Lajmet

​“E drejta për të vërtetën-viktimat pa emër”, dokumentohen historitë e 345 viktimave të dhunës seksuale

Published

on

Më shumë se dy dekada pas luftës, është vështirë ende të dokumentohen krimet e luftës, e në veçanti të atyre që kanë përjetuar dhunë seksuale. Madje, për një gjë të tillë nuk ka pasur as iniciativë institucionale, megjithatë ende gratë e burrat hezitojnë të flasin si shkak i stigmës ndaj tyre.

QKRMT ka publikuar sot raportin “E drejta për të vërtetën-viktimat pa emër”, ku janë dokumentuar historitë e më shumë se 340 të mbijetuarve. 22 për qind prej tyre kanë treguar se dhunimi ka ndodhur në shtëpinë e tyre, 13 nga gratë kanë mbetur shtatzënë. Ndërsa, vetëm 13 kanë paraqitur rastet në institucione të drejtësisë.

Viktimave të cilat pjesë e dokumentimit të historisë së tyre në këtë raport, deri më tani statusi iu është njohur vetëm 194 personave, 61 raste janë në pritje, ndërsa 28 rasteve u është refuzuar statusi.

Drejtoresha e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), Feride Rushiti ka theksuar se kjo është një iniciativë për të vën gur- themelin për dëshminë e një të vërtete zyrtare. Sipas saj, historia e re nuk mund të shkruhet pa prezencën e zërave të heshtur tash e më shumë se dy dekada.

“Dy dekada pas luftës, Kosova ende ka vështirësi në adresimin e krimeve të luftës. Pra, ka munguar një dokumentim i mirëfilltë i krimeve të luftës, e në veçanti krimeve të dhunës seksuale të luftës. Prandaj, QKRMT në bashkëpunim me organizata e licencuara që kemi prezent këtu, ka filluar iniciativën e dokumentimit të këtyre krimeve, në kuadër të projektit zviceran “Rritja e angazhimit për drejtësi tranzicionale në Kosovë”. Duke i dhënë një rëndësi të veçantë krimeve të dhunës seksuale gjatë luftës. Në mungesë të një iniciative në nivel nacional, qoftë në institucioneve kosovare por edhe mekanizmave ndërkombëtarë, e kemi parë më se të nevojshme që qendra jonë në bashkëpunim me qendrat tona të fillojmë këtë iniciativë”, ka thënë ajo.

Rushiti ka shtuar se shumë gra dhe burra të cilët përjetuan këtë krim, më nuk jetojnë edhe për shkak të vuajtjeve dhe sëmundjeve të shumta.

Ambasadori i Zvicrës në Kosovës, Thomas Kolly tha se të mbijetuarat po përjetojnë padrejtësi të dyfishtë, meqë ende po përballen me stigmatizim edhe nga familja e ngushtë.

“Statusi i të gjitha të mbijetuarve viktimave nga dhuna seksuale duhet të njihet. Ligji aktual nuk është i kompletuar, për arsye se mbulon vetëm një periudhë të kufizuar kohore. Ky ligj duhet të amandamentohet që të gjithë viktimat, pavarësisht momentit të krimit, të kenë mundësi të aplikojnë për atë se çfarë atyre ju takon. Përballja e tij me të vërtetën dhe stigmatizimit është ekstrem e vështirë, por mënyra e vetme që të arrihet të shërohet plaga. Ky proces i shërimit të plagës duhet të jetë një bazë solide”, ka theksuar ai.

Në ditën kur ajo po kujton se çfarë i ndodhi 22 vjet më parë, deputetja e Kuvendit të Kosovës, Vasfije Krasniqi-Goodman, e cila rrëfeu tmerrin e përjetuar si 16 vjeçare tha se 14 prilli i vitit ’99 ia ka ndryshuar jetën.


“Kjo ditë dhe datë më kthen prapa mua se ka qenë para 22 vitesh për mua ndodhi krimi dhe tmerri më i madh që më ndodhi në jetë. Më dërrmoi, m’i shuajti ëndrrat, ma prishi jetën. Me këtë raport unë ndihna shumë mirë, që me të vërtetë të dokumentohen se janë shumë viktima kanë pasur mundësi të raportojnë edhe krimet. Unë jam ajo që kam dokumentuar ditën e nesërme, shpresoj që edhe viktimat tjera të raportojnë rastet që i kanë. Është e vështirë që të raportohen raste, kur dihet që drejtësia u ka munguar të gjithëve. Nuk kemi asnjë kriminel të dënuar për krimet që kanë bërë për viktimat e dhunës seksuale. Kjo i bën viktimat që të heshtin”, theksoi ajo.

Menaxherja e projektit, Fatmire Haliti tha se në këtë raport ka theksuar se janë të dokumentuara historitë e 345 viktimave të dhunës seksuale. Ku 45 për qind prej tyre janë raste të moshës 18 deri në 28 vjeç, ndërsa 32 për qind nga 29 deri në 39 vjeçare. E viktimat më të reja janë ato të moshës 9 vjeçare. Muaji mars, prill dhe maj janë me më së shumti raste të dhunimeve.

Vetëm 13 raste kanë kërkuar hetimin e rastit, dy raste janë ngritur aktakuzat, ndërsa 8 nuk dihet se çfarë ka ndodhur.

“48 për qind të rasteve kanë ndodhur në shtëpinë ku kanë qenë të vendosura viktimat, ndërsa 22 për qind kanë ndodhur në shtëpinë e viktimës, në shtëpinë e saj. 9 për qind në ambiente të hapura, në stacione policore, në rrugë. Ajo që është më e rëndësishmja është tek këto rastet që kanë ndodhur në shtëpinë e viktimës, apo në 48 për qind që kanë ndodhur në shtëpinë ku viktimat kanë qenë të strehuara . Janë rastet ku zakonisht popullata ka qenë e zhvendosur nga një shtëpi në shtëpinë tjetër. Në këto raste zakonisht dhunimet kanë qenë grupore, ku dhunuesit kanë hyrë në shtëpitë ku kanë qenë të vendosur fëmijët apo gratë”, tregon Haliti.

Për rastet ku dhunimet kanë ndodhur në shtëpinë e viktimës, Haliti tha se të njëjtat e kanë shumë të vështirë sepse shumica nuk e kanë ndërruar vendbanimin.

57 për qind e këtyre rasteve janë dhunime individuale, ndërsa 42 për qind dhunime në grup. Ndërsa, në 75 për qind ngjarjes së dokumentuar ka pasur dëshmitarë të dhunimit.

“Të mbijetuarat e deklaruara kanë treguar që 13 prej tyre kanë mbetur shtatzënë si pasojë e dhunimit. Prej 13 rasteve, në 11 raste viktimat e kanë abortuar qëllimshëm foshnjën, ndërsa vetëm 1 ka ofruar përkujdesje ndaj fëmiut. Një rast tjetër ka deklaruar që përkundër që ka pasur vullnet të mbajë fëmijën, e njëjta ka pasur abort spontan dhe fatkeqësisht e ka humbur fëmijën”, ka shtuar Haliti.

Raporti i publikuar tregon edhe për numrin e atyre që kanë raportuar rastin në institucionet e drejtësisë.

“Kemi vetëm 4 për qind e tyre që kanë deklaruar që kanë kërkuar hetim të rastit, përkatësisht e kanë raportuar rastin në institucionet e drejtësisë. Prej tyre, janë 13 raste me numër, ndërsa me përqindje ishte 4 që kanë kërkuar hetimin e rasteve. Për tri raste kanë filluar hetimet, për dy raste është ngritur aktakuza, ndërsa tetë raste nuk janë në dijeni se çfarë ka ndodhur me rastet e tyre përkundër që kanë deklaruar në institucionet e drejtësisë”, ka theksuar ajo.

86 për qind e rasteve kanë treguar se kryerësit nuk i kanë parë më herët, 9 për qind e tyre i njohin sepse kanë qenë persona me emër në atë komunitet. Ndërsa 5 për qind të pa identifikueshëm, pasi që kanë qenë të maskuar në fytyrë.

Lajmet

​OpenAI mposht Grok-in e Elon Musk në turneun e shahut me AI

Published

on

OpenAI, krijuesi i ChatGPT, ka mundur Grok-in e Elon Musk-ut në finalen e një turneu për të shpallur lojtarin më të mirë të shahut me inteligjencë artificiale (AI).

Historikisht, kompanitë teknologjike shpesh kanë përdorur shahun për të vlerësuar përparimin dhe aftësitë e një kompjuteri, me makinat moderne të shahut që janë praktikisht të pamposhtura edhe nga lojtarët më të mirë njerëzorë, raporton BBC.

Por kjo garë nuk përfshinte kompjuterë të dizajnuar posaçërisht për shah ai u zhvillua mes programeve të AI që janë krijuar për përdorim të përditshëm.

Modeli o3 i OpenAI doli fitues pa humbje në turne dhe mundi në finale modelin Grok 4 të xAI, duke shtuar tensionin në rivalitetin në vazhdim mes dy kompanive. Musk dhe Sam Altman, të dy bashkëthemelues të OpenAI, pretendojnë se modelet e tyre të fundit janë më të zgjuarat në botë.

Modeli Gemini i Google mori vendin e tretë në turne, pasi mundi një model tjetër të OpenAI.

Megjithatë, këto AI, edhe pse të talentuara në shumë detyra të përditshme, janë ende duke u përmirësuar në shah – me Grok që bëri disa gabime gjatë ndeshjeve të fundit, përfshirë humbjen e herë pas hershme të mbretëreshës së tij.

“Derisa arriti në gjysmëfinale, dukej sikur asgjë nuk do ta ndalë Grok 4 drejt fitimit të ngjarjes”, tha Pedro Pinhata, një gazetar i Chess.com, në mbulimin e tij.

“Pavarësisht disa momenteve të dobësisë, AI e X dukej larg më e fortë si lojtar shahu… Por iluzioni u shemb në ditën e fundit të turneut”.

Ai tha se loja “e pakonceptueshme” dhe “gabimet” e Grok i mundësuan o3 që të merrte një sërë fitoreve të bindshme.

“Grok bëri shumë gabime në këto ndeshje, por OpenAI jo”, tha mjeshtri i madh i shahut Hikaru Nakamura gjatë transmetimit të tij live në finalen.

Para finales së të enjtes, Musk kishte thënë në një postim në X se suksesi paraprak i xAI-së në turne ishte një “efekt anësor” dhe se ata “nuk kanë shpenzuar pothuajse aspak përpjekje për shah”.

Continue Reading

Aktualitet

Vendimi i gjykatës: Popoviq dëbohet nga Kosova

Published

on

By

Igor Popoviq është shpallur fajtor dhe është dënuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë me gjobë prej 3 mijë eurosh dhe me masën plotësuese të dëbimit nga territori i Kosovës për një periudhë dyvjeçare, pas arritjes së marrëveshjes për pranimin e fajësisë me Prokurorinë Speciale të Republikës së Kosovës.

Sipas aktakuzës së ngritur më 4 gusht 2025 nga PSRK-ja , Igor Popoviq, ndihmësdrejtor në të ashtuquajturën Zyrë për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, me dashje dhe me qëllim ka nxitur dhe përhapur publikisht urrejtje dhe mos durim midis grupeve etnike.

Në atë mënyrë që i njëjti me datën 18 korrik 2025, rreth orës 12:00 në Rahovec ka mbajtur një fjalim publik me të cilin i është drejtuar një mase të gjerë të qytetarëve, ku mes tjerash ka përdorur gjuhë me përmbajtje nxitëse dhe urrejtëse.

Kryetari i trupit gjykues, gjyqtari Kujtim Krasniqi, tha se i akuzuari Igor Popoviq, me është shpallur fajtor për veprën penale “nxitja e përçarjes dhe mosdurimit” nga neni 141, paragrafi 1 i Kodit Penal të Republikës së Kosovës.

Sipas tij, gjykata, në përputhje me dispozitat penale dhe procedurale, e ka dënuar Popoviqin me 6 muaj burgim, dënim i cili, me pëlqimin e të akuzuarit, zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Krasniqi tha se gjykata ka shqiptuar edhe dënim plotësues, dëbimin e Popoviqit nga territori i Republikës së Kosovës dhe ndalimin e hyrjes së tij për një periudhë prej dy vitesh.

I akuzuari Igor Popoviq me shënime personale si në shkresë të lëndës është fajtor për veprën penale nxitja e përqarjes dhe mos durimit nga neni 141, paragrafi 1 i kodit penal të Republikës së Kosovës. Andaj gjykata konform dispozitave penale dhe procedurale të njëjtin e gjykon me dënim me burgim me kohëzgjatje prej 6 muajve, i cili dënim me pëlqimin e të akuzuarit zëvendësohet me dënim me gjobë në shumën prej 3 mijë eurove… Koha e kaluar në masën e paraburgimet nga data 18.07.2025 deri më datën 08.08.2025 i llogaritet në dënimin me burgim të shqiptuar. Po ashtu, Gjykata i shqipton edhe dënim plotësues. Urdhërohet dëbimi i të pandehurit Igor Popoviq nga territori i Republikës së Kosovës dhe i ndalohet hyrja për dy vite”, tha Krasniqi.

Mëngjesin e sotëm, më 8 gusht, Prokuroria Speciale i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet i njëjtit dënim, sipas marrëveshjes, për veprën penale për të cilën akuzohet, gjashtë muaj burgim, i cili të zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Sot, prokurorja e rastit, Fikrije Krasniqi-Zejnullahu i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet edhe dënimi plotësues – dëbimi nga territori i Kosovës për një afat prej dy vitesh, për çka palët janë pajtuar.

Avokati i Popoviq, Millosh Delliviq tha se i qëndrojnë mbrapa marrëveshjes së arritur me Prokurorinë Speciale.

Kujtojmë se arrestimi i Popoviq ndodhi pas mbajtjes së një fjalimi në Hoçë të Madhe të Rahovecit, ku ai u shpreh kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Prokuroria vlerësoi se përmes këtyre deklaratave, Popoviq ka ndikuar negativisht në marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve, duke nxitur mosbesim dhe tensione ndëretnike, dhe duke rrezikuar bashkëjetesën në shoqërinë kosovare.

Continue Reading

Aktualitet

​Qeveria në detyrë merr këto vendime në mbledhjen e radhës

Published

on

By

Qeveria në detyrë e Kosovës ka mbajtur sot mbledhje elektronike në të cilën ka marrë disa vendime.

Kabineti qeveritar në detyrë ka miratuar vendimin për shqyrtim të mëtejmë të kërkesës me vetiniciativë për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme të cilat janë të nevojshme për realizimin e Projektit Infrastrukturor për Interes Publik- Ndërtimi i Urës mbi lumin Ibër që lidh Mitrovicën e veriut dhe Mitrovicën e jugut.

Po ashtu, janë caktuar zonat e shërbimit për ofruesit e shërbimeve të ujit në Kosovë, si dhe është miratuar ndryshimin e Statutit të Kompanisë Rajonale të Ujësjellësit “Mitrovica” sipas vendimit të bordit të drejtorëve.

Continue Reading

Aktualitet

​Kurti takoi ambasadorët e QUINT-it dhe shefin e Zyrës së BE-së në Kosovë

Published

on

Kryeministri në detyrë Albin Kurti ka pritur në takim ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë të shteteve të QUINT-it dhe shefin e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë.

Aty u diskutua mbi rrugën e integrimit të vendit tonë në BE, mos konstituimin e Kuvendit dhe arrestimet e qytetarëve të Kosovës nga Serbia.

Kurti informoi ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë për performancën ekonomike të vendit dhe rezultatet e politikave të qeverisë përgjatë pjesës së parë të këtij viti.

Ai tha se qarkullimi i bizneseve për gjashtë muajt e parë të vitit ka arritur vlerën 10.7 miliardë euro, duke shënuar një rritje 10.3%. Shpenzimet kapitale të qeverisë gjatë këtyre gjashtë muajve të parë janë 24% më të larta sesa në gjysmën e parë 2024.

Në çerekun e parë 2025, ekonomia është rritur për 3.61% të Bruto Produktit Vendor, tha ai.

Kurti ka folur edhe mbi numrin e bizneseve të reja të regjistruara këtë vit, si dhe veçoi të dhënat e fundit nga skema e punësimit “Qeveria për Familjet”, anëtarësimin e Kosovës në Regjistrin Evropian për Cilësi të Arsimit të Lartë dhe në Aleancën Evropiane për Praktikën Profesionale.

Continue Reading

Të kërkuara