Lajmet

​Një rrugë malore zbulon jetën e egër të paprekur në Ballkan

Vargmalet prej rreth 300 kilometrash përfshijnë Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.

Published

on

Vargmalet e Ballkanit Perëndimor mbajnë mbi shpinë një pjesë të historisë evropiane, shkruan Siobhan Warwicker për revistën e njohur “National Geographic”.

Tani, një shteg i ri ecjeje në distanca të gjata shpreson të ndajë trashëgiminë e kësaj zone që dikur ishte e mbyllur për botën për shkak të një sërë konfliktesh në shekullin XX.

Vargmalet prej rreth 300 kilometrash përfshijnë Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut dhe i drejtohen një prej liqeneve më të thellë dhe më të vjetër të kontinentit.

Në rreth 2 mijë e 700 metra lartësi gjejmë një “mbretëri” të mjegullt majash të pafundme të gjelbra, të mbushura me kullota dhe të kryqëzuara nga përrenj.

Shumë nga rrugët e përdorura sot u ndërtuan fillimisht nga karvanet romake në shekullin II para Krishtit.

Ndërkohë, një projekt i quajtur ”High Scardus”, i konceptuar në vitin 2016, vetëm tani ka përfunduar plotësisht për ekskursionistët.

Vendet e bukura e spektakolare tashmë janë skeduar. Shtëpizat janë shndërruar në bujtina.

Gjatë luftërave jugosllave të fundit të shekullit XX, kreshtat e Ballkanit Perëndimor siguruan pika strategjike vëzhgimi ushtarake. Në konfliktin që pasoi në Kosovë (1998-99), minat tokësore ishin të përhapura përgjatë kufirit alpin Kosovë-Shqipëri.

Kosova u shpall e lirë nga minat tokësore në vitin 2001, por malet ishin ende larg turistëve.

Dekada më vonë, gjërat po ndryshojnë.

“Ne duam që njerëzit ta dinë se Kosova ka një të kaluar të trishtuar dhe të vështirë, por ne tani po punojmë shumë që të bëhemi destinacion për udhëtarët, për t’i treguar botës natyrën dhe kulturën tonë të mahnitshme”, thotë Taulant Hoxha, i cili ishte fëmijë në qytetin e Prizrenit gjatë luftës së Kosovës.

Ai tani është një sipërmarrës i shërbimit të guidave malore “Super Xplorers” dhe gjithashtu i përfshirë në krijimin e projektit “High Scardus”.

Duke kaluar disa nga malet më pak të vizituara të Evropës, shtegu kalon nëpër gjashtë parqe kombëtare, dy në Maqedoninë e Veriut, një në Kosovë dhe tre në Shqipëri.

“Qëllimi ishte të krijonim ndoshta shtegun më të mirë në botë me vende dhe mjedise të shumta”, thotë Ekrem Hyseni, një menaxher projekti për GIZ, një filial zhvillimor ndërkombëtar i qeverisë gjermane që ndihmoi në zhvillimin e shtegut.

Për të eksploruar të gjitha vendet rekomandohet që të përfundohen të 20 fazat e ecjes me udhërrëfyes, por do të duheshin 20 ditë. Për më tepër, çdo vend lejon vetëm qytetarët vendas të punojnë në shteg, kështu që alpinistët duhet të punësojnë udhërrëfyes të shumtë gjatë udhëtimit.

Shtegu fillon në Maqedoninë e Veriut, në shtëpizën malore të Ljubotenit, e restauruar së fundmi, një shtëpizë alpinistësh e viteve 1930, e vendosur në fshatin e vogël Staro Selo.

Nga këtu, itinerari gjurmon kufirin mes Kosovës dhe MV në malet e Sharrit, përpara se të të çojë në Brezovicë, një vendpushim skish në Kosovë.

Ekskursionistët ndjekin shtigjet e vogla, shpesh të ngatërruara nga tokat përgjatë brigjeve veriore të Sharrit.

Rruga vazhdon përmes fushave dhe pllajave deri në majën e malin e Korabit (2 750 metra), maja më e lartë si në Shqipëri.

Gjatë rrugës, bujtina si ”Sabriu” dhe ”Korabi” në Shqipëri mirëpresin udhëtarët për të përjetuar zakonet vendase dhe për të provuar djathë deleje dhe raki.

Faza e fundit i çon alpinistët përmes parkut kombëtar “Galicica” të Maqedonisë së Veriut deri në Shën Naum, një manastir i famshëm në bregun e liqenit të Ohrit.

Rajoni i Ohrit është një nga 28 vendet globalisht që i është dhënë statusi i Trashëgimisë Natyrore dhe Trashëgimisë së UNESCO-s për liqenin 1.3 milionë vjeçar, një nga vendbanimet më të vjetra njerëzore në botë.

Në rrugëtim mund të gjenden edhe relike të tjera të historisë së shekullit XX të Ballkanit Perëndimor, si bunkerët antibërthamorë të ish-diktatorit Enver Hoxha në të gjithë Shqipërinë, një mitraloz në Maqedoninë e Veriut dhe strukturat e braktisura të stilit sovjetik në Kosovë.

Programet e trajnimit dhe grantet kanë ndihmuar në zhvillimin e bujtinave përgjatë shtegut dhe kanë nxitur interesin e aktorëve lokalë për të investuar në zonat rurale që rrethojnë shtegun.

“Pas vitesh planifikimi, zgjedhjes së shtigjeve, krijimit të rrugëve dhe bisedës me pronarët e bujtinave dhe tokave rreth shndërrimit në turizëm, tani më në fund ndihet si një realitet”, thotë Stephan Lieb-Lind, një nga ideuesit e projektit ”High Scardus”, transmeton ATSh.

“High Scardus nuk është më një ide, por një projekt konkret”, shton ai.

Lajmet

Si të ngrini produktet e qumështit pa humbur shijen?

Published

on

Edhe produktet e qumështit mund të ngrihen, dhe kryesisht të mos e ndryshojnë teksturën dhe shijen. Zbuloni se cilat janë truket për ngrirje të duhur të produkteve të qumështit.

Në këtë mënyrë do ta zgjasni afatin e qumështit, djathit dhe produkteve të tjera, por disa prej tyre nuk ka kuptim të ngrihen, sepse pas shkrirjes nuk do ta kenë të njëjtën shije.

Truket që funksionojnë:

Ai reagon mjaft mirë ndaj ngrirjes. Atë mund ta “paketoni” në shishe plastike dhe ta vendosni në ngrirës.

E shkrini në frigorifer. Nëse e keni ngrirë qumështin e papërpunuar të pavluar, më së miri është ta vendosni (të shkrirë) në një tigan në shporet (në temperaturë mesatare) dhe të lihet të vlojë. (Bëni kujdes, qumështi është “mashtrues”, – ai mund të vlojë shpejt).

Mos e pini qumështin derisa të shkrihet, yndyrat dhe pjesa e lëngshme nuk shkrihen në të njëjtën kohë, po të shkrihej qumështi do mbetej vetëm një përzierje e bardhë e holluar me ujë. Vetëm lëreni të shkrihet ngadalë dhe përzieni para se ta përdorni. Ai do ta ketë të njëjtën shije sikurse kur e keni blerë.

Djathërat

Edhe djathërat mund t’i ngrini lehtë, bëni kujdes me shkrirjen. Në qoftë se përdorni djathë të fortë e doni ta përdorni në ushqimin ku duhet të shkrihet, vetëm vendoseni të ngrirë, në salca dhe supa. Atë mund ta imtësoni edhe të ngrirë mbi pica a ndonjë ushqim tjetër dhe vetëm e lini në furrë për disa minuta.

Nuk do duhej ta shkrini në frigorifer, sidomos djathërat e forta, se fillojnë të shpërbëhen, nëse e shkrini në temperaturë dhome, e vendosni në frigorifer për një orë ose dy para se ta përdorni. Ai do të jetë pothuajse i njëjtë si kur e keni blerë. Djathërat tjerë do t’i shkrini në frigorifer, si djathi i dhisë, krem djathi.

Ato mund t’i konsumoni pa ndonjë përgatitje të veçantë kur të shkrihen. Djathi i shtëpisë reagon në mënyrë të ngjashme me qumështin. Duhet ta keni parasysh që shtrihet kur ngrihet, bëni kujdes në çfarë do ta vendosni kur ta vendosni në frigorifer, opsioni më i mirë janë enët plastike.

Lëreni atë të shkrihet në frigorifer.

Gjalpi

Nuk ka asgjë më të thjeshtë. Vetëm vendoseni në ngrirës, dhe më pas nxirreni të shkrihet në frigorifer apo vetëm përdoreni një pjesë (sikurse në gjendje të shkrirë), dhe pjesën tjetër kthejeni në frigorifer. (Nëse gjalpi është në ulje çmimi, blijeni në sasi më të madhe dhe ngrijeni).

Ajka

Për këtë produkt të qumështit nuk rekomandohet ngrirja. Kur e shkrini në frigorifer mund ta hani pa ndonjë rrezik, por ajo do të jetë e shpërbërë dhe krejtësisht ndryshe. Më së miri është që ngrirjen e ajkës ta anashkaloni dhe atë ta përdorni të freskët.

Continue Reading

Lajmet

Kurti dhe Rizvanolli vizituan banesat sociale në Hajvali në të cilat po investohet për efiçiencë të energjisë

Published

on

By

Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, së bashku me ministren në detyrë të Ekonomisë, Artane Rizvanolli dhe me Drejtorin Menaxhues të Fondit të Kosovës për Efiçiencë të Energjisë, Driton Hetemi, vizituan dy ndërtesa shumë-banesore sociale në Hajvali, në të cilat po investohet për efiçiencë të energjisë.

Këto ndërtesa, që janë ndërtuar në vitin 2017, janë vendbanim për mbi 500 banorë apo 100 familje. Në njërin bllok banojnë 50 familje të veteranëve të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kurse në bllokun tjetër banojnë 50 familje të skemës së asistencës sociale. Për vite me radhë, ato kanë pasur mure të pa izoluara, dritare të dobëta dhe mungesë të ngrohjes adekuate. Me investimet që po bëhen tani, përmes masave të efiçiencës së energjisë, krahas kushteve më të shëndetshme për të gjithë banorët, ato familje do të kenë fatura më të ulëta dhe ngrohje/ftohje më efikase. Në kuadër të kësaj mase, krahas termoizolimit në objekte, secila njësi banesore po ashtu do të pajisjet me nga një klimë efiçiente.

Gjatë vizitës, kryeministri Kurti u njoftua me mbarëvajtjen e punimeve, hapësirat e përbashkëta të banorëve që jetojnë aty dhe me rezultatet e punës së deritanishme, ku sipas auditimit të fundit të energjisë kursimet në konsum të energjisë në këto dy ndërtesa janë rreth 40%. Gjatë vizitës u theksua se në disa prej ndërtesave publike, spitale e shkolla, të cilat janë izoluar në kuadër të investimeve për efiçiencë të energjisë, kursimi i energjisë ka arritur deri në 90%.

Këto rinovime po bëhen nga Fondi i Kosovёs pёr Efiçiencё tё Energjisё me mbështetje nga Qeveria e Republikës së Kosovës, përmes grantit nga Bashkimi Evropian (me 90%) dhe pjesëmarrje të Komunës së Prishtinës (me 10%). Në gjithë vendin, janë gjithsej 25 ndërtesa të tilla që janë duke u rinovuar, në të cilat banojnë mbi 750 familje.

Me masat për efiçiencë të energjisë, deri më tani kemi mbështetur mbi 3,000 familje për izolimin e shtëpive të tyre, mbi 40,000 familje kanë përfituar pajisje për ngrohje dhe panele solare për prodhim të energjisë për vetëkonsum, dhe kemi rinovuar 125 ndërtesa publike, kryesisht shkolla dhe spitale.

Continue Reading

Lajmet

Nesër konferenca e parë pas paraqitjes së provave nga ZPS-ja në rastin e ish-krerëve të UÇK-së

Published

on

By

Në Dhomat e Specializuara të Kosovës (DhSK) në Hagë, të mërkurën më 23 prill pritet të mbahet konferenca e parë për ecurinë e çështjes pasi që Zyra e Prokurorit të Specializuar (ZPS) ka përfunduar paraqitjen e provave në rastin ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit.

Në këtë konferencë, pritet të diskutohet për hapat procedural pas përfundimit të paraqitjes së provave nga ZPS, pasi edhe mbrojtja ka njoftuar se do të bëjë kërkesë për rrëzimin e një ose më shumë akuzave në aktakuzë, raporton “Betimi për Drejtësi“.

Ndryshe, sipas Rregullores së procedurave dhe provës, në varësi të vendimit për këto mocione, mbrojtësi i viktimave do të ketë mundësinë që t’i paraqes provat e veta, të cilën të drejtë ka paralajmëruar se do ta shfrytëzojë.

Po ashtu, edhe mbrojtja e të akuzuarve ka thënë se planifikojnë që të thërrasin dëshmitarët e tyre, por për siguri do presin vendimin lidhur me mocionet për rrëzimin e akuzave.

Ndërkohë, më 15 prill 2025, Prokuroria ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit  të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.

Continue Reading

Lajmet

Albulena Haxhiu shkon në Institut të Mjekësisë, thotë se po renovohet për herë të parë që nga 2005

Published

on

By

Ministrja në detyrë e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, ka shpërndarë fotografi nga objekti i Institutit të Mjekësisë Ligjore, i cili është në renovim.

Ajo ka thënë se renovimi është në vlerë prej rreth 1 milion euro.

Sot nga afër përcjellëm punimet e renovimit të objektit të Institutit të Mjekësisë Ligjore. Për herë të parë që nga viti 2005 po bëhen renovimet në objektin e Institutit të Mjekësisë Ligjore, në vlerë prej rreth 1 milion euro.  Shpreh mirënjohjen time për secilin që ka kontribuar në jetësimin e këtij projekti madhor dhe aq të rëndësishëm. Renovimi po realizohet në përputhje të plotë me standardet më të larta profesionale dhe teknike, me qëllim të krijimit të kushteve moderne për punë, si dhe ofrimin e shërbimeve më cilësore në fushën e mjekësisë ligjore.”

Continue Reading

Të kërkuara