Lajmet
Pesimizmi: Pse lind një pikëpamje negative për botën dhe a mund të shërohet?
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNegativizmi ose pesimizmi përshkruan një kuptim dhe përvojë të errët të botës përreth jush. Është një mësim filozofik sipas të cilit gjithçka në botë nuk është e mirë, më saktësisht, është më e keqja që mund të jetë.
Ky botëkuptim zakonisht fitohet në procesin e shoqërizimit, dhe në atë periudhë individët e vlerësojnë veten negativisht dhe dyshojnë në aftësitë dhe mundësitë e tyre.
Si një pikëpamje filozofike, pesimizmi bazohet në idenë se ka më shumë të keqe sesa të mirë në botë. Sipas Enciklopedisë kroate, baza e pesimizmit është eliminimi i mungesës dhe dhimbjes së veprimit njerëzor, por kur kjo ndodh, njeriu mbetet në dëshirë sepse karakterizimi kryesor i jetës njerëzore është paqëndrueshmëria dhe kalueshmëria.
Pesimizmi gjithashtu ka vendin e tij në shumë fe, në krahasim me një kuptim pozitiv të botës. E kundërta e pesimizmit është optimizmi, besimi se ka më shumë të mirë sesa të keqe në botë.
Si janë njerëzit pesimistë?
Të gjithë në jetë ndonjëherë mund t’i nënshtrohen mendimeve pesimiste për shkak të zhgënjimeve ose traumave. Nuk është aspak e pazakontë të kemi mendime pesimiste, megjithatë, nëse mendimet negative dhe pesimizmi janë gjithçka që kemi në mendje, kjo duhet parë si një problem që duhet zgjidhur.
Arsyeja për këtë është se një pjesë e depresionit si një çrregullim psikologjik është pesimizmi. Ekzistojnë gjithashtu të dhëna se si njerëzit që kanë një nivel më të lartë pesimizmi kanë një rrezik më të lartë për të vdekur nga sëmundjet e zemrës. Pesimizmi mund të përkeqësojë simptomat e depresionit dhe ankthit, veçanërisht te të moshuarit ku ndikon më tej në gjendjen e tyre fizike.
Si të njohësh një person pesimist?
Njerëzit që jetojnë pesimizëm kanë një kuptim të errët të jetës rreth tyre dhe mund të njihen nga këto simptoma:
– besimi se realiteti është i pakuptimtë
– mungesa e besimit te njerëzit përreth jush
– besimi se jeta nuk ka kuptim
– mbyllje, mungesë e jetës shoqërore
– fyerje e të gjitha të mirave
– besimi në pavlefshmërinë e dikujt
– zvogëlimi i besimit në aftësitë e veta
– një jetë e rrallë dhe e përmbushur dobët
Ka një lidhje në rritje dhe gjithnjë e më shumë flitet për lidhjen midis ndjenjave të këqija dhe pesimizmit me sëmundje të ndryshme fizike. Për shembull, njerëzit që vuajnë nga sëmundje të rënda tregojnë një shërim më të gjatë sesa njerëzit që karakterizohen si optimistë.
Pesimizmi dhe sëmundja
Lidhja midis fillimit të sëmundjes dhe pesimizmit nuk është një ide e re, dhe kërkimet mbi këtë çështje kanë ekzistuar që nga fillimi i viteve 1900. Një studim periodik që filloi në vitin 1920 tregoi se fëmijët që u etiketuan më të lumtur dhe më të lumtur në vitet e mëparshme kishin një jetëgjatësi më të gjatë se ata që u karakterizuan si pesimistë. Shkencëtarët kanë vërtetuar të dhëna të ngjashme në studime të tjera.
Të dhënat tregojnë se pesimizmi mund të shoqërohet me vdekshmëri më të lartë, por gjithashtu se individët pesimistë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë faktorë rreziku për vdekshmërinë e parakohshme siç është presioni i lartë i gjakut. Një nga arsyet e rritjes së sëmundjes te njerëzit pesimistë është fakti se në jetën e vjetër ata do të jenë më të prirë ndaj zakoneve më të këqija të jetës dhe konsumimit të alkoolit dhe cigareve.
Analizat e mbijetesës të kryera te njerëzit me kancer dhe SIDA tregojnë se optimizmi ishte një faktor për mbijetesë më të gjatë dhe pesimizmi ishte një faktor për mbijetesë të dobët dhe më të shkurtër në sëmundjet më të rënda. Pjesa më e madhe e shërimit nga sëmundja lidhet me gjendjen pozitive psikologjike të personit dhe vullnetin për të jetuar, dhe pesimistët nuk i tregojnë këto karakteristika, por janë e kundërta. Analizat tregojnë gjithashtu se optimistët kthehen në aktivitete të ndryshme dukshëm më shpejt pas sëmundjes dhe operacionit sesa pesimistët. Është interesante sesi këto të dhëna janë të orientuara në të gjithë botën, jo vetëm në vendet perëndimore.
Pesimizmi dhe sëmundjet e zemrës, tregojnë të dhënat, janë të lidhura ngushtë. Një studim i kryer mbi burrat që iu nënshtruan një operacioni për të instaluar shartime të arterieve koronare tregoi se optimistët po shërohen më shpejt.
Gjithashtu është treguar se individët optimistë kanë më pak shenja fiziologjike që tregojnë infarkt miokardi gjatë operacionit. Sa i përket përsëritjes së sëmundjes, dhimbja e shkaktuar nga angina pectoris është përshkruar si dukshëm më e ulët tek optimistët sesa pesimistët. Një studim tjetër, i mëvonshëm, tregoi rezultate të ngjashme dhe se pesimizmi më i ulët ishte i lidhur me statusin më të mirë të pacientit.
Edhe pse nuk ka shumë kërkime, korrelacione të larta gjenden midis një gjendje emocionale pozitive ose optimizmit dhe një jete më të gjatë. Gjithashtu është treguar se pesimizmi parashikon vdekshmërinë dhe është një faktor i rëndësishëm rreziku për vdekshmërinë, veçanërisht në pacientët më të rinj. Pesimizmi është treguar se është i lidhur me veprimin e tabletave dhe ndikon drejtpërdrejt në sistemet endokrine dhe imune.
Gjithashtu, pesimizmi krijon një rrezik shumë më të lartë për zhvillimin e vështirësive psikologjike si depresioni, ankthi, paniku dhe sëmundje të ngjashme. Të gjitha sa më sipër mund ta bëjnë të vështirë funksionimin e përditshëm.
Nëse lihet i pa trajtuar mund të shkaktojë sëmundje kronike dhe probleme afatgjata me trupin.
A mund të trajtohet pesimizmi?
Meqenëse as optimizmi dhe as pesimizmi nuk klasifikohen si një çrregullim mendor, në përgjithësi nuk është e nevojshme ta trajtojmë. Por kjo nuk do të thotë që pesimizmi nuk mund të shërohet.
Krijimi i një pamje pozitive për botën mund të mësohet, por zakonisht është një proces i gjatë. Nëse pesimizmi ndikon në jetën e përditshme në kuptimin që një person mbyllet, ka mungesë të jetës shoqërore ose besim në jetë, nuk do të ishte keq të kërkosh ndihmë psikologjike në mënyrë që e njëjta të mos ndikojë në krijimin e ankthit dhe depresionit.
Pikëpamjet negative të botës, gjërave dhe njerëzve përreth jush në përgjithësi mund të ndikojnë negativisht në zhvillimin e jetës dhe shfrytëzimin e mundësive të jetës.
You may like
Kulturë
Prezantohet fjalori i madh i Gjuhës Shqipe: 103 mijë fjalë, 55 bashkautorë dhe 25 hartues!
Published
10 mins agoon
November 22, 2024By
UBT NEWSNë ditën e dytë të Kuvendit Kombëtar për Gjuhën Shqipe, kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, prezantoi me krenari Fjalorin e Madh të Gjuhës Shqipe, një vepër monumentale që i kushtohet pasurimit dhe dokumentimit të pasurisë gjuhësore të shqipes. Ky fjalor, i cili është rezultat i një pune kërkimore dhe shkencore të shtrirë mbi katër vite, është hartuar nga Akademia e Shkencave, në bashkëpunim me institucionet më të rëndësishme të gjuhësisë dhe albanologjisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut.
Nevoja për një fjalor të madh
Gjinushi theksoi se nevoja për një fjalor të madh të shqipes kishte lindur prej kohësh, pasi shqipja ishte një nga gjuhët e pakta që nuk dispononte një fjalor të tillë, përkundrejt gjuhëve të tjera evropiane. Ai e konsideroi këtë projekt si një hap të rëndësishëm në zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe, që synon të përmbledhë në mënyrë të plotë dhe shkencore gjithë pasurinë leksikore të shqipes, duke pasqyruar zhvillimin e saj historik, kulturor dhe shoqëror.
Një bashkëpunim mbarëkombëtar
Kryetari i Akademisë së Shkencave u shpreh se ky projekt ishte një frymëzim i bashkëpunimit mbarëkombëtar, duke përfshirë ekspertë dhe akademikë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, dhe shqiptarët në diasporë, si dhe institucione shkencore nga Italia. Fjalori është një rezultat i një bashkëpunimi të ngushtë mes Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe atyre të Kosovës, duke përfshirë gjithashtu një numër të madh institutesh dhe universititesh nga rajoni dhe më gjerë.
Për realizimin e këtij projekti, u ngrit një grup i përbërë nga 55 bashkautorë dhe 25 hartues, të udhëhequr nga një redaksi prej 10 leksikografësh me përvojë, që siguroi cilësinë shkencore të kësaj vepre. Po ashtu, për të mundësuar një punë të saktë dhe të shpejtë, u krijua një qendër e veçantë botimesh enciklopedike dhe albanologjike, e cila do të vazhdojë të mbështesë zhvillimin e mëtejshëm të fjalorit dhe të fushës së leksikografisë.
Përmbajtja dhe shtrirja e fjalorit
Fjalori i Madh i Gjuhës Shqipe është një vepër e përmasave të mëdha, e cila përfshin më shumë se 103.000 fjalë si fjalë-tituj, që janë më shumë se dy herë më shumë se në Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe të vitit 1980. Pjesë e këtij fjalori janë rreth 5.000 emërtime të pathjeshta për realie, rreth 3.000 njësi leksiko-gramatikore të fshehura, 11.500 njësi frazeologjike, 1.400 shprehje të huaja të paasimiluara dhe 1.200 shkurtesa dhe akronime. Fjalori gjithashtu përmban më shumë se 40.000 vargje sinonimike dhe është një mjet i rëndësishëm për të kuptuar tërësinë e fjalëve dhe shprehjeve të përdorura në gjuhën shqipe.
Fjalori ka gjithsej 124.000 njësi dhe ka një volum prej 23 milionë karakteresh dhe hapësirash, që mund të konvertohen në rreth 9.200 faqe kompjuterike ose 10.000 faqe A4, duke u bërë kështu një nga projektet më të mëdha dhe të ndërlikuara në fushën e leksikografisë shqiptare.
Mbështetje qeveritare dhe perspektiva për të ardhmen
Kryetari i Akademisë së Shkencave falënderoi Qeverinë shqiptare dhe Kryeministrin Edi Rama për mbështetje të plotë dhe financimin e këtij projekti madhor, i cili ka pasur mbështetje gjithashtu edhe nga Qeveria e Kosovës. Ai theksoi se ky fjalor është një monument kulturor dhe shkencor, që do të shërbejë jo vetëm si një burim i pasur për studiuesit e gjuhës dhe letërsisë, por edhe për përdoruesit e çdo niveli, nga mësues e studentë, deri te gazetarë, shkrimtarë, diplomatë e përkthyes.
Për më tepër, Gjinushi theksoi se ky fjalor nuk është seleksionues ndaj dialekteve të ndryshme të shqipes, duke ndjekur parimin e gjuhës standarde, ku çdo fjalë shkruhet sipas rregullave të gjuhës letrare, pavarësisht se cilit dialekt i përket. Kjo siguron një uniformitet dhe koherencë në përdorimin e gjuhës shqipe, duke mbajtur gjithashtu në konsideratë dhe zhvillimin e vazhdueshëm të saj.
Ky Fjalor i Madh është një vepër që do të mbetet si një pasuri e çmuar e kulturës shqiptare, dhe gjithashtu një pasqyrë e gjallë e zhvillimeve të gjuhës shqipe dhe të shoqërisë shqiptare në përgjithësi./UBTNews/
Lajmet
KFOR-i as pohon e as mohon nëse policët e Kosovës hynë në Serbi
Published
17 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsMisioni paqeruajtës i NATO-s në Kosovë (KFOR) nuk e ka demantuar as konfirmuar pretendimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë se më 21 nëntor një grup policësh të Kosovës të armatosur rëndë kanë kaluar në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare në fshatin Çirkoviq, në territorin e komunës së Leposaviqit.
KFOR-i në përgjigjen dërguar Radios Evropa e Lirë tha se situata përgjatë kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është e qetë dhe se po vazhdojnë të ndjekin zhvillimin e ngjarjeve.
“Ne kemi një prani të dukshme dhe fleksibile dhe jemi të pozicionuar mirë për t’u përgjigjur për çdo skenar të sigurisë, në përputhje me mandatin tonë shumëvjeçar që bazohet në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999”, tha KFOR-i.
Në fund të përgjigjes së tij, KFOR-i tha se për këtë çështje specifike, pra nëse Policia e Kosovës ka kaluar ose jo vijën kufitare, “drejtojuni autoriteteve serbe për komente të tjera”.
Pas kësaj, REL i është drejtuar sërish KFOR-it për të specifikuar se përse vetëm autoritetet serbe janë kompetente të japin përgjigje për këtë çështje, por REL-i nuk ka marrë ende përgjigje.
Policia e Kosovës të enjten, më 21 nëntor, i cilësoi si të pavërteta pretendimet e Serbisë se policët e Kosovës kaluan në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare me Serbinë.
“Shkrimet e tilla të referuara në njoftimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë, janë të pavërteta dhe nuk qëndrojnë. Andaj këto shkrime dhe njoftimi i publikuar si i tillë, është një dezinformat që ka për qëllim të krijojë pasiguri te qytetarët e asaj zone dhe të njollosë punën e Policisë së Kosovës”, u tha në reagimin e Policisë së Kosovës.
Ministria serbe e Mbrojtjes tha se “kalimi i paautorizuar i vijës administrative” mes Serbisë dhe Kosovës paraqet “provokim të rrezikshëm dhe kërcënim për paqen” dhe shtoi se se Ushtria e Serbisë po ndjek situatën në terren dhe është e gatshme të reagojë në përputhje me Marrëveshjen Ushtarako-Teknike të Kumanovës.
Ministria e Mbrojtjes e Serbisë gjithashtu ka kërkuar nga KFOR-i, “si e vetmja forcë ushtarake ligjore dhe legjitime” në territorin e Kosovës, që “të marrë masa në përputhje me mandatin e tij dhe të parandalojë autoritetet përkohshme të Prishtinës në përpjekjet për të shkaktuar një përshkallëzim të dhunës”.
Ndërkaq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaroi më 21 nëntor se pret reagimin e Shteteve të Bashkuara sepse “ata e dinë që ishte [kryeministri i Kosovës, Albin] Kurti ai që e urdhëroi këtë me qëllim”.
Ai kërkoi nga SHBA-ja që të njoftojnë Serbinë nëse ka të drejtë “kur thotë se Kurti personalisht urdhëroi provokimin dhe hyrjen e forcave të tij të armatosura në territorin e Serbisë”.
“Ai priste që këta individë të likuidoheshin dhe kjo të ishte arsyeja për të përfshirë NATO-n në një konflikt me Serbinë. Herën tjetër, ne do të reagojmë në përputhje me rregullat e plota të shërbimit ushtarak”, tha Vuçiq për transmetuesin publik serb.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Ambasadës së SHBA-së në Prishtinë dhe Departamentit amerikan të Shtetit me kërkesën për të komentuar këto pohime të presidentit serb, por këto dy institucione ende nuk janë përgjigjur.
Kosova dhe Serbia kanë një linjë kufitare prej rreth 350 kilometrash, dhe më shumë se 60% e kësaj linje kalon nëpër komunat në veri të Kosovës, të banuara kryesisht nga serbë.
Kosova dhe Serbia ndajnë një vijë kufitare të gjatë rreth 350 kilometra dhe mbi 60 për qind e kësaj vije përfshin komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.
Në vitet e fundit, Kosova shpesh ka akuzuar Serbinë se sjellë pranë kufirit ushtrinë. Ndërkaq, në qershor të vitit 2023, Kosova tha se tre policë të saj u arrestuan brenda territorit të shtetit, afër kufirit, por Serbia pretendoi se ata kishin kaluar vijën kufitare. Disa ditë më vonë, policët u liruan nga autoritetet serbe.
Për Kosovën vija kufitare është kufi, për Serbinë vijë administrative.
Për sigurinë e kufijve të Kosovës me Serbinë është përgjegjës misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, ndërsa për pjesën tjetër të vijës kufitare Policia e Kosovës.
Megjithatë, sipas një vendimi të vitit 2014 të komandantit të atëhershëm të KFOR-it, Policia mund të patrullojë në vijën kufitare Kosovë-Serbi deri në 1 kilometër afër vijës ndarëse.
Aktualisht KFOR-i ka mbi 4.400 trupa ushtarake në Kosovë./REL/
Bota
Planet për dëbimet e emigrantëve, Teksasi i ofron Trumpit gati 567 hektarë tokë
Published
28 mins agoon
November 22, 2024By
UBT NEWSZyrtarët e Teksasit kanë ofruar një hapësirë prej 567 hektarësh në jug të shtetit për ekipin e ri të tranzicionit të presidentit të ardhshëm, Donald Trump, për t’u përdorur në implementimin e planeve të administratës së re për deportime masive të emigrantëve. Ky veprim është pjesë e angazhimit të Trump për të intensifikuar politikën e deportimeve, një premtim që ai kishte bërë gjatë fushatës zgjedhore.
Komisioneri shtetëror i Teksasit, Dawn Buckingham, tha se është dërguar një ofertë zyrtare për të ofruar Konteja Starr, një zonë e ndodhur në jug të Teksasit, si vend të mundshëm për të implementuar këto plane. Në këtë ofertë, Buckingham i ka bërë të ditur ekipit të Trump se Teksasi disponon edhe shumë më tepër tokë 13 milionë hektarë që mund të përdoren për projekte të mëtejshme të administratës për menaxhimin e emigracionit.
Konteja Starr, që ndodhet në kufirin SHBA-Meksikë, është një zonë që ka qenë në fokusin e politikës së emigracionit të Trump gjatë fushatës së tij, e cila përfshin ndalimin dhe deportimin masiv të emigrantëve të paligjshëm. Sipas informacionit të shpërndarë, ky hap është pjesë e përpjekjeve të Teksasit për të mbështetur administratën e ardhshme në krijimin e mundësive për të forcimin e kontrollit të kufirit dhe zbatimin e ligjeve të emigracionit.
Për këtë qëllim, Tom Homan, i cili është emëruar për të mbikëqyrur politikat e emigracionit në administratën e ardhshme, pritet të vizitojë Teksasin më 26 nëntor, ku do të takohet me Guvernatorin e Teksasit, Greg Abbott. Ende nuk është e qartë nëse Homan dhe Abbott do të shqyrtojnë mundësinë për të inspektuar tokën në Konteja Starr.
Për më tepër, Teksasi ka marrë hapa të mëdhenj për të forcuar sigurinë e kufirit me Meksikën. Që nga korriku 2024, shteti ka ndihmuar në financimin dhe ndërtimin e një muri prej 54 kilometrash në kufirin SHBA-Meksikë, një projekt që është gjithashtu pjesë e angazhimeve të Trump për të frenuar emigracionin e paligjshëm.
Sipas të dhënave të fundit, sipas censit të vitit 2020, Konteja Starr ka një popullsi ku 97% e banorëve janë hispanikë ose latinë, një informacion që mund të ketë ndikim në zhvillimin e politikave të reja për menaxhimin e emigracionit dhe kontrollin e kufirit në këtë zonë./UBTNews/
Bota
Suedia i shpërndan popullsisë broshura: Si të reagojmë në raste lufte?
Published
32 mins agoon
November 22, 2024By
UBT NEWSQeveria suedeze ka shpërndarë një broshurë të re me udhëzime për qytetarët, duke i përgatitur ata për situata emergjente ose lufte. Ky veprim vjen në kuadër të rritjes së tensioneve ndërkombëtare, për shkak të konfliktit të vazhdueshëm midis Rusisë dhe Ukrainës.
Broshurat, të cilat janë shpërndarë në 5 milionë kopje, ofrojnë këshilla praktike për jetesën gjatë periudhave krize, përfshirë furnizimet themelore që duhen ruajtur në shtëpi, si dhe udhëzime për trajtimin e situatave të ndryshme emergjente. Ato gjithashtu përfshijnë lista të dobishme dhe informacione për mënyrën e reagimit në rast sulmesh të mundshme ose situatash të tjera të rrezikshme.
Në tekstin e broshurës thuhet: “Nëse Suedia sulmohet, ne nuk do të dorëzohemi kurrë”, një mesazh që thekson qëndrueshmërinë dhe angazhimin për të mbrojtur vendin në çdo rrethanë.
Ky është botimi i pestë i një broshure të tillë, e para e cila u publikua gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe dy të tjera u shpërndanë gjatë Luftës së Ftohtë në vitet 1960. Broshura e fundit është një përditësim i informacionit të shpërndarë më herët, duke reflektuar ndryshimet e rrethanave ndërkombëtare dhe kërcënimet e mundshme ndaj sigurisë kombëtare.
Carl-Oskar Bohlin, Ministri i Mbrojtjes Civile, theksoi rëndësinë e këtij informacioni të përditësuar, duke deklaruar: “Me ndryshimin e situatës së sigurisë që nga botimi i broshurës së fundit në 2018, është e nevojshme të përditësojmë informacionin dhe udhëzimet për familjet suedeze, për t’i përgatitur ato më mirë për mundësitë e krizave.”
Kjo përpjekje e qeverisë është pjesë e një iniciative më të gjerë për të siguruar që popullsia suedeze të jetë e përgatitur për çdo skenar të mundshëm të kërcënimit të sigurisë, duke përfshirë edhe luftën./UBTNews/
Prezantohet fjalori i madh i Gjuhës Shqipe: 103 mijë fjalë, 55 bashkautorë dhe 25 hartues!
KFOR-i as pohon e as mohon nëse policët e Kosovës hynë në Serbi
Planet për dëbimet e emigrantëve, Teksasi i ofron Trumpit gati 567 hektarë tokë
Suedia i shpërndan popullsisë broshura: Si të reagojmë në raste lufte?
Bullgaria në pritje të vendimit për hyrje në zonën Shengen
Kurti: Perëndimi po gabon duke e quajtur Serbinë partnere të besueshme
Lukashenka kërcënon me ndalje të internetit në rast të protestave gjatë zgjedhjeve
KFOR, EULEX e Policia e Kosovës mbajnë stërvitjen e përbashkët Golden Sabre 2024
Foda tregon shanset e Kosovës për ta mposhtur Islandën
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman