Kulturë

​Përkujtohet albanologu Maksimilian Lamberc

Maksimilian Lamberci ishte një nga mbledhësit me baza shkencore të kulturës dhe të folklorit shqiptar, kryesisht të veriut të vendit.

Published

on

Përkujtohet sot me rastin e 59-vjetorit të vdekjes gjuhëtari austriak dhe albanologu, Maximilian Lamberc (1882 – 1963).

Lamberci ishte mbledhës i folkloristikës, i mitologjisë, i të drejtës zakonore, i morfologjisë dhe i letërsisë shqipe. Ai ishte i vetmi anëtar i huaj i Komisisë Letrare Shqipe dhe ra në kontakt me gjuhën dhe kulturën tonë, duke marrë përsipër të ishte pjesë e gazetës “Posta e Shypnisë”, themeluar nga Gjergj Fishta.

Maksimilian Lamberci ishte një nga mbledhësit me baza shkencore të kulturës dhe të folklorit shqiptar, kryesisht të veriut të vendit.

I rikthyer në Shqipëri, me fillimin e Luftës së Parë Botërore do të jepte ndihmesën e tij për krijimin e rrjetit arsimor shqiptar, nën petkun e ushtarakut.

Në studimet e tij ka lënë një pasuri monumentale mbi kulturën shqiptare, e cila është shpërfaqur në veprat, si: vëllimi i “Këngëve Popullore Lirike dhe Epike Historike”, veprën mbi eposin e shqiptarëve, mbi përrallat e shqiptarëve, mbi arbëreshët e shumë studime të tjera të servirura në formë korrespondence me studiues të kohës dhe ne ditarin i tij.

Qe gjithashtu kreu i Institutit të gjuhëve indo-evropiane në Austri, ku gjuha dhe kultura shqiptare morën një vëmendje të madhe në optikën e studiuesve të rinj.

Publikimi i tij i parë në fushën e studimeve shqipe ishte një libër gjuhe dhe leximi shqip, më 1913; pastaj shkoi në Italinë e Jugut për të shqyrtuar të folmet shqip atje; në veçanti iu kushtua dialektit verior arbëresh në Abruzzo dhe Molise, sidomos dialektit në Badhesas (Villa Badessa).

Mbajti kursin e gjuhës shqipe në Universitetin e Lajpcigut dhe hartoi një varg librash për mësimin e shqipes, një antologji të letërsisë shqiptare me përkthim gjermanisht e me një hyrje për gjuhën shqipe (1948, dy vëllime) dhe një kurs të gjuhës shqipe në tre vëllime (Fjalor shqip-gjermanisht, Antologji shqipe, Gramatikë, 1954, 1955, 1959).

Ka botuar edhe punime për sintaksën e shqipes. Ka shkruar artikuj e recensione vlerësuese për botime gjuhësore dhe letrare shqiptare. Ka përkthyer dhe botuar të plotë gjermanisht veprën e Gj. Fishtës “Lahuta e Malësisë”, si edhe dramën “Toka jonë” të K. Jakovës.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave sjell një foto te tij, si edhe njoftimin mortor në gjuhën gjermane./atsh/

Magazinë

James Bond i “rikthehet origjinës” me një “yll shumë të ri”

Published

on

Aktori Daniel Mayers ka thënë se filmi i njohur “James Bond” po i rikthehet “origjinës” duke marrë një yll të ri për të luajtur rolin e agjentit të famshëm 007.

Kërkimet për aktorin e ri janë rikthyer pas largimit të krijuesve të deritanishëm të filmit, producentëve Barbara Broccoli dhe Michael G.Wilson. Kompania e re që ka marrë drejtimin e filmit, “Amazon MGM Studios”, ka sugjeruar se po bën rinovim masiv, duke e kthyer karakterin në kohëra më të vjetra, ka raportuar FemaleFirst.

“Thashethemin” e ka shpërndarë Mayers, i cili ka thënë se ka dëgjuar disa detaje rreth planeve që ka “Amazon” për Bondin.

“Është mjaft domethënëse puna që Bondi po shkon në Amazon… Kam dëgjuar një thashetheme se janë duke kërkuar një aktor shumë të ri dhe se po duan të rikthehen në origjinë. Po duan të rikthehen diku tek vitet ’60, me veturat e gjërat vjetra në mënyrë që të fillojnë përsëri. Mendoj se kjo ide do të ishe ‘cool’”, ka thënë Mayers në një intervistë për podcastin “We’re Not Getting Any Younger”.

Kërkimi i një aktori të ri ka kohë që është bërë një ndër lajmet kryesore të botës së filmit, që kur aktori Daniel Craig u largua nga franshiza pas lansimit të Bondit të vitit 2021 “No Time To Die”, ku u shfaq vdekja e agjentit.

Së fundmi është bërë e ditur se “Amazon” ka përzgjedhur David Hayman si producent të filmit. Ai është i njohur për punën e tij në filma si “Harry Potter” dhe “Spider Man” si dhe producenten Amy Pascal të marrin drejtimin e 007-it.

“James Bond është një ndër karakteret më ikonike në historinë e kinemasë. Jemi shumë mirënjohës që do të ndjekim hapat e Barbara Broccolit e Michael Wilsonit, të cilët kanë bërë filma të jashtëzakonshëm, dhe jemi të nderuar e të entuziazmuar të mbajmë gjallë shpirtin e Bondit, i cili do të hyjë në aventura të reja”, patën thënë Hayman dhe Pascal në një deklaratë të përbashkët.

Continue Reading

Magazinë

“Unë jam Bleta Rexha, më pëlqen të këndoj opera”, eseja e Bebe e shkruar kur ishte nëntë vjeçe bëhet virale në rrjet

Published

on

Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Bebe Rexha, ka publikuar së fundmi disa fotografi në llogarinë e saj në Instagram, ku shfaqet elegante e veshur në të zeza, teksa festonte Bajramin me familjarët e saj në New York.

E ndodhur në shtëpinë e prindërve, artistja ka vendosur të shfletojë arkivat e fëmijërisë, duke zbuluar një ese të shkruar nga vetë ajo kur ishte vetëm nëntë vjeçe.

Me nostalgji, Bebe e ndau këtë dokument të veçantë me ndjekësit e saj, duke treguar sesi e shihte veten dhe pasionet e saj në atë kohë.

Në esenë e saj shkruhet:

“Emri im është Bleta Rexha. Jam nëntë vjeçe. Më pëlqejnë sportet. Sportet që më pëlqejnë janë hokej, bejsboll, basketboll, patinazh, futboll, volejboll, gjimnastikë. Më pëlqen të këndoj opera dhe këngë pop. Hobet e mia janë këndimi, pikturimi, vizatimi, leximi dhe luajtja e lojërave me letra. Sezoni im i preferuar është dimri. Më pëlqen Halloween-i, por jo shumë, sepse nëse ha shumë karamele, ndihesh keq. Ushqimet e mia të preferuara janë pizza, tacos, pure patatesh, patate të skuqura, copëza pule, makarona, veçanërisht mishi, orizi, lazanja dhe pierogit. Pija ime e preferuar është uji. Më pëlqen të dëgjoj muzikë nga radioja kudo që të jem! Kaq për mua”.

Continue Reading

Kulturë

Opera e Hamburgut, Jaho në rolin e Maria Stuarda-s

Published

on

Në Operën e Hamburgut (Staatsoper Hamburg) sot luhet “Maria Stuarda” nga Gaetano Donizetti, ku pikërisht rolin e heroinës e interpreton Ermonela Jaho.

Kjo është nata e fundit që Ermonela Jaho interpreton këtë rol, në Hamburg, pas 6 netësh të tjera në fund të marsit.

“Dhe kështu, ne arrijmë performancën tonë përfundimtare. Ky produksion ka qenë më shumë se një seri shfaqjesh. Ka qenë një rrahje zemre e përbashkët, një vend ku muzika dhe arti na kanë lidhur në mënyra që fjalët nuk mund të arrijnë kurrë”, shprehet sopranoja, në një postim në rrjetet sociale.

Maria Stuarda (Mary Stuart) është një opera tragjike në dy akte, nga Gaetano Donizetti dhe libret nga Giuseppe Bardari, bazuar në dramën e Schiller-it.

Opera trajton jetën e Marisë, mbretëreshës së Skocisë (Mary Stuart) dhe kushërirës së saj mbretëresha Elizabeth I. Schiller kishte shpikur përballjen e dy mbretëreshave, të cilat në fakt nuk u takuan kurrë.

Sopranoja Jaho, e vlerësuar ndërkombëtarisht, ndau me ndjekësit e rrjeteve sociale edhe një galeri të pasur fotografike nga shfaqjet e tjera të “Maria Stuarda-s”, ku ajo shfaqet me një “look” goditës e mbresëlënës.

Continue Reading

Magazinë

Vdes në moshën 65-vjeçare aktori i Top Gun dhe Batman, Val Kilmer

Published

on

Aktori i Hollivudit, Val Kilmer, i njohur për rolet e tij në disa nga filmat më të mëdhenj të viteve 1980 e 90, duke përfshirë Top Gun dhe Batman Forever, ka vdekur në moshën 65-vjeçare.

Ai luajti në The Doors të vitit 1991 duke luajtur frontmenin e grupit legjendar Jim Morrison plus dramën Western Tombstone e krimin Heat.

Kilmer vdiq nga pneumonia të martën në Los Angeles, tha vajza e tij Mercedes për mediat amerikane. Ajo tha se babai i saj ishte diagnostikuar me kancer në fyt në 2014, por më vonë u shërua, raporton BBC.

Kirurgjia e trakeotomisë ndikoi në zërin e kufizoi karrierën e aktrimit, por u kthye në ekran për të riprodhuar rolin e tij si pilot luftarak Iceman së bashku me Tom Cruise në Top Gun: Maverick 2022.

“Shihemi, mik. Do të më mungosh”, ka shkruar aktori amerikan Josh Brolin krahas një fotoje të tij dhe Kilmerit në Instagram.

Më 2021, Kilmer publikoi një dokumentar që tregon kulmin dhe rënien e jetës dhe karrierës. Val, i cili debutoi në Festivalin e Filmit në Kanë, përmban 40 vjet regjistrime në shtëpi, duke përfshirë atë duke folur me një kuti zëri pas operacionit pas kancerit.

I lindur si Val Edward Kilmer më 31 dhjetor 1959, Kilmer u rrit në një familje të klasës së mesme. Prindërit ishin shkencëtarë të krishterë, një lëvizje në të cilën Kilmer do t’i përmbahej gjatë gjithë jetës së tij. Në moshën 17-vjeçare, ai u bë atëherë nxënësi më i ri që u regjistrua në Shkollën Julliard, në Nju Jork, një nga konservatorët më prestigjiozë të dramës në botë.

Ai bëri emër në komeditë Top Secret! në 1984 dhe Real Genius vitin e ardhshëm, para se të çimentonte kredencialet e aktrimit si Iceman, armiku i personazhit të Crusie, Maverick në Top Gun të vitit 1986, një nga filmat përcaktues të dekadës. Kilmer vazhdoi të luajë në filmin Willow fantazi dhe thriller krimi Kill Me Again të dyja me aktoren Joanne Whalley, me të cilën u martua në vitin 1988. Çifti kishte dy fëmijë.

Continue Reading

Të kërkuara