Teknologji

​Sot lansohet raketa që do ta kthejë njeriun në Hënë

Raketa do të lansohet nga Florida, pothuajse gjysmë shekulli pas “Apollo 17”.

Published

on

Agjencia amerikane e hapësirës NASA do të lansojë sot në orbitë një nga raketat më të fuqishme të dërguara ndonjëherë, e cila do të bëjë një nga hapat më të rëndësishëm drejt arritjes së qëllimit të vendosur më parë – kthimin e njerëzve në Hënë deri në vitin 2025.

Raketa do të lansohet nga Florida, pothuajse gjysmë shekulli pas “Apollo 17”, misioni i fundit i drejtuar në Hënë, i cili i dha fund aventurës së saj në satelitin e Tokës më 14 dhjetor 1972, pasi kaloi pak më shumë në të prej dy ditësh.

“Këtë ditë e kemi pritur gjatë. Gjithçka është gati”, tha administratori i NASA-s, Robert Cabana për Guardian.

Nëse nisja është e suksesshme, misioni do të zgjasë 42 ditë, do të fluturojë 2.1 milionë kilometra, do të orbitojë Hënën dhe do të bëjë dy fluturime vetëm 100 kilometra mbi sipërfaqen e saj.

Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA) gjithashtu kontribuoi në mision. ESA ndihmoi në zhvillimin e kapsulës, e cila është përgjegjëse për fuqinë, kontrollin e qëndrimit dhe, më e rëndësishmja, furnizimin me oksigjen.

“Falë misionit “Artemis 1″, Evropa po shkon në Hënë. Ky është një moment historik,” tha drejtori i përgjithshëm i ESA Joseph Eschbacher gjatë një konference për shtyp javën e kaluar.

Kapsula me emrin “Orajon” nuk do të ketë ekuipazh gjatë këtij misioni. Në vend të kësaj, do të ketë kukulla për të testuar kostumet e reja hapësinore dhe nivelet e rrezatimit.

Qëllimi i misionit “Artemis 1” është të testojë raketën e re “SLS” dhe të bëjë të gjitha përgatitjet për misionet e ardhshme.

Raketa SLS ka katër motorë “RS-25” dhe prodhon një shtytje të pabesueshme 39 meganeëton, që është 15 për qind më shumë se raketa “Saturn 5” dhe që e bën atë gjithashtu raketën më të fuqishme të lëshuar ndonjëherë në hapësirë.

Misioni i ardhshëm Artemis 2 është planifikuar për muajin maj 2024 dhe do të çojë katër astronautë në Hënë dhe mbrapa, pa u ulur në sipërfaqe.

Më në fund, në vitin 2025, NASA planifikon të zbarkojë dy astronautë në sipërfaqen e Hënës, duke përfshirë gruan e parë, ndërsa dy astronautët e tjerë do të qëndrojnë në orbitën hënore në modulin e komandës.

Do të jetë gjithashtu hera e parë pas misionit Apollo 17, në dhjetor 1972, që një njeri shkeli në Hënë.

Teknologji

Apple do të përdorë çipa të prodhuar nga Samsung në Teksas

Published

on

Apple njoftoi se Samsung Electronics do të furnizojë çipa për produktet e saj, përfshirë iPhonet, nga një fabrikë në Austin të Teksasit.

Këta çipa do të përmirësojnë performancën dhe efikasitetin energjetik të pajisjeve të Apple. Ky veprim vjen si pjesë e një investimi shtesë prej 100 miliardë dollarësh në SHBA, që e çon angazhimin total të Apple në 600 miliardë deri në katër vitet e ardhshme.

Ekspertët thonë se Samsung po zëvendëson Sony-n në furnizimin me sensorë imazhi për Apple, duke ndihmuar kompaninë të diversifikojë burimet.

Sony dominon tregun e sensorëve të imazhit të nivelit të lartë, por prodhon vetëm në Japoni. Apple synon të ulë varësinë nga një furnizues i vetëm dhe të lokalizojë më shumë prodhim në SHBA.

 

Continue Reading

Teknologji

GM dhe Hyundai bashkëpunojnë për pesë modele të reja

Published

on

General Motors dhe Hyundai kanë zyrtarizuar partneritetin për zhvillimin e pesë automjeteve të reja, pas muajsh spekulimesh.

Bashkëpunimi do të fokusohet kryesisht në tregjet e Amerikës Qendrore dhe Jugore. Prodhuesit kanë konfirmuar se modelet përfshijnë veturë kompakte, një crossover kompakt, një kamionçinë të vogël dhe një të madhësisë mesatare që do të zhvillohet nga GM.

Hyundai do të udhëheqë zhvillimin e pjesës tjetër të gamës, dhe të gjitha modelet do të kenë mundësinë të përdorin motorë me djegie të brendshme ose sisteme hibride. Furgoni komercial, që pritet të lansohet më 2028, do të ndërtohet në SHBA e do të jetë një version më i vogël i Chevrolet BrightDrop.

Përveç automjeteve, kompanitë do të bashkëpunojnë edhe për burime të përbashkëta në logjistikë, transport dhe materiale të papërpunuara.

Ky partneritet synon të sjellë më shumë opsione për konsumatorët me kosto më të ulët dhe “kohë më të shkurtër deri te lansimi”.

Continue Reading

Teknologji

Punët e kujt po i vjedh inteligjenca artificiale?

Published

on

Microsoft ka pushuar nga puna më shumë se 15,000 njerëz këtë vit, përfshirë 9,000 vetëm në korrik, një total prej shtatë përqind të fuqisë punëtore globale – pavarësisht rritjes tremujore të fitimit prej 25 përqind dhe një vlere tregu që ka tejkaluar 4 trilion dollarë.

Drejtori ekzekutiv Satya Nadella thotë se Microsoft po “po bën përparim të madh”, por vala paralele e pushimeve nga puna ngre pyetje rreth të ardhmes së punës në epokën e inteligjencës artificiale, raporton Financial Times.

Sipas analizës nga redaktorja e FT, Anjali Rawal, roli i inteligjencës artificiale në ristrukturimin e korporatave po bëhet i drejtpërdrejtë. Kompanitë nuk janë të kënaqura duke bërë më shumë me më pak njerëz, ato po përgatiten për një periudhë në të cilën shumë vende pune nuk do të jenë më të nevojshme.

Inteligjenca artificiale po bëhet më e përhapur dhe vendet e punës po zhduken. Ndërsa udhëheqësit e biznesit pretendojnë se IA po “ridizajnon” vendet e punës, shifrat thonë të kundërtën. Intel dhe BT, kanë njoftuar mijëra shkurtime nga puna që lidhen drejtpërdrejt me IA-në, raporton Financial Times.

Microsoft, megjithëse nuk e ka deklaruar këtë, po pushon nga puna mijëra njerëz, ndërsa shënon fitime rekord. Në të kaluarën, shkurtimet nga puna portretizoheshin si një e keqe e domosdoshme, por sot, drejtuesit po i paraqesin ato si një shenjë progresi, sipas një analize të FT.

Në industrinë e teknologjisë, të ardhurat për punonjës janë bërë pikë referimi prestigjioze. Përshpejtuesi amerikan i startup-eve Y Combinator, i cili ka prodhuar shërbime të njohura si Airbnb dhe Dropbox, promovon idenë se një kompani e suksesshme mund të ndërtohet vetëm me disa punonjës.

Mediat financiare raportojnë se startup-et krenohen me miliona të ardhura, edhe pse punësojnë një numër minimal ekipesh. Bashkëthemeluesi i OpenAI, Sam Altman, ka parashikuar se së shpejti shfaqet një kompani miliarda dollarëshe e drejtuar nga vetëm një person.

Për momentin tingëllon futuriste, modelet gjuhësore në shkallë të gjerë si ChatGPT, Gemini e Grok po e ndryshojnë tregun e punës, veçanërisht në punët në zyrë, shumë pozicione po eliminohen e siç e thonë kompanitë, “detyrat e atyre punonjësve nuk ekzistojnë më”.

Financial Times citon shembullin e një firme të madhe auditimi që përdori inteligjencën artificiale për të shkurtuar kohën e gjenerimit të raporteve me 75 përqind dhe për të liruar 3,600 orë punë analitike. Punësimi i programuesve është ngadalësuar gjithashtu ndjeshëm.

Punëtorët e rinj janë veçanërisht të prekur

Rawal paralajmëron se shtresa të tëra të pozicioneve të nivelit të ulët po zhduken, bashkë me to edhe rrugët tradicionale të karrierës. Pozicionet fillestare dhe stazhet janë të parat që preken, por gjithnjë e më shumë vende pune në menaxhmentin e mesëm po zhduken.

“Rritja e inteligjencës artificiale kufizon rimëkëmbjen e punësimit në disa role të nivelit të ulët në zyra”, tha për Financial Times Dirk Hahn, drejtor ekzekutiv i firmës ndërkombëtare të rekrutimit Hays.

Vlera e diplomave universitare vihet në pikëpyetje e rrugët e karrierës po bëhen më “të shtrembëruara” dhe jolineare.

Puna e pavarur dhe detyrat afatshkurtra po e fragmentojnë më tej tregun e punës. Inteligjenca artificiale vetëm sa po e përshpejton këtë, thotë analiza.

A është fuqi punëtore e reduktuar vërtet më elastike?

Më pak njerëz do të thotë kosto më të ulëta dhe ekzekutim më të shpejtë, kjo nënkupton më pak rezistencë ndaj goditjeve, nga ndërprerjet e zinxhirit të furnizimit deri te humbja e talenteve. Raval citon shembullin e kompanisë Klarna, e cila pushoi nga puna mijëra punonjës, por teston rikthimin e njerëzve në shërbimin ndaj klientit sepse sistemet e inteligjencës artificiale nuk e kanë provuar veten në ndërveprimet me klientët në botën reale.

Sipërmarrësit e teknologjisë që promovojnë kompani me staf minimal nënvlerësojnë se sa shumë proceset e biznesit dhe kultura e korporatës bazohen në marrëdhëniet dhe ndërveprimet njerëzore. Inteligjenca artificiale mund të marrë përsipër detyrat rutinë, duhet të mësojmë përsëri të vlerësojmë atë që është njerëzore – nga kreativiteti dhe inteligjenca emocionale deri te gjykimi kompleks, thotë analiza e FT.

Por kjo është e mundur vetëm nëse investojmë tek ata që sjellin këto cilësi dhe trajnojmë një brez të ri punëtorësh – dhe tani shumë dyer po mbyllen para se të kenë mundësi të hapen, përfundon autori i Financial Times.

Continue Reading

Teknologji

Tesla përgatit bonusin e miliardave për Elon Musk

Published

on

Tesla po përgatit bonus prej 30 miliardë dollarësh që Elon Musk të vazhdojë të qëndrojë në krye. Kompania u tha aksionerëve se komiteti special brenda bordit miratoi shpërndarjen e 96 milionë aksioneve ndaj sipërmarrësit, si pjesë e një kompensimi prej 50 miliardë dollarësh, të dakordësuar nga kompania që në 2018-ën, por më vonë i rrëzuar nga gjykata e Delaware si “i pabarabartë”.

Musk do të duhet të paguajë 23 dollarë për çdo aksion dhe si total janë 2,3 miliardë dollarë. Në këmbim, do të marrë paketë aksionesh që me çmimet e tregut vlen afërsisht 15 herë  më shumë.  Musk do të duhet ta shpenzojë brenda dy vjetësh, gjatë të cilëve do të mbajë rolin udhëheqës të Tesla.

Ai nuk mund t’i shesë aksionet për pesë vitet e ardhshme. Nga ana tjetër, bonusi nuk synon të shtojë pasurinë e njeriut më të pasur të botës, por që ai të forcojë lidhjen me Tesla, siç ka kërkuar duke kërcënuar se do të largohet nga kompania. Me 96 milionë aksione, Musk shkon nga 12,8% në 15% të aksioneve.

Dy nga anëtarët e komitetit që aprovuan bonusin, Robyn Denholm dhe Kathleen Wilson-Thompson, në një letër drejtuar aksionerëve shkruan:

“Mbajtja e Elon është e rëndësishme. Tesla është në një pikë kritike ndryshimi. Falë vizionit unik dhe drejtimit të Elon, Tesla po kalon nga roli udhëheqës në automjetet elektrike dhe energjinë e ripërtërishme në rritjen e kthimin në lider në Inteligjencën Artificiale, robotikë dhe shërbime të ndërlidhura.”

Për të përfunduar këtë shndërrim, përmbyll letra, “nevojitet një udhëheqës që kombinon largpamësinë strategjike, përshtatshmërinë dhe veprimin e palodhur për të tejkaluar konkurrencën dhe frymëzuar ekipin.”

Continue Reading

Të kërkuara