Kuriozitete

​Çfarë janë bombat e fosforit?

Kjo armë ka një efekt të frikshëm.

Published

on

Raportime të shumta që vijnë nga të dyja palët thonë se mijëra njerëz kanë humbur jetën në luftën në Ukrainë. Raportet sugjerojnë gjithashtu se, megjithëse të dyja palët kanë pësuar humbje të mëdha në beteja, shumica e të vdekurve – qytetarë ukrainas – janë civilë.

Në mes të akuzave të ndërsjella, bie në sy ajo që është përsëritur disa herë nga pala ukrainase se Rusia përdor bomba fosfori në sulmet ndaj objektivave në Ukrainë.

Kjo armë ka një efekt të frikshëm: përveç një shpërthimi të fuqishëm, shkakton edhe lëndime shumë të rënda te personat që gjenden pranë saj.

Sipas Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, fosfori i ndezur krijon flakë që digjen në temperatura deri në 800 gradë Celsius. Zjarri që ata shkaktojnë mund të përhapet në një zonë të madhe, deri në disa qindra kilometra katrorë.

Përdorimi i këtyre armëve mund të shkaktojë lëndime të rrezikshme për jetën.

Sipas protokolleve që lidhen me Konventën e Gjenevës të vitit 1977, bombat me fosfor të bardhë nuk duhet të përdoren nëse ekziston mundësia e rrezikimit të civilëve.

Në kontakt me oksigjenin, fosfori i bardhë ndizet dhe digjet duke krijuar një tym të bardhë të trashë me një erë specifike të ngjashme me erën e hudhrës. Ky tym ndërhyn në spektrin infra të kuq dhe sistemet e gjurmimit të armëve, duke mbrojtur kështu njësitë ushtarake nga armët e drejtuara si raketat.

Armët që përmbajnë fosfor të bardhë mund të digjen dhe mbyllin rrugët e frymëmarrjes, me lëndime të drejtpërdrejta të shkaktuara nga grimcat në kontakt me lëkurën.

Në rast se grimcat e një arme të tillë hyjnë në trup, edhe nëse një personi merr ndihmë, shanset për të mbijetuar janë të pakta. Grimcat e fosforit të bardhë digjen dhe vazhdojnë të digjen për aq kohë sa janë në kontakt me oksigjenin.

Continue Reading

Kuriozitete

Postimi misterioz i Trumpit trazon rrjetin – një gabim, kod apo mesazh i fshehtë?

Published

on

Postimi i çuditshëm me një fjalë i presidentit të SHBA-së, Donald Trump në rrjetet sociale ka ngatërruar shumë njerëz, me përdoruesit që spekulojnë kuptimin e tij.

Në llogarinë e tij zyrtare në Truth Social, Trump shkroi “Bela”.

Do të thotë e bukur në italisht nëse shkruhet me dy L, por ajo që donte të thoshte Trump mbetet e paqartë.

Dhe postimi vjen pasi ai ndau përditësime rreth takimit të tij me Putinin, duke deklaruar se “do të ketë progres të madh me Rusinë”.

Disa përdorues besonin se fjala mund t’i referohej ligjit të Amendamentit të Ligjeve të Arsimit Bazë (BELA) në Afrikën e Jugut, i cili është një ligj i diskutueshëm për arsimin. Ndërkohë, disa menduan se fjala “Bela” simbolizon shpresën dhe ripërtëritjen.

Disa thjesht thanë se mund të jetë një gabim shtypi dhe ai duhet të jetë duke shkruar për Bjellorusinë pasi përdoruesit e lidhën “Bela” me Bjellorusinë, ndoshta duke iu referuar ndërveprimeve të mëparshme të Trumpit me presidentin Bjellorus Alexander Lukashenko.

Ndërsa disa të tjerë menduan se ishte fjalë e koduar, ndoshta e lidhur me takimin e tij me Putinin.

Termi madje u bë trend në platformat e rrjeteve sociale si X, me përdoruesit që ndajnë meme dhe shaka rreth postimit misterioz.

Deri më tani, Shtëpia e Bardhë nuk ka dhënë asnjë sqarim mbi kuptimin e postimit të Trumpit, duke e lënë internetin të vazhdojë të spekulojë.

Continue Reading

Kuriozitete

Tetë emrat e vërtetë e të të famshmëve që do t’ju befasojnë

Published

on

Të famshmit shpeshherë krijojnë emra artistikë që i shoqërojnë gjatë gjithë karrierës. Për ta, ndryshimi i emrit mund të jetë një veprim i fuqishëm edhe në mbrojtjen e privatësisë.  

Në këtë artikull do të lexoni tetë yje emrat e të cilëve janë ndryshuar pas daljes në skenë.

Marilyn Monroe

Emri i vërtetë i Marilyn Monroe është Norma Jeane Mortenson. Më vonë ajo mori mbiemrin e nënës, Baker. Në vitin 1946, 20-vjearja filloi ta përdorte emrin skenik Marilyn Monroe, i zgjedhur nga drejtori ekzekutiv i “20th Century Fox” Ben Lyon, i cili besonte se Marilyn Monroe tingëllonte më bukur për një yll. Ajo e ndërroi emrin ligjërisht në Marilyn Monroe më 1956, një dekadë pasi nisi karrierën e filmave.

John Legend

Emri i vërtetë i këngëtarit është John Roger Stephens. Emri i tij i skenës iu dha nga poeti J. Ivy, i cili tha se Stephens tingëllonte si i vjetër, si emër legjendash. Më pas “Legend” qarkulloi nëpër studio dhe në fund u mor nga John. Ai e ka përdorur këtë emër që nga viti 2000.

Nicolas Cage

Si nip i regjisorit legjendar Francis Ford Coppola, Nicolas Cage e ndryshoi mbiemrin qysh në fillim të karrierës për t’iu shmangur asaj që puna e tij të dukej se kishte lidhje me nepotizmin. Cage ka thënë se ky emër e ka ndihmuar të fokusohet në merita më shumë se në lidhjet familjare.

Bruno Mars

Emri i tij i lindjes është Peter Gene Hernandez, por ylli i muzikës pop e zgjodhi “Bruno” sipas një nofke që kishte si fëmijë. Më pas i shtoi mbiemrin Mars, për të cilin tha se ishte unik dhe neutral.

Natalie Portman

Aktorja Natalie Portman quhej Neta-Lee Hershlag. Kur nisi aktrimin ajo e mori mbiemrin Portman, sipas gjyshes së saj, për ta mbajtur jetën personale të ndarë nga ajo publike.

Whoopi Goldberg

Caryn Elaine Johnson e mori emrin skenik “Whoopi Goldberg” si reflektim ndaj personazhit komik. Ajo e shtoi “Goldberg” për t’i dhënë emër më skenik.

Lady Gaga

Emri i saj i vërtetë është Stefani Joanne Angelina Germanotta Emri skenik i Lady Gagës u inspirua nga kënga e Queen “Radio Ga Ga”. Sipas producentit Rob Fusari, emri erdhi nga një gabim që ndodhi në një mesazh ku në vend të “Radio Ga Ga” u dërgu si “Lady Gaga”.

Michael Keaton

Ai quhej Michael John Douglas. Atij iu deshtë ta ndërronte emrin pasi kur iu bashkua grupit të aktorëve, veçse ishte një Michael Douglas në industri. Ai zgjodhi “Keaton” rastësisht.

Continue Reading

Kuriozitete

Australi: Zbulohet fosili 25 milionë vjeçar i një balene

Published

on

Zbulimi i një fosili 25 milionë vjeçar në një plazh në Australi munt të shënojë një kthesë të rëndësishme për evolucionin e një prej specieve më të mëdha në planetin Tokë, pikërisht balenat.

Paleontologët kanë identifikuar një specie të rrallë, krejtësisht të re që mund të zbulojë misteret e evolucionit të balenave.

Shumë kohë para se balenat të bëheshin gjigantë madhështorë dhe të butë, disa nga paraardhësit e tyre prehistorikë ishin të vegjël, të çuditshëm dhe të egër.

Studiuesit e emëruan specien Janjucetus dullardi, një krijesë që ngjan me personazhet e filmave vizatimorë, me sy të fryrë sa madhësia e topave të tenisit.

Ndryshe nga balenat e sotme, ekzemplari i ri ishte i vogël sa për t’u futur në shtrat të vetëm, ai dhëmbë të mprehtë dhe një fytyrë si peshkaqen, kjo balenë e ccuditshme e oqeanit ishte një grabitqar i mprehtë.

Zbulimi i rrallë i kafkës së pjesshme, duke përfshirë kockat e veshit dhe dhëmbët, ndodhi vite më parë, por vetëm së fundi shkencëtarët kanë arritur të identifikojnë specien dhe t’I japin vendin e vet në historinë e evolucionit.

Grabitqarët e vegjël ishin një degë e hershme në linjën që çoi në balenat e mëdha të sotme, të tilla si balenat me gungë, balenat blu dhe balenat minke.

Por paraardhësit me dhëmbë dhe nofulla të fuqishme dukeshin rrënjësisht ndryshe nga çdo specie moderne.

 

Continue Reading

Kuriozitete

18 Gusht – Dita Ndërkombëtare e Gjeologjisë

Published

on

18 gushti është Dita Ndërkombëtare e Gjeologjisë, shkencë kjo që shfrytëzohet për të zhvilluar shtetin nëpërmjet zbulimit të pasurive nëntokësore. Si çdo ditë ndërkombëtare që manifestohet me aktivitete të ndryshme në Kosovë, kjo ditë nuk shënohet.

Gjeologjia është shkenca që studion Tokën në mënyrë të gjithanshme e mundohet të shpjegojë se si është formuar Toka dhe si ndryshon ajo.

Studion përbërjen e Tokës, ndërtimin e saj, mënyrën e formimit të Tokës si trup qiellor si dhe historinë e Tokës që nga formimi i saj deri në ditët e sotme.

Shkencëtarët që merren me këtë shkencë quhen gjeologë dhe studiojnë truallin e shkëmbinjtë. Termi “gjeologji” nënkupton tërësinë e shkencave të tokës, mes të cilave ndodhet dhe gjeologjia vetë si nëndegë që studion shkëmbinjtë dhe ndërtimin gjeologjik të një rajoni apo krejt tokës.

Kjo shkencë gjen zbatim në studimin e vendburimeve të mineraleve të ngurta, naftës, materialeve të ndërtimit, dhe burimeve të ujërave nëntokësore.

Gjeologë shqiptarë dhe të huaj në Shqipëri, kanë zbuluar më shumë se 15 vendburime nafte, 6 vendburime gazi, 7 vendburime bitumi dhe mbi 500 vendburime minerale. Ndërsa, në Kosovë kohë më parë një banorë i fshatit Torinë të Komunës së Lipjanit, zbuloi se në tokën e tij ka gaz, ku u kërkua që institucionet përkatëse të zhvillojnë një studim gjeologjik për të konstatuar gjenezën, përbërjen dhe potencialin real të rrjedhës së këtij gazi.

 

Continue Reading

Të kërkuara