Shëndet

Një psikolog shpjegoi efektet e grindjeve të prindërve te një fëmijë

Një rol të madh në mirëqenien e fëmijës luan edhe mënyra se si prindërit shkojnë mirë me njëri-tjetrin.

Published

2 years ago

October 10, 2023

Betim Gashi

Pasojat e grindjeve prindërore janë më të këqija nga sa mendonit.

Do ta kishe të vështirë të gjesh një çift që nuk është grindur kurrë, por nëse një çift ka fëmijë dhe ata e bëjnë këtë para tyre, a pyesin veten se si reflektohet në të vërtetë te fëmija që shikon mamin dhe babin duke bërtitur secilit?

Profesori Gordon Harold i Universitetit të Sussex thotë se është e qartë se ajo që ndodh në shtëpi ndikon në shëndetin mendor dhe zhvillimin afatgjatë të fëmijëve, por nuk është vetëm marrëdhënia e shumëpërfolur prind-fëmijë ajo që ka rëndësi.

Një rol të madh në mirëqenien e fëmijës luan edhe mënyra se si prindërit shkojnë mirë me njëri-tjetrin. Kjo marrëdhënie mund të ndikojë në gjithçka, nga shëndeti mendor te suksesi i mëvonshëm në shkollë dhe marrëdhëniet e ardhshme me të tjerët.

Pasojat – nga dështimi i zemrës në depresion

E mira është se në shumicën e rasteve, zënkat nuk kanë shumë efekte negative te fëmijët, por kur prindërit bërtasin dhe zemërohen me njëri-tjetrin ose kur nuk flasin, mund të shfaqen probleme dhe ato mund të jenë shumë më të mëdha nga sa mendoni.

Si pjesë e një studimi ndërkombëtar, ekspertët vëzhguan familjet për disa dekada dhe rezultatet nuk janë aspak të këndshme. Rezulton se fëmijët që janë të ekspozuar ndaj konflikteve prindërore që nga mosha gjashtë muajsh mund të kenë një ritëm të shpejtë të zemrës dhe përgjigje të hormoneve të stresit.

Foshnjat, të vegjlit dhe adoleshentët mund të shfaqin shenja të zhvillimit të hershëm të trurit të dëmtuar, çrregullime të gjumit, ankth, depresion, çrregullime të sjelljes dhe probleme të tjera serioze, të gjitha sepse jetojnë në një familje plot konflikte.

Efekte të ngjashme vërehen te fëmijët që janë të ekspozuar ndaj konflikteve të vazhdueshme, por më pak intensive, krahasuar me fëmijët, prindërit e të cilëve flasin dhe zgjidhin konfliktet në mënyrë konstruktive, shkruan BBC.

Një luftë është më e keqe se një divorc

Ndikimi te fëmijët nuk është gjithmonë ai që presim. Për shembull, shpesh besohet se divorci dhe ndarja e prindërve janë veçanërisht të dëmshme për fëmijët dhe kanë efekte të qëndrueshme, por është treguar se dëmi më i madh shkaktohet nga debatet prindërore, para, gjatë dhe pas ndarjes, në vend të vetë divorcit.

Në mënyrë të ngjashme, gjenetika shpesh supozohet se luan një rol përcaktues në mënyrën se si fëmijët reagojnë ndaj konfliktit. Është e vërtetë që gjenet janë çelësi për shëndetin mendor të fëmijës, por edhe ambienti i shtëpisë mund të jetë shumë i rëndësishëm. Gjithnjë e më shumë thuhet se rreziqet gjenetike për shëndetin e dobët mendor rriten nga marrëdhëniet e dobëta familjare.

Çfarë do të thotë e gjithë kjo për prindërit?

Së pari, është e rëndësishme të pranohet se është krejtësisht normale që prindërit të debatojnë ose të mos pajtohen. Megjithatë, kur prindërit hyjnë në konflikte të shpeshta, intensive dhe të pazgjidhura, kjo ndikon shumë keq te fëmijët.

Fëmijët vërejnë se prindërit e tyre po punojnë në shtëpi në vend që të kalojnë kohë me ta

Pasojat e mundshme negative për fëmijën janë çrregullimet e gjumit, dëmtimi i zhvillimit të hershëm të trurit te foshnjat, ankthi dhe problemet e sjelljes te fëmijët e shkollës fillore, depresioni, madje edhe vetëdëmtimi te fëmijët më të rritur dhe adoleshentët.

Gjithashtu, fëmija preket keq nëse prindërit sillen si dy të panjohur, pa dashuri dhe komunikim normal, edhe nëse nuk zihen. Hulumtimet tregojnë se këto përvoja të këqija nga fëmijëria mund të kalojnë më vonë nga një brez në tjetrin.

Hulumtimet tregojnë gjithashtu se fëmijët e vegjël, të themi, dy vjeç vërejnë se diçka nuk është në rregull mes prindërve të tyre. Fëmijët bëjnë pyetje – a do të përshkallëzohet konflikti, a do të tërhiqen të gjithë në të, a është ky një rrezik për stabilitetin e familjes, i cili është veçanërisht shqetësues për fëmijët e vegjël. Kjo lehtëson që fëmijët të kenë frikë se marrëdhënia e tyre me prindërit do të përkeqësohet si rezultat.

E gjithë kjo tregon se mbështetja e fëmijëve është e rëndësishme, por që fokusi nuk duhet t’u hiqet as prindërve, sepse ata shpesh janë çelësi i gjithçka dhe se, për shembull, zënkat që ata as nuk i dinë mund të kenë pasoja të pakuptueshme.

Shëndet

Kafeina kundër migrenës, sa funksionon dhe çfarë duhet të dini?

Published

34 minutes ago

November 18, 2025

UBT News

Kafeina, e cila gjendet natyrshëm në kafe, çaj dhe disa medikamente, njihet gjerësisht për efektin e saj stimulues.

Megjithatë, pak njerëz e dinë se ajo mund të ndihmojë edhe në lehtësimin e dhimbjeve të kokës.

Studimet tregojnë se kafeina zvogëlon dhimbjen e kokës duke ngushtuar enët e gjakut në tru duke rritur efektin e analgjezikëve si paracetamoli dhe aspirina. Konsumimi i një sasie të moderuar, 100–150 mg, që i korrespondon një filxhani kafe mund të jetë i dobishëm veçanërisht në dhimbjet e tensionit ose në fazat e para të migrenës.

Kafeina duhet përdorur me kujdes. Marrja e tepërt shkakton dhimbje koke, sidomos si pasojë e varësisë ose e ndërprerjes së papritur.

Për këtë arsye, ekspertët këshillojnë personat që vuajnë nga migrena të vëzhgojnë reagimin e trupit të tyre ndaj kafeinës dhe ta përdorin atë në mënyrë të kontrolluar. Efekti i saj është më i fortë kur kombinohet me qetësues, por gjithmonë nën këshillimin e mjekut ose farmacistit.

Për të parandaluar dhimbjet e kokës, krahas konsumit të kujdesshëm të kafeinës, është e rëndësishme të ruani gjumin, hidratimin dhe një dietë të shëndetshme. Nëse dhimbjet janë të shpeshta, kërkoni patjetër ndihmë mjekësore për trajtim të duhur. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Nga tërshëra te avokado, super-ushqimet që pastrojnë arteriet

Published

20 hours ago

November 17, 2025

UBT News

Tërshëra është e njohur për aftësinë e saj për të ulur kolesterolin për shkak të përmbajtjes së lartë të fibrave të tretshme, veçanërisht beta-glukanit.

Këto fibra reduktojnë përthithjen e kolesterolit nga trupi.

Ruajtja e niveleve të shëndetshme të kolesterolit është çelësi për një zemër të fortë. Nëse kolesteroli është më i lartë se normalja, mos u shqetësoni, është e rëndësishme të dini se mund të bëni ndryshime në dietë për ta kontrolluar atë.

Më poshtë kemi listuar 7 ushqimet që mund t’ju ndihmojnë të ulni kolesterolin dhe të përmirësoni shëndetin e zemrës.

Tërshërë

E njohur për aftësinë për të ulur kolesterolin për shkak të përmbajtjes së lartë të fibrave të tretshme, veçanërisht beta-glukanit. Këto fibra reduktojnë përthithjen e kolesterolit nga trupi.

Peshk i yndyror

Peshqit yndyrorë si salmoni, sardelet dhe skumbri janë të pasur me acide yndyrore omega-3, ato ulin trigliceridet dhe të ndihmojnë në rritjen e kolesterolit “të mirë” HDL.

Arra

Bajamet, arrat dhe kikirikët përmbajnë yndyrna të pangopura, që ndihmojnë në uljen e kolesterolit LDL, të pasura me fibra e antioksidantë.

Vaj ulliri

Veçanërisht vaji i ullirit ekstra i virgjër, është i njohur për aftësinë për të ulur kolesterolin LDL duke ruajtur ose rritur kolesterolin HDL. Gjithashtu përmban antioksidantë që mbrojnë zemrën.

Bishtajoret

Thjerrëzat, qiqrat dhe bishtajoret e tjera janë të pasura me fibra të tretshme që ulin kolesterolin LDL. Ato përmbajnë proteina dhe janë të ulëta në yndyrna të ngopura.

Ushqimet me soje

Të tilla si tou, qumështi i sojës, të pasura me proteina e të ulëta në yndyrna të ngopura. Proteina e sojës është treguar se ul kolesterolin LDL.

Avokado

Me yndyra të pangopura e fibra që ul kolesterolin LDL, përmban beta-sitosterol, që redukton përthithjen e kolesterolit. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Mishi i kuq, miqësi afatshkurtër, pasojat afatgjata!

Published

22 hours ago

November 17, 2025

UBT News

Studimet tregojnë se konsumi i lartë i mishit të kuq dhe të përpunuar, si dhe konsumimi i ulët i mishit të shpendëve, para ose pas diagnozës së kancerit të prostatës, mund të rrisë rrezikun e vdekjes nga kjo sëmundje.

Sipas studimit të dr. Jing Vang dhe ekipit të saj në Universitetin Amerikan në Australi, burrat që konsumonin rreth 5 porcione mish të kuq ose të përpunuar në javë kishin 10–20% rrezik më të lartë të vdekjes nga të gjitha shkaqet.

Një porcion shtesë në ditë rriti rrezikun për 17–19%. Konsumi i mishit të kuq ose të përpunuar nuk ndikoi direkt në progresionin e kancerit.

Nga ana tjetër, konsumimi i mishit të shpendëve të papërpunuar, si pula ose gjeli i detit, lidhet me rrezik më të ulët të vdekjes.

Burrat që hanin rreth 3.5 porcione shpendësh në javë kishin 10–20% rrezik më të ulët të vdekjes nga të gjitha shkaqet.

Shoqata Amerikane e Kancerit rekomandon një dietë të shëndetshme pas diagnozës, duke përfshirë:

Perime dhe fruta të ndryshme

Drithëra integrale

Burime të shëndetshme proteinash si bishtajoret, peshku dhe shpendët

Yndyrna të pangopura (vaj ulliri, arra, peshk)

Dieta duhet të kufizojë ose të shmangë: mishin e kuq dhe të përpunuar, pijet e ëmbëlsuara, ushqimet shumë të përpunuara dhe alkoolin.

Modeli ushqimor i shëndetshëm lidhet me rrezik më të ulët për kancer, duke përmirësuar jetëgjatësinë pas diagnozës. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Sekretet shëndetësore të portokajve që duhet t’i dini

Published

1 day ago

November 17, 2025

UBT News

Portokajtë janë të njohur për përfitime të mëdha shëndetësore dhe është një ndër frutat më të njohura në botë.

Ato nuk mund t’i hani vetëm si ushqim pas bukës ose në mesditë, por gjithashtu mund t’i përzieni në pjata të ndryshme.

Në ditët e sotme lëngu i portokallit është pjesë e çdo mëngjesi shëndetshëm.

Meqenëse, jemi edhe në stinën ku portokajtë janë pjesë e përditshme e jona, mësoni përfitimet shëndetësore të këtij fruti magjik.

I pasur me vitamin C – Portokajtë janë burim i vitaminës C. Një portokall përmban 116.2 përqind me vitamin C. Ofron sistem imuntar Vitamina C, e cila është e domosdoshme për funksionimin e sistemit imunitar, është e mirë në parandalim e ftohjeve dhe gripit.

Parandalon dëmtimet në lëkurë – Përbërja e këtij fruti me antioksidant ndihmon në mbrojtjen e lëkurës nga rrudhat, e mban shtypjen e gjakut në kontroll Protokajtë janë të pasur me Vitamin B6, që ndihmon në prodhimin e hemaglobinës dhe po ashtu e mban shtypjen e gjakut në kontroll, si dhe zvogëlon rrezikun për kancer. /A.Z/UBT News/