Teknologji

Hubble ka zbuluar yllin më të largët deri më sot

Ylli i sapo zbuluar, i quajtur “Earendel”, është aq larg sa që dritës së tij iu deshën 12.9 miliardë vjet për të arritur në Tokë.

Published

4 years ago

March 31, 2022

Betim Gashi

Teleskopi Hapësinor Hubble hodhi sytë në agimin e epokës kozmike dhe zbuloi dritën e një ylli që ekzistonte brenda miliardë viteve të para pas Shpërthimit të Madh që është një rekord i ri, njoftuan astronomët.

Ylli i sapo zbuluar, i quajtur “Earendel”, është aq larg sa që dritës së tij iu deshën 12.9 miliardë vjet për të arritur në Tokë nga koha kur universi ishte shtatë për qind e moshës së tij aktuale.

“Në fillim pothuajse nuk e besonim, ishte shumë më larg se më parë”, tha astronomi Brian Welch i Universitetit Johns Hopkins në Baltimore, autori kryesor i një punimi në Nature që përshkruan zbulimin.

Mbajtësi i mëparshëm i rekordeve u zbulua në vitin 2018 kur universi ishte katër miliardë vjeç.

Ndërsa universi zgjerohet, në momentin që drita e yjeve të largët arrin te ne, ajo shtrihet në gjatësi vale më të gjata, më të kuqe, një fenomen i quajtur “Redshift”.

Drita e Earendel vjen nga një epokë e quajtur redshift 6.2. Earendel ka ekzistuar kaq shumë kohë më parë saqë mund të mos ketë pasur të njëjtat lëndë të para si yjet që ekzistojnë sot, shtoi Welch.

Astronomët planifikojnë të vëzhgojnë yllin duke përdorur teleskopin hapësinor James Webb, pasardhësin e Hubble, i cili është shumë i ndjeshëm ndaj dritës infra të kuqe nga trupat më të vjetër qiellorë, për të konfirmuar moshën, masën dhe rrezen e Earendelit.

Shkencëtarët thonë se nëse Earendel konfirmohet se është një yll i vetëm, masa e tij është të paktën 50 herë më e madhe se Dielli dhe miliona herë më e ndritshme.

Shkencëtarët presin që Earendel të mbetet i zmadhuar për vite dhe do të vazhdojë të studiohet duke përdorur teleskopin Hapësinor Webb të NASA-s.

Teknologji

OpenAI nënshkruan marrëveshje 38 miliardë dollarëshe me Amazon

Published

4 hours ago

November 4, 2025

UBT News

OpenAI ka arritur marrëveshje me vlerë 38 miliardë dollarë me Amazon, që do t’i mundësojë kompanisë së inteligjencës artificiale të përdorë infrastrukturën cloud të AWS (Amazon Web Services).

Ky bashkëpunim shënon tjetër hap strategjik të OpenAI për të siguruar fuqinë kompjuterike të nevojshme për zhvillimin e modeleve të avancuara të AI-së.

Gjatë 2025, OpenAI ka lidhur marrëveshje me vlerë mbi 1 trilion dollarë me Oracle, Broadcom, AMD dhe Nvidia, duke diversifikuar partneritetet teknologjike dhe reduktuar varësinë nga Microsoft, që ka qenë partneri kryesor i saj për vite me radhë.

Sipas kushteve të marrëveshjes shtatëvjeçare me Amazon, OpenAI do të ketë akses të zgjeruar në procesorët grafikë të Nvidia-s, të cilët janë thelbësorë për trajnimin e modeleve të inteligjencës artificiale.

“Shkallëzimi i AI-së kufitare kërkon llogaritje masive dhe të besueshme,” tha Sam Altman, bashkëthemelues dhe CEO i OpenAI. “Partneriteti me AWS forcon ekosistemin tonë të gjerë të llogaritjes dhe ndihmon në sjelljen e inteligjencës artificiale të përparuar për të gjithë,” shtoi ai.

Ky zhvillim pasqyron rritjen e kërkesës globale për fuqi kompjuterike dhe garën midis gjigantëve për të siguruar burime të avancuara për zhvillimin e AI-së.

OpenAI, e njohur për revolucionin që solli me ChatGPT në vitin 2022, ka qenë e varur nga infrastruktura e Microsoft-it për vite me radhë. Megjithatë, që nga janari, marrëdhënia ekskluzive është zbutur, duke i dhënë OpenAI më shumë pavarësi operacionale dhe fleksibilitet financiar.

“Marrëveshja me AWS tregon se OpenAI synon të sigurojë sa më shumë kapacitet kompjuterik që të jetë e mundur për të ruajtur pozicionin lider,” tha Kim Forrest, drejtoreshë investimesh në Bokeh Capital Partners.

Microsoft mbetet partner strategjik, por me më pak kontroll mbi operacionet e OpenAI, duke i hapur rrugë bashkëpunimeve me konkurrentë tjerë si Amazon.

Pavarësisht investimeve kolosale, OpenAI vijon të operojë pa fitim, duke shpenzuar miliarda në kërkim dhe zhvillim. Sipas të dhënave tremujore të Microsoft, kompania humbi 12 miliardë dollarë në tremujorin e fundit.

Pas publikimit të lajmit, aksionet e Amazon u rritën ndjeshëm, duke arritur një rekord të ri dhe duke shtuar rreth 140 miliardë dollarë në vlerësimin e tregut.

CEO i AWS, Matt Garman, tha se “AWS është e pozicionuar në mënyrë unike për të mbështetur ngarkesat gjigante të punës që kërkon AI-ja e OpenAI.”

Ekspertët e industrisë paralajmërojnë për rreziqet e mundshme të një flluske të re në tregun e inteligjencës artificiale.

“Investimet janë të pashembullta,” tha Sam Altman për BBC, “por edhe rritja e të ardhurave është po aq e pashembullt.”

Edhe institucione si Banka e Anglisë, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe CEO i JP Morgan, Jamie Dimon, paralajmëruan pasiguri të larta ekonomike që lidhen me ritmin e shpejtë të zhvillimit të AI-së. /A.Z/UBT News/

ChatGPT can make mistakes. Check important info.

Teknologji

Sukses i madh për Switch 2, Nintendo rrit pritshmëritë e shitjeve

Published

5 hours ago

November 4, 2025

UBT News

Nintendo të martën njoftoi se ka rritur parashikimin e saj për shitjet e konsolës së re Switch 2, duke e çuar në 19 milionë njësi për vitin financiar që përfundon në mars 2026, nga 15 milionë sa ishte më parë.

Kompania me seli në Kioto gjithashtu rriti pritshmëritë për fitimin operativ vjetor me 16%, duke arritur në 370 miliardë jen (rreth 2.45 miliardë dollarë).

Pasardhësi i pajisjes së suksesshme Switch doli në treg në një kohë të ndjeshme, gjatë luftës tregtare të nisur nga presidenti amerikan Donald Trump, çka testoi aftësinë e Nintendo-s për të menaxhuar zinxhirin e furnizimit.

Deri në fund të shtatorit, kompania shiti 10.3 milionë njësi Switch 2, të nxitura nga tituj të njohur si “Mario Kart World” dhe “Donkey Kong Bonanza”.

Raporti i fitimit operativ për gjysmën e parë të vitit ra në 13.2%, nga 23.2% në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Gjatë sezonit të rëndësishëm të blerjeve të fundvitit, pritet që kërkesa të mbështetet nga lojërat e reja si “Pokemon Legends: Z-A” dhe “Kirby Air Riders”.

Aksionet e Nintendo-s ranë me 0.8% para publikimit të rezultateve financiare, por mbeten 40% më të larta krahasuar me fillimin e vitit. /A.Z/UBT News/

Teknologji

YouTube po ju thotë: “Mjaft me Shorts”, po vjen kohëmatësi i ri

Published

23 hours ago

November 3, 2025

UBT News

YouTube po teston një veçori të re për të kufizuar kohën që përdoruesit kalojnë duke parë Shorts, raporton TechCrunch.

Platforma do të shtojë një kohëmatës ditor, i cili do të jetë i disponueshëm për të gjithë përdoruesit nëpërmjet cilësimeve.

Përdoruesit do të mund të vendosin një kufi kohor ditor për shikimin e videove Shorts. Pasi të arrihet ky kufi, në ekran do të shfaqet një njoftim që i kujton përdoruesit të bëjnë pushim.

Edhe pse njoftimi mund të mbyllet me një klikim, qëllimi i funksionit është të ndërgjegjësojë përdoruesit për kohën e tepërt që mund të kalojnë duke parë përmbajtje të shkurtër, shpesh orë të tëra në mënyrë pasive.

Në të ardhmen, YouTube planifikon ta integrojë këtë opsion edhe me kontrollin prindëror. Kështu, prindërit do të kenë mundësi të vendosin kufij për kohën që fëmijët mund të kalojnë në Shorts, dhe në këtë rast njoftimi nuk do të mund të hiqet nga fëmijët.

Kjo lëvizje vjen në një kohë kur shumë platforma sociale po përballen me kritika dhe padi për varësinë që shkaktojnë tek përdoruesit.

Sipas Bloomberg Law, mbi 2 mijë padi janë ngritur kundër kompanive të rrjeteve sociale, me akuza se platformat janë ndërtuar qëllimisht për të nxitur sjellje varësie dhe për të mbajtur përdoruesit të lidhur për periudha të gjata. /A.Z/UBT News/

Teknologji

Ayaneo hyn në tregun e smartfonëve me pajisjen e parë për lojtarë

Published

1 day ago

November 3, 2025

UBT News

Kompania Ayaneo, e njohur për konsolat portative dhe mini-PC-të e saj, po zgjerohet tani në tregun konkurrues të smartfonëve, duke synuar lojtarët mobilë.

Prodhuesi ka publikuar një “teaser” zyrtar për smartfonin e tij të parë, të cilin e përshkruan si “një telefon i vërtetë për lojtarët”.

Në videon promovuese shihet pjesa e pasme e pajisjes me dy kamera të integruara dhe pa dalje të dukshme, një dizajn që ngjan me modelet RedMagic.

Derisa detajet teknike ende nuk janë zbuluar, pritet që telefoni të përdorë sistemin Android.

Sipas Ayaneo, ky projekt lindi “nga dashuria e pastër për lojën dhe ndjekja e ëndrrave”.

Më shumë informacion pritet të publikohet në teaser-at e ardhshëm. /A.Z/UBT News/