Lajmet

​Zbulohet se disa planetë kanë fuqi të veçantë: A mund ta ngadalësojnë plakjen e yjeve të tyre?

Nuk është e lehtë për shkencëtarët të studiojnë se çfarë ndikimi kanë ekzoplanetët në rrotullimin e yjeve të tyre.

Published

on

Astronomët zbuluan se prania e një planeti të madhësisë së duhur që rrotullohet mjaft shpejt rreth Diellit të tij, ngadalëson procesin e plakjes së yllit.

Në mënyrë të veçantë, një gjigant gazi në orbitë të ngushtë mund t’i japë një vrull këndor rrotullimit të yllit, duke kundërshtuar humbjen graduale të rrotullimit të shkaktuar nga fusha magnetike e yllit.

Me këtë proces, ai ngadalëson disi plakjen e Diellit të tij. Përkatësisht, shpejtësia e rrotullimit të një ylli varet nga mosha e tij, gjegjësisht ngadalësojnë rrotullimin e tyre rreth boshtit të tyre me kalimin e kohës, shkruan Science Alert.

Nuk është e lehtë për shkencëtarët të studiojnë se çfarë ndikimi kanë ekzoplanetët në rrotullimin e yjeve të tyre. Domethënë, nëse vëzhgoni vetëm një yll dhe një planet, nuk keni vërtet informacion të mjaftueshëm për të ditur nëse ai ekzoplanet ka ndikuar fare në shkallën e rrotullimit.

Për fat të mirë, shumë yje në univers gjenden në sisteme me shumë yje. Yjet binare janë zakonisht binjakë; lindur në të njëjtën mjegullnajë, nga i njëjti grumbull pluhuri dhe gazi. Për shkak të kësaj, ata shpesh kanë veti të ngjashme – ngjyra, madhësia, shkëlqimi dhe, po, rrotullimi i ngjashëm.

Për të parë më nga afër ndikimin e planetëve në rrotullimin dhe aktivitetin e yjeve, shkencëtarja planetare Nikoleta Ilic nga Instituti Leibniz për Astrofizikën Potsdam (AIP) në Gjermani dhe kolegët e saj hodhën një vështrim në yjet binare në univers.

Ata po kërkonin sisteme yjesh binar në të cilat një yll ka ekzoplanetë në orbitë dhe tjetri jo. Më pas ata përdorën një yll pa planet si një lloj grupi kontrolli për të përcaktuar se çfarë ndryshimesh në rrotullim mund të shkaktohen nga planetët.

Një sistem i vetëm yjor nuk do të mjaftonte vetëm për të krijuar një model; prandaj, ekspertët analizuan me kujdes 34 prej tyre. Meqenëse yjet me rrotullim më të shpejtë kanë më shumë aktivitet me rreze X se ato me rrotullim më të ngadaltë, ata ishin në gjendje të gjenin një ndryshim të qartë në shpejtësinë e rrotullimit midis dy yjeve në çiftet e tyre binare.

Jupiteri i nxehtë

Jupiterët e nxehtë janë një racë e çuditshme planeti. Këta janë gjigantë gazi si Jupiteri, por që orbitojnë tepër afër yjeve të tyre; me periudha orbitale që zgjasin disa ditë apo edhe orë.

Shkencëtarët kanë vënë re se yjet me Jupiterë të nxehtë rrotullohen më shpejt. Meqenëse rrotullimi i yjeve në boshtin e tyre ngadalësohet gradualisht me kalimin e kohës, yjet e rinj priren të rrotullohen më shpejt se yjet më të vjetër. Prandaj, Jupiterët e nxehtë veprojnë si një lloj kremi kundër rrudhave. Ndërveprimi midis yllit dhe ekzoplanetit rezulton në transferimin e rrotullimit nga ekzoplaneti në yll, gjë që rrit rrotullimin e tij.

Hulumtimi “Ndërveprimi yll-planet baticë dhe ndikimi i tij”, i vëzhguar në aktivitetin yjor në sistemet e gjera binare që strehojnë planetin, u botua në revistën “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”.

Lajmet

Prokuroria Speciale ngre aktakuzë ndaj Shpend Ahmetit për mosdeklarim të pasurisë

Published

on

By

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës ka ngritur sot aktakuzë ndaj Shpend Ahmetit, nën dyshimin për kryerjen e veprës penale “Mosraportimi ose raportimi i rremë i pasurisë, i të ardhurave, i dhuratave, i dobisë tjetër materiale ose i detyrimeve financiare”.

Sipas aktakuzës, i pandehuri dyshohet se në periudhën nga viti 2018 deri në vitin 2022, në cilësinë e kryetarit të Komunës së Prishtinës, me dashje ka paraqitur deklarata të pasakta të pasurisë. Konkretisht, ai akuzohet se nuk ka deklaruar deponime në para të gatshme, të realizuara personalisht gjatë viteve përkatëse.

Prokuroria bën të ditur se shuma e përgjithshme e mjeteve të padeklaruara arrin vlerën prej 172 mijë e 600 eurosh.

Rasti i është përcjellë për shqyrtim Gjykatës Themelore në Prishtinë, Departamentit Special.

Shënim: Personi i përmendur në këtë artikull prezumohet i pafajshëm deri në një vendim të formës së prerë nga gjykata.

Continue Reading

Lajmet

30 të dënuar përfundojnë me sukses programet rehabilituese në burgun e Smrekonicës

Published

on

By

Në burgun e Smrekonicës, kanë përfunduar me sukses dy programe rehabilituese për të burgosurit. Programi “Menaxhimi i Zemërimit” është ndjekur nga 20 të burgosur, ndërsa programi “Vendimmarrja Sociale” nga 10 të burgosur.

Shërbimi Korrektues i Kosovës, thotë se programet janë zbatuar në përputhje me politikat rehabilituese, planprogramin institucional dhe standardet profesionale të trajtimit.

Sipas njoftimi të ShKK-së, fokusi ka qenë zhvillimi i aftësive psikosociale, rritja e vetëkontrollit emocional, përmirësimi i sjelljes ndërpersonale dhe forcimi i aftësisë për marrjen e vendimeve të përgjegjshme dhe të ligjshme.

Me rastin e përfundimit të programeve është organizuar edhe ceremonia e shpërndarjes së certifikatave, derisa gjatë eventit u theksua rëndësia e programeve rehabilituese në përmirësimin e sjelljes së të burgosurve dhe në zvogëlimin e rrezikut të përsëritjes së veprave penale.

Continue Reading

Lajmet

Prattipati takon kryetarët e komunave veriore, kërkon qeverisje transparente

Published

on

By

E Ngarkuara me Punë e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Kosovë, Anu Prattipati, ka vizituar sot kryetarët e sapo inauguruar të Mitrovicës së Veriut, Zveçanit, Zubin Potokut dhe Leposaviqit.

Përmes një postimim, Ambasada e ShBA-së në Prishtinë tha se Prattipati nënvizoi pritshmëritë e Amerikës për qeverisje transparente, efektive, ofrim të barabartë të shërbimeve dhe rëndësinë e angazhimit me institucionet e sigurisë publike të angazhuara në shërbim të të gjitha komuniteteve.

“E ngarkuara me punë Anu Prattipati u takua sot me katër kryetarët e sapo inauguruar të Mitrovicës së Veriut, Zveçan, Zubin Potok, dhe Leposaviq dhe përfaqësues të shoqërisë civile serbe kosovare në veri të Kosovës. Ajo nënvizoi pritshmëritë e SHBA-së për qeverisje transparente, efektive, ofrim të barabartë të shërbimeve dhe rëndësinë e angazhimit me institucionet e sigurisë publike të angazhuara në shërbim të të gjitha komuniteteve”, thuhet në njoftimin e Ambasadës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani: Me ShBA-në diskutuam për rikthimin e dialogut strategjik

Published

on

By

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka bërë të ditur se gjatë takimit me zëvendëssekretarin e Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Christopher Landau, kanë diskutuar për rikthimin e dialogut strategjik mes Kosovës dhe ShBA-së.

Në një video të publikuar në rrjetet sociale, Osmani tha se me zëvendëssekretarin amerikan kanë trajtuar gjithashtu një sërë çështjesh që lidhen me bashkëpunimin dypalësh, sigurinë, paqen, zhvillimin ekonomik dhe integrimin euroatlantik të Kosovës.

Presidentja u ndal edhe te nënshkrimi i një ligji nga presidenti amerikan, Donald Trump, i cili përfshin edhe Republikën e Kosovës. Sipas saj, ligji parashikon mbështetjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës, përjashton ndryshimet e kufijve dhe përcakton që dialogu me Serbinë duhet të bazohet në njohje reciproke.

Diskutuam edhe për një sërë çështjesh të tjera, për të cilat është e domosdoshme të kemi koordinim të plotë dhe të vazhdueshëm me SHBA-në si aleatin tonë më të rëndësishëm strategjik, si dhe për hapat dhe veprimet që duhet t’i ndërmarrim për rikthimin e dialogut strategjik me SHBA-në”, deklaroi Osmani pas takimit.

Ajo theksoi se në këtë takim është rikonfirmuar mbështetja e Shteteve të Bashkuara për anëtarësimin e Kosovës në NATO, si dhe për rritjen e investimeve strategjike në sektorin ekonomik.

Presidentja Osmani nënvizoi rëndësinë e koordinimit të vazhdueshëm me SHBA-në dhe shprehu besimin e saj të plotë në administratën e presidentit amerikan, Donald Trump, duke e cilësuar partneritetin me SHBA-në si shtyllë kyçe të politikës së jashtme të Kosovës.

Continue Reading

Të kërkuara