gjatë pas një operacioni ose pas një fluturimi të gjatë.

Dhimbje në pjesën e sipërme të shpinës, që ndihet si këputje – Mund të ndodhin për arsye të ndryshme, por dhimbja e fortë në pjesën e sipërme, që duket sikur po të “këput” nga brenda, është shenjë e një problemi serioz me aortën, enën më të madhe të gjakut në trup.

Dhimbje të caktuara në pjesën e poshtme të barkut – Barku është një nga zonat më të ndërlikuara kur bëhet fjalë për dhimbje. Dhimbja në njërën anë të barkut ose në shpinë, e shoqëruar me temperaturë, tregon infeksion në veshka. Nëse ke edhe përzierje apo të vjella, mund të jetë apendesiti. Në çdo rast, këto lloj dhimbjesh nuk duhen injoruar. Nëse ndien ndonjë nga këto dhimbje, mos prit të shohësh “si do shkojë”. Është më mirë të konsultohesh me një profesionist shëndetësor sesa të rrezikosh shëndetin tënd. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Pesë shprehi të mëngjesit që ndikojnë të shtoni peshë

Published

on

Të gjithë kemi qenë në këtë situatë, angazhohemi të heqim disa kile, por duken të jenë të përkushtuara për t’iu qëndruar besnikë juve. I keni provuar të gjitha, masni porcionin e ushqimit, nuk konsumoni ushqim të shpejtë, qëndroni larg alkoolit, mirëpo ku është problemi?

“Gabimi më i madh që njerëzit bëjnë kur përpiqen të humbin peshë është se fillojnë ditën e tyre në këmbë të gabuar”, thotë Susan Peirce Thompson, presidente e Institutit për Humbje të Peshës së Qëndrueshme. Këto momente e para të zgjimit i hedhin themelet për zgjedhjet të cilat do ti bëni gjatë ditës, prandaj është qenësore që të krijoni zakone të mira të cilat të mund ti zbatoni edhe nëse ju jeni ende të përgjumur.

Flini më gjatë se ç’duhet

Ne të gjithë e kemi dëgjuar se mungesa gjumit mund të shkaktojë shtim në peshë, në sajë të niveleve të larta të kortizolit- hormon stimulues i oreksit në trup. Por kjo del të jetë e kundërta –nëse ju flini shumë gjumë – nuk mund të jetë shumë gjë e mirë për ju. Një studim në revistën PLUS One zbuloi se gjumi më shumë se 10 orë në natë ngriti gjithashtu rrezikun për të pasur një BMI (Indeksi i Masës Trupore) më të lartë krahasuar me ata që morën shtatë deri në nëntë orë në natë.

Bëheni gati në errësirë

Autorët e studimit sugjerojnë se njerëzit që ekspozohen rrezeve të diellit në mëngjes herët kishin BMI dukshëm më të ulët se ata që nuk ekspozohen, pavarësisht se sa konsumuan ushqim. Sipas studimit, vetëm 20 deri në 30 minuta të ditës është e mjaftueshme për të ndikuar BMI, edhe kur qielli është i mbuluar me re. Kjo për shkak se trupi juaj e sinkronizon orën tuaj të brendshme – përfshirë edhe metabolizmin tuaj të kalorive – duke përdorur valët e dritës blu nga dielli i mëngjesit të hershëm si një udhëzues.

Nuk e rregulloni shtratin në mëngjes

Një studim i Fondacionit Kombëtar të Gjumit zbuloi se ata të cilët rregullojnë shtratin e tyre kishin 19 për qind më shumë gjasa të flinin një gjumë të mirë të natës në krahasim me ata që nuk vepronin njësoj. Dhe meqenëse gjumi kënaqshëm lidhet me BMI më të ulët, përse mos ta bëni këtë zakon? Kjo mund të tingëllojë si gjë e kotë, por Charles Duhigg, autor i librit Fuqia e Shprehisë, shkruan në librin e tij se rregullimi i shtratit tuaj në mëngjes mund të nxis sjellje të tjera të mira, siç është përgatitja e drekës së shëndetshme.

Nuk e matni peshën tuaj rregullisht

Kur studiuesit e Universitetit Cornell zbuluan 162 gra dhe burra mbipeshë për dy vjet, ata gjetën se ata që peshonin veten çdo ditë ishin më të suksesshëm në humbje të peshës dhe në mbajtja të saj. Koha më e mirë për tu matur është në të është gjëja e parë në mëngjes, kur pesha juaj është në nivelin më të ulët, thotë Lisa Jones, R.D., zëdhënëse e Akademisë së Ushqimit dhe Dietetikës në Pensilvani. Jo vetëm që matja do të jetë më e saktë por pas një nate të metabolizimit, gjithashtu ju do të mbani më pak peshë uji.

Hani shumë pak apo fare në mëngjes

Personat që konsumojnë një mëngjes të ekuilibruar që përmbanin 600 kalori proteina së lehta, karbohidratet dhe diçka pak të ëmbël rezultonin me më pak ndjenja urie dhe më pak dëshira për të ngrënë gjatë gjithë ditës në krahasim me ata që në mëngjes marrin 300 kalori. Nivelet e hormonit të urisë ngelen të ulëta pas ngrënies së ushqimit. Kënaqja e dëshirave të tua në mëngjes mund t’ju ndihmojë që të mos ju ndjeheni të privuar dhe të mos tundoheni të hani shumë më vonë gjatë ditës.

Continue Reading

Të kërkuara