Kulturë

​Pasuria jo materiale e arbëreshëve të Sicilisë garon për vlerësimin “European Heritage Label”

Qëllimi i këtij vlerësimi është identifikimi i kulturës së përbashkët evropiane e forcimi i sensit të përkatësisë evropiane.

Published

on

Pasuria jo materiale e arbëreshëve të qytezës, Hora e Arbëreshëve, (Piana delgi Albanesi) në provincën e Palermos është një nga 13 kandidaturat italiane që garojnë për vlerësimin “Etiketa e Trashëgimisë Europiane 2023”, (European Heritage Labe).

Qëllimi i këtij vlerësimi është identifikimi i kulturës së përbashkët evropiane e forcimi i sensit të përkatësisë evropiane.

Brenda datës 8 shkurt 2023, një Komision i Posacëm pranë Ministrisë së Kulturës Italiane do të zgjedh dy kandidaturat më të mira për të garuar në këtë vlerësim Europian që brenda datës 1 mars 2023 duhet të dorëzohen pranë Komisionit Europian.

Vetëm një nga propozimet e cdo vendi anëtarë do të meritoi titullin Etika e Trashëgimisë Europiane për vitin 2023, sic është vendosur në urdhëresën 1194 të KE aprovuar më 2011.

12 kandidaturat e tjera vijnë nga qytete, rajone, komuna, muzeume, objekte historike, parqe arekeologjike të ndryshme italiane.

Hora e Arbëreshëve është qyteza më e rëndësishme e arbëreshëve të rajonit të Sicilisë, me mbi 5000 banorë e një histori shekullore që nis pas vdekjes së Skënderbeut e emigrimit të shqiptarëve drejt Italisë së Jugut.

Hora e Arbëreshëve apo Piana degli Albanesi në gjuhën italiane, është ndër qytezat më të populluar me arbëreshë mes 52 qytezave arbëreshe që ka Italia.

Bashkësia e traditave kulturore, këngëve, valleve, zakoneve e ritualeve të festave e ngjarjeve të vecantë të jetës, përbëjnë pasurinë jo materiale të këtij komunitetit i cili identifikohet dhe si një vlerë e përbashkët e bashkësisë europiane që kërkon të vlerësohet dhe me titullin Etika e Trashëgimisë Europiane 2023.

Hora e Arbëreshëve konsiderohet si territori i lindjes së letërsisë arbëreshe me veprën në gjuhën shqipe realizuar më vitin 1592 të Lekë Matrënga “E Mbesuame e Krishterë”.

Është gjithashtu vendi ku në ‘600 u ngrit shkolla e parë europiane ku mësohej dhe gjuha shqipe. “Jemi thellësisht krenarë të jemi ndër 13 kandidaturat e përzgjedhura për të merituar vlerësimin Etiketa e Trashëgimisë Europiane 2023”, ka deklaruar kryetari i Bashkisë së Hora e Arbëreshëve, Rosario Petta.

Nuk është hera e parë që arbëreshët e Italisë prezantojnë pasurinë jo amteriale të tyre për t’ub përzgjedhur si një vlerë e njerëzimit.

Dy vite më parë, më 2020, Komuniteti i Arbëreshëve të Italisë kërkoi njohjen e trashëgimisë kulturore arbëreshe si pasuri jo materiale e njerëzimit.

Katedra e albanologjisë në Universitetin e Kalabrias dhe ajo në Universitetin e Palermos nën koordinimin e Fondacionit universitar “Prof Papas Francesco Solano” të Kalabrias, dorëzua në Komitetin Italian të Helsinkit kandidaturën që ritet arbëreshe të stinës së pranverës të quajtura ndryshe “Moti i Madh” të njihen në listën e pasurive kulturore jo materiale të njerëzimit.

Këto rite përbledhin gjuhën e letërsinë e pasur gojore të arbëreshëve, traditën e “Valles” në festën e Pashkëe, ritet e vdekjes në traditën fetare orientale, traditat ceremoniale të riteve të dasmës, këngë arbëreshe laike e fetare, produkte karateristike të zejtarisë arbëreshe, kostumet e pasura tipike të veshjes së grave, prodhime të artit të endjes, arti i kuzhinës me gatime rituale e tradicionale, si dhe shprehje të kulturës e riteve tipike arbëreshe.

Njohja si pasuri e Uneksos e kulturës arbëreshe “Moti i Madh” synoi vlerësimin e konfirmimin e vlerave shkencore që tiparet arbëreshe kanë luajtur në krijimin e bazës së kulturës së përbashkët antike të Europës.

Kandidatura u shoqërua nga rreth 40 studime tekniko-shkencore të grupeve të punës që inkurajuan procesin procedurial me kërkimet në terren për idenfikimin, zbulimin e përshkrimin e një sërë ritesh e traditash të komunitetit të arbëreshëve të Italisë, gjatë stinës së pranverës.

Sot dy vite më pas, pasuria e kulturës arbëreshe e një qyteze specifike arbëreshe garon të njihet si Trashëgim Europiane. Le të shpresojmë që kësaj here rezulotati të jetë i sukseshëm./Ora News

Lajmet nga UBT

Konferenca e Art and Digital Media sjell diskutime mbi artin, identitetin dhe inovacionin digjital

Published

on

By

Konferenca Ndërkombëtare e UBT-së, u shndërrua edhe këtë vit në një platformë kyçe për studiues, profesionistë dhe studentë të artit, mediave digjitale dhe kulturës. Gjatë ngjarjes u prezantuan hulumtime dhe ide inovative që adresojnë ndikimin e inteligjencës artificiale, sfidat ligjore dhe sociale të shoqërisë digjitale, si dhe mënyrat e reja të shprehjes artistike përmes performancës, skulpturës, vizualizimit dhe mediave hibride.

Kjo ishte një mundësi e vlefshme për të diskutuar rolin e mediave digjitale dhe artit në ndërtimin e identitetit personal dhe social, për të eksploruar institucionet hibride të artit dhe për të shqyrtuar ndikimin e vizualiteteve të reja në tregun dhe kulturën kosovare. Konferenca lidh teori dhe praktikë, duke nxitur bashkëpunime ndërkombëtare dhe duke krijuar hapësirë për shkëmbim ideash, projekte kreative dhe dialog akademik mbi të ardhmen e artit dhe medias digjitale.

Sesioni i parë

Chair: Dr. Arben Arifi

Co –Chair: Dr. Marigona Bekteshi-Ferati

  • Self-Presentation and Re-Invention of the Self through Digital Media – Fjolla Zllatku,
  • The Impact of Artificial Intelligence on Digital Media, Arts and Culture – Alketa Gashi Fazliu,
  • Blurred Legalities: Project the Boundaries of Necessity and Law Alban Muja
  • The Lament of Men and the Funeral Dance in Art Performance – Arben Arifi, Jona Brahimi.
  • Exodus: Bllaca 99 – Remembering Through Movement – Gazmend Ejupi,
  • The Future of Art Institutions: Hybrid Models – Ariana Gjoni dhe Art Çibukçiu,
  • Tattoos as Visual Narratives of Personal and Social Identity – Ariana Gjoni dhe Berna Kosova
  • Material Imagination: A Sketch for an Atmospheric Sculpture – Burim Berisha, UBT dhe Labinot Kelmendi
  • Raising Awareness Today and Building Markets Tomorrow: The Role of Visual Arts in Kosovo – Dardan Luta
  • Between Vision and Reality: The Painter’s Interpretation of the World – Laura Ymeri

Continue Reading

Lifestyle

Si të kujdeseni për flokët, sa shpesh duhet të priten?

Published

on

Prerja e flokëve është një pjesë thelbësore e kujdesit personal, dhe mënyra se si bëhet duhet të përshtatet me tipin e flokëve dhe stilin që dëshironi.

Edhe pse çdo person ka nevojat e tij, ekspertët rekomandojnë disa udhëzime për t’i mbajtur flokët të shëndetshëm dhe të bukur.

Flokët e shkurtër kërkojnë më shumë vëmendje dhe duhen prerë çdo 3-7 javë, në varësi të shpejtësisë së rritjes.

Nëse dëshironi të ruani një gjatësinë të caktuar, mund ta shtyni pak më shumë prerjen, deri në 4-5 javë.

Flokët e gjatë mund të presin më shumë, çdo 2-3 muaj, përveçse nëse janë shumë të dëmtuar.

Majat e flokëve të gjatë janë më të ndjeshme ndaj dëmtimit, ndaj prerjet e rregullta ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit të tyre.

Flokët kaçurrela kërkojnë më pak prerje, çdo 10 javë, flokët me onde kanë nevojë për prerje më të shpeshtë për të hequr majat e dëmtuara.

Flokët e dëmtuar janë më të ndjeshëm dhe duhen prerë çdo 8 javë për të larguar majat e djegura e stimuluar rritjen e flokëve të rinj.

Për të pasur flokë të shëndetshëm dhe të bukur, është e rëndësishme të merrni parasysh jo vetëm stilin që dëshironi, por edhe gjendjen dhe ritmin e rritjes së flokëve tuaj. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Del në ankand rezidenca verore e Benito Musolinit në Rimini

Published

on

Rezidenca verore e ish-diktatorit italian Benito Musolini, e njohur si “Villa Mussolini”, që ndodhet pranë qytetit Rimini në bregdetin e Adriatikut, do të dalë në ankand, raportojnë mediat italiane.

Pronari aktual ka vendosur ta nxjerrë vilën në shitje, ndërsa ofertat mund të paraqiten deri më 22 dhjetor.

Bashkia e Rixhonës ka shfaqur interes për të blerë pronën, që është përdorur falas për aktivitete kulturore dhe ekspozita, me leje nga pronarët e mëparshëm.

Bashkia synon ta blejë përfundimisht dhe të kryejë restaurime në ndërtesë.

Vila, e ndërtuar rreth vitit 1890, përfaqëson stilin tipik të shtëpive të pushimit në bregdetin e Adriatikut. Pronësia e saj ka ndryshuar disa herë, derisa në vitin 1934, Rakele Musolini, bashkëshortja e diktatorit, e bleu dhe e shndërroi në rezidencë verore të familjes.

Pas ekzekutimit të Musolinit nga partizanët italianë në 1945 dhe përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, vila kaloi në pronësi të shtetit.

Edhe pse emri i pronës ka qenë shkak debatesh dhe polemikash, bashkia e Rixhonës ka vendosur të ruajë emrin historik “Villa Mussolini”. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Hapet Java e Filmit të Frankofonisë në Prishtinë

Published

on

Në Prishtinë u hap Java e Filmit të Frankofonisë, një ngjarje e cila këtë vit zhvillohet nën temën “Moda dhe Kultura”.

Aktivitetet u çelën zyrtarisht me premierën e filmit “Couture” të Angelina Jolie, duke i dhënë tonin artistik dhe estetik këtij edicioni.

Publiku u magjeps nga një performancë artistike unike, që ndërthurte modën dhe teatrin, me synimin për të reflektuar ndikimin e kinematografisë franceze në botën e modës.

Në qendër të kësaj performance u shqua aktorja e Teatrit Kombëtar të Kosovës, Arta Selimi, e cila u paraqit me një veshje të veçantë dhe simbolike.

Veshja e saj ishte e frymëzuar nga filmi klasik francez “Peau d’âne” (Lëkura e gomarit), duke sjellë në skenë një atmosferë përrallore, elegante dhe magjike. Ajo përfaqësoi një bashkim harmonik midis modës bashkëkohore dhe estetikës filmike franceze.

Ky kombinim mes artit të filmit dhe dizajnit të modës shënoi një moment kulmor në hapjen e Javës së Filmit të Frankofonisë, duke dëshmuar fuqinë e bashkëpunimit kulturor dhe artistik ndërmjet vendeve frankofone dhe krijuesve kosovarë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara