Kulturë

​Gratë dhe shkenca: Gabriella Greison homazh për Margherita Hack në Prishtinë

Shfaqja mbahet sot, 10 maj, në ora 20:00 në Teatrin Kombëtar të Kosovës dhe hyrja është falas.

Published

on

Me rastin e edicionit të pestë të “Ditës së hulumtimit italian në botë”, promovuar nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Bashkëpunimit Ndërkombëtar e Italisë në fushën e diplomacisë shkencore, Ambasada e Italisë në Prishtinë dhe Teatri Kombëtar i Kosovës sjellin në skenë monologun teatral “Oqeani Margherita” i gazetares dhe fizikanes, Gabriella Greison, kushtuar astrofizikanes italiane, Margherita Hack (1922-2013). Shfaqja mbahet sot, 10 maj, në ora 20:00 në Teatrin Kombëtar të Kosovës dhe hyrja është falas.

“Është një tekst i pabotuar, me të cilin doja t’i bëja homazh shkencëtares italiane në njëqindvjetorin e lindjes së saj, që përmban shumë anekdota për të dhe që më përkasin shumë. Gjatë orës së shfaqjes do të ndajmë zbulimet, habinë për shkencën dhe mendimet më të mëdha të Margherita Hack, do të lundrojmë në detin e saj të bërë me shaka dhe fraza legjendare, do të notojmë me të në pafundësinë e fizikës, atë të së djeshmes dhe të sotmes, do të pasurohemi me butësi, magji dhe dëshirë për të ndryshuar botën”, thotë Gabriella Greison.

Shfaqja – italisht me titra shqip – organizohet në bashkëpunim me Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë dhe Ministrinë të Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës dhe realizohet me fondet e vëna në dispozicion nga Fondi për forcimin e gjuhës dhe kulturës italiane jashtë vendit.

“Ideja për ta sjellë këtë shfaqje në Prishtinë na erdhi në një bisedë me ministren e Arsimit Arbërie Nagavci dhe zëvendësministren e saj Edona Maloku, të cilat i falënderoj për nevojën e identifikimit të mënyrave të reja për të nxitur interesimin e studentëve të rinj drejt shkencave të aplikuara dhe për të rritur ndërgjegjësimin për pabarazinë gjinore – e cila vazhdon të ekzistojë edhe në botën e shkencës – dhe vështirësitë si pasojë me të cilat gratë ende përballen çdo ditë. Prandaj, për të ndihmuar në eliminimin e stereotipave dhe paragjykimeve shoqërore, na është dukur ideale të tregojmë përvojën e jetës së një shkencëtareje të madhe italiane si Margherita Hack si model për të frymëzuar gjeneratat e reja”, shpjegon Ambasadori italian në Kosovë Antonello De Riu.

Margherita Hack ishte astrofizikane, akademike, popullarizuese e shkencës dhe aktiviste italiane. Ishte gruaja e parë që drejtoi Observatorin Astronomik të Triestes (nga 1964 deri 1987) që, nën drejtimin e saj në mënyrë të vazhdueshme është vendosur në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Ajo është interesuar veçanërisht për fizikën, spektroskopinë dhe evolucionin yjor dhe e ka lidhur prodhimin e saj të bollshëm të eseve shkencore me një aktivitet të vazhdueshëm përhapës. Asteroidi “8558 Hack”, i zbuluar në vitin 1995, iu kushtua asaj.

Gabriella Greison, është italiane, 48-vjeçare, fizikane, dramaturge dhe aktore teatri. Diplomoi në fizikën bërthamore në Universitetin Shtetëror të Milanos me një temën mbi studimin eksperimental të përhapjes së elektroneve të shpejta në një dhomë vakum. Merret me përhapjen shkencore për programe të ndryshme radiotelevizive, ka drejtuar dhe është mysafire e programeve të thelluara shkencore. Ka shkruar disa libra, disa prej të cilëve janë kthyer në monologje teatrale. Ajo është cilësuar si “gruaja e fizikës popullore italiane” dhe gjithashtu “rockstar i fizikës në Itali”.

Continue Reading

Magazinë

Bashkë-krijuesi i serialit “Adoleshenca”: Flisni me fëmijët tuaj, pyetni se çfarë po ndodhë me jetën e tyre

Published

on

Stephen Graham, bashkë-krijuesi i serialit të shumëpërfolur Adolescence, u ka bërë thirrje prindërve që të bisedojnë me fëmijët e tyre.

Graham i cili po ashtu luan në serialin katër-episodësh, portretizoi rolin e babait të personazhit Jamie Miller, 13-vjeçari i cili akuzohet për vrasjen e një shoqeje në shkollë.

I pyetur si erdhi te ideja e realizimit, pohoi se ishte prekur nga dy raste që kishin ndodhur në të vërtetë në Britani e donte të dinte arsyet pse.

Pas hulumtimeve të shumta dhe faktorëve të shumtë që ndikojnë tek të rinjtë në ditët e sotme, ata arritën të trajtonin një tematikë të ndjeshme.

“Jack bëri shumë hulumtime, dhe në atë moment, asistentja e tij e zbuloi kulturën incel dhe manosferën, sepse unë nuk kisha informacione për këtë. Gruaja ime më tha më pas ajo se ajo që ndjen që programi ynë ka arritur është që prindërit të hapin derën e dhomës së fëmijëve të tyre dhe të flasin me ta”, tha Graham për CNN.

“E dini edhe vetë, kur shkoni në restorant, bisedoni me njëri-tjetrin, pyesni se çfarë po ndodh me ta, kjo është mënyra ta kuptojmë se çfarë po ndodh. Adoleshenca është moshë e vështirë”, pohoi mes tjerash.

Continue Reading

Magazinë

Bisedë e këndshme me dramaturgun kosovar Hynor Vitija

Published

on

Edicioni i radhës i emisionit “n’Ritëm” me Albina Zeneli mirëpriti dramaturgun Hynor Vitija.

I ftuar për një bisedë të këndshme në Campus Radio ai foli rreth karrierës së tij dhe kontaktit të parë me dramën.

Hynori është aktualisht i angazhuar në një serial vendor.

Vitija nuk heziton të përmend edhe vlerësimin që shqiptarët i bëjnë këtij profesioni e madje me krenari foli për çmimin që e pranoi në fund të vitit 2024 ku me dramën ‘Zelus’ mori vendin e tretë në konkursin e dramës origjinale shqiptare.

Përndryshe, me n’Ritëm takohemi çdo ditë pune me fillim nga ora 13:00 deri në ora 15:00 në Campus Radio, 100.7FM. /UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Botohet “Enciklopedia e filmit shqiptar 1904-2022”

Published

on

Të gjitha prodhimet filmike, si ato zyrtare të prodhuara nga Kinostudio “Shqipëria e re” dhe Televizioni Shqiptar, ashtu edhe prodhimet e shkollave të filmit dhe filmat e prodhuar nga nisma të lirë të kineastëve, tashmë janë të përfshira në “Enciklopedinë e filmit shqiptar 1904-2022”, me autore Irini Asqeri.

Ky projekt monumental u promovua në mjediset e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, duke sjellë një përmbledhje të pasur të historisë filmike shqiptare. Enciklopedia, e cila përfaqëson një punë të palodhur hulumtuese, është rezultat i më shumë se 10 viteve kërkimesh dhe sistemimi të dokumenteve dhe të dhënave arkivore. Kjo punë e rëndësishme është realizuar kryesisht në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, ku Irini Asqeri ka punuar edhe si arkiviste.

E botuar nga shtëpia botuese “Jozef”, enciklopedia ofron një pasqyrë të hollësishme dhe të saktë mbi të gjitha prodhimet filmike të periudhës 1904-2022. Përveç listës të prodhimeve filmike, Irini Asqeri ka përfshirë gjithashtu një kapitull të gjerë mbi fillimet e kinematografisë shqiptare, duke ofruar një pamje të historisë së Shqipërisë të paraqitur për herë të parë përmes syrin e kamerës.

Ky botim është një kontribut i rëndësishëm për arkivimin dhe dokumentimin e trashëgimisë filmike të vendit dhe një mundësi e shkëlqyer për studiuesit dhe pasionantët e kinematografisë shqiptare./UBTNews/

 

 

Continue Reading

Magazinë

Regjisori palestinez fitues i çmimit “Oscar” sulmohet nga kolonët izraelitë

Published

on

Bashkëdrejtori palestinez i filmit fitues të Oskarit “No Other Land” Hamdan Ballal u sulmua  nga disa kolonë izraelitë në Bregun Perëndimor të pushtuar dhe u mor nga ushtarët izraelitë, thanë kolegët e tij dhe dëshmitarët okularë.

Bashkëdrejtori i Ballal, Basel Adra i tha CNN-it se kishte shkuar në shtëpinë e Ballalit në fshatin Susya të Bregut Perëndimor të hënën pasi Ballal e thirri atë në ankth. Ai mbërriti për të parë Ballalin dhe të paktën një person tjetër, duke u marrë.

Jashtë shtëpisë së Ballalit ishte një grup kolonësh izraelitë, disa prej të cilëve po gjuanin gurë, tha Adra. Policia dhe ushtria izraelite ishin gjithashtu jashtë shtëpisë dhe ushtarët izraelitë po qëllonin mbi këdo që përpiqej të afrohej, shtoi ai.

Ushtria izraelite tha se kishte mbërritur në skenën e “konfrontimit të dhunshëm” midis palestinezëve dhe izraelitëve që po hidhnin gurë mbi njëri-tjetrin. Ai tha se lufta kishte shpërthyer pasi disa persona hodhën gurë mbi qytetarët izraelitë, duke dëmtuar automjetet e tyre”.

Tre palestinezë dhe një izraelit u morën më pas për t’u marrë në pyetje pasi disa persona hodhën gurë mbi forcat e sigurisë, tha ai.

Yuval Abraham, një tjetër bashkëregjisor i filmit, i cili është izraelit, tha se Ballal kishte pësuar lëndime në kokë dhe në bark dhe që atëherë nuk kishte asnjë lajm. Abrahami nuk e pa vetë incidentin.

Pesë aktivistë amerikanë nga Qendra për Jo Dhunë Hebraike, të cilët ishin në vendngjarje, thanë se ata ishin sulmuar nga kolonët izraelitë.

Ata thanë se më shumë se një duzinë kolonësh kishin sulmuar fshatin, duke përdorur shkopinj, thika dhe të paktën një pushkë sulmi, pas një mosmarrëveshjeje që përfshinte një kolon izraelit, i cili ishte duke kullotur bagëtinë pranë një shtëpie palestineze.

Jenna, një aktiviste që kërkoi të mbetej anonim nga frika e hakmarrjes, tha se ajo dhe kolegët e saj u sulmuan nga rreth 20 kolonë të maskuar kur iu afruan Susya-s atë natë. Grupi i saj nuk ishte dëshmitar i arrestimit të Ballalit.

“Ne u përpoqëm të tërhiqemi në makinë dhe ata më goditën me shkopinj”, tha ajo për CNN-in, duke shtuar se kolonët thyen disa nga xhamat e makinës dhe prenë një gomë. Videoja nga kamera e makinës e shpërndarë nga CJNV-ja tregon një individ të maskuar duke hedhur një gur direkt në xhamin e përparmë dhe fotot tregojnë xhami të thyer që derdhet në brendësi të saj.

Josh Kimelman, i cili ishte në të njëjtin grup, tha se ushtarët izraelitë ishin dëshmitarë të incidentit, e nuk bënë asgjë për ta parandaluar atë.

“Ne u thamë atyre se na sulmuan”, tha Kimelman. “Ata thanë se gjithçka do jetë mirë dhe na qëndruan pranë dhe nuk i ndoqën kolonët”.

Në fillim të këtij muaji, Ballal, Adra dhe Abraham kishin qëndruar të gjithë krah njëri-tjetrit për të marrë “Oscarin” për dokumentarin më të mirë. Filmi i ekipit të përbashkët izraelito-palestinez rrëfen dëbimin e palestinezëve nga shtëpitë e tyre në Bregun Perëndimor të pushtuar.

Ballal, një fermer palestinez, ka qenë më parë subjekt i frikësimeve dhe kërcënimeve nga kolonët izraelitë. Ai tregoi vitin e kaluar se si kolonët i vendosnin bagëtitë e tyre në tokën e tij, ndërsa ai ishte në gjumë. Ai tha se kolonët planifikonin t’i merrnin tokën dhe fermën e tij dhe se agresioni i tyre u intensifikua pas sulmeve vdekjeprurëse të Hamasit të 7 tetorit 2023.

Ballal kishte dokumentuar ndërveprimet e tij me kolonët, duke përfshirë kërcënimet për dhunë nga një kolon, i cili pretendonte se Zoti i kishte dhënë tokën e Ballalit. Ballal tha se thirri policinë por pa rezultat.

“No Other Tok” dokumenton prishjen e vazhdueshme nga autoritetet izraelite të Masafer Yatta, një koleksion fshatrash në malet Hebron të Bregut Perëndimor ku Adra jeton me familjen e tij. Dokumentari nxjerr në pah përpjekjet e Qeverisë izraelite për të dëbuar fshatarët me dhunë, me shikuesit që shohin shembjen e këndit të lojërave lokale, vrasjen e vëllait të Adra nga ushtarët izraelitë dhe sulme të tjera nga kolonët hebrenj ndërsa komuniteti përpiqet të mbijetojë.

Filmi gjithashtu eksploron lidhjen njerëzore midis Adra dhe Abraham. Dhuna e kolonëve izraelitë ka vazhduar të shkatërrojë fshatrat palestineze në Bregun Perëndimor.

Dy grupe izraelite avokuese që kundërshtojnë vendbanimet e ndjekin zhvillimin, që mbulojnë të dhënat deri në dhjetor 2024, numri i postave të bagëtive, të krijuara nga kolonët izraelitë për të shënuar pretendimet e tyre, është zgjeruar me gati 50% që nga shpërthimi i luftës.

Continue Reading

Të kërkuara