Lajmet
Zbulohen efektet e udhëtimit në hapësirë në kockat e njeriut
Agjencitë hapësinore do të duhet të përmirësojnë regjimet e ushtrimeve dhe dietat.
Published
3 years agoon
By
UBT.NewsNjë studim i ri i humbjes së kockave në 17 astronautë që fluturuan në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor ofron një kuptim më të plotë të efekteve të udhëtimit hapësinor në trupin e njeriut dhe hapat që mund t’i zbusin ato.
Hulumtimi ka mbledhur të dhëna të reja mbi humbjen e kockave të shkaktuara nga mikrograviteti tek astronautët dhe nivelin në të cilin mund të rikthehet dendësia minerale e kockave në Tokë.
Në hulumtim morën pjesë 14 astronautë dhe tre astronautë femra, me një moshë mesatare 47 vjeç, misionet e të cilëve zgjatën katër deri në shtatë muaj në hapësirë, mesatarisht pesë muaj e gjysmë.
Një vit pas kthimit në Tokë, astronautët kishin mesatarisht 2.1 për qind më pak densitet mineral në tibi, një nga kockat e poshtme të këmbës dhe 1.3 për qind më pak forcë kockore.
Nëntë prej tyre nuk e rivendosën densitetin mineral të kockave pas fluturimit në hapësirë, ata pësuan një humbje të përhershme.
“Ne e dimë se astronautët humbasin masën kockore gjatë fluturimeve hapësinore afatgjatë. Ajo që ka të re në lidhje me këtë studim është se ne i ndoqëm astronautët për një vit pas fluturimit të tyre në hapësirë për të parë nëse dhe si rikuperohet kocka“, tha profesori Leigh Gabel nga Universiteti në Calgary dhe autori kryesor i një studimi të botuar këtë javë në revistën Scientific Reports.
“Astronautët pësuan humbje të konsiderueshme të kockave gjatë fluturimeve gjashtëmujore në hapësirë – një humbje që do të prisnim të shihnim te të rriturit më të vjetër gjatë dy dekadave në Tokë – dhe rifituan vetëm rreth gjysmën e asaj humbjeje një vit pas kthimit në Tokë”, tha Gabel.
Agjencitë hapësinore do të duhet të përmirësojnë regjimet e ushtrimeve dhe dietat për të parandaluar humbjen e kockave, paralajmëroi Gabel.
“Gjatë fluturimit në hapësirë, strukturat kockore bëhen më të holla dhe përfundimisht disa nga shufrat kockore ndahen nga njëra-tjetra. Sapo një astronaut të kthehet në Tokë, lidhjet kockore të mbetura mund të trashen dhe forcohen, por ato që janë ndarë në hapësirë nuk mund të ribashkohen. rindërtohen, kështu që e gjithë struktura e eshtrave të astronautit është ndryshuar përgjithmonë”, tha Gabel.
Astronautët që morën pjesë në hulumtim udhëtuan në stacionin hapësinor për shtatë vjetët e fundit. Studimi nuk specifikoi kombësitë e tyre, por dihet se ata ishin nga agjencia hapësinore amerikane NASA, Agjencia Kanadeze e Hapësirës, Agjencia Evropiane e Hapësirës dhe Agjencia Japoneze për Eksplorimin e Hapësirës.
Udhëtimi në hapësirë paraqet sfida të ndryshme për trupin e njeriut, një shqetësim kyç i agjencive hapësinore teksa planifikojnë eksplorime të reja. NASA, për shembull, synon të dërgojë astronautë përsëri në Hënë dhe misioni është planifikuar për vitin 2025. Mund të jetë një prelud për misionet e ardhshme të astronautëve në Mars ose një prani afatgjatë në sipërfaqen e Hënës.
“Mikrograviteti ndikon në shumë sisteme të trupit, duke përfshirë muskujt dhe kockat mes tyre”, tha Gabel.
“Dhe sistemi kardiovaskular përjeton shumë ndryshime. Pa gravitetin që “tërheq gjakun” drejt këmbëve tona, astronautët përjetojnë një zhvendosje të lëngjeve që shkakton më shumë gjak të grumbullohet në pjesën e sipërme të trupit. Kjo mund të ndikojë në sistemin kardiovaskular dhe shikimin“, shtoi ai.
“Rrezatimi është gjithashtu një problem i madh shëndetësor për astronautët, sepse sa më larg që ata udhëtojnë nga Toka, aq më i madh është ekspozimi ndaj rrezatimit dhe rreziku i kancerit në rritje”, paralajmëroi Gabel.
Studimi zbuloi se misionet më të gjata hapësinore rezultuan në humbje më të madhe të kockave dhe një probabilitet më të ulët të rikuperimit të kockave më pas. Ushtrimet gjatë fluturimit, të tilla si trajnimi i rezistencës në stacionin hapësinor, janë treguar të rëndësishme në parandalimin e z humbje të muskujve dhe kockave.
Ata astronautë që kryen më shumë ngritje vdekjeprurëse në hapësirë sesa në Tokë kanë më shumë gjasa të shërohen më shpejt pas një misioni.
“Ka shumë gjëra që ne ende nuk dimë për ndikimin e mikrogravitetit në shëndetin e njeriut, veçanërisht kur bëhet fjalë për misionet hapësinore më të gjata se gjashtë muaj“, tha Gabel.
Lajmet
AUV ndalon importin e shpezëve dhe nënprodukteve nga zonat administrative të Gjermanisë
Published
7 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë së Republikës së Kosovës ka njoftuar se ka bërë plotësim-ndryshimin e vendimit për ndalesën e importit të shpezëve dhe nënprodukteve të tyre nga shteti i Gjermanisë, duke shfuqizuar ndalesën e vendimit të datës 30.10.2025.
Bëhet e ditur se ky vendim është marrë duke iu referuar, raportit të fundit të Organizatës Botërore për Shëndetin e Kafshëve (WOAH), raportit të Komisionit Evropian të datës 28.10.2025 dhe Raportit të Autoritetit Kompetent të Gjermanisë të datës 12.11.2025
“Në bazë të Ligjit të Veterinarisë Nr. 2004/21, lejohet importi i shpezëve dhe nënprodukteve të tyre nga Gjermania, me përjashtim të zonave administrative të prekura si: Lower Saxony, Bavaria, Brandenburg, Baden-Württemberg, North Rhine-Westphalia, Thuringia, Mecklenburg-Western Pomerania dhe Schleswig-Holstein ku është konfirmuar prania e sëmundjes Avian Influenza (Gripi i Shpezëve), serotipi me patogjenitet të lartë HPAI–H5N1, në disa ferma të shpezëve nga këto zona, nga ku ndalohet importi i shpezëve të gjalla, mishit të shpezëve dhe nënprodukteve të tyre që kanë origjinën nga zonat e lartpërmendura të shtetit të Gjermanisë”, thuhet në komunikatë.
Kjo ndalesë hyn në fuqi menjëherë dhe do të mbetet aktive deri në vlerësimin e radhës nga autoritetet përkatëse kombëtare dhe ndërkombëtare./S.K/EO/
Lajmet
Ismaili: Vota e PDK-së do të jetë kundër
Published
23 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
Deputeti i PDK-së, Uran Ismaili e ka quajtur të pakuptimtë seancën për mandatarin, për çka tha se dihet tashmë rezultatit dhe se kjo u bë vetëm për ta fajësuar opozitën.
Ai i bëri thirrje Galuk Konjufcës si mandatari i dytë për kryeministër nga LVV, të distancohet dhe të kërkojë hetim për të zgjeruar hetimet ndaj Martin Berishajt.
“Sot jemi thirrur në një seancë e pa kuptimtë sepse rezultatet i dimë të gjithë. Fillimisht është e pa kuptimtë sepse nuk ka njeri as më VV as në Kosovë fatkeqësisht, as vetë Glauk Konjufca që besoj që mund të jetë kryeministër i vërtetë e Kurti zëvendës i tij. Kjo seancë është farsë. A mundet Konjufca të distancohet dhe të kërkojë hetim për të bërë një burim të mirë, hetime të zgjeruara ndaj Martin Berishajt. Të kërkojë hetime të zgjeruara për Ministren Hajdari. Vota e PDK-së do të jetë kundër. Kjo seancë është për të tentuar të fajësohet ish-opozita”, tha Ismaili./S.K/EO/
Lajmet
Abdixhik: Albin Kurti si Don Kishoti, Republika nuk po udhëhiqet nga arsyeja
Published
25 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku e ka quajtur Albin Kurtin, “Don Kishot”, ku tha se ai pret tension, përplasje e konflikt.
Abdixhiku ka thënë se seanca e sotme është për elektoral e jo për zgjidhje.
“Dua t’i drejtohem kësaj salle me një pamje shumë të thjesht por ironikisht e fatkeqësisht shumë domethënëse për realitetin politike të Kosovë atë të Don Kishtotit, jo si figurë e letërsisë por si një metaforë politike sepse për fat të keq shteti ynë, shoqëria e republika jonë ka një kohë që po udhëhiqet jo nga arsyeja por nga një realitet paralel që e sheh vetëm një njeri politik në vend, Albin Kurtin. Për ju të pushtetit që bërtisni teksa flasim ne këtu që leximin nuk e keni pasur as dëshirë e as qëllim, e duket e as obligim, Don Kishoti ëshë një nga personazhet më të famshme të letërsisë botërore, një figurë komplekse, idealiste, tragjike, shpeshherë e thellësisht komike. Pra, një figurë tragjikomike. Sikur Don Kishoti edhe Albin Kurti i Vetëvendosjes zgjohet çdo ditë në një botë që e ka krijuar vetë, dhe në atë botë Albin Kurti i Vetëvendosjes sheh dhe krijojnë vec kundërshtarë. Kundërshtarë që duan ta kthejnë Serbinë në Kosovë. Edhe ty gjeneral Hadërgjonaj, edhe ty Ramush, Fatmir e juve burra e gra që keni luftu për lirinë e Kosovës, pra gjithë ju e ne duhet ta kthejnë realitetin e Albin Kurti Serbinë në Kosovës”, tha ai.
Ai edhe më tej tha se kundërshtarët po duan që të bllokojnë Kosovën, vendin ku sipas tij prej dallim prej Kurtit ata fëmijët i rrisin në Kosovë./S.K/EO/
Lajmet
Dy fëmijë në mesin e 20 të viktimave në sulmin e Rusisë në Ukrainën perëndimore
Published
28 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
Të paktën 20 persona janë vrarë, përfshirë dy fëmijë, në një sulm rus me dronë dhe raketa në qytetin perëndimor të Ternopilit, i cili goditi dy blloqe apartamentesh, thonë zyrtarët ukrainas.
66 persona të tjerë u plagosën, 16 prej të cilëve fëmijë, tha policia, në një nga sulmet më vdekjeprurëse ruse në Ukrainën perëndimore që nga fillimi i luftës në shkallë të plotë në shkurt 2022.
Dy rajone të tjera perëndimore u goditën, Lviv dhe Ivano-Frankivsk, dhe një sulm me dron shënjestroi tre rrethe të qytetit verior të Kharkiv, duke plagosur më shumë se 30 persona. Fotot e postuara në internet treguan ndërtesa dhe makina në flake, raporton BBC.
Ndërprerjet e energjisë elektrike po preknin një numër rajonesh në të gjithë vendin, tha ministria e energjisë e Ukrainës./S.K/EO/BBC/
AUV ndalon importin e shpezëve dhe nënprodukteve nga zonat administrative të Gjermanisë
Ismaili: Vota e PDK-së do të jetë kundër
Abdixhik: Albin Kurti si Don Kishoti, Republika nuk po udhëhiqet nga arsyeja
Dy fëmijë në mesin e 20 të viktimave në sulmin e Rusisë në Ukrainën perëndimore
Nis intervistimi i u.d. Kryeprokurorit Kelmendi në Prokurorinë Speciale
Aktakuzë ndaj dy personave për shitblerje të narkotikëve
Cakolli: Nëse nuk mbahet seanca deri në mesnatë vendi shkon në zgjedhje të reja
Dështon seanca, Konjufca nuk arrin të bëhet kryeministër
Gratë në politikë: Nga kuotat te fuqizimi real
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
