Kuriozitete

​Muri i Madh Kinez u hap për turistët para 52 viteve

Muret ishin ndërtuar prej dheu të ngjeshur, duke përdorur punën e detyruar.

Published

on

Muri i Madh Kinez është hapur për turistët pikërisht më 10 nëntor të vitit 1970. Ky mur mbetet një objekt i mahnitshëm për të huajt dhe është tashmë një simbol kombëtar i respektuar.

Historia e Murit të Madh Kinez fillon kur fortifikimet e ndërtuara nga shtetet e ndryshme të lashta kineze gjatë periudhës së pranverës dhe vjeshtës (771–476 p.e.s.) dhe periudhës së shteteve ndërluftuese (475–221 p.e.s.) ishin të lidhur nga perandori i parë i Kinës, Qin Shi Huang, për të mbrojtur dinastinë e tij të sapo-formuar (221–206 p.e.s.) kundër inkursionit nga nomadët euroaziatikë.

Muret ishin ndërtuar prej dheu të ngjeshur, duke përdorur punën e detyruar dhe rreth vitit 212 p.e.s. shtrihej nga Gansu deri në bregdetin jugor të Mançurisë.

Dinastitë e mëvonshme adoptuan politika të ndryshme kundrejt mbrojtjes së kufirit verior. Dinastia Han (202 p.e.s.–220 të e.s.), Dinastia Veriore Qi (550–574), Dinastia Sui (589–618) dhe veçanërisht Dinastia Ming (1369–1644) ishin midis aty që e rindërtuan, përforcuan dhe i zgjeruan muret, megjithëse ata i ndoqën rrallë rrugët Qin.

Hanët i shtrinë fortifikimet më tej në perëndim, Qi-të ndërtuan rreth 1,600 km. muresh të reja, ndërsa Sui-t mobilizuan mbi një milion njerëz në përpjekjet e tyre mur-ndërtuese.

Megjithëse një pengues i dobishëm kundër inkursioneve, në mjaft pika përgjatë historisë së tij Muri i Madh dështoi për ti ndaluar armiqtë, duke përfshirë vitin 1644 kur mançutë Qing Marshuan përmes portave të kalimit Shanhai dhe zëvendësuan dinastinë më aktive mur-ndërtuese, Mingët, si sundues të Kinës.

Muri i Madh Kinez i dukshëm sot gjerësisht daton nga Dinastia Ming, pasi ata rindërtuan shumë nga muri me gurë dhe tulla, shpesh duke e shtrirë linjën e tij në terrene të vështira. Disa seksione mbeten në gjendje relativisht të mirë ose kanë qenë rinovuar, ndërsa të tjera janë dëmtuar ose shkatërruar për arsye ideologjike, të shpërbërë për materialet e tij ndërtuese, ose të humbur për shkak të gërryerjes së kohës.

Continue Reading

Kuriozitete

Mikrorobotët që mund të parandalojnë goditjen në tru

Published

on

Shkencëtarët e ETH Zürich kanë zhvilluar mikrorobota më të vegjël se 2 mm, të cilët mund të lëvizin në enët e gjakut dhe të dërgojnë barnat drejtpërdrejt në zonat problematike, për të parandaluar ose trajtuar goditjet në tru.

Testimet te kafshët e mëdha kanë treguar rezultate premtuese, ndërsa provat te njerëzit nuk janë kryer ende.

Mikroroboti ka formë kapsule sferike, përbëhet nga gel biokompatibël që mban ilaçe, përmban nanopjesëza hekuri për kontroll magnetik dhe elementë kontrasti për monitorim me rreze X.

Ai drejtohet nga jashtë trupit me magnete dhe mund të lëvizë kundër rrjedhës së gjakut.

Kur arrin në vendin e bllokimit, nxehet për të liruar ilaçin direkt në mpiksje.

Teknologjia redukton efektet anësore, rrit efikasitetin dhe ul rrezikun e dëmtimit të indeve të shëndetshme.

Testimet treguan shpejtësi deri në 4 mm/s dhe tre strategji navigimi për t’u përballur me rrjedhën e gjakut.

Në të ardhmen, kjo teknologji mund të përdoret për trajtimin e tumoreve, infeksioneve të lokalizuara dhe bllokimeve vaskulare, duke hapur një epokë të re të mjekësisë precize. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Studiuesit shpjegojnë sistemin e avancuar Maja për eklipset diellore

Published

on

Një tekst i lashtë Maja që përshkruan parashikimin e eklipseve diellore ka mbetur mister për shekuj, por dy studiues duket se kanë gjetur më në fund zgjidhjen.

Qytetërimi Maja krijoi kalendarë jashtëzakonisht të zhvilluar para ardhjes së evropianëve, por shumica u zhdukën gjatë inkuizicionit spanjoll. Një nga të paktët që mbijetuan, Kodi i Dresdenit, konsiderohet çelësi i kuptimit të astronomisë së tyre, shkruan Science Alert.

Për Majat, të cilët e lidhën jetën e fenë me lëvizjet qiellore, parashikimi i saktë i eklipseve ishte thelbësor. Historiania Kimberley Breuer nga Universiteti i Teksasit shpjegon se regjistrimi i cikleve qiellore u lejonte elitave të përgatiteshin për ngjarje të rëndësishme.

Gjatë eklipseve, p.sh fisnikëria kryente rituale gjakderdhjeje për të “forcuar” perëndinë e diellit. Priftërinjtë dhe sundimtarët duhet të dinin çfarë ritualesh të kryenin e sakrificash të ofronin.

Kodi i Dresdenit, që daton nga shekulli XI është libër prej 78 faqesh i pikturuar me ngjyra, i cili përmban informacione mbi astronominë, astrologjinë dhe mjekësinë. Një tabelë brenda tij u shërbente “rojtarëve të ditës” për të parashikuar eklipset për 700 vjet me radhë. Tabela përfshin 405 muaj hënorë (11,960 ditë), por mënyra e përdorimit të saj ka qenë e paqartë për dekada.

Në një studim të botuar së fundmi në Science Advances, gjuhëtari John Justeson dhe arkeologu Justin Lowry ofrojnë një shpjegim të ri.

Besohej se tabela rifillohej në fund të muajit të 405-të, por shkaktonte gabime me kalimin e kohës. Dy studiuesit propozojnë që rivendosja të bëhet në muajin e 358-të, duke ulur devijimin në vetëm 2 orë e 20 minuta.

Për të korrigjuar grumbullimin e vogël të gabimeve, tabela në raste të caktuara do të rifillohej në muajin e 223-të. Duke e krahasuar metodën me të dhënat moderne astronomike, zbuluan se Majat parashikonin çdo eklips diellor të dukshëm nga viti 350 deri në 1150.

Studimi tregon jo vetëm nivelin e avancuar matematikor të Majave, por edhe rolin e rëndësishëm të “rojtarëve të ditës”, të cilët e lidhën praktikën fetare me një kuptim të sofistikuar të cikleve qiellore. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

CV-ja që tronditi internetin: Kandidati misterioz që po kërkohet nga gjigantët botërorë

Published

on

Një moment i pazakontë nga një koncert i Jonas Brothers është bërë viral në rrjetet sociale. Një burrë u pa duke kontrolluar një CV në telefon gjatë performancës në Buffalo të dielën, ndërsa turma vallëzonte.

Një grua që e pa këtë skenë publikoi videon në TikTok, duke shkruar: “Scott Kelly, CV-ja jote u pa në koncertin e Jonas Brothers sonte. Shumë fat!”

Videoja u përhap me shpejtësi, duke mbledhur mbi 22 milionë shikime dhe 3 milionë pëlqime.

Në komente u përfshinë edhe Nick dhe Kevin Jonas, të cilët me humor pretenduan se janë referenca të kandidatit:

Kevin shkroi: “Unë jam një nga referencat e Kellyt.”

Nick shtoi: “Etika e punës dhe mendimi kritik i Scottit më frymëzuan të shkruaj ‘fustanin e kuq’.”

Madje edhe kompani të njohura si Old Navy dhe Pepsi u bashkuan me komentet, duke bërë shaka se do ta punësonin Scott Kellyn:

“Scott Kelly gjithmonë vishet profesionalisht, e rekomandoj shumë.” – Old Navy

“Ai është punëtor i jashtëzakonshëm.” – Pepsi

Edhe pse Scott nuk është gjetur, interneti është i bindur se sapo të dalë në pah, ofertat për punë nuk do t’i mungojnë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Shishet e ujit strehojnë baktere nëse nuk pastrohen rregullisht

Published

on

Ekspertët thonë se shishet e ujit, pavarësisht lëngut që mbajnë, mund të ndoten dhe duhet të pastrohen rregullisht.

Shishet plastike mbledhin mikrobe nga goja dhe duar, dhe vrimat e vogla mund të krijojnë kushte për shumimin e baktereve dhe mykut.

Shishet e papastra mund të shkaktojnë probleme shëndetësore, si dhimbje stomaku, kruarje të fytit dhe përkeqësim të alergjive.

Për pastrim të duhur, përdorni një sfungjer ose furçë për të pastruar brenda dhe jashtë me ujë të ngrohtë dhe sapun.

Ekspertët rekomandojnë pastrim të përditshëm dhe një pastrim më të thellë një herë në javë, veçanërisht për shishet që mbushen me pije me sheqer, pasi bakteret i preferojnë këto mbetje. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara