Shëndeti

​Përfitimet shëndetësore të vajit të peshkut

Vaji i peshkut është një nga suplementet ushqimore më të konsumuara.

Published

on

Edhe pse mund të rrisë nivelin e kolesterolit “të mirë”, mendohet se nuk mund të ulë nivelin e kolesterolit “të keq”.

Vaji i peshkut është një nga suplementet ushqimore më të konsumuara. Është i pasur me acide yndyrore omega-3, të cilat janë shumë të rëndësishme për shëndetin.

Çfarë është vaji i peshkut?

Vaji i peshkut është një vaj i nxjerrë nga indet e peshkut. Zakonisht vjen nga peshku me vaj, si harenga, toni, açugeja dhe skumbri.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon konsumimin e një deri në dy peshq në javë. Kjo për shkak se acidet yndyrore omega-3 në peshk kanë një efekt të dobishëm në shëndetin e njeriut, transmeton Vijesti.me.

Megjithatë, nëse nuk hani një deri në dy racione peshk në javë, konsumimi i vajit të peshkut mund t’ju ndihmojë të merrni mjaftueshëm acide yndyrore omega-3 në trupin tuaj. Acidet yndyrore kryesore omega-3 në vajin e peshkut janë acidi eicosapentaenoic (EPA) dhe acidi docosahexaenoic (DHA).

Vaji i peshkut dhe shëndeti i zemrës

Sëmundjet e zemrës janë shkaku kryesor i vdekjeve në mbarë botën. Studimet tregojnë se njerëzit që konsumojnë peshk kanë një shkallë shumë më të ulët të sëmundjeve të zemrës.

Vaji i peshkut ka një efekt pozitiv në shëndetin e zemrës dhe enëve të gjakut në disa mënyra:

Niveli i kolesterolit: Mund të rrisë nivelin e kolesterolit “të mirë” HDL. Megjithatë, konsiderohet se nuk mund të ulë nivelin e kolesterolit “të keq” LDL.

Trigliceridet: Mund të ulë nivelin e triglicerideve me rreth 15 deri në 30 për qind.

Presioni i gjakut: Edhe në doza të vogla, ai ndihmon në uljen e presionit të gjakut tek njerëzit me nivele të larta.

Pllaka: Mund të parandalojë formimin e pllakave që shkaktojnë ngurtësimin e arterieve dhe mund t’i bëjë ato të formuara më të qëndrueshme.

Mund të ndihmojë në trajtimin e disa çrregullimeve mendore

Truri i njeriut përbëhet nga pothuajse 60 për qind yndyrë, dhe një pjesë e madhe e këtyre yndyrave janë acide yndyrore omega-3. Kjo është arsyeja pse acidet yndyrore omega-3 janë thelbësore për funksionimin normal të trurit.

Disa studime tregojnë se njerëzit me çrregullime të caktuara mendore kanë nivele më të ulëta të acideve yndyrore omega-3 në gjakun e tyre. Interesante, hulumtimet tregojnë se suplementet e vajit të peshkut mund të parandalojnë ose përmirësojnë simptomat e disa çrregullimeve mendore.

Për shembull, aplikimi i vajit të peshkut mund të zvogëlojë shanset për çrregullime psikotike.

Depresioni pritet të bëhet sëmundja e dytë jo e transmetueshme më e zakonshme deri në vitin 2030. Është interesante të theksohet se pacientët me depresion të madh kanë nivele më të ulëta të acideve yndyrore omega-3 në gjakun e tyre.

Studimet tregojnë se vaji i peshkut dhe suplementet e acideve yndyrore omega-3 mund të përmirësojnë simptomat e depresionit.

Me kalimin e moshës, funksioni i trurit ngadalësohet dhe rreziku i sëmundjes së Alzheimerit rritet. Njerëzit që hanë peshk priren të përjetojnë një rënie më të ngadaltë të funksionit njohës në pleqëri. Disa studime kanë treguar se përdorimi i vajit të peshkut, ose marrja e acideve yndyrore omega-3, mund të përmirësojë kujtesën tek të rriturit e shëndetshëm dhe të moshuar.

Vaji i peshkut dhe obeziteti

Obeziteti mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të tjera, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2 dhe sëmundjet malinje.

Disa studime tregojnë se suplementet e vajit të peshkut, të kombinuara me dietë ose stërvitje, mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë.

Efekte pozitive në shëndetin e syve

Ashtu si truri, sytë mbështeten në acidet yndyrore omega-3. Shëndeti i syve fillon të bjerë në pleqëri, gjë që mund të çojë në degjenerim makular të lidhur me moshën (AMD). Konsumimi i peshkut shoqërohet me një rrezik të reduktuar të AMD.

Vaji i peshkut dhe inflamacioni

Inflamacioni është mënyra e sistemit imunitar për të luftuar infeksionin. Megjithatë, inflamacioni kronik është i lidhur me sëmundje të rënda, të tilla si obeziteti, diabeti, depresioni dhe sëmundjet e zemrës.

Reduktimi i inflamacionit mund të ndihmojë në trajtimin e simptomave të këtyre sëmundjeve. Meqenëse vaji i peshkut ka veti antiinflamatore, ai gjithashtu mund të ndihmojë në trajtimin e kushteve që përfshijnë inflamacion kronik në patogjenezën e tyre.

Për shembull, te njerëzit nën stres dhe ata që janë obezë, vaji i peshkut mund të zvogëlojë prodhimin dhe shprehjen e gjeneve të molekulave inflamatore të quajtura citokina. Mendohet se suplementet e vajit të peshkut mund të reduktojnë ndjeshëm dhimbjet e kyçeve, ngurtësimin dhe nevojat për mjekim te njerëzit me artrit reumatoid.

Efektet në lëkurë

Lëkura është organi më i madh në trupin e njeriut dhe përmban shumë acide yndyrore omega-3. Shëndeti i lëkurës mund të përkeqësohet gjatë gjithë jetës, veçanërisht në pleqëri ose pas ekspozimit të tepërt në diell.

Përveç kësaj, ka një sërë çrregullimesh të lëkurës që mund të përfitojnë nga suplementet e vajit të peshkut, duke përfshirë psoriazën dhe dermatitin.

Vaji i peshkut dhe shtatzënia

Acidet yndyrore omega-3 janë thelbësore për rritjen dhe zhvillimin e hershëm. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që nënat të marrin mjaftueshëm omega-3 gjatë shtatzënisë dhe gjatë ushqyerjes me gji. Suplementet e vajit të peshkut tek gratë shtatzëna dhe ato në laktacion mund të përmirësojnë koordinimin e duarve dhe shëndetin e syve tek të porsalindurit.

Disa studime tregojnë se përdorimi i vajit të peshkut tek gratë shtatzëna ul rrezikun e zhvillimit të alergjive te fëmijët.

Astma dhe gjendjet alergjike

Astma, e cila mund të shkaktojë ënjtje në mushkëri dhe ndjenjën e gulçimit, po bëhet më e zakonshme te foshnjat.

Studime të shumta tregojnë se vaji i peshkut mund të zvogëlojë simptomat e astmës, veçanërisht në fëmijërinë e hershme dhe adoleshencën. Në një rishikim të studimeve, marrja e peshkut ose acideve yndyrore omega-3 nga nëna u zbulua se zvogëlon rrezikun e astmës tek fëmijët me 24 deri në 29 për qind.

Shëndeti i kockave

Me kalimin e moshës, kockat fillojnë të humbasin mineralet thelbësore, duke bërë që kockat të thyhen më shumë. Kjo mund të çojë në kushte të tilla si osteoporoza dhe osteoartriti.

Kalciumi dhe vitamina D janë shumë të rëndësishme për shëndetin e kockave, por disa studime tregojnë se acidet yndyrore omega-3 mund të jenë gjithashtu të dobishme për shëndetin lokomotor. Njerëzit që konsumojnë sasi më të larta të acideve yndyrore omega-3 kanë densitet më të lartë kockash.

Dozimi

OBSH rekomandon marrjen ditore prej 0,2 deri në 0,5 gram (200-500 mg) të acideve yndyrore omega-3, të kombinuara EPA dhe DHA. Megjithatë, nëse jeni shtatzënë, ushqeni me gji ose keni një rrezik të shtuar të sëmundjeve të zemrës, nevojat tuaja ditore janë më të larta.

Shëndeti

​Kardiokirurgjia shënon numër rekord të operimeve në zemër të hapur

Published

on

By

Shërbimi Klinik i Kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 ka shënuar numër rekord të ndërhyrjeve në zemër të hapur. E falë rinovimeve që kanë ndodhur po në këtë njësi janë krijuar mundësitë që të rritet edhe numri i operacioneve më të komplikuara për pacientët.

Përmirësimet infrastrukturore që kanë ndodhur vitin e kaluar kanë rritur numrin e shtretërve në njësinë intensive, por edhe në gjithë klinikën, thotë drejtori i Shërbimit klinik të Kardiokirurgjisë, Shpejtim Shurdhiqi.

“Ka qenë një vit jashtëzakonisht i suksesshëm për shërbimin klinik të kardiokirurgjisë, gjatë vitit 2024 kemi arritur që të bëhet një rinovim i klinikës në tërësi e cila ka krijuar një hapësirë të mirë për të gjithë stafin, e posaçërisht për pacientët. Ajo që është me rëndësi është arritur që të rritet numri i shtretërve në intensiv, është rritur numri nga 4 në 10 shtretër, ndërsa në repart është rritur numri prej 14 në 17. Kështu që kjo hapësirë e rritur, rinovimet e pjesës së nënkulmit ka bërë që të kemi një aktivitet më të shtuar të ndërhyrjeve kirurgjike në repartin tonë.. kemi arritur që ky numër i operacioneve të rritet ndjeshëm, përderisa më herë janë realizuar 6-7 operacione brenda javës tash kemi arritur që ky numër të arrijë në 10, shto edhe rastet urgjente apo emergjente të cilat kryhen gjatë tërë javës. Kjo ka ndikuar në masë të madhe që të kemi gradualisht edhe zvogëlim të listës së pritjes, e cila mendoj se në të ardhmen, ky numër i listës së pritjes do të reduktohet edhe mëtutje”, thotë Shurdhiqi.

E numër rekord të operimeve kjo njësi ka shënuar vitin e kaluar.

“Vitin e kaluar është një numër rekord i operimeve gjatë historisë së kardiokirurgjisë, deri në fund të dhjetorit kemi arritur që të kryhen 372 intervenime kirurgjike në zemër të hapur. Kjo siç ka thash ka ndikuar që edhe lista e pritjes lehtësisht të arrihet dhe të zvogëlohet”, theksoi kardiokirurgu Shurdhiqi.

Në Kardiokirurgji duke nisur nga viti i kaluar është rritur edhe numri i operimeve të komplikuara në zemër të hapur.

Drejtori i kësaj njësie, Shpejtim Shurdhiqi thotë se planifikojnë që në periudhën dy deri tri vjeçare të realizohen më shumë ndërhyrje me metoda minimale invazive.

“Krahas numrit është rritur edhe numri i operacioneve më të komplikuara çka do të thotë se me një pacientë sot kryhet ndërrimi i dy ose tre valvulave apo tek i njëjti pacienti kryhet edhe ndonjë bajpas. Janë operacione komplekse përderisa më herët kanë qenë shumë më të rralla. Kështu që tash është një formë rutinë e kryerjes së operacioneve të kombinuara duke përfshirë edhe pjesën valvulare edhe pjesën rivaskularizimit të zemrës, po shto këtu edhe intervenimet që kanë të bëjnë me sëmundjet e aortës qofshin ato elektive apo emergjente të cilat kryhen gjatë javës apo viti… Gjatë vitit të kaluar në bashkëpunim me Spitalin e Zyrihut me ndihmën e profesorit, Xhemajli kemi arritur që të kryhen edhe tri raste me metoda minimale invazive e cila në të ardhmen neve na hup rrugën që në periudhë 2-3 vjeçare të fillohen edhe këto procedura të realizohen në kuadër të klinikës”, theksoi Shurdhiqi.

Duke qenë që kryerja e një intervenimi kirurgjik në zemër në institucionet private shëndetësore për pacientët kosovarë ka kosto të lartë e cila prek shifrat deri në 30 mijë euro, ofrimi i këtij shërbimi në QKUK bëhet pa pagesë.

“Operacionet në zemër të hapur tek ne bëhen pa pagesë, kurrfarë pagese nuk kryhet nga ana e pacientit apo familjarëve kështu që është një përparësi e madhe për arsye se çdo intervenim, se zakonisht intervenimet tona kushtojnë shumë mbi 10 mijë, 20 mijë, 30 mijë euro kështu të gjitha kryhen pa kurrfarë pagese apo financimi”, shprehet ai.

Shërbimi i Kardiokirurgjisë po planifikon që përgjatë këtij viti të pasurohet edhe me pajisje të reja.

Continue Reading

Shëndeti

Kosi, ushqim deal për ta luftuar ftohjen

Published

on

Përballja me të ftohurën është e vështirë në çdo stinë. Disa nga aleatët më të mirë të sistemit imunitar janë vitaminat, mineralet dhe probiotikët.

Një nga ushqimet më të pasura me probiotikë është kosi, i cili sipas ekspertëve është ideal për të luftuar të ftohurën.

Studimet thonë se probiotikët ofrojnë përfitime të forta në zbutjen e simptomave dhe shkurtimin e kohëzgjatjes së të ftohurës.

A mjafton kosi për të luftuar të ftohurën?

Te kosi gjenden dy nga llojet më mirëbërëse të baktereve që janë të shëndetshm organizmin, gjë që e bën kosin një aleat të njeriut jo vetëm gjatë të ftohurës. Kosi është padyshim i mirë kundër të ftohurë sepse përmban edhe zink.

Ky mineral jo vetëm që forcon imunitetin por shkurton kohëzgjatjen e simptomave të të ftohurës, sasia e nevojshme e zinkut për të mundur sëmundjen është të paktën 75 miligramë.

Studimet tjera kanë treguar se kur gratë konsumojnë kos çdo ditë për 9 javë, kanë më pak inflamacion në organizëm. E ftohura është një reagim inflamator ndaj bakterit. Kosi është ushqim fantastik për t’u konsumuar gjatë të ftohurës dhe jo vetëm.

Ai përmban vitaminë D dhe kalcium që së bashku me zinkun dhe probiotikët ofrojnë ushqyes të rëndësishëm, e ftohura nuk largohet vetëm duke e ngrënë. Kosi funksionon në kombinim me një regjim të shëndetshëm ushqimor. Kosi është i butë dhe i lëngshëm ndaj mund të konsumohet lehtë në rastet e acarimit të fytit apo bllokimit të hundëve.

Ekspertët nënvizojnë që njerëzit e prekur nga e ftohura s’duhet t’i mbajnë shpresat tek kosi si terapia kryesore kundër sëmundjes. Konsulta me mjekun është kryesorja, bashkë me ushqimin e shëndetshëm. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Problemet me zemrën, çfarë të keni kujdes kur është ftohtë?

Published

on

I ftohti përbën një sfidë të madhe për njerëzit që vuajnë nga sëmundjet e zemrës. Në rastin e sëmundjeve koronare, temperaturat e ftohta mund të nxisin ishemi kardiake, gjë që mund të shkaktojë edhe atak në zemër.

Ndikimi i temperaturave të ulëta te shëndeti i zemrës – Kur trupi gjendet në ambient të ftohtë duhet të përshtatet, të ruajë temperaturën e brendshme. Mënyra si përshtatet ka të bëjë me ndryshime fiziologjike që janë sfiduese për njerëzit. Temperaturat e ftohta shkaktojnë probleme si rritje e rrahjeve të zemrës, rritje të tensionit, sforcim të zemrës, prirje më e lartë ndaj trombozës.

Ekspozim minimal ndaj të ftohti – Kufizoni kohën e kaluar në ambiente të ftohta dhe nëse u duhet të dilni patjetër, vishuni ngrohtë nga koka tek këmbët.

Mos u stërmundoni – Stërmundimi fizik në hapësira të jashtme e në ambient të ftohtë mund të jetë dëmtues për zemrën.

Mos e teproni me nxehtësinë – Nëse visheni trashë dhe kryeni aktivitet fizik do ta stërmundoni zemrën. Enët e gjakut zgjerohen papritur dhe tensioni i gjakut do të ulet. Nëse jeni në ambient të jashtëm dhe vëreni që po djersisni, atëherë kjo është një shenjë rreziku.

Kujdes me gripinI rrezikshëm për njerëzit që vuajnë nga zemra. Para se të merrni medikament, konsultohuni më parë me mjekun.

Mos pini alkool – Ajo zgjeron enët e gjakut në lëkurë, ju bën të ndiheni ngrohtë. Por nga ana tjetër, nxehtësia e nevojshme përthithet nga organet jetësore duke ju vënë në rrezik. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Frutat që forcojnë imunitetin në dimër

Published

on

Dimri është sezoni kur sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje të shtuar për t’u mbrojtur nga infeksionet e ftohta dhe gripi. Një mënyrë e shkëlqyer për ta forcuar imunitetin është përmes ushqimit të shëndetshëm, veçanërisht duke konsumuar fruta që janë të pasura me vitamina.

Ja disa fruta që mund t’ju ndihmojnë të mbani imunitetin të fortë gjatë dimrit:

Citruset (portokalli, mandarina, limoni, grejpfruti) – Këto fruta janë burime të pasura me vitaminën C, e cila është e njohur për rolin në forcimin e sistemit imunitar. Vitamina C ndihmon në luftimin e infeksioneve dhe redukton kohën e rikuperimit nga ftohjet.

Kivi – Tjetër burim i shkëlqyer i vitaminës C, dhe përmban fibra dhe antioksidantë që ndihmojnë trupin të luftojë bakteret dhe viruset.

Molla – E pasur me vitamina dhe minerale, sidomos me A dhe C, që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur të sistemit imunitar. Ajo përmban fibra që ndihmojnë tretjen.

Pjeshka –Burim i shkëlqyer i vitaminës A, që është esenciale për mbrojtjen e mukozave të trupit e forcimin e mbrojtjes natyrore të trupit.

Mjedra dhe boronica – Këto fruta të kuqe janë të pasura me antioksidantë, veçanërisht me flavonoide, të cilat ndihmojnë në rritjen e përgjigjes imunitare dhe zvogëlojnë inflamacionin.

Konsumimi i këtyre frutave, me dietë të balancuar, rrit aftësinë e trupit për t’u mbrojtur nga sëmundjet dhe do t’ju ndihmojë të kaloni dimrin më të shëndetshëm. Në këtë sezon të ftohtë, kujdesuni për trupin e sigurohuni t’i jepni lëndët ushqyese të nevojshme për të mbajtur imunitetin në nivele të larta! /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara