Kuriozitete

​Muri i Madh Kinez u hap për turistët para 52 viteve

Muret ishin ndërtuar prej dheu të ngjeshur, duke përdorur punën e detyruar.

Published

3 years ago

on

Muri i Madh Kinez është hapur për turistët pikërisht më 10 nëntor të vitit 1970. Ky mur mbetet një objekt i mahnitshëm për të huajt dhe është tashmë një simbol kombëtar i respektuar.

Historia e Murit të Madh Kinez fillon kur fortifikimet e ndërtuara nga shtetet e ndryshme të lashta kineze gjatë periudhës së pranverës dhe vjeshtës (771–476 p.e.s.) dhe periudhës së shteteve ndërluftuese (475–221 p.e.s.) ishin të lidhur nga perandori i parë i Kinës, Qin Shi Huang, për të mbrojtur dinastinë e tij të sapo-formuar (221–206 p.e.s.) kundër inkursionit nga nomadët euroaziatikë.

Muret ishin ndërtuar prej dheu të ngjeshur, duke përdorur punën e detyruar dhe rreth vitit 212 p.e.s. shtrihej nga Gansu deri në bregdetin jugor të Mançurisë.

Dinastitë e mëvonshme adoptuan politika të ndryshme kundrejt mbrojtjes së kufirit verior. Dinastia Han (202 p.e.s.–220 të e.s.), Dinastia Veriore Qi (550–574), Dinastia Sui (589–618) dhe veçanërisht Dinastia Ming (1369–1644) ishin midis aty që e rindërtuan, përforcuan dhe i zgjeruan muret, megjithëse ata i ndoqën rrallë rrugët Qin.

Hanët i shtrinë fortifikimet më tej në perëndim, Qi-të ndërtuan rreth 1,600 km. muresh të reja, ndërsa Sui-t mobilizuan mbi një milion njerëz në përpjekjet e tyre mur-ndërtuese.

Megjithëse një pengues i dobishëm kundër inkursioneve, në mjaft pika përgjatë historisë së tij Muri i Madh dështoi për ti ndaluar armiqtë, duke përfshirë vitin 1644 kur mançutë Qing Marshuan përmes portave të kalimit Shanhai dhe zëvendësuan dinastinë më aktive mur-ndërtuese, Mingët, si sundues të Kinës.

Muri i Madh Kinez i dukshëm sot gjerësisht daton nga Dinastia Ming, pasi ata rindërtuan shumë nga muri me gurë dhe tulla, shpesh duke e shtrirë linjën e tij në terrene të vështira. Disa seksione mbeten në gjendje relativisht të mirë ose kanë qenë rinovuar, ndërsa të tjera janë dëmtuar ose shkatërruar për arsye ideologjike, të shpërbërë për materialet e tij ndërtuese, ose të humbur për shkak të gërryerjes së kohës.

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Shishet e ujit strehojnë baktere nëse nuk pastrohen rregullisht

Published

2 hours ago

on

November 12, 2025

By

Ekspertët thonë se shishet e ujit, pavarësisht lëngut që mbajnë, mund të ndoten dhe duhet të pastrohen rregullisht.

Shishet plastike mbledhin mikrobe nga goja dhe duar, dhe vrimat e vogla mund të krijojnë kushte për shumimin e baktereve dhe mykut.

Shishet e papastra mund të shkaktojnë probleme shëndetësore, si dhimbje stomaku, kruarje të fytit dhe përkeqësim të alergjive.

Për pastrim të duhur, përdorni një sfungjer ose furçë për të pastruar brenda dhe jashtë me ujë të ngrohtë dhe sapun.

Ekspertët rekomandojnë pastrim të përditshëm dhe një pastrim më të thellë një herë në javë, veçanërisht për shishet që mbushen me pije me sheqer, pasi bakteret i preferojnë këto mbetje. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Specie e re blete në Australi merr emrin ‘Lucifer’ për brirët e saj

Published

5 hours ago

on

November 12, 2025

By

Një specie e re blete, e quajtur “Lucifer” është zbuluar në Australi. Bleta quhet “Lucifer” për shkak të pamjes djallëzore që i japin brirët e vegjël në kokë.

Studiuesit njoftuan zbulimin të martën dhe u gjet në Australinë Perëndimore.

Ndërsa studionte një lule të egër shkencëtarja e Shkollës së Shkencave Molekulare dhe të Jetës të Universiteti Curtin në Perth, Kit Prendergast zbuloi këtë bletë e cila menjëherë tërhoqi vëmendjen e saj për shkak të pamjes së saj unike.

“Femra kishte brirë tepër të vegjël në kokë,” vuri në dukje ajo në një botim universitar.

Shkencëtarja, një fanse e serialit televiziv “Lucifer” që e shikonte në Netflix, vendosi që ky emër i përshtatej në mënyrë të përkryer pamjes djallëzore që e karakterizon këtë bletë.

“Është anëtari i parë i ri i kolonisë së bletëve në më shumë se 20 vjet, gjë që tregon se sa shumë jetë kemi ende për të zbuluar, duke përfshirë zonat e kërcënuara nga minierat e metaleve, siç janë Goldfields, ku u zbulua Luciferi”, vuri në dukje Prendergast.

Ekspertët shpresojnë që ky zbulim do të rrisë ndërgjegjësimin rreth shumë specieve të panjohura që mund të ekzistojnë në këto zona. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Shkenca zbulon kur fillon plakja e vërtetë

Published

1 day ago

on

November 11, 2025

By

Procesi i plakjes njerëzore nuk është linear, dhe sipas një studimi të ri, ai përshpejtohet ndjeshëm pas moshës 50 vjeç.

Kërkues nga Akademia Kineze e Shkencave zbuluan se pas kësaj moshe, qelizat, indet dhe organet degradojnë më shpejt, me aortën dhe enët e gjakut që tregojnë të parat shenja të dukshme të plakjes.

Studiuesit përdorën “orë proteomike” — analiza të proteinave që lidhen me moshën biologjike për të matur ritmin e plakjes në shtatë sisteme të trupit, përfshirë atë kardiovaskular, imunitar, tretës dhe muskulo-skeletor.

Ata zbuluan se midis moshës 45 dhe 55 vjeç ndodh një “pikë kthese” ku proteinat që lidhen me sëmundjet kronike, si sëmundjet e zemrës, diabeti dhe kanceri, rriten ndjeshëm.

Eksperimentet me minj konfirmuan efektet e këtyre proteinave: kafshët e reja që morën proteina nga minj të moshuar treguan dobësi fizike dhe shenja të hershme plakjeje.

Sipas autorëve, kuptimi i fazave kritike mund të ndihmojë në zhvillimin e trajtimeve të personalizuara kundër plakjes. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kuriozitete

Arkeologët zbulojnë një varr mbretëror 5000-vjeçar që ndryshon historinë e Kinës së lashtë

Published

2 days ago

on

November 10, 2025

By

Arkeologët në Kinë kanë bërë një zbulim të jashtëzakonshëm këtë vjeshtë në rrënojat e Wangzhuang, në provincën Henan, ku kanë identifikuar një seri varresh antike – ndër to, varri M27, që besohet t’i ketë përkitur një mbreti parahistorik.

Sipas ekspertëve, madhësia e varrit, arkivolit dhe numri i madh i objekteve funerale tregojnë se ky vend mund të ketë qenë kryeqyteti i një mbretërie të lashtë, e lidhur me kulturën Dawenkou të periudhës  Neolitike (rreth viteve 4000–2600 p.e.s.).

Profesor Zhu Guanghua nga Capital Normal University, që drejtoi gërmimet, u shpreh për China Daily: “Zbulimi i fundit tregon se rrënojat e Wangzhuang nuk përfaqësojnë një vendbanim të zakonshëm, por një qendër politike dhe kulturore të një mbretërie parahistorike.”

Varri M27 është një nga më të mëdhenjtë e kohës, me gjatësi 4.5 metra e gjerësi 3.6 metra. Arkivoli prej druri ka dy shtresa, të brendshme dhe të jashtme, me sipërfaqe prej 17 metra katrorë.

Brenda u gjetën rreth 350 objekte funerale, përfshirë zbukurime, enë qeramike, mjete kockash dhe mbetje kafshësh.

Prania e nofullave të derrave, një simbol pasurie në atë kohë, tregon se i ndjeri ka pasur status të lartë shoqëror.

Objektet e zbuluara vijnë nga zona të ndryshme të Kinës së lashtë, përfshirë basenin e lumit Yangtze, çka dëshmon për shkëmbime të hershme kulturore dhe tregtare. Sipas Li Zinwei, zëvendësdrejtor i Institutit të Historisë së Lashtë në Akademinë Kineze të Shkencave Sociale, ky zbulim ofron dëshmi të rëndësishme për bashkimin kulturor midis rajoneve parahistorike të Kinës.

Disa prej objekteve funerale, si dhëmbët e dres së ujit dhe enët me gojë të ngushtë, tregojnë për rituale lokale dhe nivel të lartë zhvillimi në qeramikë, tipike për kulturën Dawenkou, e cila më vonë ndikoi në traditat rituale të dinastive kineze.

Varri tregon edhe shenja dëmtimi të qëllimshëm, që mund të jenë shkaktuar pak pas ndërtimit, ndoshta si akt hakmarrjeje nga rivalët.

Trupi i të ndjerit është pjesërisht i zhdukur, duke mbetur vetëm kockat e gishtërinjve të këmbës, ndërsa disa objekte ceremoniale janë thyer qëllimisht. Në total, arkeologët kanë zbuluar 45 varre të kulturës Dawenkou, që tregojnë ndarje të punës, strukturë shoqërore të zhvilluar e hierarki të qartë klasore, dëshmi të hershme të një shoqërie të organizuar dhe të pasur në Kinën parahistorike. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara