Skema e re sociale për familjet me asistencë sociale, e prezantuar nga Qeveria e Kosovës, po vlerësohet si jo efektive nga njohës të ekonomisë, për çka thonë se po bëhet në kuadër të fushatës politike. Ndërkaq, ekspertë të punës sociale vënë në dyshim nëse kjo reformë do të mund të funksionojë siç është planifikuar.

Në kuadër të kësaj skeme, personat nga mosha 18 deri në 64-vjeç të aftë për punë do të subvencionohen me 70 për qind të pagës së tyre në bizneset ku ata do të punësohen për gjashtë muaj dhe të njëjtit nuk do të largohen automatikisht nga skema sociale.

Profesori i ekonomisë, Musafë Kadrijaj e quan të dështuar reformën në skemën sociale, pasi sipas tij ajo nuk mund të funksionojë në praktikë. Ai potencon se këto lloje të politikave sociale vetëm sa po e ulin mirëqenien e qytetarëve.

“Kjo qeveri është dëshmuar çdo ditë që me të vërtetë është shumë amatore dhe nuk është duke e kuptuar ekonominë e tregut. Pra, në vend të politikave zhvillimore, politika në nxitjen e fuqizimit të biznesit dhe ai natyrshëm e merr fuqinë punëtore. Por, jo me këto lloj politikash sociale, me pako sociale, sepse njerëzit nuk punojnë me “sustë”, nuk janë makinë roboti… Është diçka e pamundur, sepse të subvencionojë biznesin është diçka që në praktikë nuk funksionon. Në vend që qeveria aktuale të fokusohet në fuqizimin e bizneseve dhe t’i rritë urat e bashkëpunimit me biznese, që dihet se është ndër qeveritë, apo qeveria e vetme që më së shumti i ka prerë lidhjet me biznese, në vend të kontribuojë. Në këtë mënyrë këta po mundohen me këto pako sociale, që në vazhdimësi po tregojnë që janë të dështuar dhe në fakt, vetë kahja e kësaj qeverie që është marrë vazhdimisht me pako sociale nuk e ka rritur mirëqenien, në fakt e ka ulur mirëqenien dhe po ashtu e ka nxitur qytetarin e Kosovës të largohet nga vendi”, tha Kadrijaj.

Kadrijaj thekson se Qeveria aktuale e ka bërë këtë reformë në kuadër të fushatës politike. Ai thotë se në vend të kësaj, duhet rritur paga minimale dhe të fuqizohen bizneset, në mënyrë që qytetarët të mos jenë të varur nga asistenca sociale.

“Po tenton në prag të zgjedhjeve kryeministri ta mbajë një pjesë të elektoratit, por këso lloj mbajtje është përfitim i paqes te një pjesë e qytetarëve të Kosovës që në një mënyrë ‘nuk iu lë të vdisni’, por të varfër do të mbesni’… Në momentin që qytetari si ta gjejë hapësirën, atë shtegun që mund merr (mjetet) dhe mund t’i ikë shtetit, nuk e rrit nivelin e ndërgjegjes që në fakt të largohet. Por, unë jam idhtar i asaj që të rritet paga minimale, të fuqizohen bizneset dhe në mënyrë të natyrshme të jenë pagat e larta… Në ekonomi të tregut kjo nuk funksionon … Biznesi absorbon fuqi punëtore kur ai e rrit aktivitetin ekonomik, por është ngulfatur aktiviteti ekonomik, qeveria tenton me këto subvencione që për biznesin nuk janë të rëndësishme”, potencon Kadrijaj.

Ish-drejtori i Qendrës për Punë Sociale në Prishtinë, Vebi Mujku vënë në dyshim nëse kjo do të funksionojë, ngase sipas tij shumë prej përfituesve do të punojnë informalisht, vetëm që të mos eliminohen nga skema e ndihmë sociale.

Mujku thotë se qytetarët e aftë për punë, të cilët refuzojnë dy herë e më shumë punë nga zyrat e punësimit, duhet eliminuar nga skema për marrjen e ndihmës sociale.

Përveç kësaj, Mujku potencon se familjet të cilat janë dobët financiarisht dhe nuk kanë mundësi të punojnë për shkak të gjendjes shëndetësore, duhet të mbështeten edhe më shumë.

“Unë mendoj që më mirë është të zbatohet ligji, sepse ligji aktualisht e thekson mjaftë qartë që secilit punëkërkues të kategorisë së dytë duhet t’i ofrohet një vend pune dy herë dhe momentin që refuzohet të largohet nga puna. Shumica e këtyre që janë përfitues nga kategoria e dytë, mendoj që janë duke e bërë një punë informale vetëm që të mbesin përfitues të ndihmës sociale, sepse shuma e ndihmës sociale aktuale në Kosovë nuk i përmbushë për së afërmi nevojat e familjes, duke e pasur parasysh koston e jetës. Prandaj, në njërën anë e ka efektin e vet kjo skemë, por në anën tjetër, mendoj se nëse respektohet ligji në përpikëri atëherë kjo kategori është dashur të eliminohet deri më tani nga asistenca sociale. 05:38 Kurse familjet që me të vërtetë janë në gjendje të rëndë financiare dhe shëndetësore duhet të simulohen edhe më tej, sepse ato janë të paafta për punë dhe shuma aktuale është shumë e vogël për përmbushjen e nevojave të një familjeje. Posaçërisht tani në sezonin e dimrit kur shpenzimet rriten edhe më shumë, dhe ato familje mund të jenë në gjendje edhe më të rënduar”, potencon Mujku.

Përveç tjerash, Mujku vlerëson se në këtë rast kategoria e qytetarëve që marrin vetëm pagë minimale, mbeten të diskriminuar. Për këtë ai bënë krahasimin, se kategoria e dytë edhe subvencionohet nga Qeveria në pagë për gjashtë muaj me radhe dhe se në të njëjtën periudhë vazhdon të përfitojnë nga asistenca sociale.

“Çdo herë kemi lobuar që përfituesit nga skema e ndihmës sociale me theks të veçantë ata të kategorisë së dytë duhet të angazhohen në punë, duhet të jenë të punësuar dhe mos të jenë vartës të skemës së ndihmës sociale. Me vetë faktin që personat dhe familjet e kategorisë së dytë kriter bazë e kanë të jetë i aftë për punë dhe të ketë një fëmijë 5-vjeçar, që ka qenë një kriter diskriminues dhe i cili është eliminuar tani për tani. Unë mendoj se çdo herë ata është dashur të punojnë dhe të jenë të angazhuar në punë, me vetë faktin që në zyrat e punësimit në Kosovë, ka vende të mjaftueshme të punës sot, sepse janë rreth 6-7 mijë vende të lira pune në fusha të ndryshme. Mirëpo, ajo se çfarë është duke ndodhur është një lloj diskriminimi për kategoritë e tjera, të cilët vetëm punojnë. Për shembull ata që kanë pagë minimale qoftë pastrues, vozitës apo dikush tjetër, të cilët kanë pagë minimale dhe kësaj kategorie, kategorisë së dytë i mundësohet që për 6 muajt e ardhshëm edhe të marrin një pagë edhe të përfitojnë nga skema e ndihmës sociale”, tha Mujku.

Të premten, në Mbledhjen e Qeverisë, kryeministri Albin Kurti tha se kjo masë synon barazinë dhe nxitjen e punësimit. Ndërkaq, ministri i Financave Hekuran Murati potencoi se përmes kësaj skeme synohet inkurajimi i punësimit të anëtarëve të familjeve përfituese të asistencës sociale.

Aty u tha se persona nga 18 deri 64 vjet duhet të regjistrohen si punëkërkues dhe se secilit biznes që angazhon të punësuarit nga kjo skemë për 6 muajt e parë do të subvencionohet 70 për qind e pagës 350 deri në 500 euro pagë bruto, ndërsa në gjashtëmujorin e dytë do të subvencionohet me 20 për qind.

Shtëpia e Kryeministrit të Izraelit, Benjamin Netanyahu, në qytetin Cezare, është bërë sërish shënjestër e një sulmi të dhunshëm. Dy bomba janë hedhur njëra pas tjetrës drejt kopshtit të rezidencës private të tij, por, fatmirësisht, ato nuk kanë shkaktuar dëme materiale. Mediat ndërkombëtare raportojnë se në momentin e sulmit, Netanyahu dhe familja e tij nuk ishin në shtëpi.

Për këtë incident ka reaguar menjëherë ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, i cili e cilësoi sulmin si një shkelje të rëndë të sigurisë, duke e përshkruar si një akt që “ka kapërcyer të gjitha vijat e kuqe”. Ai i bëri thirrje agjencive të sigurisë dhe gjyqësorit izraelit që të ndërmarrin hapa të menjëhershëm për të hetuar dhe ndëshkuar autorët e sulmit.

Gjithashtu, Presidenti i Izraelit, Isaac Herzog, reagoi në rrjetet sociale, duke dënuar ashpër këtë akt të dhunshëm dhe duke njoftuar se është ngritur një hetim për të zbuluar të vërtetën pas sulmit.

Ky sulm i ri vjen pas një ngjarje të ngjashme që ndodhi në muajin tetor, kur një dron sulmoi shtëpinë e Netanyahu, për fat të mirë pa shkaktuar dëme apo viktima, pasi edhe atëherë ai dhe familja e tij nuk ishin në shtëpi. Ky incident i fundit ka ngritur më tej shqetësime mbi sigurinë e kryeministrit dhe ka nxitur diskutime për nevojën e forcimit të masave të sigurisë për liderët izraelitë./UBTNews/

Numri i të prekurve me HIV është dyfishuar krahasuar me vitin e kaluar. 29 raste të reja me këtë virus janë shënuar në Klinikën Infektive pranë Qendrës Klinike Universitare të Kosovës (QKUK) për gati 11 muaj të këtij viti. Ndërkaq, krahasuar me vitin 2020, numri i rasteve të reja ka shënuar rritje për 14 herë.

Infektologia në Klinikën Infektive, Arbana Kasumi, tregon se moshat më të prekura janë ato të rejat, derisa potencon numrin e të infektuarve me HIV nga viti 2005 deri më tani.

“Nga viti 2005 deri më tani në 2024 gjithsej janë duke u trajtuar 90 pacientë në Klinikën Infektive…Në vitin 2023 janar-dhjetor kanë qenë gjithsej 13 raste të reja (me HIV). Kurse, në vitin 2024, prej janari deri në gjysmën e nëntorit, 15 nëntor janë gjithsej raste të reja që janë lajmëruar 29 raste. Në vitin 2020 raste të reja kanë qenë vetëm dy raste të reja, për dallim që në vitin 2024 janë 29 raste të reja. Prej tyre 28 raste janë me terapi në Klinikën Infektive, një rast është që nuk e ka vazhduar trajtimin tek ne.Realisht mosha janë adultët (moshat e reja), nuk kemi mosha të tjetra. Mosha më e vjetër që mund të jetë është 67 vjet. Por moshat e reja i kemi, prej 12 vjet po supozoj që është paraqitur tek ne, por tani është rritur. Ka 18 vjeçar, 19 vjeçar e kështu me radhë”, thotë Kasumi.

Kasumi tregon se aktualisht në këtë klinikë është i hospitalizuar një pacient në gjendje më të rëndë të këtij virusi, i ashtuquajtur AIDS.

“Aktualisht a është ndonjë pacinent i hospitalizuar me HIV? Po, është një pacient me AIDS, që është një gjendje më e rëndë, është duke u trajtuar në Klinikën Infektive…Pacientët të cilët konfirmohen, vijnë nga Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik që janë me test pozitiv, paraqiten në Klinikën Infektive, merren analizat e gjakut dhe më pas nëse gjendja e përgjithshme e tyre është e mirë, vendosim terapi dhe i lirojmë në mënyrë ambulantorike, që ata mandej vijnë, kontrollet si ju caktohen, por nuk qëndrojnë të spitalizuar në klinikën tonë. Rastet që kanë përkeqësime, i hospitalizojmë derisa t’iu përmirësohen gjendja e tyre”, potencon ajo.

Infektologia në Klinikën Infektive, Arabna Kasumi tregon se gjatë këtij viti, janë dy raste të gjinisë femërore të prekura me këtë infeksion, për dallim nga viti i kaluar, që ky numër ishte zero.

“Gjinia më e prekur është gjinia mashkullore. Nëse e marrim nga viti 2005 deri më tani, janë tetë raste të gjinisë femërore që janë trajtuar. Nëse e bëjmë krahasimin me vitit të kaluar me vitin 2024, në vitin 2023 nuk e kemi pasur asnjë rast të prekur të gjinisë femërore për dallim që këtë vit i kemi dy raste. Numri shumë më shumë i rritur është i gjinisë mashkullore”, tregon Kasumi.

Përveç tjerash, Kasumi tregon shkaqet kryesore që qojnë deri te infektimi i personave me HIV dhe simptomat e tij.

“Mund të them është pakujdesia, kontakti seksual, janë ndër arsyet që mundet dikush ta marrë HIV-in. Ajo që unë mendoj më shumë është mos përdorimi i msave mbrojtëse, prezervativëve që shkakton marrjen më shumë të marrjes së virusit të HIV-it. 04:08 Pacientët që vijnë në grupin e rrezikut, që e kanë pasur ndonjë lidhje të dyshimtë që e ka pasur me ndonjë person që ka mundur të jetë me virus HIV-i. Ata kanë ardhur janë testuar dhe kanë rezultuar pozitiv, pra kemi raste që janë pa ankesa. Por, simptomat tjera munden me qenë në fazën akute, temperaturë, ethe, dhimbje trupi, djersitje. Këto janë tek faza fillestare që i paraqiten edhe tek sëmundjet e tjera. Por, më pas mund të jenë edhe infeksione të traktit respirator ose mund të jenë në stadin më të avansuar AIDS që janë komplikimet shumë më të avansuara”, bën të ditur Kasumi.

Krejt në fund, Kasumi thotë se janë të furnizuar mjaftueshme më barna esenciale për trajtimin e pacientëve me këtë sëmundje.

HIV është një virus që sulmon sistemin imunitar – mburoja e trupit kundër baktereve dhe viruseve me të cilat është në kontakt të vazhdueshëm. Simptomat e HIV-it janë ethet, dhimbja e kokës, lodhja, nyje limfatike të fryra, dhimbje të fytit dhe skuqje. HIV mund të bartet nga personi në person vetëm përmes lëngjeve trupore, si gjaku, sperma, dhe lëngu vaginal. HIV është gjendja që çon në sindromin e mungesës së imunitetit të fituar (AIDS). AIDS konsiderohet të jetë faza finale e HIV, e njohur gjithashtu si HIV i fazës 3. Me trajtim, shumica e personave që kanë HIV nuk kanë gjasa që të zhvillojnë AIDS.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, që nga fillimi i epidemisë mbi 88 milionë njerëz janë infektuar me virusin HIV dhe mbi 42 milionë të infektuar kanë vdekur nga HIV.