Lajmet

​Dy herë më shumë njerëz kanë hipertension sesa 30 vjet më parë

Published

on

Më shumë se 1.2 miliard njerëz në botë jetojnë me hipertension, dy herë më shumë se 30 vjet më parë.

Kështu thuhet në një studim të botuar nga revista mjekësore Lancet, sipas të cilit presioni i lartë i gjakut lidhet drejtpërdrejt me më shumë se 8.5 milionë vdekje çdo vit dhe është një faktor kryesor rreziku për goditje në tru, sëmundje ishemike të zemrës, sëmundje të tjera vaskulare dhe sëmundje të veshkave.

Ulja e presionit të gjakut mund të zvogëlojë numrin e sulmeve në zemër me një të katërtën dhe pothuajse të përgjysmojë numrin e rasteve të dështimit të zemrës dhe goditjeve në tru.

Mendohet se sëmundja është “e lehtë” për t’u diagnostikuar dhe relativisht e lehtë për t’u trajtuar me ilaçe të lira për të parandaluar probleme më serioze shëndetësore. Sidoqoftë, numri i njerëzve që vuajnë nga hipertensioni po rritet.

Për më tepër, pothuajse gjysma e njerëzve që kishin hipertension në vitin 2019 nuk ishin në dijeni për këtë. Gjysma e atyre që u diagnostikuan me hipertension nuk morën terapi.

Në mbarë botën, presioni i gjakut kontrollohet në më pak se një në katër gra dhe një në pesë burra me hipertension.

“Pavarësisht përparimeve mjekësore dhe farmakologjike në dekadat e mëparshme, përparimi global në menaxhimin e hipertensionit ka qenë i ngadalshëm dhe shumica e njerëzve me hipertension mbeten të pa trajtuar, me mangësi të mëdha në vendet e mesme dhe të pazhvilluara,” tha autori i studimit Majid Ezati nga Kolegji Mbretëror në Londër.

Në Evropë, shkalla e hipertensionit është e lartë në vendet qendrore dhe lindore si Hungaria, Polonia dhe Kroacia. Hulumtimi tregoi se në ato vende, si dhe në Lituani, Bjellorusi dhe Rumani, më shumë se gjysma e grave kanë presion të lartë të gjakut.

Nga ana tjetër, në vendet e Evropës Perëndimore, mes të cilave janë Zvicra, Britania e Madhe dhe Spanja, përqindja e popullsisë që ka hipertension është në nivelin më të ulët të regjistruar. Këto vende gjithashtu kanë shkallën më të ulët të hipertensionit te gratë, më pak se 24%.

“Prevalenca globale dhe shkalla e kontrollit të sëmundjeve prej afërsisht 20% duhet të jetë një paralajmërim se ne do të luftojmë sëmundjet kardiovaskulare për shumë vite në të ardhmen, veçanërisht nëse vazhdojmë kështu”, tha Clara Chao nga Universiteti i Sidneit.

Ajo shtoi se nevojiten urgjentisht transformime dhe qasje novatore për zvogëlimin e pasojave të hipertensionit dhe strategji më të mira për të rritur diagnozat.

Chao theksoi rëndësinë e përdorimit të përfitimeve të transformimit digjital, të tilla si monitorimi i pacientit në distancë, monitorimi i presionit të gjakut në shtëpi, kujtimet e mesazheve me tekst dhe ndërhyrje të tjera digjitale të shëndetit për të inkurajuar sjelljen e shëndetshme dhe kontrollin e presionit të gjakut.

Continue Reading

Lajmet

Sulmet godasin Bejrutin pas urdhrit izraelit për evakuim

Published

on

By

Sulmet ajrore kanë goditur periferitë jugore të kryeqytetit libanez më 15 nëntor, pasi ushtria izraelite u bëri thirrje banorëve që të evakuohen.

Agjencia kombëtare e lajmeve në Liban (NNA) tha se një dron izraelit lëshoi dy raketa në Gobeir, në periferi të Bejrutit dhe më pas forcat ajrore kryen një sulm “shumë të rëndë” ajror që rrafshoi një ndërtesë afër zyrave komunale.

Urdhri për evakuim u publikua në X nga zëdhënësi i ushtrisë Izraelite, Avichay Adreee, i cili u tha banorëve që të largohen dhe i paralajmërojë se do të kishte sulme të menjëhershme.

Të gjithë banorët në periferitë jugore, veçmas në zonën e Gobeirit, ju gjendeni afër ndërtesave dhe interesave që lidhen me Hezbollahun”, shkroi Adraee, duke iu referuar grupit militant libanez dhe partisë politike që kontrollon shumicën e jugut të Libanit.

Për sigurinë tuaj dhe të anëtarëve të familjes suaj, ju duhet të evakuohen nga këto ndërtesa dhe ndërtesat aty pranë”, shtoi ai.

Në postimin e Adraee kishte edhe harta të ndërtesave në zonën afër shkollës së mesme Bustan.

Sulmet e vazhdueshme ajrore izraelite në jug të Bejrutit kanë nxitur një eksod masiv të civilëve nga bastioni i Hezbollahut, edhe pse disa prej tyre kthehen gjatë ditës për të kontrolluar shtëpitë e tyre.

NNA-ja po ashtu raportoi se para agimit ka pasur sulme në qytetin jugor të Nabatiehut.

Ushtria izraelite tha se të enjten ka shënjestruar “qendrat komanduese” të Forcave elite Radvan të Hezbollahut dhe raketahedhësit që janë përdorur për të kryer sulme kundër Izraelit.

Ushtria tha se në ditën paraprake, forcat ajrore sulmuan mbi 120 caqe në mbarë Libanin, përfshirë depo të armëve, qendra komanduese dhe një numër të madh të raketahedhësve.

Izraeli dhe Hezbollahu kanë këmbyer zjarr në kufi që kur ka nisur lufta në Gazë mes Izraelit dhe Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – në tetor të vitit të kaluar.

Por, që nga shtatori i këtij viti Izraeli ka intensifikuar fushatën e tij ajrore në Liban dhe më pas ka nisur edhe një ofensivë tokësore në Liban kundër Hezbollahut.

Hezbollahu është grup i shpallur terrorist nga Shtetet e Bashkuara, ndërkaq Bashkimi Evropian ka futur në listën e zezë krahun ushtarak, por jo edhe grupin politik të grupit. Partia e Hezbollahut ka ulëse në Parlamentin libanez.

Autoritetet libaneze thanë se më shumë se 3.380 persona janë vrarë që nga tetori i vitit të kaluar, kur nisi këmbimi i zjarrit mes Hezbollahut dhe Izraelit.

Konflikti i ka shkaktuar Libanit më shumë se 5 miliardë dollarë humbje ekonomike, teksa dëmet materiale konsiderohet se arrijnë në miliarda dollarë, tha Banka Botërore të enjten./REL/

Continue Reading

Bota

Përkeqësohet situata në Delhi nga smogu, mbyllen të gjitha shkollat fillore

Published

on

Situata e ndotjes së ajrit në Delhi ka marrë një përkeqësim të madh, duke detyruar autoritetet të mbyllin të gjitha shkollat fillore. Kjo masë është marrë si rezultat i smogut të dendur që ka mbuluar qytetin, duke e bërë ajrin shumë të dëmshëm për shëndetin. Për pasojë, mësimi për nxënësit e shkollave fillore do të zhvillohet online deri në një njoftim të dytë.

Delhi dhe qytetet përreth po përjetojnë nivele të ndotjes ajrore që konsiderohen jashtëzakonisht të rrezikshme për shëndetin e njerëzve. Të enjten, koncentrimi i grimcave të dëmshme në ajër ishte më shumë se 50 herë më i lartë se norma e sigurt e përcaktuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

Grimcat e imta, të njohura si PM 2.5, mund të depërtojnë lehtësisht në mushkëri dhe të ndikojnë negativisht në shëndetin e organeve të tjera. Ato mund të shkaktojnë sëmundje të zemrës dhe të sistemit të frymëmarrjes, dhe studimet kanë treguar gjithashtu se ekspozimi i fëmijëve të vegjël ndaj ndotjes mund të ndikojë negativisht në zhvillimin e tyre.

Sipas të dhënave të fundit, nivelet e grimcave PM 10 kanë arritur një mesatare prej 495, që është 10 herë më shumë se niveli i sigurt për shëndetin e përcaktuar nga OBSH. Ky nivel i ndotjes ka shkaktuar shqetësime të mëdha në mesin e qytetarëve, shumë prej të cilëve kanë raportuar probleme të frymëmarrjes dhe irritime të syve.

Një situatë alarmante, e cila ka çuar autoritetet të paralajmërojnë për rrezikun e shëndetit publik. Edhe pse pritet që nivelet e ndotjes të ulen në ditët e ardhshme, ato do të mbeten ende në nivele të dëmshme për shëndetin e njerëzve. 

Continue Reading

Lajmet

​Çitaku thotë se me PDK-në në pushtet do të ndryshonte marrëveshja e Brukselit

Published

on

By

Sekretarja e përgjithshme e Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Vlora Çitaku thotë se nëse kjo parti vjen në pushtet do ta ndryshojë Marrëveshjen Bazë të Brukselit dhe aneksin e Ohrit – të arritur në vitin 2023 ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Sipas saj, kjo marrëveshje është e dëmshme për Kosovën pasi nuk e ka njohjen reciproke në qendër dhe se “flet për një autonomi territoriale dhe politike për komunitetin serb në Kosovë”.

Për të gjetur zgjidhje në dialog, zyrtarja e lartë e partisë opozitare thotë se nevojitet komunikim me vendet aleate. Këtë, thotë ajo, PDK do ta bënte menjëherë pas marrjes së mandatit.

Ajo çka kemi në tavolinë është një marrëveshje e cila nuk është as finale, as gjithëpërfshirëse dhe nuk e ka në qendër njohjen reciproke, por mosnjohjen reciproke. Sikurse më nuk flitet për Asociacion, por në thelb është një autonomi territoriale dhe politike. Ne do të trajtojmë me seriozitet këtë çështje dhe menjëherë porsa të marrim detyrën, dialogun do ta nisim me aleatët tanë për të gjetur një zgjidhje. Nuk është e vërtetë se marrëveshjet nuk kanë ndryshuar ndonjëherë. Në fakt marrëveshjen e ka ndryshuar edhe vet kryeministri Kurti për të keq, por ka pasur raste që marrëveshjet janë ndryshuar pasi janë pranuar edhe për të mirë. Një nga ato është procesi i transformimit të mandatit të FSK-së në ushtri. Është paraparë që të bëhet me Kushtetutë, por ne kemi arritur ta bëjmë me ligj”, thotë Çitaku.

Ajo kritikon kryeministrin Albin Kurti, i cili sipas saj e ka humbur mundësinë që Kosova të hartojë vet një draft-statut të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Siç thotë ajo, Shtetet e Bashkuara të Amerikës kishin ofruar ekspertizë dhe këshilltarë profesionalë për të ndihmuar Kosovën që të hartojë një draft-statut që nuk do të cenonte rendin kushtetues.

Ka pasur një kërkesë dhe insistim, posaçërisht nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, që Kosova të hartojë vet draft-statutin e Asociacionit. Për më tepër SHBA-të kishin ofruar ekspertizë, këshilltarë profesionalë për të ndihmuar Kosovën që të hartojë një draft-statut që nuk do të cenonte rendin kushtetues”, deklaron ajo.

Duke folur për zgjedhjet parlamentare që do të mbahen më 9 shkurt të vitit të ardhshëm, ajo shprehet e sigurt se PDK-ja do të jetë fituese.

Ne do të kemi ofertën më të mirë për qytetarin e Kosovës. Kandidati ynë është antipodi më i madh i kryeministrit Kurti. Ai [Bedri Hamza] është njëri i fjalës, punës, i përgjegjshëm, profesionist dhe zotimin publik e mban. Për të gjitha këto që po i them ka një histori, pasi zotëri Hamza ka mbajtur pozicione të rëndësishme publike, si ministër, guvernator dhe tani si kryetar i Komunës së Mitrovicës. Kudo që ka shërbyer ka lënë shenjë të mirë”, thotë sekretarja e PDK-së.

Megjithatë, Çitaku është më e rezervuar sa i përket koalicioneve paszgjedhore.

Sipas saj, PDK-ja është e fokusuar të fitojë zgjedhjet dhe më pas të diskutojë për koalicione me parti të cilat janë më të përafërta edhe ideologjikisht, edhe në program zgjedhor.

Mirëpo, ajo nënvizon se hendeku mes PDK-së dhe partisë në pushtet – Lëvizjes Vetëvendosje – është shumë i thellë “andaj edhe është i vështirë një bashkëpunim në të ardhmen”.

Çështja e koalicioneve është debat i studiove televizive dhe politikanëve. Qytetari i Republikës së Kosovës nuk shqetësohet për koalicione. PDK-ja është në garë për të fituar besimin e qytetarëve të Kosovës dhe pasi të fitojmë besimin e qytetarëve, do të ndërtojmë koalicione me parti të cilat jemi më të përafërta edhe ideologjikisht dhe në thelb të programit. Të jem shumë e sinqertë, hendeku mes PDK-së dhe Lëvizjes Vetëvendosje është shumë i thellë. Të gjitha partitë të tjera kanë hendek më të vogël me LVV-në sesa ne. Por për koalicione do të flasim pas zgjedhjeve”, përfundon sekretarja e PDK-së, Vlora Çitaku.

Kosova dhe Serbia kishin arritur Marrëveshjen Bazë në shkurt të vitit 2023 në Bruksel. Një muaj më vonë ishte arritur dakordim për Aneksin e zbatimit të marrëveshjes. Pavarësisht kësaj dhe takimeve jo të rralla të palëve në nivel të kryenegociatorëve, ende nuk ka nisur zbatimi i saj.

Krahas PDK-së, edhe dy partitë e tjera opozitare – LDK e AAK – e kanë quajtur të dëmshme këtë marrëveshje e cila sipas tyre sjell autonomi për serbët në Kosovë.

Mirëpo, kryeministri Albin Kurti, por edhe eksponentë të partisë në pushtet, të njëjtën e kanë konsideruar si të dobishme për vendin dhe sipas tyre sjell njohjen de-facto ndërmjet vendeve.

Continue Reading

Lajmet

​Magjia e Vermoshit nën vellon e dëborës, Rama: Shijoni Alpet edhe gjatë dimrit

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ka publikuar një video nga Vermoshi, që tregon peizazhin e mbuluar nga dëbora e parë e sezonit.

Rama e përshkruan këtë pamje si një ftesë për qytetarët që të vizitojnë Alpet gjatë dimrit, falë aksesit të lehtësuar rrugor.

Me magjinë e Vermoshit nën vellon e dëborës së parë, si një ftesë ndjellëse për të shijuar Alpet edhe gjatë dimrit falë aksesit të lehtë rrugor”, shkruan Rama në rrjetet sociale.

Vermoshi është një ndër destinacionet turistike në Qarkun e Shkodrës, jo vetëm sa i përket klimës malore, por edhe për të apasionuarit e alpinizmit.

Rikualifikimi urban i fshatit turistik të Vermoshit, rindërtimi i rrugës, ndërtimi i Qendrës së Turizmit e kanë shndërruar edhe këtë zonë në një prej destinacioneve më të frekuentuara gjatë gjithë vitit nga turistë vendas e nga vende të ndryshme të botës.

Qendra e Vermoshit është transformuar tërësisht, ku shtëpitë tradicionale alpine, dikur të rrënuara, sot janë kthyer në bujtina mikpritëse për vizitorët.

Bujtinat e ngritura i japin kësaj zone një shembëlltyrë të ngjashme me bujtinat alpine të Zvicrës.

Fshati më i madh i Alpeve të Shqipërisë, Vermoshi është një luginë me origjinë akullnajore, e vendosur në lartësinë 1100 metra mbi nivelin e detit.

Në të dyja anët e luginës, ngrihen shpate malesh me pjerrësi të konsiderueshme dhe të veshura me pyje dhe kullota. Vermoshi shquhet për panoramën e tij, si dhe për reshjet e dëborës që zgjasin afro 100 ditë në vit.

Aktivitetet kryesore të cilat mund të zhvillohen në Vermosh, janë ngjitjet malore në Malësinë e Marlules apo edhe shëtitjet në luginat e thella alpine të Lepushës dhe Cemit.

https://www.facebook.com/reel/581756974327379

Continue Reading

Të kërkuara