Më 1 nëntor 2024 shënohen 32 vjet nga hyrja në fuqi e Traktatit të Maastrichtit, i cili ishte një moment historik për Europën. Ky traktat, i nënshkruar më 7 shkurt 1992, hapi rrugën për krijimin e Bashkimit Evropian (BE) dhe theksoi integrimin ekonomik dhe politik të vendeve anëtare. Në atë kohë, BE përfshinte 12 vende: Belgjika, Danimarka, Franca, Greqia, Gjermania, Holanda, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Mbretëria e Bashkuar, Portugalia dhe Spanja.

Traktati i Maastrichtit, i njohur si Traktati për Bashkimin Evropian, shënoi një hap të rëndësishëm përpara në procesin e integrimit europian, duke futur konceptin e monedhës së përbashkët, euro, që u prezantua më vonë në vitin 2002. Negociatat për këtë traktat filluan si përgjigje ndaj nevojës për një bashkëpunim më të ngushtë në politikën ekonomike pas sfidave të përjetuara nga vendet evropiane.

Megjithëse traktati u miratua me vështirësi, me refuzimin fillestar të Danimarkës dhe një fitore shumë të ngushtë në Francë, ai u aplikua përmes zgjidhjeve politike që kapërcyen pengesat. Hyrja në fuqi e Traktatit të Maastrichtit shënoi fillimin e një etape të re për Europën, duke e lidhur më ngushtë politikën dhe ekonominë.

Kjo ngjarje historike vinte pas një periudhe të gjatë bashkëpunimi, e cila kishte filluar pas Luftës së Dytë Botërore, me qëllimin për të siguruar paqen dhe stabilitetin në kontinent. Me rritjen e numrit të vendeve anëtare në vitet e mëpasshme dhe miratimin e politikave të përbashkëta, BE është transformuar në një nga organizatat më të rëndësishme në botë, duke u përballur me sfida globale dhe duke u fokusuar në përmirësimin e jetës së qytetarëve të saj.

Sot, me 27 vende anëtare, BE vazhdon të luajë një rol kyç në politikën, ekonominë dhe sigurinë globale, duke promovuar vlerat e demokracisë, të drejtave të njeriut dhe të zhvillimit të qëndrueshëm./UBTNews/

Me pesë ditë mbetur deri në zgjedhjet për Shtëpinë e Bardhë, kandidatja demokrate Kamala Harris dhe rivali i saj republikan Donald Trump kanë rritur aktivitetet dhe sulmet e ndërsjella.

Fushata e Harris ka hasur vështirësi në fitimin e mbështetjes nga votuesit meshkuj, ndërsa komentet e Trump për gratë kanë thelluar hendekun mes mbështetjeve.

Gjatë një tubimi në Arizona, Harris kritikoi Trump për komentet e tij mbi mbrojtjen e grave, duke theksuar se ato tregonin një moskuptim të thellë të të drejtave të grave për të bërë zgjedhje mbi trupin e tyre.

“Ky qëndrim është fyese për të gjithë,” tha ajo, duke shtuar se gratë duhet të kenë lirinë për të marrë vendime në përputhje me rrethanat e tyre.

Nga ana tjetër, Trump vazhdon të theksojë rolin e tij si mbrojtës i grave nga krimi dhe terrorizmi, duke i bërë thirrje votuesve që të mbështesin sigurinë e tyre. “Unë do t’i mbroj nga emigrantët dhe kërcënimet e huaja,” tha ai në një tubim në Uiskonsin.

Sipas të dhënave të “TargetSmart”, në votimet e hershme, rreth 1.2 milionë gra kanë marrë pjesë më shumë se burra në shtetet kyçe. Harris ka vazhduar fushatën në Nevada, ndërsa Trump zhvilloi një tubim në New Mexico, ku ekipi i tij shprehet optimist për një mundësi fitoreje.

Kandidati republikan gjithashtu ngriti një padi ndaj CBS News për një intervistë të Harris, të cilën ai e konsideron të manipuluar, një akuzë që rrjeti e ka hedhur poshtë si të pabazë.

Me dy kandidatët që po përpiqen të mobilizojnë votuesit e pavendosur dhe të aktivizojnë bazën e tyre, gara për Shtëpinë e Bardhë është më e ngushtë se kurrë.

Në vitin 1992 u nënshkrua Traktati Maastricht, i cili hapi rrugën për krijimin e BE-së. Me hyrjen e tij në fuqi më 1 nëntor 1993, u krijua BE me 12 vende anëtare: Belgjika, Danimarka, Franca, Greqia, Gjermania, Holanda, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Britania e Madhe, Portugalia dhe Spanja.

Traktati i Maastrichtit njihet më shumë si Traktati i Bashkimit Evropian, pasi me të, nisi rruga që do të çonte në vitin 2002 në hyrjen në qarkullim të monedhës së përbashkët evropiane, euro.

Negociatat për traktatin e Maastrichtit lindën me vullnetin për të realizuar mes shteteve anëtare të Komunitetit, një integrim në sektorin e politikës ekonomike, përmes një përputhjeje të fortë ekonomike të vendeve anëtare, përmes hedhjes në qarkullim të një monedhe të vetme evropiane.

Në qershor 1992, përmes referendumit, Danimarka i tha “JO” ratifikimit të Traktatit të Maastrichtit. Ndërkohë që në Francë, Traktati i Maastrichtit, i shtruar për referendum merr vetëm 50,4 për qind të votave: një gjysmë fitore dhe një goditje ndaluese për Evropën. Por me gjithë këto vështirësi, Traktati i Maastrichtit eci përpara, u kërkuan zgjidhje politike duke u bazuar në rezultatet e referendumit danez dhe pak nga pak u kapërcye edhe “jo”-ja e francezëve.

Traktati i Maastrichtit u firmos zyrtarisht nga ministrat e Punëve të Jashtme të vendeve anëtare, në 7 shkurt 1992, në një qytet të vogël të Holandës, prej nga mori dhe emrin, pranë kufirit me Gjermaninë dhe Belgjikën. Por, Traktati i Maastrichtit, menjëherë pas nënshkrimit të tij, nuk pati jetë të lehtë. Pikërisht sepse shënonte një hap të rëndësishëm përpara në procesin e integrimit evropian, disa vende nuk e pritën mirë, veçanërisht vendet “evropiane”.

Për nga rëndësia që pati dhe bazat që hodhi, mund të thuhet se ai shkoi shumë më larg se objektivi ekonomik, të cilin kishte përcaktuar në fillim Komuniteti. Ai shënoi një etapë të re të procesit “të një bashkimi të vazhdueshëm më të ngushtë midis popujve të Evropës”, duke e veshur në këtë mënyrë objektivin ekonomik me një frymë politik.

Me hyrjen e tij në fuqi më 1 nëntor 1993, u krijua Bashkimi Evropian me 12 vende anëtare të Komunitetit, të cilat ishin: Belgjika, Danimarka, Franca, Greqia, Gjermania, Holanda, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Mbretëria e Bashkuar, Portugalia dhe Spanja. Numri i anëtarëve do të shkonte në 15 në vitin 1995.

Ndryshe, rrënjët e BE-së datojnë në fund të Luftës së Dytë Botërore. Qëllimi i Etërve Themelues është të siguronin që masakrat dhe shkatërrimi nga Lufta e Dytë Botërore të mos përsëriteshin më kurrë.

Më 9 maj 1950, ministri i Jashtëm francez Robert Schuman paraqiti një plan për bashkëpunim të zgjeruar, me të cilin filloi procesi i integrimit të kontinentit të vjetër.

Në bazë të programit të prezantuar nga Schuman, gjashtë vende (Belgjika, Franca, Gjermania, Italia, Luksemburgu dhe Holanda) nënshkruan një marrëveshje në vitin 1951 për të menaxhuar bashkërisht industritë përkatëse të qymyrit dhe çelikut.

Duke pasur parasysh suksesin e kësaj iniciative, të gjashtë vendet vendosin të zgjerojnë bashkëpunimin në sektorë të tjerë. Kështu, Traktati i Romës që themeloi Komunitetin Ekonomik Evropian (KEE) u nënshkrua në vitin 1957, me qëllim të lëvizjes së lirë të personave, mallrave dhe shërbimeve.

Në vitin 1973 KEE u zgjerua në tre vende të tjera: Danimarka, Irlanda dhe Mbretëria e Bashkuar. Gjashtë vjet më vonë, për herë të parë qytetarët e këtyre vendeve zgjodhën drejtpërsëdrejti anëtarët e Parlamentit Evropian të cilët më parë ishin caktuar nga parlamentet kombëtare.

Në shkurt 1992 u nënshkrua Traktati për Bashkimin Evropian në Maastricht, i cili përcakton rregulla të sakta në lidhje me monedhat e vetme, politikën e jashtme dhe bashkëpunimin në fushën e drejtësisë dhe punëve të brendshme. Sipas Traktatit të Maastrichtit, emri i BE-së zëvendëson atë të Bashkësisë Evropiane.

Në 1995 Austria, Finlanda dhe Suedia u bashkuan me BE. Kështu, shtetet anëtare bëhen 15 dhe përfshijnë pothuajse të gjithë Evropën Perëndimore. Në mars të të njëjtit vit Marrëveshja Schengen hyn në fuqi në shtatë vende. Që atëherë, udhëtarët e çdo nacionaliteti mund të lëvizin në shtetet që bashkohen me ta, pa treguar pasaportën e tyre në kufij.

Në vitin 2002, në 12 mbërriti kartëmonedha euro. Dy vjet më vonë, tetë vende të Evropës Qendrore dhe Lindore (Estonia, Letonia, Lituania, Polonia, Republika Çeke, Sllovakia, Sllovenia dhe Hungaria) hyjnë në BE, duke i dhënë fund ndarjes së kontinentit të vendosur nga fuqitë e mëdha gjashtëdhjetë vjet më parë. Qiproja dhe Malta gjithashtu i bashkohen Bashkimit dhe, në vitin 2007, shtohen Bullgaria dhe Rumania.

Në vitin 2009, Traktati i Lisbonës hyri zyrtarisht në fuqi me qëllim që BE të jetë në gjendje të merret me sfidat globale dhe t’i japë kompetenca më të mëdha Parlamentit Evropian.

Më 1 korrik 2013, Kroacia bëhet shteti i 28-të anëtar i Bashkimit Evropian. Pas Sllovenisë, është e dyta nga gjashtë ish-republikat jugosllave që të bashkohen me Bashkimin Evropian. Britania e Madhe ndërkaq u tërhoq nga BE-ja përmes procesit BREXIT, duke bërë kështu që BE sot të numërojë 27 vende anëtare./UBTnews/

Aleatët evropianë të Shteteve të Bashkuara po përgatiten për një të ardhme të pasigurt, pavarësisht se kush do të fitojë zgjedhjet presidenciale në SHBA. Kjo situatë vjen në kontekstin e një ndjenje të rritjes së distancës nga politika amerikane, që ndjehet veçanërisht pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës.

Zgjedhjet vijnë në një moment kritik, pas një periudhe ku Uashingtoni ka ofruar mbështetje të madhe për Ukrainën. Megjithatë, nëse Donald Trump kthehet në Shtëpinë e Bardhë, është e mundur që ndihma për Ukrainën dhe angazhimi ndaj NATO-s të vihen në pikëpyetje. Kjo është një shqetësim i madh për evropianët, të cilët e shohin luftën në Ukrainë si një sfidë ekzistenciale.

Në rastin e një fitorjeje të Kamala Harris, vazhdimësia e politikës aktuale do të ishte më e mundshme, megjithatë, shqetësimi për lodhjen e publikut amerikan me luftën në Ukrainë është i pranishëm. Evropa ndjen se mbështetja amerikane mund të zbehet, përveç se po përballet me shqetësime të tjera, si rritja e ngadaltë ekonomike.

Ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius, theksoi se Shtetet e Bashkuara mund të fokusohen më shumë në rajonin e Indo-Paqësorit, duke lënë Evropën në një pozicion të paqartë. Ian Lesser, ekspert për marrëdhëniet ndërkombëtare, shprehu shqetësimin se çdo administratë amerikane e ardhshme do të përballet me prioritete të ndryshme, duke rritur rrezikun e përçarjes në politikën transatlantike, veçanërisht nëse Trump kthehet në Shtëpinë e Bardhë.

Shpenzimet e pamjaftueshme në mbrojtje kanë qenë një shqetësim për SHBA-në, dhe Trump, gjatë mandatit të tij të mëparshëm, kërcënoi të braktiste vendet që nuk përmbushnin detyrimet e tyre financiare. Kjo ka krijuar tensione, sidomos me vendet kufitare me Rusinë, si Estonia dhe Polonia.

Edhe nëse Harris fiton, diskutimet mbi strategjitë pas luftës në Ukrainë do të jenë të pranishme. Presidenti Biden ka theksuar rëndësinë e vazhdimit të mbështetjes për Ukrainën, duke nënvizuar se demokracia dhe aleancat janë thelbësore për sigurinë globale.

Ndërkohë, presidenti gjerman Frank-Walter Steinmeier shpreson që amerikanët do të kuptojnë rëndësinë e partneritetit me evropianët. Pavarësisht se kush fiton zgjedhjet, vitet e ardhshme premtojnë të jenë të trazuara, duke lënë Evropën përballë një Amerikë potencialisht më të polarizuar dhe kaotike.