Kulturë

​Sot shënohet Dita Botërore e Bletës

Qëllimi i shënimit të kësaj ditë është ndërgjegjësimi i rëndësisë së bletëve për biodiversitetin.

Published

on

Sot shënohet Dita Botërore e Bletës. Kjo ditë hyri në kalendarin e ngjarjeve mjedisore me iniciativë të Sllovenisë, e cila i propozoi Kombeve të Bashkuara (OKB) të shpallin 20 majin si Ditën Botërore të Bletës. Më 20 dhjetor 2017, pas tre vitesh përpjekjesh ndërkombëtare, shtetet anëtare të OKB-së miratuan njëzëri propozimin e Sllovenisë dhe 20 maji u shpall Dita Botërore e Bletës.

Qëllimi i shënimit të kësaj ditë është ndërgjegjësimi i rëndësisë së bletëve për biodiversitetin, për jetën dhe mirëqenien sociale, me synimin për të nxitur aktivitete në kontekstin e sigurimit të kushteve për mbijetesën e tyre. Me rastin e shënimit të kësaj ngjarje edhe Agjencia e Mjedisit të Evropës sot organizon një aktivitet ndërgjegjësimi me moton “Bee Engaged”.

Sot, çdo e treta lugë ushqimi varet nga pllenimi dhe produktet e bletëve janë një burim i pasur i lëndëve ushqyese thelbësore. Bletët janë disa nga pjalmuesit më të rëndësishëm, duke garantuar sigurinë ushqimore, bujqësinë e qëndrueshme dhe biodiversitetin. Ato kontribuojnë edhe në zbutjen e ndryshimeve klimatike dhe ruajtjen e mjedisit. Në planin afatgjatë, mbrojtja e bletëve dhe sektori i bletarisë mund të ndihmojë në uljen e varfërisë dhe urisë, si dhe në ruajtjen e një mjedis të shëndetshëm dhe biodiversitetit.

Bletët janë të rëndësishme edhe për sa i përket bujqësisë së qëndrueshme dhe krijimit të vendeve të punës në fshat. Me pjalmim rrisin prodhimin bujqësor, duke ruajtur kështu diversitetin dhe shumëllojshmërinë në arat dhe në tryezat tona. Përveç kësaj, ato u ofrojnë miliona njerëzve vende pune dhe janë një burim i rëndësishëm i të ardhurave të fermerëve.

Megjithatë, studimet shkencore tregojnë se ka gjithnjë e më shumë efekte negative në shëndetin e bletëve, gjë që i bën ato gjithnjë e më të rrezikuara. Kjo, nga ana tjetër, kërkon që ne të kujdesemi më shumë për mbijetesën e tyre, pasi faktorët e dëmshëm shkaktojnë ulje të rezistencës së bletëve, gjë që ndikon në ndjeshmërinë e tyre ndaj sëmundjeve dhe dëmtuesve.

Përveç kësaj, kërcënimi i mbijetesës së bletëve është problematikë që ndërlidhet edhe me mbrojtjen e mjedisit, pasi bletët nxisin biodiversitetin në natyrë, kanë një ndikim pozitiv në të gjithë ekosistemin dhe janë një tregues i mirë i gjendjes së mjedisit. 

Kulturë

“Trashëgimia letrare e Dritëro Agollit”, në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit

Published

on

Një ngjarje e veçantë u zhvillua në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit, e cila e kushtoi aktivitetin e saj figurës më të madhe të letërsisë shqipe të pas shekullit XX, Dritëro Agollit. Aktiviteti, i titulluar “Trashëgimia letrare e Dritëro Agollit”, mblodhi studiues dhe lexues, të cilët bënë një analizë të thelluar të krijimtarisë së këtij shkrimtari të shquar, që e ka lënë një trashëgimi të pashlyeshme në historinë letrare të Shqipërisë.

Pjesëmarrësit në aktivitet diskutuan shumë dimensione të figurës dhe veprës së Agollit, duke theksuar jo vetëm cilësinë e lartë artistike, por edhe ndikimin e tij të vazhdueshëm në letërsinë shqipe. Profesor Behar Gjoka, një nga studiuesit më të njohur të letërsisë shqiptare, e përqendroi analizën e tij kryesisht në prozën e shkrimtarit, duke u fokusuar te romanet e tij më të njohura, “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” dhe “Njeriu me top”. Ai e cilësoi satirën e romanit “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” si një akt të qartë rebelimi ndaj kohës dhe regjimit, një pasqyrë e qartë e shoqërisë së asaj periudhe. Po ashtu, për romanin “Njeriu me top”, ai theksoi se ky ishte një studim i thellë dhe një analizë sociale e jetës në fshat, marrëdhënieve njerëzore, zakoneve dhe pasioneve të njerëzve të thjeshtë, përballë atyre që kërkonin të mbijetonin në një realitet të ndërlikuar.

Në vijim, studiuese e njohur Rovena Vata ndau mendimet e saj për poezinë e Dritëro Agollit, duke nënvizuar pasurinë dhe larminë e saj. Ajo u ndal veçanërisht te dimensioni lirik i krijimtarisë së Agollit, i cili mbizotëronte në shumë pjesë të poezisë së tij. Për Vata-n, liria e shpirtit të shkrimtarit pasqyrohej në vargjet e tij, që shpeshherë linin pas vetes një ndjesi të thellë e të gjallë për jetën, natyrën dhe njerëzit.

Një tjetër pjesëmarrës, pedagogia Anila Mullahi, u fokusua në analizën e krijimtarisë së Dritëro Agollit pas viteve ’90, e cila sipas saj, nuk është analizuar aq shumë, ndonëse ka një vëllim të konsiderueshëm dhe ka mbajtur një rëndësi të veçantë. Në këtë kuadër, ajo theksoi veprën “Arka e djallit”, të cilën e konsideroi si një kryevepër të shkruar nga Agolli pas periudhës së diktaturës. Sipas Mullahisë, kjo vepër përbën një nga piket kryesore të krijimtarisë së tij të periudhës pas vitit 1990 dhe mbetet një prej veprave më të spikatura të letërsisë shqiptare të pas luftës.

Aktiviteti në Qendrën Kombëtare të Librit dhe Leximit shënoi një tjetër moment të rëndësishëm për t’u njohur më thellë me jetën dhe veprën e Dritëro Agollit, një nga shkrimtarët më të mëdhenj shqiptarë, që ka dhënë një kontribut të pashlyeshëm për letërsinë shqipe, si dhe për kulturën dhe identitetin kombëtar.

Continue Reading

Kulturë

Aktori Naim Frashëri, gjiganti i skenës dhe ekranit shqiptar

Published

on

Më 18 shkurt të vitit 1975, Shqipëria humbi një nga figurat më të shquara të artit dhe kulturës së saj. Naim Frashëri, një emër i madh në teatër dhe kinematografi, la pas një trashëgimi të paharruar që do të mbetet në zemrat e shqiptarëve përgjithmonë.

Nuk ishte thjesht një rastësi që pasardhësi i një familjeje bejlerësh të Përmetit mori emrin e poeti të madh rilindas, Naim Frashëri. Ky emër, që ka rëndësi të veçantë në historinë e letërsisë dhe kulturës sonë, e shoqëroi aktorin gjatë gjithë jetës, duke i dhënë atij një mision të veçantë: të mbante gjallë nderimin dhe vlerat e një figure të shenjtë, të njohur dhe të dashur për të gjithë shqiptarët.

Naim Frashëri erdhi në jetë më 15 gusht 1923 në Leskovik, një qytet i vogël që do të bëhej djepi i një prej talenteve më të mëdha të teatrit dhe kinematografisë shqiptare. Karriera e tij artistike mori formë herët. Në vitin 1945, ai ngjiti për herë të parë shkallët e Teatrit Kombëtar dhe brenda një periudhe të shkurtër, ai u shndërrua në një figurë të rëndësishme të skenës shqiptare. Por talenti i tij nuk kufizohej vetëm në teatër, ai ishte gjithashtu një luftëtar i devotshëm i atdheut dhe një aktor që e përçonte në mënyrë të shkëlqyer çdo rol që luante.

Në teatër, Naim Frashëri do të realizonte një galeri roletsh të paharrueshme. Nga Valeri te “Tartufi”, Gjoni te “Trimi i mirë me shokë shumë”, Nikolla te “Armiqtë”, e deri te Hamleti në shfaqjen e famshme “Hamleti”, ai u bë një mjeshtër i portretizimit të karaktereve të thella dhe komplekse, të cilat i jepnin jetë çdo shfaqjeje. Me të njëjtën grishje dhe pasion që ka një artist, ai spikati në çdo rol, duke lënë një ndikim të pashlyeshëm në historinë e teatrit shqiptar.

Por karriera e tij nuk u ndal me skenën teatrale. Në filmat e tij, Naim Frashëri do të interpretonte me po të njëjtin pasion dhe profesionalizëm. Roli i tij në filmin monumental “Skënderbeu” në vitin 1953 dhe interpretimi i tij i paharruar në “Tana” në vitin 1958 do të shënonin dy prej momenteve më të ndritura të kinematografisë shqiptare, ku ai i dha thellësi dhe emocion çdo karakteri.

Gjatë gjithë karrierës, ai nuk i shmangej asgjëje – as mundësisë për të shprehur realitetin e vështirë të kohës që jetoi, as sfidave që i parashtronte arti dhe jeta. Edhe në vitin 1980, Naim Frashëri u ngjit për herë të fundit në skenë me rolin e Jonuz Bruga te “Familja e Peshkatarit”, duke i dhënë fund një karriere të pasur dhe të mbushur me sukses.

I nderuar me titullin “Artist i Popullit”, Naim Frashëri la pas një trashëgimi që nuk mund të harrohet. Ai është një nga ata artistë që e bëri artin të jetojë, që e solli atë më pranë zemrave të shqiptarëve dhe që do të mbetet një emër i shndritshëm në historinë e teatrit dhe kinematografisë shqiptare./UBTNews/

 

Continue Reading

Kulturë

Filharmonia e Kosovës mban koncert për Pavarësi, orkestra dhe kori duartrokiten nga qindra shikues të përlotur

Published

on

Filharmonia e Kosovës ka dhënë koncertin tradicional në shënim të përvjetorit të Pavarësisë. Me një rrugëtim muzikor nëpër vepra të kompozitorëve nga Kosova, që shpërfaqin traditën dhe historinë e popullit të Kosovës, Orkestra dhe Kori u duartrokitën gjatë në këtë ditë të veçantë.

Ky koncert i Filharmonisë së Kosovës është një ngjarje e rëndësishme për kulturën dhe artin në vend. Kjo pasqyron edhe lidhjen e ngushtë mes muzikës dhe historisë së Kosovës, duke sjellë veprat e kompozitorëve kosovarë, të cilat i japin një dimension edhe më të veçantë këtij përvjetori të Pavarësisë.

Nën dirigjimin e Baki Jasharit, koncerti nisi me ‘Suita Ilire’ të Mark Kaçinarit, i cili këtë vit përkujtohet në 90-vjetorin e lindjes së tij.

Kjo veprimtari muzikore pasqyron elemente të kulturës dhe traditës shqiptare, si dhe historinë e popullit të Kosovës. Përveç kësaj, Kaçinari ka komponuar shumë vepra të tjera, të cilat janë interpretuar nga orkestrat më të njohura në rajon.

Programi përfshiu gjithashtu tri vepra premierë: Fantazi për piano dhe orkestër nga Blondi Krasniqi me solistin virtuoz nga Tetova, Shkëlzen Baftiarin; poemën simfonike Mizer-Reçak të Liburn Jupollit, një homazh për viktimat e masakrës së Reçakut; dhe kantatën ‘I miri i motrës’ të Korab Shaqirit, me solisten e mirënjohur, mexosopranon Flaka Goranci.

Vlen të përmendet se Blondi është më i riu në Ballkan që Orkestra e Shtetit i luan veprën e tij, e para ishte në vitin 2018.

U interpretua gjithashtu ‘Dies Irae’ nga ‘Messa da Requiem’ e Verdit, ndërsa koncerti u përmbyll me veprën ‘Vendi im’ të Valton Beqirit, e kompozuar mbi temën e këngës Mallëngjimi.

Muzika e korit shpesh është shumë emocionuese për shkak të ndikimit të fuqishëm të tingujve kolektivë dhe harmonisë që krijohet nga zërat e shumë individëve. Kur këndon një kori, veçanërisht në një koncert të filharmonisë, ka një ndjenjë të veçantë solidariteti dhe bashkësi, që shpërndahet në publik e siç mund ta shihni në këtë foto dikush nga audienca edhe derdhi lot.

Pjesë e këtij eventi kaq me vlerë ishin edhe: Kryeministri Albin Kurti, Kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama, Ministri i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku.

Përndryshe, Orkestra e Filharmonisë së Kosovës do të vazhdojë me agjendën koncertale më 27.02.2025 në Atelienë e Pallatit të Rinisë në Prishtinë, ku, nën dirigjimin e mjeshtrit francez-zviceran Antoine Marguier, do të interpretojë vepra nga Mulliqi, Beqiri, Puccini, Verdi, Aliçkaj dhe De Falla. /Albina Zeneli – UBT News/

Continue Reading

Magazinë

Vdes gjatë lindjes së fëmijës së dytë, aktorja dhe ‘Miss World Asia 2017’

Published

on

Aktorja Angy Morad, e cila u kurorëzua edhe Miss Azia në vitin 2017, vdiq në moshën 33-vjeçare. Vdekja tragjike besohet se ka ndodhur gjatë lindjes së fëmijës së saj të dytë. Lajmin e ka bërë të ditur nëna e saj, Annie Orfalla, përmes rrjeteve sociale.

Sipas nënës së saj, ajo mori një infeksion viral që bëri që lindja të ishte e ndërlikuar. E reja është transferuar në terapi intensive dhe nuk ka mundur ta kapërcejë atë moment kritik, skaku përfundimtar i vdekjes ishte pneumonia për shkak të një infeksioni.

Foshnja që ata prisnin gjithashtu vdiq pas lindjes. Bashkëshorti i saj u shkatërrua nga një përfundim i tillë dhe e tregoi gjendjen emocionale përmes rrjeteve sociale.

“Unë i qaj gruas sime, shoqes sime të jetës, e cila më la me zemër të thyer pas largimit të saj. Më ngushëllon të mendoj se je bërë syri i të Mëshirshmit dhe i mëshirës së tij. Zoti të mëshiroftë dhe të më bashkoftë me ty në parajsën e tij. Të Zotit jemi dhe tek ai kthehemi“, tha ai.

Përndryshe, Angy u lind në Damask, Siri, në vitin 1992. Ajo studioi në Institutin e Lartë të Artit Dramatik në qytetin e saj, ku u diplomua në vitin 2008. Ajo mori pjesë në seriale si Al Gharib dhe Baqaa Daw 13. Dhe në vitin 2017, u kurorëzua Miss Azia. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara