

Shëndeti
Mutizmi selektiv: Shkaku, simptomat dhe si trajtohet ky problem te fëmijët?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiFenomeni në të cilin një fëmijë ndalon së foluri në disa situata ose siç u duket shpesh prindërve, kur ai thjesht dëshiron, quhet mutizëm selektiv.
Mund të ndodhë si reagim ndaj një ngjarje traumatike, dhe fëmija në situata që i paraqesin stres mbështetet në komunikimin jo verbal në vend të komunikimit verbal sepse kërkon më pak nervozizëm.
Mutizmi selektiv te fëmijët është një çrregullim që ndodh më shpesh para moshës pesëvjeçare. Fëmijët që vuajnë nga ky çrregullim mund të kenë sjellje të ndryshme. Një shembull është se një fëmijë normalisht mund të flasë me prindërit ose anëtarët e tjerë të familjes, dhe nuk mund të thotë një fjalë të vetme në kopsht apo park. Mund të ketë gjithashtu një ndryshim në këtë sjellje, kështu që fëmija nuk do të jetë në gjendje të komunikojë me prindërit në asnjë situatë tjetër.
Mutizmi selektiv ndikon në zhvillimin e një fëmije në aspektin emocional, social dhe edukativ, prandaj është e nevojshme të njihet dhe të kërkohet ndihmë profesionale herët.
Çrregullimi i heshtjes te një fëmijë ose mutizmi selektiv është diagnostikuar si një çrregullim ankthi që nga viti 2013, por edhe sot nuk shpjegohet plotësisht pse dhe si ndodh. Ndodh më shpesh te vajzat, dhe në total ndodh në rreth 2-18 për 10 mijë fëmijë. Ekziston një lidhje me gjenetikën, por është treguar se ka një ndikim të madh në mjedis përmes rritjes.
Kjo tregohet nga fakti se mutizmi selektiv më së shpeshti shoqërohet me kohën kur fëmijët kanë nevojë të shkojnë në shkollë, e cila është një ngjarje shumë stresuese dhe traumatike për shumë njerëz, veçanërisht nëse ata nuk kanë pasur ndërveprime të tepërta shoqërore më parë.
Fëmijët me mutizëm selektiv tregojnë një nivel të lartë të inteligjencës, por mund të manifestohet edhe me ndryshime fizike. Tek fëmijët me këtë çrregullim, komunikimi verbal dhe joverbal është i dëmtuar.
Këtu janë disa simptoma:
– lëvizje të pazakonta
– ndrojtja
– tensioni i pjesës së sipërme të trupit dhe fytyrës
– kontakt i dobët me njerëzit e tjerë
– izolim social
– mendime negative
– shpërthimet e zemërimit te fëmijët
Këto simptoma shoqërohen me çrregullime të tjera ankthi. Hulumtimet kanë treguar se mutizmi selektiv shoqërohet me fobi sociale, ndarje dhe çrregullim ankthi të përgjithësuar. Te këta fëmijë shpesh gjenden të folurit më pak të zhvilluar dhe kompetencat shoqërore.
Mutizmi selektiv ndahet në katër nëntipa – simbiozë, mutizëm si fobi në të folur, mutizëm reaktiv, mutizëm pasiv -agresiv. Mutizmi simbiotik karakterizohet nga një marrëdhënie vartëse me një të rritur të afërt, por manipuluese me të tjerët. Në mutizmin që u shfaq si një fobi në të folur, shfaqen sjellje të ritualizuara dhe frika nga zëri i dikujt.
Mutizmi selektiv selektiv te fëmijët karakterizohet nga depresioni dhe tërheqja dhe shoqërohet me disa trauma. Mutizmi selektiv pasiv-agresiv karakterizohet nga përdorimi i heshtjes si armë kundër prindërve, edukatorëve ose të rriturve të tjerë.
Si ta trajtojmë mutizmin selektiv?
Për shkak të mutizmit selektiv, një fëmijë mund të ketë vështirësi me të mësuarit dhe zhvillimin akademik për shkak të pamundësisë për t’u përgjigjur para mësuesve dhe bashkëmoshatarëve dhe për të përjetuar ankth në situata të ngjashme.
Së fundi, prindërit e fëmijëve me mutizëm selektiv gjithashtu mund të përjetojnë zhgënjim, ankth dhe faj për ekzistencën e një çrregullimi te fëmija. Këto janë vetëm disa nga arsyet pse është jashtëzakonisht e rëndësishme të reagoni me kohë ndaj ndryshimeve në sjelljen e fëmijës.
Prindërit dhe të rriturit nuk duhet ta detyrojnë kurrë një fëmijë të flasë dhe ta bëjë atë edhe më të stresuar. Ata duhet të ndiejnë se kanë një mik dhe mbështetje te një i rritur, jo dikush që do të zemërohet me ta sepse nuk mund të flasin. Presioni i lartë mund të krijojë vetëm një problem edhe më të madh.
Është gjithashtu e rëndësishme të mbani mend se në shumicën e rasteve fëmija nuk mund të flasë dhe nuk e bën këtë me vetëdije ose me qëllim, si dhe se ata do të preferonin të flisnin nëse do të mundnin. Prandaj, me fëmijën duhet folur në një mënyrë të përshtatshme për moshën e tij, por problemi nuk duhet mohuar dhe shpërfillur. Nuk është keq as të paralajmëroni mjedisin në të cilin fëmija do të jetë për çrregullimin në mënyrë që të tjerët të mos i bëjnë presion dhe madje edhe më shumë stres fëmijës. Kuptimi dhe toleranca janë hapi i parë në zgjidhjen e një problemi.
Metodat e trajtimit
Çrregullimi selektiv i mutizmit duhet të diagnostikohet në kohë dhe metodat e trajtimit të aplikohen sa më shpejt që të jetë e mundur.
Sa i përket trajtimit dhe trajtimit të mutizmit selektiv, sot ka metoda të shumta të trajtimit. Kombinimi i terapisë njohëse-sjellëse me ilaçet rezultoi të ishte më i suksesshmi. Psikoterapia funksionon për të ndryshuar përgjigjen e fëmijës ndaj situatave stresuese dhe për t’u marrë me to. Qëllimi është të rritet numri i komunikimit shoqëror dhe të tregohet rëndësia dhe funksioni i të folurit.
Terapitë e trajtimit synojnë të ndryshojnë reagimet e fëmijës të cilat mund të ndihmojnë për të përballuar më lehtë vështirësitë në ndërveprimin shoqëror dhe edukimin. Ndër metodat është terapia familjare në grup. Trajtimi i mutizmit selektiv është, siç tregojnë të dhënat, i mundshëm, dhe fëmijët më të vegjël tregojnë përparim më të madh. Mund të shërohet plotësisht pas trajtimit në kohë. Përparimi i fëmijëve është i rëndësishëm nëse trajtimi fillon me kohë.
You may like
Shëndeti
Sezoni i kumbullave jeshile, shurupi i rrallë që ju ndihmon për tretjen
Published
11 minutes agoon
May 12, 2025
Kumbullat shahine i kanë bërë shoqëri njerëzimit prej shumë kohësh. Të dhënat shkencore konfirmojnë se këto kumbulla janë përdorur në mjekësinë popullore të qytetërimeve të ndryshme.
Muaji maj është ideal për të shijuar kumbullat shahine në çdo cep të Shqipërisë dhe gjenden me çmime mjaft të lira.
Duke qenë se në këtë periudhë këto kumbulla kanë shkëlqimin e tyre, ja një recetë e rrallë e shurupit të kumbullave.
Përbërësit:
1 kg kumbulla shahine
1 kg sheqer kaf
1 kavanoz qelqi ose një enë të madhe mjaftueshëm sa për të përballuar kumbullat dhe sheqerin
Udhëzimet:
Lani e kulloni kumbullat, nëse doni mund t’i shpërndani në një tepsi e t’i thani natyralisht.
Pastroni kumbullat nga bishtat a gjethet e mbetura, heqja e bishtave nuk është e detyrueshme, por në fund të procesit, lundrojnë në sipërfaqe e do të duhet ta kulloni shurupin për t’i hequr. Bishtat rrisin gjasat e formimit të mykut në shurup.
Hidhni kumbullat e kalbura se do prishin shurupin, sterilizoni kavanozin e qelqit duke e pastruar me ujë të valuar ose alkool. Hidhni sheqerin e kumbullat në shtresa në sasi të barabarta. Sheqeri duhet të hidhet mjaftushëm sa të krijojë shtresë të hollë sipër.
Mbuloni kavanozin me kapak dhe lëreni në një vend të freskët për 90 ditë, gjatë këtyre ditëve, përzini shurupin çdo dy ditë për rreth 7-10 ditë. Në këtë mënyrë, sheqeri do të shkrihet tërësisht në lëngun e kumbullës.
Përzierja duhet të vazhdojë në harkun kohor të 80 ditëve, nëse vini re se kumbullat kanë marrë ngjyrë të ndryshme ose njolla të bardha, përzini shurupin mirë. Sekreti i shurupit të mirë qëndron tek sasia e barabartë e frutave me sheqerin, por në varësi të madhësisë dhe lëngut të kumbullave mund ta ndryshoni recetën në 1 kg kumbulla me 1.5 kg sheqer.
Në vitet e fundit, studimet kanë treguar se :
• Sasia e madhe e acidit citric tek kumbullat e ndihmon organizmin të largojë acidin laktik, të shërohet më shpejt.
• Kumbullat shahine ndihmojnë sekretimin e gjendrave të gojës dhe enzimave të tretjes duke përmirësuar të gjithë procesin në tërësi.
• Shurupi i kumbullës shkatërron bakteret e dëmshme e ndihmon kundër diaresë duke përmirësuar funksionin normal të zorrëve.
Pirja e shurupit të kumbullave me ujin përmirëson ndjeshëm tretjen, sidomos pasi e keni tepruar me të ngrënit, forcon imunitetin dhe jep energji të madhe për organizmin.
Vlerat e kumbullave:
Frutat e kumbullës kanë vlera të larta ushqimore. Ato përmbajnë 8-20 për qind sheqer natyral, acide dhe pektinë.
Kumbulla shahine përmban kripëra minerale të kalciumit, kaliumit, magnezit e hekurit, është e pasur me kalori, proteina dhe vitamina A, C, B6 dhe D. Kumbulla përmirëson sistemin tretës e forcon trupin të jetë rezistent ndaj sëmundjeve.
Ruan shëndetin e zemrës, parandalon ngritjen e kolesterolit në gjak, atakun në zemër, çrregullimet e rrahjeve të zemrës.
Këto fruta ndihmojnë sistemin tretës, lëvizjen dhe pastrimin natyral të zorrëve. Përmirëson shikimin, ngrënia e tre kokrrave të kumbullës në ditë, zvogëlon rrezikun e degradimit molekular e formimin e perdeve të syrit.
Kumbullat mbrojnë oksidimin e kolesterolit në enët e gjakut dhe aktivizojnë punën e veshkave.
Ato ndihmojnë formimin e qelizave të kuqe të gjakut dhe ndalojnë aneminë. kumbullat Shahine largojnë toksinat nga trupi dhe lodhjen. Ato janë të dobishme për të sëmurët me diabet dhe funksionojnë edhe si parandaluese e tij.
Kumbulla ndihmon për shëndetin dhe formimin e kockave, përmirësojnë densitetin e tyre që shkaktohet nga mosha.
Shëndeti
Pse ju dalin puçrra pikërisht në ballë dhe si ta ndalni këtë?
Published
4 hours agoon
May 12, 2025
Puçrrat në ballë janë të zakonshme e mund të shfaqen për disa arsye të ndryshme, shpesh të lidhura me lëkurën, hormonet, higjienën.
Shumë ekspertë kanë hetuar mbi faktin pse dalin puçrrat në zonën e mjekrës dhe arsyet janë zhgënjyese, motivet pse dalin puçrrat në ballë janë histori tjetër.
Puçrrat e ballit nuk janë vetëm tregues të një stili jetese jo të shëndetshëm, megjithëse edhe kjo luan një rol të rëndësishëm, ato mund të jenë po aq të vështira sa çdo problem tjetër i parandalueshëm i lëkurës, ndaj gjithçka duhet të dini është këtu!
Çfarë i shkakton këto puçrra?
Ekzistojnë aarsye prapa puçrrave të vazhdueshme të ballit, disa prej tyre janë jashtë kontrollit disa brenda nesh. Aknet e bardha apo pikat e zeza që pllakosin ballin mund të kenë të bëjnë me ciklin tuaj menstrual, si dhe me hormonet, veçanërisht nëse jeni nën 25 vjeç.
Puçrrat në ballë ka të ngjarë të jenë më pak hormonale sesa puçrrat e mjekrës, pasi është sinonim me raste të puçrrave hormonale. Kjo do të thotë se pjesa më e madhe e puçrrave të ballit qëndron në kontrollin tonë, dhe ka gjasa që ju po bëni gjëra të gabuara për të cilat as që jeni në dijeni.
Si mund t’i parandaloni ato?
Për dallim nga puçrrat e mjekrës, ato të ballit zhduken lehtësisht duke bërë ndryshime delikate në stilin e jetës tuaj. Lënia e çdo zgjedhjeje jo të shëndetshme të jetesës do të bëjë padyshim çudira për parandalimin e akneve, duke përfshirë edhe sigurimin e gjumit tetë orë në natë dhe konsumimin e ushqimeve të rënda me zink si peshq dhe arra, si dhe yndyra të shëndetshme.
Nëse keni provuar të gjitha opsionet e nuk keni pasur dobi, Medical News Today thotë se ka mjete tjera që mund t’i keni në shtëpi e mund t’i përdorni për të ndihmuar zhdukjen e puçrrave nga balli si edhe inflamacionet. Peroksidi i benzolit, acidi salicilik dhe retinoli janë disa nga mënyrat më efektive për të shmangur puçrrat e ballit, shumë prej të cilave gjenden në produktet e bukurisë së përditshme.
Ilaçet janë zgjidhje për acarimin e akneve të ballit, sigurohuni të konsultoheni me një profesionist të lëkurës para se të angazhoheni në këtë gjë.
Shëndeti
A janë të sigurta pijet me kafeinë për personat me diabet?
Published
5 hours agoon
May 12, 2025
Personat me diabetë duhet të tregojnë shumë kujdes me ushqimin ashtu si edhe me lëngjet. Ata duhet të heqin dorë nga ëmbëlsirat e përpunuara dhe karbohidratet tjera të rafinuara, që rrisin ndjeshëm nivelet e sheqerit.
Nga ana tjetër ka disa ushqime e pije të përditshme, të cilat është e pamundur t’i shmangesh aq lehtë.
Miliona njerëz në botë tregohen më dorëlëshuar kur vjen puna te pijet me kafeinë, sepse ndryshe nga sheqeri, kafeina supozohet të jetë më pak e dëmshme për personat me diabetë.
A janë të sigurta pijet me kafeinë për personat me diabetë?
Kafeina ul ndjeshmërinë e insulinës dhe rrit nivelin e sheqerit në gjak tek njerëzit e diagnostikuar me diabet të tipit 2, një studim i vitit 2017 shpjegoi se kafeina rrit nivelin e glukozës dhe e mban lart atë për shumë kohë.
Kjo nuk duket diçka e mirë e megjithatë, studimet tjera thonë se disa aspekte të kafeinës janë mirëbërëse për njerëzit që vuajnë nga diabeti. Nëse nuk vuani nga diabeti, ekspertët thonë se nuk duhet të hiqni dorë nga kafeja.
Pirja e dy filxhanëve në ditë ul rrezikun e diabetit të tipit 2 me 12 përqind, sipas studiuesve si kafeja dhe çaji kanë vlera shtesë për shkak të antioksidantëve të cilat mbrojnë trupin dhe rrisin aftësitë mbrojtëse të sistemit imunitar.
Çaji jeshil mundet të ulë rrezikun e shfaqjes së diabetit të tipit dy, është i pasur me antioksidantë. Ky çaj është shumë i mirë për rënien në peshë sepse mbipesha është problem për diabetikët.
Pijet më të mira dhe më të këqija për personat me diabet:
Pijet e gazuara dhe me kafeinë nuk duhen konsumuara, thonë specialistët.
Këto pije kanë më shumë sheqer se sa kafeinë.
Një pije e gazuar ka 37 gramë sheqer ose 9 lugë çaji sheqer dhe vetëm 33 miligram kafeinë.
Pijet me ëmbëlsues artificialë rrisin rrezikun e sëmundjeve të metabolizmit dhe diabetit të tipit 2.
Pijet energjike apo ato pije që pretendojnë të kenë vitamina janë të tmerrshme. Një kanaçe përmban 27 gramë sheqer dhe 28 gramë karbohidrate, duke u kthyer në tmerr të vërtetë për diabetikët dhe jo vetëm.
Vitaminat dhe mineralet merren më mirë nëpërmjet ushqimit e jo pseudo pijeve të shëndetshme.
Sasia e duhur e kafeinës të prekurit me diabet dhe jo vetëm, kur vjen puna tek sasia, ajo nuk është e njëjtë për çdo njeri.
Niveli i sheqerit në gjak rritet ndryshe nga njëri tek tjetri, ndaj i takon njerëzve të mbajnë nën vëzhgim racionet dhe sasitë e pijeve që konsumojnë dhe pasojat që lënë pas. Pirësit e rregullt të kafesë duhet të mbajnë nën kontroll edhe kolesterolin.
Shëndeti
Anemia, rrezik i fshehtë për shëndetin! Simptomat që nuk duhet t’i injoroni
Published
5 hours agoon
May 12, 2025
Anemia është gjendje shëndetësore ku trupi nuk prodhon mjaftueshëm qeliza të kuqe të gjakut ose kur ato nuk funksionojnë si duhet.
Kjo nënkupton një mungesë të hemoglobinës, substancës që bart oksigjenin në trup dhe ndihmon në largimin e dioksidit të karbonit.
Nëse këto procese ndërpriten, organizmi mund të rrezikohet nga helmimi me dioksid karboni.
Shkaqet e anemisë janë të shumta dhe shpesh simptoma e saj ngatërrohet me lodhjen e zakonshme.
Megjithatë, nëse vëreni disa nga shenjat e mëposhtme, është e këshillueshme të konsultoheni me mjekun:
– Zbehje e lëkurës: Një shenjë klasike e anemisë është ndryshimi i ngjyrës së lëkurës. Përveç fytyrës, zbehja vihet re edhe në duar, qepallë dhe gjuhë.
– Rrahje të parregullta: Kur mungon hemoglobina, zemra punon më shumë për të shpërndarë oksigjenin, duke shkaktuar ritëm të parregullt të rrahjeve.
– Lodhje e vazhdueshme: Pa oksigjen të mjaftueshëm, trupi shpenzon më shumë energji për të funksionuar normalisht, gjë që çon në ndjesi të fortë lodhjeje.
– Probleme me përqendrimin: Ashtu si çdo organ tjetër, truri vuan nga mungesa e oksigjenit, duke bërë të vështirësohet përqendrimi dhe mendimi i qartë
– Hollim i thonjve: Thonjtë që dobësohen ose krijojnë formë të lugës mund të jenë një tregues i anemisë.
– Çarje në këndet e buzëve: Ndryshe nga tharja e zakonshme, anemia shkakton çarje të theksuara, veçanërisht në cepat e buzëve.
Nëse keni vërejtur ndonjërën prej këtyre shenjave, është e rëndësishme të kërkoni këshillë mjekësore për të diagnostikuar dhe trajtuar në kohë aneminë.

Sezoni i kumbullave jeshile, shurupi i rrallë që ju ndihmon për tretjen

Raportimi i kronikës së zezë, raportimi me ndjeshmëri – Mos rrezikoni hetimet, publikoni vetëm detajet dhe motivin?

Partitë i drejtohen Gjykatës Kushtetuese për seancën konstituive të Kuvendit të Kosovës

Zelensky: Do ta pres Putinin në Turqi të enjten, s’ka më justifikime

“Oda mikpritëse e gjyshes”, Shkodra Elektronike parakalon me kostumografinë e veçantë në tapetin e Bazelit

Pse bletët “pushtojnë” objektet në pranverë?

Trendafilova në vizitë triditore në Kosovë

PKK-ja kurde shpërbëhet dhe i jep fund kryengritjes së armatosur në Turqi

SHBA-ja dhe Kina arrijnë marrëveshje për uljen e tarifave doganore
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim