Në zemër të Tiranës, Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë hap dyert për një ekspozitë të veçantë që nderon 180-vjetorin e lindjes së poetit të shquar arbëresh, Zef Serembe (1844-1901). Kjo ekspozitë fton vizitorët në një udhëtim magjepsës përmes krijimtarisë së pasur dhe lirikës së thellë të poetit, të gjitha të përmbledhura në koleksionet e çmuara të BKSH-së.

Serembe, një mjeshtër i lirikës, ka lënë një trashëgimi të pasur që përfshin tema të larmishme: lirika atdhetare, filozofike, shoqërore dhe të dashurisë. Në poezitë e tij atdhetare, si “Vrull” dhe “Dora d’Istrias,” ai ngriti zërin kundër pushtuesit osman, ndërsa lirika e tij filozofike-shoqërore dhe e dashurisë shfaqte konfliktet e brendshme të individit me shoqërinë e kohës, duke portretizuar një hero të vetmuar dhe të zhgënjyer nga jeta, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Poezia e Serembes është një mozaik emocionesh, ku optimizmi dhe stoicizmi përzihen me nota mistike dhe pesimiste. Ai përshkruan tragjedinë dhe zhgënjimin e intelektualëve arbëreshë, duke kërkuar strehë në fe, por pa gjetur qetësinë e dëshiruar. Lirika e tij atdhetare shkëlqen me një stil patetiko-oratorik, ndërsa motivet e zhgënjimit dhe vetmisë janë të përshkuara me introspeksion dhe lirizëm të thellë, duke krijuar një poezi të freskët dhe komunikuese.

Ekspozita përfshin disa nga veprat më të njohura të Serembes, përfshirë “Poesie italiane e canti originali tradotti dall`àlbanese” (Poezi italisht dhe këngë origjinale të përkthyera nga shqipja), “Il reduce soldato, ballata lirica” (Kthimi i ushtarit, baladë lirike), dhe “Sonetti vari,” një përmbledhje prej 42 sonetesh. Shumë nga këto krijime janë shpëtuar nga humbja gjatë jetës së tij endacake.

Ekspozita, e vendosur në Sallën Shkencore të BKSH-së, do të qëndrojë e hapur për publikun, duke ofruar një mundësi unike për të zbuluar dhe shijuar thellësitë e krijimtarisë së Zef Serembes. Kjo është një ftesë për të gjithë adhuruesit e poezisë dhe historisë që të bashkohen në këtë festë të kulturës dhe artit shqiptar. /UBTNews/

Laboratori i restaurimit të librave në qendrën “Sotir Kolea” ka arritur të restaurojë rreth 600 libra të viteve 1800-1940, të cilët janë pjesë e arkivit të Bibliotekës Kombëtare. Pajisjet e reja janë mundësuar falë mbështetjes së Bashkimit Evropian përmes programit të granteve EU4Culture.

Këto pajisje, me një vlerë prej 668,922 euro, përfshijnë servera, skanera të librave dhe të barkodeve, laptopë, tableta, pastrues të specializuar, dezinfektues dhe dhoma tharje, si dhe makina pastrimi për heqjen e aciditetit të letrës së librave. Të gjitha këto kanë rritur ndjeshëm shërbimet e bibliotekës, duke ruajtur fondin e çmuar të librave dhe vlerave të rralla që ato mbartin.

Antonio Çikollari, përgjegjës i sektorit të mirëmbajtjes së librit pranë qendrës “Sotir Kolea”, thekson transformimin që ka sjellë teknologjia moderne në procesin e restaurimit të librave. Dikur, punët kryheshin në mënyrë mekanike, ku punonjëset i bënin me dorë ose me mjete primitive. Tani, falë pajisjeve të reja, puna është bërë shumë më e lehtë dhe më efikase, duke ndikuar pozitivisht në sasinë e restaurimit dhe përpunimit të librave. Çikollari tregon se tani mund të pastrohen deri në 40-50 libra për 15 minuta, një përparim i madh krahasuar me metodat tradicionale.

Çikollari thekson rëndësinë e përzgjedhjes së librave për restaurim në varësi të përmbajtjeve të tyre. Ai përmend libra të Erasmusit të Roterdamit që janë gjetur në Bibliotekën Kombëtare dhe që kanë nevojë për kujdes të veçantë për shkak të dëmtimeve që pësojnë me kalimin e kohës, edhe kur nuk janë ekspozuar kurrë. Ai shprehet se është e nevojshme që këtyre veprave të rralla t’u kushtohet një vëmendje e veçantë, për t’i ruajtur dhe për t’i ndarë këto vlera të fshehura me publikun./UBTNews/

Fjalori i madh i gjuhës shqipe është në fazën përfundimtare të punësimit dhe pritet të publikohet online në fund të këtij viti, me një variant të shtypur që do të jetë në dispozicion në vitin e ardhshëm, bën të ditur Prof. Dr. Shezai Rrokaj, në një intervistë për RTSH 24.

Kjo përpjekje është e përqendruar në të rritur numrin e fjalëve në fjalor, duke pritur të arrijë rreth 120 mijë fjalë, shumë më shumë se numri i parashikuar fillimisht prej 90 mijë fjalësh.

Përpjekja për hartimin e këtij fjalori ka mbështetur nga një numër i madh i punonjësve shkencorë të niveleve të ndryshme, duke përfshirë punonjës nga Institutet e Albanologjisë dhe akademikë të shquar si Prof. Dr. Jani Thomai dhe Prof. Dr. Valter Memushaj. Puna është planifikuar të përfundojë në qershor të këtij viti, ndërsa pas kësaj do të kryhet një proces i shtimit të emërtimeve të njësive të caktuara për të përshpejtuar përfundimin e fjalorit.

Qëllimi i këtij fjalori është të reflektojë gjuhën shqipe sot, duke e përshkruar atë në një periudhë kohore prej vitit 2000 deri në 2030. Fjalori do të përmbajë një pjesëmarrje të konsiderueshme të fjalëve të gegërishtes, për të pasqyruar diversitetin gjuhësor të trevave shqiptare. Përveç kësaj, do të përfshijë edhe fjalë të huaja të përdorura nga folësit, por është vënë në dukje që përdorimi i tyre duhet të bëhet me kujdes për të ruajtur integritetin e gjuhës shqipe.

Përpjekja për hartimin e “Fjalorit të madh të gjuhës shqipe” përshkruhet si një fotografim i gjuhës shqipe në këtë periudhë kohore, duke përforcuar normat dhe standardet e gjuhës së përdorur në shkrim dhe bisedë./UBTNews/

Në hollin e madh të Akademisë së Shkencave u çel një ekspozitë e veçantë, e titulluar “Zonjat e Trashëgimisë”. Kjo ekspozitë është një nderim për gratë me kontribut të jashtëzakonshëm në fushën e monumenteve, arkeologjisë dhe kulturës popullore, duke nderuar punën dhe sakrificat e tyre që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në trashëgiminë kulturore.

Emrat e shquar të grave që paraqiten në këtë ekspozitë përbëjnë një frymëzim të përjetshëm për brezat e ardhshëm. Akademia e Shkencave, një strehë e natyrshme për këto figura të mëdha, ishte vendi ideal për të ndriçuar historitë dhe arritjet e tyre. Ekspozita nxjerr në pah kontributet e veçanta të arkeologeve të para, si Aleksandra Mano dhe Hava Hidri, si dhe të etnologeve dhe bizantologeve pionere, përfshirë Musine Kokalari dhe Sabih Kasimatit, biologia e parë shqiptare.

Pas hapjes së ekspozitës, aktiviteti vijoi me diskutime të gjalla nga studiues të njohur të Trashëgimisë Kulturore në Shqipëri. U debatua rreth rolit të rëndësishëm që gratë kanë luajtur dhe vazhdojnë të luajnë në arkeologji, muzikologji, art dhe në vlerësimin e monumenteve të kulturës. Këto diskutime theksuan rëndësinë e trashëgimisë kulturore dhe rolin e pazëvendësueshëm të grave në ruajtjen dhe zhvillimin e saj.

Ekspozita “Zonjat e Trashëgimisë” jo vetëm që nderon të kaluarën, por gjithashtu frymëzon të ardhmen, duke theksuar se roli i grave në shkencë dhe kulturë është i pazëvendësueshëm dhe jetik për një shoqëri të pasur dhe të zhvilluar./UBTNews/