Shëndeti

​Vitiligo – një sëmundje e lëkurës që shkakton humbje të pigmentit

Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës.

Published

on

Vitiligo është një sëmundje e lëkurës që prek midis 0.5 për qind dhe 2 për qind të popullsisë së botës dhe një humbje e pigmentit që mund të prekë më shumë zona të trupit. Ajo prek njerëzit e të gjitha llojeve të lëkurës dhe gjendja nuk është kërcënuese për jetën, por mund të jetë stresuese.

Zonat e pigmentit të humbur mund të zhvillohen kudo në trup, duke përfshirë:

zonat e ekspozuara ndaj diellit, si duart, këmbët, duart dhe fytyra

brendësia e buzës ose mukozës tjetër

vrimat e hundës

organet gjenitale

pjesa e pasme e syrit

brendësia e sistemit të dëgjimit

flokë që gjithashtu mund të bëhen gri ose të bardhë.

Edhe pse vitiligo mund të prekë pjesë të ndryshme të trupit, ajo nuk është ngjitëse dhe një person me vitiligo nuk mund t’ia kalojë dikujt tjetër.

Sipas një rishikimi të vitit 2020 të botuar në Journal of Dermatology, studiuesit arritën në përfundimin se vitiligo është një çrregullim autoimun në të cilin trupi shkatërron pjesët e tij.

“Kjo ndodh kur një pjesë e sistemit imunitar fillon të sulmojë dhe vrasë qelizat e pigmentit, melanocitet, në lëkurë, duke rezultuar në formimin e njollave të bardha”, tha dermatologia Michelle Rodrigues.

Nuk është ende e qartë pse qelizat imune sulmojnë qelizat e shëndetshme, por gjenetika dhe mjedisi mendohet se kanë një ndikim. Këta faktorë dihet se rrisin rrezikun e vitiligos:

Historia familjare dhe gjenet. Rreth 30% e njerëzve me vitiligo kanë një histori familjare të këtij çrregullimi të lëkurës, vëren Shkolla Mjekësore e Harvardit. Studiuesit kanë zbuluar se një profil i caktuar gjenetik i bën njerëzit më të ndjeshëm ndaj zhvillimit të vitiligos. Janë identifikuar afro 50 gjene të lidhura me vitiligo, duke përfshirë dy të quajtur NLRP1 dhe PTPN22. Këto dhe gjene të tjera të lidhura tani me vitiligon dihet se janë të përfshirë në rregullimin e sistemit imunitar dhe inflamacionin.

Vitiligo mund të shkaktojë disa simptoma, duke përfshirë:

njolla të bardha në lëkurë

thinja ose zbardhje e parakohshme e flokëve, vetullave, qimeve të fytyrës ose qerpikëve

humbja e pigmentit në mukozën, duke përfshirë mukozën e brendshme të hundës dhe buzëve

Trajtimi

Qëllimi më i zakonshëm i trajtimit të vitiligos është të barazojë tonin e lëkurës duke rivendosur ngjyrën ose ripigmentimin ose për të hequr ngjyrën ose depigmentimin e mbetur. Trajtimi i vitiligos ndryshon në varësi të:

ashpërsisë së gjendjes

vendndodhjes dhe madhësisë së njollave

numrit të njollave

sa të përhapura janë njollat

përgjigje ndaj trajtimit.

Trajtimet kozmetike dhe kirurgjikale përdoren më së shpeshti për vitiligo dhe gjithashtu mund të kombinohen. Ato zakonisht zgjasin të paktën tre muaj përpara se të vërehen efektet, dhe më shpesh këto janë:

Kremrat. Disa kremra, duke përfshirë kortikosteroidet dhe kremrat antiinflamatore, mund të ndihmojnë në rivendosjen e ngjyrës së njollave të bardha në fazat e hershme, dhe disa mund të ngadalësojnë përhapjen e vitiligos. Kremrat e tillë kanë nevojë për recetë sepse janë të fortë dhe mund të shkaktojnë edhe efekte anësore nëse përdoren për një kohë të gjatë. Efektet anësore mund të përfshijnë atrofinë e lëkurës, rrallimin, rritjen e tepërt të qimeve dhe acarimin e lëkurës.

Barna. Disa medikamente si steroidet mund të jenë efektive në trajtimin e vitiligos. Ato janë të disponueshme vetëm me recetë.

Psoraleni dhe ultraviolet. Ky kombinim trajtimesh kërkon marrjen e psoralenit në formë pilule ose kremi. Më pas mjeku e ekspozon pacientin ndaj dritës UVA për të aktivizuar medikamentet që ndihmojnë në rikthimin e ngjyrës së lëkurës. Pas kësaj, duhet të reduktoni ekspozimin ndaj diellit dhe të mbani syze dielli. Ky trajtim ka efekte anësore që mund të përfshijnë djegie nga dielli, vjellje, kruajtje dhe hiperpigmentim.

Terapia me dritë. Kjo është një alternativë ndaj terapisë tradicionale me rreze ultravjollcë. Ky trajtim ofron një lloj terapie me dritë më të fokusuar dhe shpesh çon në më pak efekte anësore. Mund të përdoret gjithashtu si pjesë e një programi trajtimi në shtëpi nën mbikëqyrjen e një mjeku.

Trajtimi me laser. Ky trajtim ndihmon me zonat e vogla të njollave dhe zgjat më pak se katër muaj, dy deri në tri herë në javë.

Depigmentimi. Kjo është një zgjidhje e zakonshme kur trajtimet e restaurimit të pigmentit të lëkurës kanë dështuar. Depigmentimi fokusohet në zbehjen e pjesës tjetër të lëkurës për t’u lidhur me zonat që kanë humbur ngjyrën. Është e nevojshme të përdoret një medikament si monobenzoni sipas udhëzimeve të mjekut. Edhe pse mund të duhen deri në dy vjet për të qenë efektiv, ky trajtim është zakonisht i përhershëm. Përveçse shkakton inflamacion, mund të rrisë edhe ndjeshmërinë ndaj dritës së diellit.

Trajtimet kirurgjikale janë të disponueshme kur mjekimet dhe terapia me dritë nuk funksionojnë. Llojet e trajtimeve kirurgjikale përfshijnë:

Shartimi i lëkurës. Kirurgu transferon lëkurën e shëndetshme dhe të pigmentuar në zonat e depigmentuara. Rreziqet përfshijnë infeksionin, dhëmbëzat ose dështimin e repigmentimit.

Transplantet e melanociteve. Mjeku heq një mostër të indit të shëndetshëm, rrit melanocitet dhe më pas transplanton qelizat në zona të depigmentuara.

Mikropigmentimi. Mjeku mund të bëjë tatuazh pigmentin në lëkurë. Kjo është më e mira për zonën e buzëve, por mund të jetë e vështirë të përputhet me ngjyrën e lëkurës.

Shëndeti

Kujdes nga alkooli, ja dëmet që i shkakton

Published

on

Përveç duhanit një ves tjetër i dëmshëm është edhe alkooli. Ky ves është shkaktar i një vargu të gjerë sëmundjesh, duke filluar që nga aparati tretës, mëlçia, pankreasi e deri në dëmtime të pakthyeshme të sistemit nervor qendror.

Në mëlçi, alkooli i konsumuar, shkakton dëmtime të qelizave hap-atike, dëmtim që rritet në kohë duke u varur nga doza e konsumuar përditë dhe nga veçoritë fiziologjike të individit.

Sasia e rrezikshme alkoolit është ajo prej 20-40 gramë alkooli etilik, përdorimi 100-150 gramë alkool në ditë, çon brenda një periudhe 10-vjeçare në cerozë. Për shkak të fiziologjisë, femrat dëmtohen shumë me shpejt se meshkujt për të njëjtën sasi alkooli të konsumuar.

Njerëzit që pinë prej vitesh alkool, që nuk ndiejnë gjë, një ditë gjenden para një fakti të hidhur. Mëlçia ka marrë fund duke u kthyer në mëlçi cerotike ose kanë shqetësime të lehta që nuk ia vënë veshin, por bëjnë puthjen e parë me vdekjen. Edhe pankreasi pëson dëmtime nga alkooli.

Përdorimi zgjatur i alkoolit e dëmton në mënyrë kronike pankreasin deri në atë shkallë sa nuk arrin të sekretojë sasinë e duhur të enzimave për të kryer procesin e tretjes së ushqimeve. Konsumimi i 20-50 gramë alkool etilik (100 ml raki) në ditë është i aftë të dëmtojë, ndërsa pirja e 100 gramë alkooli etilik apo 2 litra birrë, për një periudhë 6-12 vjet jep në mënyrë të sigurt dëmtime të pankreasit.

Konsumimi për një kohë të shkurtër i sasisë së madhe rrezikon për pankretit akut që çon deri në rrezikimin e jetës. Alkooli shkakton gjendjen e të dehurit, që sistemi nervor qendror s’arrin të kontrollojë veprimet e vullnetshme, apo të pavullnetshme të personit në fjalë.

Dëmi më i madh vjen nga përdorimi afatgjatë. Për çdo 1 litër alkool, vdesin 1000-2000 qeliza, të pari kthyeshme të trurit. Përdoruesit kronikë të alkoolit, me kohë e çojnë personin drejt demencës (skizofreni, marrëzi), degjenerimit mendor etj.

Pra, alkooli dëmton pa përjashtim të gjitha organet e trurit. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Kollitja e fëmijës suaj: ​Çfarë duhet të dijë çdo prind?

Published

on

Kollitjet janë simptomat më të shpeshta të sëmundjeve fëmijërore e kanë një zë të keq nganjëherë, por ato nuk janë simptoma të ndonjë gjendje serioze.

Kollitja është një refleks, që ndihmon pastrimin e rrugëve të frymëmarrjes në fyt e gjoks. Për shkak të kollitjes fëmija duhet të paraqitet te mjeku e duke njohur llojet e ndryshme të tyre ju ndihmojnë t’i kontrolloni e të dini kur t’i drejtoheni mjekut.

Llojet dhe domethëniet e kollitjeve

Kollitja “ulërimë” Është pasojë e inflamacioneve ose ënjtjeve në rrugët e sipërme të frymëmarrjes. Shkaktohet nga inflamacionet e laringut e trakesë, që shkaktohen nga alergjitë, ndryshimet në temperaturë gjatë natës, apo mund të jetë edhe si pasojë e ndonjë infeksioni viral.

Kolla e mirë

Është emër, që i referohet pertussisit, infeksion i traktit respirator i shkaktuar nga bakterja Bordetella Pertussis. Sëmundja karakterizohet me kollitje që përfundojnë me britma kur fëmija merr frymë. Simptomat tjera: Shkuarje të hunëve, teshtitjet, kollë të butë dhe ethe.

Kolla me gulçitje

Kur kolla shoqërohet me zë gulçimës kur fëmija nxjerr frymën, është shenjë e inflamimit të rrugëve të poshtme të frymëmarrjes. Ekziston mundësia, që rrugët e poshtme të jenë të bllokuara nga ndonjë trup i huaj ose mukus nga ndonjë infeksion respirator.

Kollitja gjatë natës

Shumica e kollitjeve përkeqësohen natën për shkak se sekreti nga hunda e sinuset kalon në fyt duke ngacmuar refleksin e kollitjes përderisa fëmija është i shtrirë. Astma shkakton kollitje sepse rrugët e frymëmarrjes janë më të ndjeshme dhe më të ngacmueshme gjatë natës.

Kollitja gjatë ditës

Alergjitë, astma e ftohja respiratore janë shkaktarët e zakonshëm të kollitjes. Ajri i ftohtë i përkeqëson këto kollitje, që zhduken kur fëmija është në gjumë ose duke pushuar. Keni kujdes nga ftohësit e ajrit, kafshët shtëpiake ose duhani të mos e shkaktojnë kollitjen e fëmijës suaj.

Kolla me vjellje

Fëmijët kollin aq shumë saqë nxisin refleksin e vjelljes. Shpesh kjo nuk paraqet shenjë alarmi nëse vjellja nuk vazhdon. Nëse fëmija ka kollë nga ftohja ose astma, mund të ketë mukus i cili shkon në lukth e shkakton mundim.

Kolla me ethe

Nëse fëmija ka kollë, temperaturë mesatare dhe rrjedhje nga hundët, ekzistojnë mundësitë të jetë ftohur. Kollitja me temperaturë 39 gradë ose më lartë nënkupton se fëmija është i prekur nga pneumonia, sidomos nëse është i plogët e merr frymë shpesh.

Kolla e vazhdueshme

Kollitjet e shkaktuara nga ftohjet zgjasin me javë, veçanërisht nëse fëmija ftohet shpesh. Astma, alergjitë ose ndonjë infeksion kronik në sinuse ose rrugët e frymëmarrjes, mund të jenë përgjegjës për këto kollitje që zgjasin. Nëse kolla zgjat tre javë, dërgojeni fëmijën te mjeku. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

A është çokollata e mirë për shëndetin e zemrës?

Published

on

Për qindra vjet, njerëzit i janë drejtuar çokollatës për të rritur shëndetin e zemrës. Në vitet 1500, njerëzit indigjenë konsumonin kakao si një pije që besohej se trajtonte sëmundje të ndryshme, duke përfshirë anginë, një lloj dhimbje gjoksi të shkaktuar nga rrjedhja e zvogëluar e gjakut në zemër.

Këto ditë, një kërkim për të kuptuar efektet e çokollatës në shëndetin e zemrës ka çuar në kërkime shkencore mbi këtë temë. Disa forma të çokollatës mund të jenë të dobishme për shëndetin e zemrës, por disa edhe mund të mos jenë.

Përbërësi yll në çokollatë është fara nga pemët e kakaos, këto fara që quhen edhe kokrra kakao – janë të pasura me komponime bimore të njohura si flavanole, një lloj polifenoli i lidhur me një rrezik më të ulët të sëmundjeve të zemrës dhe diabetit.

Kjo është arsyeja pse shumë kërkime mbi efektin e çokollatës në shëndetin e zemrës janë fokusuar ose në ekstraktin e kakaos ose në çokollatën e zezë me të paktën 70% kakao, e cila përmban më shumë flavanole sesa çokollatat e bardha me qumësht.

Çokollata e bardhë nuk përmban kokrra kakao e kokrrat që përfundojnë në produkte çokollatë të errët dhe qumështore i nënshtrohen proceseve që mund të ulin ndjeshëm përmbajtjen e tyre të flavanolit.

P.sh një studim zbuloi se fermentimi ose pjekja gjatë prodhimit mund të zvogëlojë sasinë totale të flavanoleve në kakao më shumë se dhjetëfish, transmeton Klankosova.tv.

Ndërkaq, konsumimi i tepërt i çdo karamele me çokollatë, veçanërisht ato të pasura me sheqerna dhe yndyrna të shtuara, si shumë karamele me çokollatë të disponueshme në treg, mund të kontribuojnë në nivele të larta të kolesterolit dhe probleme të tjera shëndetësore.

Continue Reading

Shëndeti

A duhet të pini ujë që ka qëndruar gjatë natës?

Published

on

Shumë njerëz zgjohen për të pirë ujë. Megjithatë, herë pas here gota me ujë mund të harrohet deri në mëngjes. Pyesni veten nëse uji që është ulur gjatë natës është i sigurt për t’u pirë.

Edhe pse përgjigja është PO, duhet të keni parasysh disa gjëra para se të vendosni të pini këtë ujë. Domethënë, është mirë të pini ujë nga një gotë sa më shpejt që të jetë e mundur.

Kjo ka të bëjë më pak me sigurinë dhe më shumë me cilësinë, me përjashtim të ujit të injektuar, nuk përmban asgjë që prishet, as nuk ka gjasa që bakteret të shumohen në masë të madhe natën, që do të thotë se pirja e ujit të mbetur s’do të jetë aq e dëmshme për shëndetin tuaj.

Mund të jetë e dëmshme për sythat e shijes, duke qenë se uji njihet për thithjen e aromave, shija ndikohet ndjeshëm, veçanërisht kur ngrohet në temperaturën e dhomës dhe aromat intensifikohen. Uji mund të ketë dhe një shije të ndenjur për shkak të një sërë reaksionesh kimike. Kur një gotë me ujë qëndron pa mbuluar për orë të tëra, përbërja e tij do të ndryshojë disi.

Pas disa orësh, uji thithë dioksidin e karbonit nga ajri, duke shkaktuar reagim që shkakton uljen e pH dhe i jep lëngut një erë të thartë, çdo kimikat i shtuar në një gotë ujë çezme, si klori me shije të hidhur, mund të shpërndahet me kalimin e kohës, duke ndikuar në shijen.

Lënia e një gote me ujë jashtë natën do të ndikojë në shijen, vlen të përmendet se për shkak se jo i gjithë uji merret ose përpunohet në të njëjtën mënyrë, ndryshimet e shijes mund të jenë më të theksuara në disa lloje uji.

Në çdo rast, për sa kohë që jeni në rregull me ndryshimin e lehtë në shije, të pini ujë që është “mbushur gjatë natës”, qoftë uji i çezmës, ujë mineral apo ujë i pastruar, të gjitha opsionet janë të përshtatshme.

Ka faktor tjetër që duhet marrë parasysh para se të vendosni të pini një gllënjkë, dhe kjo është mënyra e ruajtjes. Duke qenë se gotat e ujit janë kontejnerë të pambuluar, kjo çon në grumbullimin e mbeturinave, grimcave të pluhurit dhe potencialisht edhe insekteve.

Kjo është arsyeja pse sugjerohet të shikoni mirë se çfarë ka në gotën tuaj para se të filloni të pini ujë. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara