Aktualitet

​Dokumenti i inteligjencës amerikane tregon bllokadën detare ruse të Ukrainës: Rusia po përdorë grurin si formë shantazhi

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se 20 milionë tonë grurë janë goditur në Ukrainë

Published

on

Udhëheqësit botërorë i quajnë veprimet e Kremlinit një sulm të qëllimshëm ndaj zinxhirit global të furnizimit me ushqime.

Inteligjenca e sapodeklasifikuar e ShBA-së tregon se një bllokadë detare ruse ka ndalur tregtinë detare në portet e Ukrainës, në atë që liderët botërorë e quajnë një sulm të qëllimshëm ndaj zinxhirit global të furnizimit me ushqime që ka ngritur frikën e paqëndrueshmërisë politike dhe mungesave, përveç nëse lejohen drithërat dhe produktet e tjera thelbësore bujqësore të rrjedhin lirshëm nga Ukraina.

Marina ruse tani në mënyrë efektive kontrollon të gjithë trafikun në të tretën të Detit të Zi, duke e bërë atë të pasigurt për transportin tregtar, sipas një dokumenti të qeverisë amerikane të marrë nga Washington Post.

Dokumenti, i bazuar në inteligjencën e deklasifikuar së fundmi, analizoi densitetin e aktivitetit detar rus përgjatë pjesëve të bregdetit jugor të Ukrainës dhe gadishullit të Krimesë, të cilin Rusia e pushtoi dhe aneksoi në vitin 2014.

Bllokada që pasoi pas pushtimit të Rusisë në shkurt ndaloi trafikun civil detar duke bllokuar eksportet bujqësore ukrainase dhe duke rrezikuar furnizimet globale të ushqimit,sipas një zyrtari amerikan, i cili foli në kushte anonimiteti për të përshkruar inteligjencën.

“Ndikimi i veprimeve të Rusisë nuk mund të nënvlerësohet pasi eksportet e Ukrainës në det janë jetike për sigurinë globale të ushqimit. Ukraina siguron rreth 10 për qind të eksporteve botërore të grurit, dhe shumica dërrmuese e këtyre eksporteve, afërsisht 95 për qind në 2020, u nisën nëpërmjet porteve të Detit të Zi”, tha zyrtari.

Ditët e fundit, liderët botërorë kanë paralajmëruar se bllokada e Rusisë përbën një nga kërcënimet më të tmerrshme për stabilitetin global që nga fillimi i luftës. Ukraina është një shportë globale ushqimore. Vendi është eksportuesi më i madh në botë i vajit të lulediellit, eksportuesi i katërt më i madh i misrit dhe eksportuesi i pestë më i madh i grurit.

Duke folur në Forumin Ekonomik Botëror në Davos, Zvicër, të martën, presidentja e Komisionit Evropian , Ursula von der Leyen, tha se 20 milionë tonë grurë janë goditur në Ukrainë. Rusia ka bombarduar qëllimisht magazinat e grurit të Ukrainës dhe “po grumbullon eksportet e veta të ushqimit si një formë shantazhi”, tha ajo, “duke penguar furnizimet për të rritur çmimet globale, ose duke tregtuar grurë në këmbim të mbështetjes politike. Ajo po përdor urinë dhe grurin për të treguar pushtetin.”

Vendet politikisht të brishta janë veçanërisht të cenueshme, tha von der Leyen, duke vënë në dukje se çmimet e bukës në Liban janë rritur me 70 për qind dhe dërgesat e ushqimit nga Odessa në Somali janë ndalur për shkak të veprimeve të Rusisë.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken i bëri jehonë vlerësimit të zymtë javën e kaluar në komentet në Kombet e Bashkuara, duke e quajtur bllokadën e Rusisë “një përpjekje të qëllimshme” për të destabilizuar furnizimin me ushqim në botë.

Që kur Rusia lëshoi një paralajmërim për marinarët në shkurt se zona të konsiderueshme të Detit të Zi ishin të mbyllura për trafikun tregtar.

“Ushtria ruse ka bllokuar vazhdimisht kalimin e sigurt për në dhe nga Ukraina, duke forcuar kontrollin e saj mbi Detin Azov, stacionimi i anijeve luftarake në portet e Ukrainës. Dhe Rusia ka goditur disa herë portet e Ukrainës. Furnizimi me ushqim për miliona ukrainas dhe miliona të tjerë në mbarë botën është mbajtur fjalë për fjalë peng nga ushtria ruse”, tha Blinken.

Bota

WhatsApp thotë se dhjetëra përdorues ishin cak i softuerit izraelit të spiunimit

Published

on

By

Softueri i spiunimit i Izraelit, Paragon, i ka shënjëstruar dhjetëra përdorues të WhatsApp-it, përfshirë gazetarë dhe pjesëtarë të shoqërisë civile, tha të premten një zyrtar i aplikacionit të Meta-s.

Zyrtari tha për agjencinë e lajmeve Reuters se WhatsApp ia ka dërguar Paragonit një letër duke i kërkuar të ndalojë, pas përpjekjes për hakim.

WhatsApp tha në një komunikatë se kompania “do të vazhdojë ta mbrojë mundësinë e njerëzve për të komunikuar privatisht”.

Paragoni nuk ka dashur të komentojë.

Zyrtari i WhatsApp-it shtoi për Reuters se Paragoni u përpoq t’i hakojë rreth 90 përdorues të kësaj platforme.

Ai nuk tregoi se kush në veçanti ishte në shënjestër dhe nga cilat vende vinin, duke theksuar se cak i hakimit ishte një numër i paspecifikuar i figurave mediatike dhe shoqërisë civile.

Zyrtari theksoi se WhatsApp e “ndali” tentimin për hakimin e përdoruesve të tij.

Ai nuk pranoi të komentojë se si WhatsApp e kuptoi se Paragoni është përgjegjës për hakimin. Ai shtoi se institucionet ligjore dhe “partnerët industrialë” janë njoftuar për hakimin, pa dhënë më shumë hollësi./REL/

Continue Reading

Bota

Spanja, e fundit në listën e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes

Published

on

By

Gjatë vizitës në Spanjë këtë javë, sekretari i përgjithshëm i NATO-s u bëri thirrje vendeve anëtare të rrisin shpenzimet për ushtrinë përballë kërcënimit nga Rusia. Spanja shpenzon më pak për mbrojtjen në krahasim me madhësinë e ekonomisë së saj. Presidenti amerikan Donald Trump, ka veçuar Madridin për dështimin për të përmbushur objektivin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes.

Spanja është ekonomia e katërt më e madhe e eurozonës. Megjithatë, vendi është në fund të listës kur bëhet fjalë për shpenzimet e mbrojtjes në aleancën 32 anëtarëshe të NATO-s, shkruan VOA.

Madridi shpenzoi rreth 21.3 miliardë dollarë për mbrojtjen vitin e kaluar, apo 1.28% të Prodhimit të saj të Brendshëm Bruto, pavarësisht zotimit që NATO ka bërë më 2014 për të shpenzuar të paktën 2%.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte vizitoi Spanjën dhe Portugalinë këtë javë dhe bëri këtë paralajmërim.

“Qëllimi për të shpenzuar 2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen, i miratuar para një dekade, nuk do të mjaftojë për të përballuar sfidat e së nesërmes. Kërcënimi nga Rusia mund të duket i largët, por ju siguroj se nuk është”, tha zoti Rutte.

Kryeministri i Spanjës Pedro Sanchez tha se Spanja është e përkushtuar për të arritur objektivin prej 2% deri në vitin 2029. Ai tha se shpenzimet për mbrojtjen ishin rritur me 70% gjatë dekadës së fundit. Kryeministri Sanchez shtoi se Madridi, në përgjithësi, ishte kontribuesi i 10-të më i madh i NATO-s.

Trupat spanjolle gjithashtu ndihmojnë për të trajnuar forcat ukrainase ndërsa Kievi lufton kundër agresionit rus.

Megjithatë, kjo nuk ka gjasa t’i duket e mjaftueshme kontribuesit më të madh të NATO-s, Shteteve të Bashkuara, që më 2024 shpenzuan 3.38 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto për mbrojtjen.

Presidenti Trump e cilësoi kontributin e Spanjës në NATO si “shumë të ulët”. Ai gjithashtu kërkoi rritjen e objektivit të shpenzimeve për mbrojtjen.

“Do t’u kërkoj të gjitha vendeve të NATO-s që të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto, një qëllim që duhej të ishte arritur vite më parë”, tha Presidenti Trump.

Ai është ankuar prej kohësh se aleatët evropianë po përfitojnë nga Shtetet e Bashkuara dhe thotë se ata duhet të marrin një pjesë të barrës së shpenzimeve për mbrojtjen.

Megjithatë, analisti Pere Ortega thotë se objektivi prej 5% është jorealist për Spanjën.

“Kjo do të thotë se Spanja të shpenzojë pothuajse 65 miliardë euro. Ne nuk e kemi atë kapacitet ekonomik. Për të arritur këtë shpenzim në mbrojtje, në një farë mënyre, do të duhej të sakrifikohej sfera e sigurimeve shoqërore. Spanjollët do ta ndëshkonin këtë me votën e tyre gjatë zgjedhjeve”, thotë zoti Ortega nga Qendra ‘Delàs’ për Studime të Paqes, me bazë në Madrid.

Presidenti Trump, megjithatë ka gjetur mbështetjeje nga Lituania e cila njoftoi këtë muaj se do të rrisë shpenzimet e mbrojtjes në 5 ose 6% të PBB-së, deri në vitin 2026.

“Ne po përshtatemi me planin e mbrojtjes të NATO-s, që është me rëndësi jetësore për rajonin tonë”, tha ministrja lituaneze e mbrojtjes, Dovilė Šakalienė.

Në takimin e tij të parë të NATO-s si President i Shteteve të Bashkuara, në vitin 2017, Donald Trump qortoi aleatët se kanë dështuar të shpenzojnë mjaftueshëm për mbrojtjen.

Aleatët evropianë, veçanërisht Spanja, janë të përgatitur të përballen me kërkesa të mëtejshme në takimin e ardhshëm të udhëheqësve të vendeve anëtare, që do të mbahet në Hagë, në muajin qershor.

Continue Reading

Bota

Bethoven, Da Vinçi dhe Kyri’ në kartëmonedhat e reja euro

Published

on

Banka Qendrore Evropiane (BQE) ka zbuluar një përzgjedhje paraprake të dizajneve për kartëmonedhat e reja të euros që pritet të lëshohen në të ardhmen, duke përfshirë figura të njohura të historisë dhe kulturës evropiane, si Ludvig van Beethoven, Mari Kyri dhe Leonardo da Vinci.

Sipas presidentes së BQE-së, Christine Lagarde, këto kartëmonedha do të reflektojnë identitetin e përbashkët evropian dhe diversitetin që e bën Evropën të fortë. “Kultura evropiane feston hapësirat e përbashkëta kulturore që kanë formësuar identitetin evropian gjatë shekujve dhe ‘personalitetet ikonike evropiane'”, tha Lagarde gjatë një njoftimi nga selia e BQE-së në Frankfurt.

Dizajni i kartëmonedhave përfshin figura të njohura si laureatja e çmimit Nobel, Mari Kyri, kompozitori gjerman Ludvig van Beethoven dhe artisti italian Leonardo da Vinci, duke nderuar kështu trashëgiminë kulturore të kontinentit. Në anën e pasme të kartëmonedhave, mund të shfaqen elemente që lidhen me kulturën dhe arsimin, si një bibliotekë ose universitet.

Një tjetër grup dizajnesh do të përqendrohet te “Lumenjtë dhe zogjtë”, duke simbolizuar qëndrueshmërinë dhe diversitetin e ekosistemeve natyrore të Evropës. Ky dizajn mund të përfshijë imazhe të institucioneve evropiane, si Parlamenti Evropian ose Komisioni Evropian, si një mënyrë për të theksuar angazhimin e Evropës për ruajtjen e mjedisit dhe pasurimin e trashëgimisë kulturore.

“Ne jemi të emocionuar të prezantojmë këto motive që pasqyrojnë angazhimin tonë ndaj Evropës dhe festojnë trashëgiminë e saj kulturore dhe natyrore”, tha Lagarde, duke theksuar rëndësinë e këtyre kartëmonedhave si një simbol të unitetit dhe identitetit evropian./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Inflacioni francez mbetet i qëndrueshëm, BQE ul normat e interesit

Published

on

Inflacioni në Francë është rritur me një ritëm të qëndrueshëm në fillim të vitit, duke qëndruar në 1.8% në janar, i njëjti nivel si në dhjetor. Kjo shifër mbetet nën objektivin 2% të Bankës Qendrore Evropiane (BQE), duke ofruar mundësinë që BQE të ulë normat e interesit në muajt në vijim për të stimuluar më tej rritjen ekonomike.

Këto të dhëna janë publikuar vetëm një ditë pas vendimit të BQE-së për të ulur normën bazë të interesit me 25 pikë bazë, një masë që synon lehtësimin e kushteve të financimit dhe nxitjen e aktivitetit ekonomik në eurozonë.

Presidentja e BQE-së, Christine Lagarde, komentoi këtë ulje të normës, duke theksuar se inflacioni po ngadalësohet në përputhje me pritshmëritë, por paralajmëroi se ekonomia evropiane ende përballet me disa sfida, përfshirë besimin e dobët të konsumatorëve dhe pasigurinë që shkaktojnë tarifat e mundshme nga administrata amerikane. Ajo shtoi se, megjithë ngadalësimin e inflacionit, rritja ekonomike mbetet e ngadaltë.

Indeksi i çmimeve të konsumit (CPI) i Francës u rrit me 1.4% në janar krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, pas një rritjeje prej 1.3% në dhjetor. Në baza mujore, CPI ra me 0.1%, kryesisht për shkak të uljes së çmimeve të veshjeve dimërore, këpucëve dhe transportit. Nga ana tjetër, çmimet e energjisë, ushqimeve, duhanit dhe produkteve të sigurimit kanë pasur rritje.

Edhe pse të dhënat e inflacionit janë relativisht të qëndrueshme, qeveria franceze po përballet me një krizë buxhetore. Për të adresuar deficitin e lartë, kryeministri François Bayrou ka propozuar një projekt-ligj të ri për financat publike. Megjithatë, ai përballet me sfida politike, pasi Asambleja Kombëtare do të zhvillojë një votë mosbesimi ndaj tij javën e ardhshme.

Tregjet dhe analistët do të kenë sytë te Gjermania, e cila pritet të publikojë të dhënat e saj të inflacionit më vonë këtë javë, që mund të ofrojnë një pamje më të gjerë të situatës ekonomike në eurozonë./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara