Shëndet

A mundet ecja të ulë presionin e gjakut?

Aktiviteti fizik i rregullt shoqërohet me ulje të presionit të gjakut dhe për rrjedhojë reduktimin e rrezikut kardiovaskular.

Published

3 years ago

August 24, 2022

Betim Gashi

Prej kohësh dihet se ecja ka shumë përfitime për shëndetin dhe mirëqenien, duke përfshirë forcimin e kockave dhe muskujve, por përfitimet e saj nuk ndalen këtu.

Aktiviteti fizik i rregullt shoqërohet me ulje të presionit të gjakut dhe për rrjedhojë reduktimin e rrezikut kardiovaskular. Ecja për të kontrolluar presionin e gjakut, qoftë në ambientet e jashtme ose në një nga rutinat më të mira të ecjes është lehtësisht e arritshme për shumicën dhe nuk është ndryshe.

Një rishikim i botuar në revistën e Mjekësisë Parandaluese, gjeti prova që sugjerojnë se individët që ndërmarrin një program të ‘ecjes së rregullt të shpejtë’ përmirësojnë disa faktorë të njohur rreziku për sëmundjet kardiovaskulare – duke përfshirë presionin e lartë të gjakut.

Mahmoud Al Rifai, një anëtar i Kolegjit Amerikan të Kardiologjisë, i cili ka qenë i përfshirë në studime të shumta të rrezikut kardiovaskular, thotë se ecja ul ‘tonin e enëve të gjakut’.

“Enët e gjakut janë të rrethuara nga ato që quhen qeliza të muskujve të lëmuar. Dhe këto janë qeliza muskulore që mund të kontraktohen dhe relaksohen. Dhe ajo që përcakton se sa të kontraktuar apo të relaksuar janë, është sasia e tonit simpatik. Nëse rritni tonin, rritni presionin e gjakut. Nëse e ulni, ulni presionin e gjakut. Mendohet se ecja ul tonin e enëve të gjakut”, tha Al Rifai.

Sipas udhëzimeve të aktivitetit fizik për amerikanët, të rriturit duhet të bëjnë 150 minuta ushtrime me intensitet të moderuar ose 75 minuta ushtrime të forta kardiovaskulare çdo javë. Ky mund të duket si një numër i lartë, por ju mund ta arrini këtë objektiv duke u ushtruar për 30 minuta, katër deri në pesë ditë në javë.

Ngritja e peshave, noti dhe vrapimi ulin presionin e gjakut dhe ecja mund të kenë të njëjtin efekt.

Në një përmbledhje të 73 provave të botuara në Bibliotekën Cochrane, studiuesit arritën në përfundim se ecja e moderuar tri deri në pesë herë në javë, me kohëzgjatje prej 20-40 minuta dhe 150 minuta në javë për rreth tre muaj, mund të ketë një efekt në uljen e presionit të gjakut.

Një studim tjetër i botuar në “Hipertension” gjeti prova të mira se ecja me 10,000 hapa në ditë ul presionin sistolik të gjakut te meshkujt e moshës së mesme.

Al Rifai thotë se hapi i parë për uljen e presionit të gjakut është nëpërmjet ndërhyrjeve terapeutike të stilit të jetesës.

“Mund të bësh aktivitete fizike, si punë në oborr ose të ngjitesh shkallët, dhe ushtrime të përkushtuara si vrapimi, noti, ngritja e peshave. Vetëm sigurohuni që të keni me vete shishe uji, në mënyrë që të qëndroni të hidratuar”, tha ai.

Al Rifai thotë se ulja e presionit të gjakut bëhet edhe përmes reduktimit të marrjes së kripës, por edhe duke humbur peshë.

“Humbja e peshës mund të çojë në ulje dramatike të presionit të gjakut”, tha ai.

Një studim i botuar në revistën “Hipertension” tregon se një humbje prej 1 kg e peshës trupore shoqërohej me një rënie të përafërt prej 1 mm Hg të presionit të gjakut. Një nivel normal i presionit të gjakut është 120/80.

Shëndet

Gabimet më të shpeshta që prishin makaronat sipas traditës italiane

Published

29 minutes ago

November 4, 2025

UBT News

Gatimi i makaronave për shumë prej nesh është thuajse instinktiv.

Shumë prej nesh i mësojnë të gatuara që në fëmijëri, shpesh si makarona me djathë. Megjithatë, gabimet e zakonshme gjatë përgatitjes prishin shijen dhe teksturën e tyre, edhe kur përdoret salca më e mirë.

1. Uji nuk është i mjaftueshëm i kripur

Një nga rregullat më të rëndësishme të gatimit të makaronave është kriposja e ujit. Ky është momenti kur mund t’u jepni shije vetë makaronave, gjithçka tjetër ndikon në salcë. Mendoni si të gatuani brinjë pa kripë dhe të prisni që salca t’i shpëtojë – e njëjta logjikë vlen për makarona.

Uji duhet të jetë i kripur sa një supë e shijshme. Provoni dhe nëse është e nevojshme, shtoni kripë derisa të arrini shijen e duhur.

2. Shtimi i vajit në ujë gjatë zierjes

Shumë njerëz besojnë se vajin e shtuar në ujë ndihmon makaronat të mos ngjiten. Në të vërtetë, ndodh e kundërta: vajit krijon shtresë rrëshqitëse që pengon salcën të ngjitet. Rezultati? Makaronat duken të lëmuara, por salca nuk ngjitet si duhet.

3. Kohëzgjatja e zierjes

Makaronat al dente, “në dhëmb” në italisht duhet të jenë të buta, por pak rezistente kur i përtypni. Ato nuk duhet të jenë as të forta, as të ziera tepër. Provoni makaronat dy-tri minuta përpara kohës së shënuar në paketim dhe kontrolloni çdo minutë derisa të arrini teksturën perfekte.

4. Mosruajtja e pak ujë nga zierja

Uji i zierjes së makaronave është i pasur me niseshte dhe kripë, që ndihmon salcën të lidhet më mirë. Ruajtja e një ose dy gotave nga ky ujë dhe shtimi i tyre te salca krijon një teksturë të butë, kremoze dhe uniforme.

5. Shpëlarja e makaronave pas zierjes

Ky është gabim i zakonshëm. Niseshteja që mbetet në sipërfaqen e makaronave ndihmon salcën të ngjitet e krijojë kombinim të përsosur shijesh. Shpëlarja me ujë të ftohtë heq këtë “ngjitës” natyral. Përjashtim bëjnë vetëm sallatat e ftohta, ku shpëlarja ndalon zierjen dhe ruan freskinë.

Italianët e dinë mirë se sekreti i makaronave të përsosura nuk është te salca, por edhe në kujdesin gjatë zierjes. Pak kripë më shumë, mos shtoni vaj në ujë, ruani pak ujë nga zierja dhe shmangni shpëlarjen – së bashku me dashurinë për çdo detaj – janë çelësi i një pjate që del perfekte. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Granulocitoza, çfarë do të thotë niveli i lartë në gjak?

Published

2 hours ago

November 4, 2025

UBT News

Analiza e gjakut është mënyra e vetme për të përcaktuar nivelin e granulociteve, ndërsa granulocitoza, pra rritja e tyre – mund të ketë shumë shkaqe, dhe jo të gjitha janë shqetësuese.

Granulocitet përbëjnë një nëngrup të qelizave të bardha të gjakut, që përfshijnë neutrofilet, eozinofile dhe bazofile.

Ato qarkullojnë në gjak ose gjenden në inde (si mastocitet) dhe luajnë rol kyç në mbrojtjen e organizmit nga infeksionet, alergjitë dhe proceset inflamatore.

Këto qeliza përmbajnë granula enzimatike në citoplazmë, që çlirohen kur trupi përballet me infeksion apo inflamacion, duke ndihmuar në shkatërrimin e mikroorganizmave të dëmshëm.

Granulocitoza – kur granulocitet janë të larta

Kur analiza e gjakut tregon rritje të granulociteve, flitet për granulocitozë. Ky fenomen është reagim mbrojtës i trupit, që ndodh në situata të ndryshme, si:

infeksione bakteriale ose virale,

sëmundje autoimune (p.sh. artriti reumatoid),

djegie, trauma ose stres i rëndë,

sepsë (infeksion i përhapur në gjak),

sëmundje inflamatore të zorrëve,

insuficiencë renale ose sulm në zemër,

përdorimi i disa barnave specifike,

kancer metastatik.

Në raste më të rralla, granulocitoza mund të jetë e lidhur me çrregullime të palcës kockore, si leukemia mieloide kronike, ku rritja e granulociteve është e vazhdueshme dhe jo si reagim ndaj infeksioneve.

Çfarë tregon niveli i lartë i granulociteve?

Në shumicën e rasteve, niveli i lartë tregon për infeksion aktiv. Niveli i ulët i granulociteve sinjalizon probleme në palcën e kockave, si leukemia ose anemia aplastike, ku prodhimi i qelizave të bardha është i kufizuar.

Granulocitet njihen edhe si:

leukocite granulare,

leukocite polimorfonukleare (PMN).

A ka arsye për shqetësim?

Edhe pse fjala “granulocitozë” tingëllon shqetësuese, nuk çdo rritje e granulociteve tregon për sëmundje serioze. Shpesh bëhet fjalë për reagim normal të trupit ndaj infeksioneve të përkohshme, stresit ose inflamacionit.

Granulocitoza është shenjë e aktivizimit të sistemit imunitar, që ndodh si përgjigje ndaj një procesi infektiv ose inflamator. Megjithatë, kërkon vlerësim mjekësor për të përjashtuar shkaqet më serioze. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si ta mbroni lëkurën nga tharja gjatë vjeshtës dhe dimrit?

Published

19 hours ago

November 3, 2025

UBT News

Nuk janë vetëm muajt me diell që ndikojnë në tharjen e lëkurës – vjeshta dhe dimri janë periudhat që e vënë më shumë në provë atë.

Ndryshimet e shpeshta midis ajrit të ngrohtë dhe të thatë brenda shtëpisë dhe erërave të ftohta jashtë, bëjnë që lëkura të humbasë lagështinë, të bëhet e ndjeshme dhe të fillojë të zhvishet.

Në këtë periudhë, është e rëndësishme të përshtatni rutinën tuaj të kujdesit për lëkurën për të ruajtur butësinë dhe shëndetin e saj.

Ja disa këshilla kryesore për ta mbajtur lëkurën të hidratuar dhe të mbrojtur gjatë stinës së ftohtë:

1. Zgjidhni një krem më të pasur

Në vend të locioneve të lehta që përdorni në verë, zgjidhni një krem hidratues që përmban lipide, ceramide, gjalpë shea ose vajra natyralë. Këto përbërës ndihmojnë në forcimin e barrierës mbrojtëse të lëkurës dhe parandalojnë humbjen e lagështisë.

2. Fokusohuni në hidratim të thellë

Përbërës si acidi hialuronik dhe skualani ofrojnë hidratim intensiv dhe ndihmojnë në parandalimin e kruajtjes apo ndjesisë së tendosjes së lëkurës.

3. Pastroni me kujdes

Përdorni pastrues të butë, në formë vajrash ose balsamesh, që pastrojnë pa e irrituar lëkurën. Shmangni larjet me ujë shumë të nxehtë dhe skrabet e ashpra, pasi mund të dëmtojnë shtresën mbrojtëse të epidermës.

4. Mos harroni ujin

Hidratimi nuk vjen vetëm nga kremrat – pirja e mjaftueshme e ujit është thelbësore për një lëkurë të shëndetshme dhe të ushqyer nga brenda.

5. Mbrohuni nga rrezet e diellit

Edhe pse dielli është më i butë në vjeshtë dhe dimër, rrezet UV mbeten të dëmshme. Përdorni çdo ditë një krem me mbrojtje SPF, veçanërisht nëse qëndroni gjatë në ambiente të hapura.

6. Kujdes me ajrin e thatë brenda shtëpisë

Nëse përdorni ngrohje gjatë dimrit, vendosni një lagështues ajri për të shmangur tharjen e tepërt të lëkurës. Kujdesuni që ta pastroni rregullisht për të parandaluar grumbullimin e mikrobeve.

Sipas ekspertëve të kujdesit për lëkurën, vjeshta është koha më e mirë për trajtime rigjeneruese, pasi lëkura ka nevojë për rikuperim pas ekspozimit ndaj diellit veror dhe përgatitje për temperaturat e ulëta të dimrit. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si të kuptoni nëse trupi juaj nuk e duron glutenin?

Published

21 hours ago

November 3, 2025

UBT News

Për shumë njerëz, konsumimi i glutenit mund të shkaktojë probleme të fshehta shëndetësore, të cilat shpesh interpretohen gabimisht si lodhje ose shqetësime të zakonshme të tretjes.

Më poshtë janë pesë shenja paralajmëruese që mund të tregojnë se trupi juaj nuk e duron mirë glutenin:

1. Probleme të tretjes

Simptoma si fryrja e barkut pas vakteve, gazrat, dhimbjet e barkut, diarreja e shpeshtë ose kapsllëku mund të jenë tregues të intolerancës ndaj glutenit. Kur gluteni irriton zorrët, përthithja e ushqimit ndikohet, duke shkaktuar shqetësime të vazhdueshme dhe problemet e tretjes.

2. Lodhje e vazhdueshme

Nëse ndiheni të lodhur edhe pas gjumit, shkaku mund të jetë mungesa e përthithjes së hekurit dhe lëndëve tjera ushqyese, për shkak të dëmtimeve në zorrë nga gluteni. Kjo çon në anemi, ulje të energjisë dhe ndjesi të përgjithshme të dobësisë gjatë ditës.

3. Dhimbje koke dhe “mjegull mendore”

Disa persona përjetojnë dhimbje koke, vështirësi për t’u përqendruar ose ndjesinë e “mjegullimit” në tru pas konsumimit të ushqimeve që përmbajnë gluten. Këto simptoma lidhen me proceset inflamatore që gluteni mund të shkaktojë në trup.

4. Probleme me lëkurën

Lëkura shpesh reflekton shëndetin e brendshëm. Skuqjet, aknet e papritura ose dermatiti herpetiformis mund të jenë tregues të intolerancës ndaj glutenit. Në shumë raste, këto probleme të lëkurës përmirësohen ose zhduken kur gluteni hiqet nga dieta.

5. Ndryshime të pashpjegueshme në peshë

Humbja e peshës pa arsye, ose përkundrazi shtimi i pashpjegueshëm, mund të ndodhë kur zorrët nuk funksionojnë siç duhet dhe trupi nuk përthith lëndët ushqyese mjaftueshëm. Kjo është një tjetër shenjë që mund të tregojë se gluteni është një problem. /A.Z/UBT News/