Lajmet

​Inxhinieri i energjisë: Çmimi i rrymës në Kosovë është më i liri në Evropë

Dyla ka folur për krizën energjetike në botë.

Published

on

Kursimi i energjisë elektrike në Kosovë është shumë i nevojshëm, pasi që vendi ynë ka kapacitete të vogla për furnizim. E nëse energjia nuk kursehet, Qeveria do të jetë e detyruar të importojë rrymë me paratë e taksapaguesve.

Kështu ka thënë në një intervistë për KosovaPress, inxhinieri i energjisë i diplomuar në Zvicër, Bashkim Dyla. Ai fillimisht ka folur për krizën energjetike në botë, e cila ka ardhur për shkak të rritjes së çmimit të gazit në dy vitet e fundit.

Sipas tij, në vitin 2020 çmimi i gazit ka qenë 15 euro, kurse në këtë vit është rritur 450 për qind.

“Si shkaku kryesorë i paraqitjes së krizës është rritja e normave të rritjes së gazit, p.sh në tetor të viti 2020 çmimi i gazit ka qenë 15 euro për megavatorë ose 1.5 cent për kilovatorë, e në tetor të viti 2021 ka shkuar 80 megavatorë ose 8 cent d.m.th 450 % rritje e çmimit edhe kur e din se tërë Evropa furnizohet me organizatorë ka pas impakt”, tha ai.

Ai ka shtuar se në Kosovë kursimi është shumë i nevojshëm, pasi që ky vend ka kapacitete më të vogla për furnizim me energji elektrike.

“Pikë së pari kursimi është kulturë jo vetëm në energji por në çdo send, sidomos në Kosovë kursimi është shumë me rëndësi për shkak se Kosova ka kapacitete të vogla për furnizim me energji elektrike e sidomos dimrit kur ngarkesa rritet shumë, atëherë Qeveria e Kosovës pa marrë parasysh cila Qeveri prej pasluftës e deri tash kanë qenë të detyruara me importua rrymë, dhe me importuar rrymë u kushton shumë më shtrenjtë sesa me prodhu vet duke i ditur çmimet e tregut botërorë të rrymës”, ka thënë inxhinieri.

Dyla apelon që të kursehet energjia elektrike, pasi kursehet edhe buxheti i shtetit.

“Apeli është i njëjtë, me kursyer, se Kosova momentalisht është duke importua rrymë dhe nëse e vazhdon këtë import duhet të sigurohet kompania që e furnizon Kosovën me energji elektrike, d.m.th KEK-u, por pas një kohe nëse vazhdon ky tred i furnizimit të lartë, atëherë është e detyruar Qeveria të importojë rrymë, kur importon Qeveria rrymë, atëherë Qeveria importon rrymë me mjetë të taksapaguesve d.m.th nëse t’i nuk kursen rrymë, duhet me marrë pare, pra me taksa të juaja duhet të blihet rrymë, kështu që nëse kursejmë, i kursen edhe ato shpenzimet e qeverise për me ble rrymë”, potencoi ai për KosovaPress.

Ai ka vlerësuar edhe çmimet e energjisë në Kosovë, ku thotë se çmimi i energjisë në Kosovë është më i lirë se në të gjithë Evropën.

“Në Zvicër dallon pak prej Kosovës, sepse në Zvicër furnizimi me energji bëhet prej çdo kantoni sepse çdo kanton i ka keds-at e vet edhe ata e blejnë rrymën në vende të ndryshme, kurse në Kosovë është KEK-u dhe KEDS-i. Por çmimet në kantonin ku jetoj unë, në kilovatorë tarifa e lartë është 32 që i bie 30 cent me kosto të sotit, e në Kosovë është 6,75 kuptohet që standardi i Zvicrës është më i lartë dhe më i lirë, besa nuk është shumë i lirë, por në Kosovë çmimet e energjisë elektrike janë më të lirat në Evropë, vetëm ta krahasojmë me Shqipërinë, në Shqipëri një kilovatorë kushton 10cent, dhe në Shqipëri nuk ka tarifë të lartë dhe të ulët pra konstant 10 cent, ndërsa në Kosovë është përparësi se e ke tarifën e lartë 6,75 cent dhe tarifën e ulët 2, 89 cent ke mundësi të kursesh”, ka përfunduar ai.

Dyla thekson se duhet të përdorën pajisjet e amvisërisë për të mosshpenzuar energji elektrike.

“Është shumë me rëndësi për shembull, këto janë disa këshilla praktike për dikën kanë me i ‘u doke jo shumë interesant. Po fillojë me frigoriferin, frigoriferi është një pajisje e cila harxhon me një banesë apo shtëpi deri në 25% energji elektrike nëse kuptohet nëse nuk nxehet objekti, duhet me ble për shembull frigoriferë me efecientë A++, ai investim pak i tepërt kthehet deri pas dy deri tri viteve, mandej shpesh derën e frigoriferit duhet me hap sa më shkurt dhe sa më rrallë, temperatura ideale në frigorifer duhet të jetë 7 gradë celsius. Mandej larja e enëve duhet me përdor modusin EKO dhe makinën e enëve duhet me mbush plot sepse kursen edhe ujë edhe energji, edhe para larjes ka shumë funksione, pra për shumë makina edhe të larjes edhe të enëve kanë funksione të paralarjes. Edhe nëse i lan në dorë shpenzon më shumë për shkak se duhet t’i lash me ujë të nxehtë. Edhe furra është shpenzues i madh sepse furra është 3-4 kolovate për një orë, pra nxehja e furrës nuk është e nevojshme…Ndriçimi është sektori i ndërtimtarisë ku më së lehti kursehet vetëm e shkyç një prizë, e sheh një dritë që është e ndezur e shkyç është sektori që kursehet më së lehtë. E sidomos tash teknologjia me ndriçim ka përparua që kanë dalë në treg edhe në Kosovë llampat ‘Elede’ të cilat në krahasim me llambat e përparshme që i kemi pas ato kursehen deri 80 90 për qind, si këshillë është ndriçimi duhet të përdoret aty ku punohet”, ka thënë Dyla.

Sipas tij, gjatë krizës për furnizim të energjisë elektrike, Zvicra ka një strategji të quajtur Osteral, ku përfshihet apelin për kursim, kufizimi i shpenzimeve të energjisë, ku përfshihen shkyça pajisjeve të cilat nuk janë vitale për jetë, reklamat, ndriçimet nëpër rrugë, nxehjet nëpër rrugë, nëpër kafiteri, sanuat, pishinat.

Bashkim Dyla është lindur dhe rritur në Gjakovë dhe ka studiuar në Prishtinë elektro teknikën. Pastaj, në Zvicër ka vazhduar studimet post diplomike për energji.

Prej vitit 96 punon si menaxher i energjisë i ndërtesave katenale pranë departamentit të ndërtimit kantonit Basel 7.

Aktualitet

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Published

on

UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.

Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.

Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike

Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:

  • Parandalimi i vdekjes së njerëzve
  • Rritja e cilësisë së jetës
  • Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
  • Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
  • Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)

Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.

Misioni dhe vizioni

Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:

  • Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
  • Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë

Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.

Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim

Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:

  • Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
  • Simpoziume dhe forume shkencore
  • Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
  • Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë

Aftësitë e të diplomuarve

Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:

  • Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
  • Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
  • Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
  • Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
  • Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore

Masteri në Shkenca ParamjekësoreUBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri

Published

on

Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.

“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.

Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.

Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.

Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.

Continue Reading

Lajmet

Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?

Published

on

Seti i njohur i serialit “Teletubbies” duket i panjohur 24 vjet pas përfundimit të shfaqjes, pasi pronari i tokës ka bërë ndryshim të madh.

Seriali popullor për fëmijë u transmetua fillimisht në BBC Two nga viti 1997 deri në 2001. Gjatë kësaj periudhe, xhirimet për serinë u realizuan në Wimpstone, Warwickshire.

Më shumë se dy dekada më vonë, vendi duket shumë ndryshe që nga hera e fundit kur u xhirua “Teletubbies” atje, shkruan The Sun.

Një video e shpërndarë në Instagram tregoi se deri në vitin 2007 – gjashtë vjet pas përfundimit të shfaqjes – pronari i tokës kishte krijuar një pellg gjigant për të parandaluar hyrjen e të huajve.

Deri më 2025, toka mbetet e zbrazët, edhe pse pronarët menaxhojnë një fermë dhe dyqan me produkte ujore pranë saj. Një fans shkroi: “Trishtim. Ishte shumë e rëndësishme në atë kohë. Mund të kishte qenë një destinacion turistik. Shumë fëmijë, tani të rritur, janë rritur me të”.

Një tjetër komentoi: “Fakti që gjithçka u xhirua në atë copë të vogël toke është e pabesueshme”.

Një i tretë shtoi: “Njerëzit nuk e kuptojnë që ata janë fermerë dhe nuk u intereson paratë që mund të fitonin duke shitur bileta për vizitorët nostalgjikë – ata thjesht duan paqe”.

Një i katërt: “Imagjino dikë që e donte “Teletubbies” të kishte blerë atë tokë, të shkarkonte pellgun dhe të ringjallte të gjithë setin, duke e kthyer në muze?”.

Vitin e kaluar, një nga yjet e shfaqjes u shfaq në emisionin “This Morning” me fëmijën e saj.

Jess Smith, tani 30, është e njohur për rolin si bebi në diell në shfaqjen për fëmijë. Ajo me kolegët Nikki Smedley (Laa-Laa) e John Simmit (Dispy), rikujtuan kohën e tyre në “Teletubbies”. Jess u shoqërua nga vajza, Poppy, që atëherë ishte pesë muajshe, u pyet nëse i tregon miqve për famën e saj gjatë fëmijërisë.

Jess tha: “Nuk ua them unë, por të gjithë që janë me mua e dinë, kështu që të tjerët ua tregojnë gjithkujt. Partneri im Ricky ua thotë të gjithëve, po ashtu familja e tij, edhe familja ime. Të gjithë ua tregojnë të gjithëve, kështu që nuk ka rëndësi ku shkoj, të gjithë e dinë”.

Continue Reading

Bota

​Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin

Published

on

By

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenti francez Emmanuel Macron folën sot, sipas Pallatit Élysée.

Të dy udhëheqësit ranë dakord të takohen “në momentin kur do të jetë më i dobishëm dhe efektiv” pas takimit të presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, thuhet në deklaratë.

Zelensky u takua këtë javë në Berlin me kancelarin gjerman Friedrich Merz dhe në Londër me kryeministrin britanik Keir Starmer.

Continue Reading

Të kërkuara