Lajmet
Demonstratat e vitit 1981 – parathënie e krijimit të identitetit të republikës në kuadër të ish-federatës jugosllave
Published
4 years agoon
By
Betim GashiDemonstratat e studentëve të vitit 1981 në Kosovë ishin parathënie e krijimit të identitetit të republikës në kuadër të ish-federatës jugosllave, pasi ishin pikënisje e një lëvizjeje erozive për shpërbërjen e Jugosllavisë federale dhe të një fryme nacionaliste për krijimin e shteteve të pavarura kombëtare.
Kështu u tha në konferencën ndërkombëtare “Demonstratat e vitit 1981 në Kosovë – sinjalizimi i botës për shkeljen e të drejtave njerëzore në Jugosllavi”, të organizuar nga Instituti Shkencor Kosovaro-Suedez dhe Universiteti i Gjakovës “Fehmi Agani”. Aty vëmendje e madhe iu kushtua edhe gjenocidit dhe krimeve serbo-jugosllave në Kosovë.
Drejtoresha e Institutit Shkencor Kosovaro-Suedez, Salihe Salihu tha se se këto demonstrata ishin të nevojshme për ruajtjen e identiteti kombëtar, i cili po cenohej atë botë në kuadër të ish-federatës jugosllave. Teksa shtoi se prej protestave të studentëve u deshën dy dekada për të arritur lirinë. Ajo tha se i duhet dhënë vëmendje më e madhe institucionale demonstratave të vitit 1981 në Kosovë.
“Demonstruesit paqësorë nuk u pritën me mjete paqësore, por kundër tyre u ushtrua një dhunë dhe një gjenocid, ku u deshën dy dekada për të finalizuar kërkesën për republikën, por tanimë Republikën shtet të pavarur. Prandaj, Instituti Kosovaro-Suedez konsideron se kjo ditë duhet të shënohet në gjithë Kosovën, por në veçanti nëpër konferenca shkencore, duhet t’i jepet hapësirë më e gjerë dhe vëmendje institucionale”, tha ajo.
Profesori Ibrahim Gashi foli për ndikimin e demonstratave studentore të vitit 1981 në formësimin e kulturës politike për shtet të pavarur, me ç’rast tha se këto demonstrata duhet parë si parathënie të krijimit të identitetit të republikës.
“Ky shpërthim i studentëve shqiptarë nuk erdhi si rezultat i represionit serb, por më tepër si shprehje e një vetëdijësimi kombëtar dhe të kulturës politike të shprehur përmes të drejtës demokratike përmes protestës, që Kosova të realizonte statusin e Republikës brenda federatës, i cili ishte pamundësuar me rrugë institucionale. Demonstratat e studentëve shqiptarë të Kosovës duhet parë edhe nga një dimension tjetër, si pikënisje e një lëvizjeje erozive për shpërbërjen e Jugosllavisë federale dhe të një fryme nacionaliste për krijimin e shteteve të pavarura kombëtare”, tha Gashi.
Profesori Islam Qerimi prezantoi punimin “Krimet e shtetit serbo-jugosllav kundër shqiptarëve gjatë shekullit të XX-të”, në të cilin kishte mbledhur dhe analizuar projekte të regjimit serb për spastrimin etnik. Ai tha se pushtuesit serbë përdorën mënyra nga më të ndryshme kundër shqiptarëve, teksa shtoi se për gjenocidin dhe krimet serbe në Kosovë ka shumë fakte e dëshmi, të cilat po të përmblidhen do të shkruheshin libra të tërë.
“Pushtuesit serbë, politikanë, shkrimtarë, novelist, historianë, mësues, pedagogë e diplomatë, në bazë të udhëzimeve të kupolës të piramidës shtetërore serbe hartuan projekte, platforma, memorandume, programe, mbajtën tribuna të fshehta e të hapura, u tubuan në konferenca e forume shkencore, organizuan tryeza të rrumbullakëta në emër të Serbisë së vjetër, çuan mesha drejt qiellit, shenjtëruan luftëtarët serbë, shkruan libra, monografi, përplot mllefe ndaj ushtarëve dhe shqiptarëve në përgjithësi”, tha ai.
Ndërsa profesori Bejtush Gashi, i cili prezantoi punimin “Veprimtaria dhe aktivitetet e pushtetit serbo-jugosllav në aspektin ushtarak në Kosovë, pas demonstratave të vitit 1981”, përmendi disa fakte për organizimin dhe kompetencat e Kosovës në organizimin ushtarak. Ai tha se vetëm për rekrutët shqiptarë kërkohej formimi i 2 dosjeve, teksa shtoi se në ish-Jugosllavi serbët në numër ishin më të përfaqësuarit.
“Në strukturat udhëheqëse komanduese në ish-armatën serbët ishin të përfaqësuar me mbi 70 përqind të oficerëve në të gjitha nivelet, ndërsa në shërbimet sekrete dhe të ndjekjes penale ishin të përfaqësuar me mbi 90 përqind. Nacionalistët serbë duke shfrytëzuar aparatin shtetëror komunist, sidomos atë ushtarak kurrë nuk pushuan për t’ia ndryshuar pozitën dhe kufijtë e saj të përcaktuara me Kushtetutën e vitit 1974. Mbi oficerët dhe ushtarakët shqiptarë, që shërbenin në forca të armatosura dhe kundër tyre ushtroheshin metoda të sofistikuara të presionit psikologjik për të ndikuar në mënyrë direkte që ata të njiheshin si jugosllavë. Te oficerët shqiptarë përdorin metodat e ‘larjes së trurit’ që të bëheshin personalitete të besuara të regjimit sllavo-komunist”, tha ai.
Më 4 mars 1981, studentët e Kosovës organizuan një protestë në Prishtinë për kushte më të mira në mensën e tyre dhe kjo protestë ishte shkëndija e demonstratës së organizuar nga studentët më datën 11 mars 1981.
Si pasojë e demonstratave të studentëve erdhën tubimet e njohura si “Demonstratat e punëtorëve”, në të cilat kërkohej lirimi i studentëve të burgosur.
Por përsëri, organet shtetërore ndërhyjnë me tërë brutalitetin e tyre gjatë tubimeve, dhe ish-armata jugosllave pushtoi rrugët e Kosovës, dhe në tërë territorin u vendos gjendja e jashtëzakonshme, e më vonë edhe shtetrrethimi.
Lajmet
Punëtoret teknike në Kuvend refuzojnë takimin me anëtarët e Komisionit për të drejtat e njeriut
Published
18 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsGratë greviste, punëtore teknike në Kuvendin e Kosovës, kanë refuzuar të marrin pjesë në takimin me anëtarët e komisionit parlamentar për të drejtat e njeriut. Sipas tyre, deputetët s’kanë bërë asgjë dhe i kanë anashkaluar kërkesat e grave greviste, andaj takimi tani është i padobishëm.
Në emër të grave greviste foli kryetari i Sindikatës së Punëtorëve të Sektorit Privat, Jusuf Azemi, i cili tha se zëvendësimi i tyre në Kuvendin e Kosovës, është çështje ligjore dhe po presin raportin e Inspektoratin e Punës.
“Nuk kemi bërë asgjë për neve. Na keni lënë në temperatura -5 këtu dhe tani e gjithë kjo do të përfundojë në Inspektorat të Punës. Keni thënë nga Kuvendi se kjo ka prapavijë politike dhe shumë gjëra. Ne kemi kërkuar 550 euro dhe i kemi pas 270 euro, mirëpo s’keni bërë asgjë. Marre për Kuvendin e Kosovës. Ne kemi besuar në ligj dhe sot po besojmë në ligj. Tani s’na nevojitet askush, mirëpo na nevojitet raporti i Inspektoratit të Punës. Ju jeni ata që na keni qit në holl të Kuvendit, që keni thyer ligjin e grevës dhe ne jemi gjithçka në rregull”, tha ai.
Për të diskutuar me gratë greviste doli kryetarja e komisionit, deputetja Duda Balje, e cila kërkoi nga punëtoret teknike të Kuvendit të mbajnë takim, mirëpo që edhe ajo u refuzua.
“Ne kemi lënë Kuvendin dhe personat përgjegjës për me gjetë zgjidhje për këtë punë. Ne kemi menduar si komision që me gjetë zgjidhje. Nëse doni me hy brenda ne si komision mendojmë se është shkelje e drejtave dhe i kemi thirrë gratë me bisedu me neve. Keni thirrje publike që me hy brenda dhe me gjetë zgjidhje”, tha ajo.
Pas refuzimit, deputetja Balje vazhdoi mbledhjen e komisionit. Ajo tha se pas takimit me gratë greviste kanë menduar të thërrasin Sekretarin e Kuvendit dhe përgjegjësit e kompanisë së pastrimit në Kuvend.
“Në momentin kur kemi konstatu si komision se është problemi i madh. Ne sot kemi vendos me thirrë dhe bisedu me gratë. Kurse javën tjetër me thirrë sekretarin dhe pronarin e firmës që është përgjegjës dhe me punu me gjetë një zgjidhje. Ato refuzuan me qenë me neve”, shtoi ajo.
Ndërkaq, anëtarja e komisionit, deputetja e LVV-së, Fatmire Kollçaku, tha se shkëputja e njëanshme e kontratës nuk i kontribuon këtij rasti.
Mirëpo ajo tha se ende si komision nuk i disponojnë të gjitha informatat për këtë rast dhe se tani po trajtojnë a janë shkel të drejtat e punëtorëve, rrjedhimisht edhe të njeriut.
“Një shkëputje e njëanshme nuk i kontribuon këtij rasti, mirëpo ende ne nuk disponojmë të gjitha informatat. Ne tash kemi fillu me trajtu nga këndvështrimi a janë shkel të drejtat të punëtorëve dhe të njeriut”, theksoi ajo.
Deputetja e PDK-së, Eliza Hoxha tha se janë shkelur të drejtat e njeriut me rastin e punëtorëve teknike të Kuvendit të Kosovës.
“ Më vjen keq që s’kanë ardhur zonjat, mirëpo ato e kanë të drejtën e tyre mos me ardh. Kompania është çelësi dhe thelbi kryesor që duhet me u marrë. Nëse ka ndonjë klauzolë në secilën kompani që ka shërbyer në këtë kuvend pasi ka qenë shërbim i privatizuar nga jashtë, mirëpo me klauzolën që do të përdoren njerëzit që punojnë brenda. Kushdo qoftë që ka qenë kompania të njëjtat gra i ka aktivizuar në proces të punës. Çka ka ndodh tash është thelbi i problemit. E para që s’janë kontributet e tyre herë pas here dhe e treta i kanë dërgu gratë me punu zyra të tjera jashtë kuvendit dhe askush s’është merr me atë punë. Ne jemi vonu me i dëgju që kanë qëndru para derës sonë aty”, theksoi Hoxha.
Lajmet
Shqipja në Maqedoninë e Veriut, çfarë po e pengon zbatimin e ligjit të gjuhëve?!
Published
22 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsPërdorimi i gjuhës shqipe dhe aspekte të tjera, si përdorimi i simboleve kombëtare, përfaqësimi në Parlament dhe në institucione tjera, patën nxitur konflikt të armatosur më 2001, mes shqiptarëve dhe maqedonasve, i cili përfundoi me Marrëveshjen e Ohrit.
Me këtë marrëveshje, Kushtetuta u ndryshua përmes 15 amendamenteve, të cilat rregulluan edhe përdorimin e gjuhëve të tjera në vend, përveç asaj maqedonase. U vendos që gjuhë zyrtare në Maqedoninë e Veriut janë gjuha maqedonase dhe gjuhët e tjera që fliten nga mbi 20 për qind e qytetarëve të vendit.
Kështu, shqiptarëve dhe komuniteteve tjera iu dha mundësia e integrimit në shoqëri, shpjegon REL. Sipas regjistrimit të popullsisë më 2022, Maqedonia e Veriut i ka rreth 2 milionë banorë, nga të cilët 54 për qind janë maqedonas, 29 për qind shqiptarë, ndërsa pjesa tjetër janë pjesëtarë të komuniteteve më të vogla. Përdorimi i gjuhës shqipe është rregulluar ndërkohë edhe me ligje të tjera, përfshirë një të vitit 2008, ndonëse ai, sipas njohësve të drejtësisë, përfshinte një interpretim të ngushtë. Partia VMRO-DPMNE, e cila më 2018 ishte në opozitë, ndërsa sot në pushtet, e kundërshtoi ashpër miratimin e Ligjit, nuk mori pjesë në votim dhe e dërgoi këtë dokument menjëherë në Gjykatën Kushtetuese.
Përveç Ligjit për gjuhët, në Gjykatë u paraqitën edhe kundërshtime tjera dhe, tani, të gjitha ankesat e parashtruara, 13 të tilla, pritet të marrin zgidhje me një vendim që do të bëhet publik në dhjetor. Por ekspertët nuk janë shumë optimistë, e kujtojnë se rasti i shfuqizimit të Balancuesit, mekanizmi që rregullonte përfaqësimin “e drejtë ” të komuniteteve në institucionet shtetërore në këtë vend, tregon se qëllimi mund të jetë një interpretim shumë më i rreptë i të drejtave që burojnë nga marrëveshjet e së shkuarës.
Lajmet
Sa importon dhe eksporton energji elektrike Kosova?
Published
24 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsImporti i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit).
Ndërsa, gjatë këtij muaji, energjia elektrike bruto në dispozicion ishte 450.55 GWh, kurse konsumi i energjisë elektrike ishte 343.61 GWh ose 4,55 për qind më i vogël krahasuar me muajin e njëjtë të vitit paraprak.
Ndërsa, pjesëmarrja e energjisë elektrike alternative në kuadër të konsumit të përgjithshëm ishte 9,79%.
“Importi i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit)”, thuhet në raportin e Agjencia e Statistikave të Kosovës të publikuar “Statistikat e Energjisë” për muajin shtator 2024 me të dhëna për prodhimin dhe konsumin e thëngjillit, prodhimin dhe konsumin e energjisë, importin dhe eksportin e energjisë, si dhe importin dhe eksportin e energjentëve të tjerë..
Ndësa, sipas ASK-së, prodhimi i thëngjillit ishte rreth 599.92 mijë ton, ose 0,42 për qind më pak sesa në muajin e njëjtë të vitit paraprak.
Lajmet
Ushtria ruse humb edhe 1050 trupa të tjera në Ukrainë
Published
25 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsHumbjet luftarake të ushtrisë ruse në Ukrainë nga 24 shkurt 2022 deri më 22 nëntor 2024, arrijnë në afro 728.300 ushtarë, duke përfshirë edhe 1.050 trupa të tjerë të vrarë ose të plagosur në aksion gjatë ditës së kaluar.
Këtë e tha Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës në një postim në Facebook , sipas Ukrinform.
Mbrojtësit ukrainas kanë shkatërruar gjithashtu 9,399 tanke armike (+1 ditën e kaluar), 19,156 automjete luftarake të blinduara (+13), 20,736 sisteme artilerie (+5), 1,254 sisteme raketash të shumëfishta lëshimi (+1), 1,004 sisteme të mbrojtjes ajrore ( +1), 369 avionë, 329 helikopterë, 19,260 ajrore pa pilot automjete (+1), 2,764 raketa lundrimi (+8), 28 anije luftarake/prerëse, 1 nëndetëse, 29,777 automjete motorike (+32) dhe 3,675 njësi të pajisjeve speciale (+1).
Qytetarët e Kroacisë dhe Malit të Zi mund të qëndrojnë në Kinë deri në 30 ditë pa vizë
Punëtoret teknike në Kuvend refuzojnë takimin me anëtarët e Komisionit për të drejtat e njeriut
Kosova mëson kundërshtarin e play off-it në Ligën e Kombeve
Shqipja në Maqedoninë e Veriut, çfarë po e pengon zbatimin e ligjit të gjuhëve?!
Sa importon dhe eksporton energji elektrike Kosova?
Ushtria ruse humb edhe 1050 trupa të tjera në Ukrainë
Asnjë aktivitet i organizuar për Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe
Trashëgimia e Prizrenit në filatelinë kosovare, emision i ri i pullave postare “Kalaja e Prizrenit”
UBT shënon Javën e Kuzhinës Italiane
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman