

Shëndeti
Përfitimet e leximit në shëndetin e njeriut
Ka edhe disa efekte anësore po aq pozitive që kanë evidentuar kërkime të shumta shkencore.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNë vitin e koronavirusit ne patëm një mundësi të çmuar për të rizbuluar kënaqësinë e leximit, e cila është e mirë për shëndetin: nuk është e parëndësishme dhe ne nuk i referohemi leximit si “ushqim për mendjen”, shkruan focus.it.
Ka edhe disa efekte anësore po aq pozitive që kanë evidentuar kërkime të shumta shkencore: ja disa pasoja të mira të leximit, sigurisht kur është i këndshëm.
1 – Antistres
Sipas një studimi nga universiteti i Sussex (BM), leximi i një libri ose gazete në heshtje për vetëm gjashtë minuta ngadalëson rrahjet e zemrës dhe tensionin e muskujve, duke ulur nivelet e stresit me 68%, duke tejkaluar aktivitetet e tjera, si ecja (42%) pirja e çajit (54%) ose dëgjimi i muzikës (61%).
2 – Kreativitet
Lexuesit janë më krijues dhe kanë gjykim më të mirë. Kjo shpjegohet nga një studim i universitetit të Torontos, sipas të cilit ata që sapo kishin lexuar një histori ose një roman mendonin më pak të ngurtë, duke menaxhuar situata më të mira pasigurie dhe konfuzioni.
3 – Empati
Përveçse ka një mendje më fleksibël, lexuesi (veçanërisht entuziastët e trilluar) është më empatik: sipas universitetit të Harvardit (SHBA), i cili ka zbuluar se si lexuesit i kuptojnë më mirë disponimet dhe emocionet e të tjerëve duke interpretuar shprehjet e fytyrës me saktësi më të madhe.
4 – Kujtesë
Leximi ruan kujtesën, duke mbajtur larg simptomat dhe sëmundjet si çmenduria senile, sipas një studim i publikuar në Neurology, i cili i nënshtroi 294 të moshuar në analiza periodike, duke i monitoruar deri në vdekje. Pas vdekjes autopsia zbuloi se pjesët e trurit të dedikuara për kujtesën ruheshin më mirë te lexuesit më të rregullt.
5 – Përqëndrim
Një përfitim tjetër i leximit është përmirësimi i aftësisë për t’u përqendruar, zakonisht i rrezikuar nga i ashtuquajturi ‘’multitasking’’. Kur zhytemi në një libër të mirë ose një artikull interesant gazete, detyrohemi të fokusohemi plotësisht, duke shmangur shpërqendrimet dhe duke rritur kështu nivelin e vëmendjes.
6 – Detoksifikim digjital
Sipas psikologëve, leximi është një nga mjetet më të shëndetshme për të detoksikuar nga e ashtuquajtura varësi dixhitale ose varësia ndaj telefonave inteligjentë, tabletëve, PC-ve. Ky lloj varësie është përgjegjës, ndër të tjera, për përkeqësimin e marrëdhënieve sociale dhe emocionale.
7 – Socializim
Lexuesit bëjnë miq më lehtë. Ky predispozitë u vu re nga studiuesit në universitetin e Standford (SHBA): fëmijët që lexojnë më shumë në kopshtin e fëmijëve dhe në shkollën fillore janë më të shoqërueshëm dhe më pak agresivë.
8 – Krijon më njohje me realitetin
Sipas Akademisë Amerikane të Pediatrisë, leximi me fëmijët, tashmë në moshën parashkollore, forcon lidhjet emocionale. Bërja e tij çdo ditë gjithashtu i ndihmon fëmijët të zhvillojnë herët aftësitë gjuhësore dhe intelektuale.
9 – Përmirëson mënyrën e të shkruarit
Shkrimtarët e mëdhenj janë shpesh edhe lexues të zjarrtë: ata që lexojnë, në fakt, rritin gjithashtu aftësitë e tyre të të shkruarit, duke zgjeruar sfondin e tyre kulturor, duke mësuar të zotërojnë më mirë gjuhën dhe duke gjetur frymëzim dhe ide të dobishme për të krijuar vepra të reja.
10 – Ëndrra dhe gjumë më të kënaqshme
Shfletimi i një libri ose gazete të mirë para gjumit ju ndihmon të flini më mirë. Për të thënë se është një studim i qendrës kërkimore amerikane Mayo Clinic, i cili gjithashtu nënvizoi se si ekranet (e-libra, TV, kompjuterë dhe tableta) kanë efektin e kundërt, duke reduktuar gjumin me 20 minuta (mesatarisht) në natë./atsh/
Shëndeti
Tre mënyra për të ulur tensionin e gjakut
Published
56 minutes agoon
August 15, 2025By
UBT News
Tensioni i lartë i gjakut, i njohur si hipertensioni, prek rreth një të tretën e të rriturve në Mbretërinë e Bashkuar dhe është një ndër faktorët më të rrezikshëm për sulme në zemër dhe sëmundje të tjera të rënda shëndetësore. Ajo që e bën shqetësuese është fakti se shumë njerëz nuk janë të vetëdijshëm se vuajnë nga hipertensioni deri kur shfaqen komplikime të mëdha.
Një trend alarmues është rritja e rasteve të hipertensionit tek të rinjtë, fenomen që lidhet me stilin e jetesës sedentare, ushqimin jo të shëndetshëm dhe gjithashtu stresin kronik. Profesori Jacob George nga Universiteti i Dundee thekson se numri i pacientëve nën 30 vjeç me hipertension është dyfishuar gjatë 20 viteve të fundit, ku mbipesha është shkaku kryesor.
Lidhur me këtë dietologia Courtney Kassis ka ndarë disa këshilla praktike e natyrale për uljen e presionit të gjakut që kanë treguar efekt ek pacientët e saj
Këshilla natyrale për uljen e presionit të gjakut:
Kufizoni ushqimet e përpunuara dhe sheqernat e shtuara
Ushqimet e përpunuara, pijet e gazuara, buka dhe vaktet e gatshme kontribuojnë në rezistencë ndaj insulinës dhe inflamacion të përgjithshëm – faktorë që ndikojnë drejtpërdrejt në rritjen e presionit të gjakut.
Mbi 50% e ushqimeve që konsumohen në Britani janë ultra-të përpunuara, drithërat me shumë sheqer, darkat e gatshme, picat e ngrira, biskotat e çokollatat.
Hani më shumë ushqime natyrale dhe të plota
Përfshini në dietë perime jo niseshtore (si brokoli, spinaqi, sallatat), fruta me indeks të ulët glicemik (si manaferrat), arra dhe fara.
Këto ushqime janë të pasura me kalium, magnez e fibra – përbërës që ndihmojnë në rregullimin e presionit të gjakut. Ekspertët shëndetësorë të NHS-s në Britani japin rekomandime për të ngrënë 5 porcione fruta e perime çdo ditë. Këto mund të jenë të freskëta, të ngrira, të konservuara ose të thata.
Pjesa tjetër e dietës duhet të përfshijë karbohidrate të shëndetshme si orizi, patatet dhe makaronat, si dhe proteina nga peshku, mishi pa dhjamë, vezët, dhe produktet e bulmetit. Zëvendësoni kripën e zakonshme me kripë deti – por me kujdes.
Courtney rekomandon përdorimin e kripës së detit në vend të asaj të zakonshme, pasi ajo përmban minerale të dobishme.
Edhe kripa e detit ka përmbajtje të lartë natriumi. Konsumi i tepërt mund të shkaktojë tension të lartë të gjakut. Sipas NHS, të rriturit nuk duhet të konsumojnë më shumë se 6 gram kripë në ditë (rreth një lugë çaji në nivel).
Shëndeti
Këto shenjat tregojnë se se veshkat tuaja kanë nisur të dëmtohen
Published
2 hours agoon
August 15, 2025By
UBT News
Dy veshkat në trupin tuaj janë secila në madhësinë e grushtit dhe çdo ditë filtrojnë deri në 140 litra gjak. Veshkat janë të domosdoshme për mbajtjen e gjakut të pastër dhe për shumë funksione të tjera metabolike.
Ato parandalojnë grumbullimin e mbeturinave e lëngjeve shtesë në trup, mbajnë nivelet e elektroliteve të qëndrueshme dhe prodhojnë hormone që ndihmojnë në rregullimin e presionit të gjakut, prodhojnë qeliza të kuqe të gjakut e ndihmojnë në shëndetin e kockave.
Është e rëndësishme të kuptoni dhe njihni simptomat e veshkave të dëmtuara që të parandaloni avancimin e sëmundjes
Shenjat më të zakonshme të dëmtimit të veshkave përfshijnë:
Ndryshime në urinim
Kur veshkat dëmtohen, ndryshimet në urinim mund të jenë shenjat e hershme. Urina juaj mund të jetë e shkumëzuar ose me flluska, mund të urinoni më shpesh ose në sasi më të mëdha. Urina juaj mund të përmbajë gjak ,ose mund të ndjeni vështirësi gjatë urinimit.
Ënjtje
Nëse veshkat tuaja nuk punojnë siç duhet, ata nuk do të heqin lëngun shtesë në trupin tuaj, gjë që mund të çojë në ënjtjen e këmbëve, fytyrës apo duarve.
Lodhje
Kur veshkat janë të shëndetshme, prodhojnë hormonin e quajtur eritropoietin. Ky hormon i tregon trupit të bëjë qeliza të kuqe të gjakut që transportojnë oksigjen. Veshkat e dëmtuara prodhojnë më pak EPO, kështu që ka më pak qeliza të kuqe të gjakut duke transportuar oksigjen. Muskujt dhe truri juaj lodhet më shpejt dhe kjo gjë mund të çojë në anemi.
Alergji lëkure
Nëse veshkat nuk heqin mbeturinat nga qarkullimi i gjakut, grumbullimi i tyre shkakton kruajtje të rëndë ose skuqje të lëkurës. Mbeturinat grumbullohen në gjak, duke bërë që lëkura të thahet dhe acarohet.
Shija metalike në gojë
Kur mbeturinat grumbullohen në gjak, shkaktojnë frymëmarrje të keqe dhe madje të ndryshojnë shijen e ushqimit. Nëse vëreni humbje të oreksit ose ndryshim në preferencat ushqimore, mund të jetë një shenjë e dëmtimit të veshkave. Mbeturinat mund të shkaktojnë gjithashtu të përziera dhe të vjella.
Aktualitet
Kardiologu Edis Demiri rrëfen një prej rasteve më sfiduese në karrierën e tij: Pacienti ishte në gjendje të rëndë, por gjithçka shkoi mirë
Published
6 hours agoon
August 15, 2025By
Driton Iseni
Gjatë episodit të podcastit “Shëndeti në rend të parë”, e mbështetur nga United Hospital, kardiologu invaziv, Edis Demiri ndau një prej rasteve më sfiduese në karrierën e tij, ku falë reagimit të shpejtë dhe profesionalizmit të ekipit mjekësor u shpëtua një jetë në rrezik të madh.
“Isha jashtë objektit të spitalit për një obligim zyrtar, kur më thirri një mjek nga urgjenca. Më tha se ka një pacient me infarkt akut në zemër dhe ka nevojë për trajtim të menjëhershëm”, rrëfen Demiri.
Ai tha se pacienti ishte një burrë 52-vjeçar, kurbetçar nga Holanda, i cili ishte në udhëtim me familjen e tij nëpër Ballkan.
Demiri tha se gjatë rrugës, në Kosovë, ai pësoi infarkt në zemër, duke hyrë në shok kardiogjenik.
“Gjendja ishte tejet serioze, familja e tij e tronditur dhe krejtësisht e papërgatitur. Ai ishte shoferi i kombit me të cilin udhëtonin, kështu që përgjegjësia mbi të ishte edhe më e madhe”, tregoi Demiri.
Falë intervenimit të shpejtë, siç tha Demiri pacienti u dërgua menjëherë në sallë ku iu hap arteria e mbyllur.
“Brenda dy-tre ditësh, pacienti u përmirësua dhe u lirua për në shtëpi. Ky rast ishte sfidues jo vetëm nga aspekti mjekësor, por edhe nga ai shoqëror. Është ndryshe kur dikush sëmuret në vendin ku jeton, dhe krejt tjetër kur ndodh kjo gjatë një udhëtimi, me gjithë familjen me vete”, përfundon Demiri.
Për më shumë ndiqni podcastin e plotë “Shëndeti në rend të parë”. /Telegrafi/
Shëndeti
Pse duhet të pish çaj jeshil çdo natë para gjumit?
Published
23 hours agoon
August 14, 2025By
UBT News
Çaji jeshil para se të flesh është një ndër pijet më të rekomanduara nga studimet për të bërë gjumë të qetë e të shëndetshëm. Por, duhet të bësh kujdes që të zgjedhësh çajin jeshil pa kafeinë.
Edhe përzgjedhja e këtij lloji çaji është e rëndësishme. Më poshtë janë renditur tri arsye që tregojnë pse duhet të pish çaj para gjumit.
Ndihmon në qetësim
Ky çaj ndihmon për të qetësuar nervat dhe për gjendje relaksi, të dyja të rëndësishme për të bërë një gjumë të qetë e për të qenë më energjike në mëngjes.
Përmirëson metabolizmin
Studimet kanë treguar se gjumi i qetë dhe i shëndetshëm ndikon në metabolizmin e trupit. Metabolizmi i shëndetshëm siguron një trup në formë të mirë e lëkurë të shkëlqyeshme. Gjumi i çrregullt ndikon në shtimin në peshë, ngadalëson metabolizmin. Çaj jeshil para se të flesh të siguron metabolizmin në gjendje pune optimale.
Pastron toksinat e trupit
Gjatë ditës, trupi grumbullon toksina, që bëhen të dëmshme nëse vijon të konsiderohen të parëndësishme apo të nënvlerësohen. Duke pirë çaj jeshil në mbrëmje, në një kohë kur të gjitha ushqimet janë depozituar, ndihmon trupin të pastrohet nga toksinat dhe të ndihet më i lehtë.

Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin

Andi Zeqiri në kërkim të një skuadre të re, dëshiron largimin nga kampionati belg

Trump para se të nisej për në Alaska: Rreziqet janë të larta

Tre mënyra për të ulur tensionin e gjakut

Sunderlandi e zyrtarizon kapitenin e ri Granit Xhaka

Edhe dy javë për regjistrimin e votuesve jashtë Kosovës, deri tani janë regjistruar 5 mijë e 445 votues

Këto shenjat tregojnë se se veshkat tuaja kanë nisur të dëmtohen

Pse u takuan Trump e Putin në një bazë ushtarake amerikane në Alaskë? Ja çfarë fshihet pas këtij vendimi të pazakontë

Prattipati takon përfaqësuesit e Listës Serbe: Bëhuni pjesë e institucioneve të Kosovës
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit