Kuriozitete

​Nis ekzaminimi i parë parandalues i ADN-së në botë për kancerin dhe rrezikun e sëmundjeve të zemrës

Ky studim do të përfshijë të paktën 10 mijë njerëz nga mosha 18 deri në 40-vjeç.

Publikuar

Australia nisi ekzaminimin e parë parandalues të ADN-së në botë për rrezikun e kancerit dhe sëmundjeve të zemrës, njoftoi Universiteti Monash në Australi.

Projekti i nisur nga Shkolla e Shëndetit Publik dhe Mjekësisë Parandaluese në Monash, për të cilin pretendojnë se ky është studimi i parë në botë i ekzaminimit të ADN-së për rrezikun, do të përfshijë të paktën 10 mijë njerëz nga mosha 18 deri në 40-vjeç.

Të rinjtë australianë tani mund të kenë një test falas të pështymës së ADN-së për të mësuar nëse përballen me një rrezik në rritje të disa llojeve të kancerit dhe sëmundjeve të zemrës, të cilat mund të parandalohen ose trajtohen nëse zbulohen në fazën e hershme”, thuhet në deklaratën e universitetit të dielën.

Ky është studimi i parë parandalues i ADN-së në botë i krijuar posaçërisht për të vlerësuar ekzaminimin e ADN-së së popullsisë përmes një sistemi kombëtar të kujdesit shëndetësor.

Testi është falas dhe përfshin vendosjen e një kampioni të pështymës në një tub të vogël të marrë me postë dhe dërgimin e tij në një zarf të paguar me tarifë postare”, thuhet në deklaratë, duke shtuar se njerëzit mund të regjistrohen në faqen e internetit të universitetit.

Shpresojmë të identifikojmë personat në rrezik ndërsa janë të rinj dhe të shëndetshëm, jo pasi të ketë ndodhur, dhe t’i ndihmojmë ata të marrin vendime më të informuara për shëndetin e tyre”, tha profesori i asociuar Paul Lacaze.

Për disa njerëz, kjo mund t’ua shpëtojë jetën atyre përmes zbulimit dhe parandalimit të hershëm të kancerit dhe sëmundjeve të zemrës. Kjo do të kursejë gjithashtu kosto të konsiderueshme të sistemit shëndetësor në Australi përmes parandalimit”, tha ai.

Ai shtoi se ofrimi i testimit gjenetik bazuar vetëm në historinë familjare nuk është i mjaftueshëm pasi deri në 90 për qind e atyre me rrezik të lartë në popullatën e përgjithshme nuk identifikohen nga testimi aktual i bazuar në histori familjare.

Shumica e njerëzve nuk mësojnë për rrezikun e tyre gjenetik derisa të bëhet tepër vonë, si pas diagnostikimit të ndonjë kanceri të pashërueshëm ose sulmit në zemër. Ne duam ta ndryshojmë këtë”, tha Lacaze.

Sipas universitetit, tek ata persona që do të zbulohet se janë në rrezik të lartë gjatë testimit do t’u ofrohen këshilla dhe masa parandaluese, si skanime dhe kontrolle të rregullta. /atsh/

Kuriozitete

Si ndodhi klonimi i qengjit Dolly?

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit.

Publikuar

nga

Shkencëtarët skocezë më 22 shkurt të vitit 1997, njoftuan klonimin e suksesshëm të një qengji, Dolly, me kontributin e tre deleve nëna, një me vezë , tjetra me ADN-në, dhe e treta kishte mbajtur në fetus embrionin e klonuar.

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit. Dolly jetoi në Institutin Roslin në Edinburg, Skoci, madje lindi edhe gjashtë qengja.

Dolly u prek nga artriti dhe më 14 shkurt 2003 u vu në gjumë për vdekje për shkak të sëmundjes progresive të mushkërive. Klonimi i gjitarëve (grupim qeniesh ku bën pjesë edhe njeriu) është provuar tejet joefikas. Dolly ishte e vetmja mes 277 përpjekjeve që mbijetoi dhe arriti deri në atë moshë 6 vjeç, edhe pse në vitin 2014 shkencëtarët kinezë raportuan sukses në klonimin e derrave.

Shkencëtarët që klonuan Dollyn, shpallën në vitin 2007 se teknika e përdorur në rastin e Dollyt nuk mund të jetë e efektshme për klonimin e njeriut.

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Pesë fakte interesante rreth Diellit

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Publikuar

nga

Dielli është afro 25 mijë vite dritë larg nga qendra e galaktikës tonë “Udha e Qumështit”.

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Dielli prodhon një sasi enorme të energjisë për të nxehur sistemin tonë diellor. Çdo sekondë rreth 700 milionë ton të Hidrogjenit shndërrohen në Helium, me procesin kimik të Fusionit Nuklear.

Dielli përbëhet nga 72% hidrogjen dhe 26% helium, dhe disa elemente të tjera në gjurmë. Kjo masë e dendur përbën rreth 99% të tërë masës në sistemin tonë diellor.

Nëse dielli do të shuhej, brenda një jave temperatura e tokës do të bëhej -18  ̊C. Për një vjet do të bëhej -73  ̊C, ndërsa brenda disa milionë viteve do të stabilizohej në -240  ̊C./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë.

Publikuar

nga

“Vala luminoze” në Maldive është një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës. Oqeani shndritë me një hije të pastër kaltër dhe gjelbër. Ky fenomen i mahnitshëm njihet si “vala luminoze”.

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë. Organizmat mikroskopikë, si planktoni dhe bakteret, shkaktojnë një reaksion kimik kur lëvizin në ujë. Këto organizma shkaktojnë një efekt bioluminescent, duke shkaktuar dritë në ujë kur janë të shqetësuar ose të përzier me ujin.

Për vizitorët që kanë fatin të shohin këtë shfaqje të mrekullueshme, ajo ofron një përvojë të pazakontë dhe të mahnitshme. Në këtë spektakël të natyrës, oqeani bëhet si një qiell me yje, duke e bërë atë një destinacion të veçantë për të eksploruar bukuritë dhe misteret e botës nën ujë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Sahara – shkretëtira më e madhe dhe e nxehtë në botë

Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet.

Publikuar

nga

Sahara një shkretëtirë unike në botë, si për nga madhësia e saj ashtu edhe për ekosistemin që është krijuar në të. Ajo llogaritet të jetë 9 milionë e 200 mijë kilometra katrorë, që nënkupton përafërsisht sa sipërfaqja e Kinës.

Shtrihet në dhjetë shtete Algjeri, Çadi, Egjipt, Libi, Mali, Mauritani, Marok, Nigeri, Sudan dhe Tunizi. Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet. Temperaturat shkojnë mbi 55  ̊c, madje në raste edhe më shumë.

Sahara është nje nga shkretëtirat më të thata në botë dhe ka një numër të ulët të rreshjeve vjetore. Rreshjet në këtë shkretëtirë gjithashtu janë të parregullta. Në disa pjesë të shkretëtires dhe kryesisht në pjesën e Libisë,Egjiptit dhe Sudanit ka dekada qe nuk jane parë me rreshje të shumta shiu dhe këto vende mbajnë rekord kryesor për sasinë më të ulët shiu në botë rreth 10 mm shi. Disa herë dhe për shkak të nxehtësise së madhe në shkretëtirë shiu avullon dhe para se të bjeri. Mesatarisht bie shi rreth 10 ose 15 ditë në vite por ka edhe vende në të cilat bie vetëm 5 ditë në vit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara