

Lajmet
Çfarë është humbja normale e kujtesës dhe kur duhet të shkoni te mjeku?
Kërkoni ndihmë kur gabimet tuaja të kujtesës janë të shpeshta.
Published
3 years agoon
By
UBT newsJu keni shkuar me makinë nga puna në të njëjtën rrugë për pesë vjet, por kohët e fundit keni ndaluar në të njëjtin kryqëzim, duke u përpjekur të mbani mend nëse duhet të ktheheni majtas apo djathtas…
Shumë situata në jetën e përditshme mund të na bëjnë të pyesim veten nëse mungesat e kujtesës janë një shenjë normale e rënies njohëse apo edhe fillimit të demencës.
Instinkti ynë i parë mund të jetë se është për shkak të përkeqësimit të trurit tonë. Dhe është e vërtetë që, si pjesa tjetër e trupit tonë, qelizat tona të trurit tkurren ndërsa plakemi. Ata gjithashtu mbajnë më pak lidhje me neuronet e tjera dhe ruajnë më pak kimikate të nevojshme për të dërguar mesazhe te neuronet e tjera.
Por jo të gjitha gabimet e kujtesës janë për shkak të ndryshimeve të lidhura me moshën në neuronet tona. Në shumë raste, faktorët ndikues janë të parëndësishëm, duke përfshirë lodhjen, ankthin ose shpërqendrimin.
Disa harresa janë normale
Sistemi ynë i kujtesës është i ndërtuar në atë mënyrë që një shkallë e harresës është normale. Kjo nuk është një e metë, por një karakteristikë. Ruajtja e kujtimeve jo vetëm që e zbraz metabolizmin tonë, por shumë informacione të panevojshme mund të ngadalësojnë ose të ndërhyjnë në rikthimin e disa kujtimeve.
Fatkeqësisht, jo gjithmonë varet nga ne që të vendosim se çfarë është e rëndësishme dhe çfarë duhet mbajtur mend. Truri ynë e bën atë për ne. Në përgjithësi, truri ynë preferon informacionin social (thashethemet më të fundit), por lehtësisht i refuzon informacionet abstrakte (siç janë numrat).
Humbja e kujtesës bëhet problem kur fillon të ndikojë në jetën tuaj të përditshme. Nuk është problem i madh nëse nuk mbani mend të ktheheni djathtas ose majtas.
Megjithatë, të harrosh pse je pas timonit, ku po shkon apo edhe si të ngasësh nuk është normale. Këto janë shenja se diçka mund të jetë e gabuar dhe duhet të hetohen më tej.
Dëmtim i lehtë njohës
Rruga midis humbjes së kujtesës të lidhur me moshën dhe humbjes shqetësuese të kujtesës është dëmtimi i lehtë kognitiv. Shkalla e dëmtimit mund të mbetet e qëndrueshme, mund të përmirësohet ose përkeqësohet.
Megjithatë, ai tregon një rrezik në rritje, afërsisht tre deri në pesë herë, të një sëmundjeje neurodegjenerative të ardhshme si çmenduria. Çdo vit, rreth 10 deri në 15 për qind e njerëzve me dëmtim të lehtë njohës do të zhvillojnë demencë.
Për njerëzit me dëmtim të lehtë kognitiv, aftësia për të ndërmarrë aktivitete të zakonshme bëhet graduale dhe ndryshon ndjeshëm me kalimin e kohës. Përveç humbjes së kujtesës, ajo mund të shoqërohet me probleme të tjera me aftësitë gjuhësore, të të menduarit dhe vendimmarrjes.
Një diagnozë e lehtë e dëmtimit njohës mund të jetë një thikë me dy tehe. Kjo konfirmon shqetësimin e të moshuarve se humbja e kujtesës së tyre është anormale. Ajo gjithashtu ngre shqetësime se çmenduria do të zhvillohet. Por gjithashtu mund të çojë në kërkime për trajtimin e mundshëm dhe planifikimin për të ardhmen.
Cili mund të jetë një tregues i hershëm i sëmundjes Alzheimer?
Dëmtimi në navigacion mendohet të jetë një shënues i hershëm për sëmundjen e Alzheimerit, lloji më i zakonshëm i demencës. Studimet e rezonancës magnetike (MRI) kanë treguar se pjesët që mbështesin në mënyrë thelbësore kujtimet për mjedisin tonë hapësinor janë të parat që preken nga kjo sëmundje degjeneruese.
Kështu, një rritje e dukshme e rasteve të humbura mund të jetë një shenjë paralajmëruese e vështirësive më të theksuara dhe më të përhapura në të ardhmen.
Duke pasur parasysh lidhjen parashikuese midis rënies njohëse dhe demencës, ekziston një nxitje për të zhvilluar dhe përdorur teste të standardizuara për të zbuluar deficitet sa më shpejt që të jetë e mundur.
Aktualisht, literatura shkencore përshkruan qasje të ndryshme, duke filluar nga testet me stilolaps dhe letër dhe realiteti virtual, te navigimi në jetën reale, por ende nuk ka një standard të artë.
Një sfidë e veçantë është zhvillimi i një testi që është i saktë, me kosto efektive dhe i lehtë për t’u administruar gjatë një dite të ngarkuar në klinikë.
“Ne zhvilluam një test pesëminutësh që përdori kujtesën për aftësinë për të gjetur rrugë. Ne u kërkojmë pjesëmarrësve të mësojnë përmendësh fotografitë e shtëpive dhe më pas të testojnë aftësinë e tyre për të dalluar fotografitë që kanë mësuar dhe një grup fotografish të reja të shtëpive”, tha Cindy Jones, profesoreshë e asociuar e Shkencave të Sjelljes në Universitetin Bond dhe Oliver Bauman, asistent profesoreshë në Fakultetin e Psikologjisë në Universitetin Bond.
Ata shtuan se ata zbuluan se testi funksionon mirë në parashikimin e variacioneve natyrore në aftësinë e gjetjes së rrugës tek të rinjtë e shëndetshëm, por ne aktualisht jemi ende duke vlerësuar efektivitetin e testit tek të moshuarit.
Kërkoni ndihmë kur gabimet tuaja të kujtesës janë të shpeshta!
Edhe pse gabimet e përditshme të kujtesës nuk janë diçka për t’u shqetësuar pa nevojë, megjithatë, është e mençur të kërkoni këshilla profesionale për kujdesin shëndetësor, për shembull nga mjeku juaj i përgjithshëm, kur këto dëmtime bëhen më të theksuara dhe të shpeshta.
Edhe pse aktualisht nuk ka ende një kurë për sëmundjen e Alzheimerit, zbulimi i hershëm do t’ju lejojë të planifikoni për të ardhmen dhe menaxhimin më të synuar të çrregullimit, shkruan The Conversation.
You may like
Lajmet
Lindsay Lohan trondit moderatorët me arsyen kryesore pse ajo e do jetën në Dubai
Published
2 hours agoon
July 31, 2025By
UBT News
Lindsay Lohan po e adhuron jetën në Dubai.
Ylli i “Freakier Friday” zbuloi në “Live with Kelly and Mark” se arsyeja kryesore pse i pëlqen të jetojë në qytet është se i ofrohet njëfarë privatësie që të famshmit nuk e kanë në vende të tjera, veçanërisht në Hollywood.
“Është larg Hollywood-it dhe unë jetoj një jetë shumë normale”, tha Lohan. “Nuk kam asnjë shqetësim se nuk mund të shkoj të ha në këtë vend sepse dikush do t’i bëjë një foto djalit tim. Dhe thjesht, ndihem shumë e sigurt.”
“Nuk kanë fotografë atje?”, pyeti prezantuesja Kelly Ripa , të cilës aktorja iu përgjigj: “Jo, nuk është e ligjshme. Nuk mund të bësh një foto të dikujt tjetër nëse je në një restorant. Duhet ta pyesësh personin, gjë që është një ndryshim i madh nga këtu.”
«Kjo është e pabesueshme», tha Ripa e tronditur.
Lohan u zhvendos në Dubai më 2014 dhe atje takoi bashkëshortin e ardhshëm, Bader Shammas. Çifti ndezi thashetheme për një romancë në shkurt të vitit 2020 dhe u martua në vitin 2022. Më shumë se një vit më vonë, ata mirëpritën fëmijën e tyre të parë së bashku, djalin Luai, 2 vjeç.
Bota
Gjysma e tokës në Evropë e prekur nga thatësira, vendet më të goditura
Published
3 hours agoon
July 31, 2025By
UBT News
Një valë e re thatësire ka përfshirë Evropën dhe rajonin e Mesdheut, me 52% të tokës të prekur në fillim të korrikut, sipas të dhënave të Observatorit Evropian të Thatësirës. Kjo është përqindja më e lartë e regjistruar ndonjëherë për këtë periudhë që prej 2012.
Evropa Lindore është më e prekur, me Kosovën, Serbinë dhe Bullgarinë që përjetojnë ndikimin më të madh, në disa zona deri në 100% të territorit.
Në Bullgari, thatësira ka shkaktuar ndërprerje të furnizimit me ujë për mbi 156 mijë banorë.
Në Hungari, 47% e tokës është në nivel paralajmërimi, në Mesdheun Lindor, si në Armeni (95%) dhe Turqi (77%), situata është rënduar edhe nga zjarret.
Në Siri, thatësira kërcënon prodhimin e grurit, duke vënë në rrezik ushqimor mbi 16 milionë njerëz, ndërsa Perëndimi i Evropës përjeton një situatë më të përzier, Franca, Britania dhe Italia kanë raportuar rritje të ndjeshme të tokës së prekur, ndryshe nga Spanja dhe Portugalia, ku përqindjet mbeten minimale.
Kjo valë e re ngre sërish alarmin për ndikimet e ndryshimeve klimatike dhe pasojat e tyre në sigurinë ushqimore dhe furnizimin me ujë.
Lajmet
Komisioni Koordinues i ICMG-së viziton Kosovën për përgatitjet e Lojërave Mesdhetare
Published
4 hours agoon
July 31, 2025By
UBTnews
Komisioni Koordinues i Komitetit Ndërkombëtar të Lojërave Mesdhetare (ICMG), i kryesuar nga anëtari i Komitetit Ekzekutiv, Julian Pace Bonello, realizoi një vizitë zyrtare në Prishtinë nga 27 deri më 29 korrik, në kuadër të përgatitjeve për organizimin e Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”.
Gjatë qëndrimit dyditor në Kosovë, delegacioni i ICMG-së, i shoqëruar edhe nga sekretari i përgjithshëm i këtij institucioni, Iakovos Filippousis, zhvilloi takime me drejtuesit më të lartë të sportit dhe institucioneve vendore. Ata u takuan me presidentin e Komitetit Olimpik të Kosovës, Ismet Krasniqi, sekretarin e përgjithshëm Besim Aliti dhe nënpresidentin Milaim Kelmendi, si dhe me përfaqësues të Qeverisë së Kosovës, përfshirë ministrin në detyrë të Financave, Hekuran Murati, dhe zëvendësministren për Kulturë, Rini dhe Sport, Daulina Osmani. Gjithashtu, takim u zhvillua edhe me kryetarin e Komunës së Prishtinës, Përparim Rama.
Diskutimet u përqendruan në sfidat aktuale dhe themelimin e Komitetit Organizues të Lojërave “OCMG Prishtina 2030”, që do të përbëhet nga përfaqësues të Komitetit Olimpik të Kosovës, Qeverisë dhe Komunës së Prishtinës. Komiteti do të drejtohet nga presidenti i KOK-ut, Ismet Krasniqi.
Qeveria e Kosovës konfirmoi edhe një herë përkushtimin e saj për organizimin e suksesshëm të kësaj ngjarjeje madhore dhe garantoi mbështetjen financiare për realizimin e projekteve të parapara në dosjen e kandidaturës.
Ndërkohë, kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, garantoi mbështetjen institucionale për të gjitha projektet që ndërlidhen me qytetin, në mënyrë që kryeqyteti të jetë i gatshëm të presë mbi 15 mijë mysafirë gjatë zhvillimit të Lojërave.
Në përfundim të vizitës, u bë e ditur se Komisioni Koordinues i ICMG-së do të paraqesë një raport për progresin dhe rekomandimet nga kjo vizitë në mbledhjen e Komitetit Ekzekutiv të ICMG-së, që do të mbahet më 28 nëntor 2025 në Portimao të Portugalisë.
KosovaPress
Një ditë më pas, më 29 nëntor, gjatë Asamblesë së Jashtëzakonshme të Përgjithshme të ICMG-së, Komiteti Organizues “Prishtina 2030” do të prezantojë planin kryesor të Lojërave dhe ecurinë e përgatitjeve para familjes së gjerë mesdhetare sportive.
Lajmet
ZRRE-ja paralajmëron ankesë ndaj Gjykatës Komerciale pas pezullimit të tregut të lirë të energjisë
Published
4 hours agoon
July 31, 2025By
UBTnews
Kryesuesi i bordit të Zyrës së Rregullatorti për Energjie (ZRRE), Ymer Fejzullahu, bëri të ditur se do ta parashtrojnë ankesë ndaj Gjykatës Komerciale pas pezullimit të tregut të lirë të energjisë.
“Vendimi nuk është shfuqizim. Nuk është i ekzekutueshëm menjëherë. Është aktgjykim që kemi të drejtë ankese edhe 15 ditë”, tha Fejzullahu.
Gjykata Komerciale e Kosovës pezulloi vendimin e Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE), që parasheh daljen e bizneseve në tregun e liberalizuar të energjisë elektrike.
Masa e pezullimit do të vlejë derisa Gjykata të marrë një vendim përfundimtar për këtë çështje. Në aktgjykimin e publikuar më 30 korrik, lidhur me padinë e ngritur nga kompania Proex kundër ZRRE-së, Gjykata Komerciale vendosi që të anulojë njoftimin e lëshuar nga ZRRE-ja më 12 mars, përmes së cilit njoftonte kompanitë për dalje në tregun e lirë, duke e cilësuar si të kundërligjshëm.

Lindsay Lohan trondit moderatorët me arsyen kryesore pse ajo e do jetën në Dubai

31 korrik – Dita Botërore e Rojtarëve të zonave të mbrojtura

Çka është “ecja japoneze” që po këshillojnë ekspertët e shëndetit?

Gjysma e tokës në Evropë e prekur nga thatësira, vendet më të goditura

Xhaka i entuziazmuar për transferimin: Ka qenë një pritje e gjatë, por tani jam këtu dhe mezi po e pres!

Sheqeri në pije më i dëmshëm sesa në ëmbëlsira

Komisioni Koordinues i ICMG-së viziton Kosovën për përgatitjet e Lojërave Mesdhetare

Messi rikthehet me asistime vendimtare: Më duhet të luaj, jo të pushoj

ZRRE-ja paralajmëron ankesë ndaj Gjykatës Komerciale pas pezullimit të tregut të lirë të energjisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit