Lajmet

Shkencëtarët zbulojnë “yje” të ngjashme me tërmete

Të njohura zyrtarisht si lëkundje jo radiale, yjet janë lëvizje të ngjashme me cunami në koren e yjeve.

Published

3 years ago

June 15, 2022

Betim Gashi

Yjet përjetojnë tërmete të ngjashme me tërmetet në planetin tonë, kanë zbuluar shkencëtarët.

Të njohura zyrtarisht si lëkundje jo radiale, yjet janë lëvizje të ngjashme me cunami në koren e yjeve, të cilat ndryshojnë formën e yllit me forcën e tyre të fuqishme.

Ato u zbuluan bazuar në të dhënat e mbledhura për gati dy miliardë yje në galaktikën tonë nga observatori hapësinor Gaia, i cili fillimisht nuk ishte ndërtuar për të zbuluar këto lëvizje në sipërfaqen e yjeve.

“Më parë, Gaia kishte gjetur tashmë lëkundje radiale që shkaktojnë yjet të bymehen dhe tkurren periodikisht, duke ruajtur formën e tyre sferike. Por Gaia tani ka vërejtur edhe dridhje të tjera që janë më shumë si cunami në shkallë të gjerë”, tha Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA).

Yjet u zbuluan në mijëra yje, krahas dridhjeve në yje që sipas teorive aktuale nuk duhet të kenë asnjë tërmet.

“Yjet na mësojnë shumë për yjet, veçanërisht punën e tyre të brendshme. Gaia po hap një minierë ari për ‘astero-sizmologjinë’ e yjeve masive”, tha Conny Aerts nga KU Leuven në Belgjikë, një anëtar i bashkëpunimit Gaia.

E operuar nga ESA, Gaia rrotullohet rreth Tokës në një distancë prej rreth 1.5 milion kilometrash – duke mbajtur dy teleskopë të projektuar për të krijuar një hartë të saktë tredimensionale të Rrugës së Qumështit.

Kjo “hartë e ADN-së” është një katalog shumëdimensional i asteroideve, planetëve, yjeve dhe galaktikave dhe ka zbuluar zbulime të shumta me publikime të njëpasnjëshme të të dhënave.

Kjo hartë tregon pluhurin ndëryjor që mbush Rrugën e Qumështit. Rajonet e errëta në qendër të planit galaktikë me ngjyrë të zezë janë rajonet me shumë pluhur ndëryjor që zbehet në të verdhë ndërsa sasia e pluhurit zvogëlohet. Rajonet blu të errët sipër dhe poshtë planit galaktikë janë rajone ku ka pak pluhur.

Të dhënat përfshijnë një sërë informacionesh “duke përfshirë përbërjet kimike, temperaturat e yjeve, ngjyrat, masat, moshat dhe shpejtësinë me të cilën yjet lëvizin drejt ose larg nesh”, sipas ESA.

Këto të dhëna jo vetëm që u lejojnë astronomëve të hartojnë distancat dhe lëvizjet e rreth dy miliardë yjeve në galaktikën tonë, por jep edhe masa të detajuara të përbërjes fizike dhe kimike të një numri të madh të atyre objekteve për herë të parë.

Me këtë bazë të dhënash të pabesueshme ne mund të ndërtojmë një pamje gjithëpërfshirëse të Rrugës së Qumështit dhe periudhave të formimit intensiv të yjeve.

Bota

Trump: Nëse Elon Musk do të blejë TikTok-un e mirëpres këtë vendim pozitiv

Published

3 minutes ago

January 22, 2025

UBT NEWS

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur mbështetje për idenë që miliarderi i teknologjisë, Elon Musk, të blejë aplikacionin TikTok. Gjatë një deklarate në Shtëpinë e Bardhë, Trump tha se do të ishte i hapur ndaj një marrëveshje të tillë, duke theksuar se nëse Musk do të dëshironte ta blinte TikTok-un, ai e mirëpriste këtë vendim pozitiv.

Trump përmendi se gjatë mandatit të tij të mëparshëm ishte takuar me pronarët e TikTok-ut dhe kishte sugjeruar që aplikacioni të blihej dhe t’i jepej “gjysma” e SHBA-së. Ai argumentoi se Shtetet e Bashkuara duhet të kenë një partneritet të fuqishëm me TikTok-un dhe se kjo marrëveshje mund të ishte shumë e arsyeshme për të dyja palët.

Gjithashtu, Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv që shtynte ndalimin e TikTok-ut për 75 ditë, duke cituar çështje të sigurisë kombëtare dhe duke u munduar të shpëtojë aplikacionin, i cili përdoret nga rreth 170 milionë amerikanë. Ai theksoi se TikTok mund të kishte një vlerë deri në një trilion dollarë, dhe se SHBA kishte të drejtën ta shesë ose ta mbyllë aplikacionin.

Në këtë kontekst, Trump pohoi se administrata e tij po punonte për të krijuar një “sipërmarrje të përbashkët” me kompanitë që mund të ishin të interesuara për të blerë TikTok-un, me Shtetet e Bashkuara si partner. Ai theksoi se shumë investitorë dhe kompani mund të kishin interes në një marrëveshje të tillë, duke e bërë TikTok një mundësi tërheqëse për SHBA-në.

Vendimi i fundit i Gjykatës së Lartë të SHBA-së miratoi një ligj që mund të ndalonte TikTok-un nëse ByteDance, kompania kineze që e zotëron, nuk pranonte investime të tjera për aplikacionin. Pas një periudhe të shkurtër pa funksionim të shërbimeve, TikTok njoftoi se ishte duke rikthyer shërbimet për përdoruesit amerikanë pas garancive nga Trump./UBTNews/

Bota

Huamarrja në Mbretërinë e Bashkuar arrin nivelin më të lartë në katër vjet

Published

18 minutes ago

January 22, 2025

UBT NEWS

Huamarrja e qeverisë në Mbretërinë e Bashkuar ka arritur nivelin më të lartë në katër vitet e fundit, duke shkuar në afro 18 miliardë paund. Sipas Zyrës për Statistikat Kombëtare, huamarrja neto e sektorit publik ka arritur në 17.8 miliardë paund për muajin dhjetor, duke shënuar nivelin e tretë më të lartë për çdo dhjetor. Kjo shifër është 10.1 miliardë paund më e lartë se në të njëjtin muaj të vitit të kaluar dhe ka tejkaluar parashikimet e shumicës së ekonomistëve, të cilët kishin pritur një huamarrje prej 14.1 miliardë paund.

Rritja e huamarrjes është shpesh e lidhur me rritjen e pagesave të interesit të borxhit, një faktor që ka shtuar barrën për financat publike. Kjo situatë ka vënë nën presion Rachel Reeves, kancelaren, e cila po përballet me kritikë për rritjen e vazhdueshme të borxhit, pavarësisht premtimit të saj gjatë fushatës zgjedhore për të stimuluar ekonominë dhe për të rregulluar situatën ekonomike të vendit. Kjo huamarrje e lartë vjen pas një periudhe të gjatë të krizave ekonomike në Mbretërinë e Bashkuar, e cila ka përjetuar një rënie të ndjeshme të zhvillimit ekonomik dhe një situatë të pasigurt financiare./UBTNews/

Bota

Scholz dhe Macron takohen pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë

Published

30 minutes ago

January 22, 2025

UBT NEWS

Kancelari gjerman Olaf Scholz do të udhëtojë në Paris më 24 janar për një takim me Presidentin francez Emmanuel Macron, vetëm dy ditë pasi Donald Trump do të marrë detyrën si president i SHBA-së. Takimi pritet të zhvillohet në Pallatin Elysee rreth mesditës, dhe në fokus të bisedimeve do të jenë pozicionimi i ardhshëm i Bashkimit Evropian ndaj Shteteve të Bashkuara, situata në Ukrainë, si dhe zhvillimet në Lindjen e Mesme.

Scholz nuk është i vetmi politikan gjerman që do të udhëtojë në Paris në këtë periudhë. Anke Rehlinger, presidente e dhomës së lartë të parlamentit gjerman, Bundesrat, ndodhet në Paris për një vizitë nga 21 deri më 24 janar, ku do të takohet me kryetarët e dy dhomave të parlamentit francez. Po ashtu, Ministri i Mbrojtjes, Boris Pistorius, do të zhvillojë një takim me homologun e tij francez, Sébastien Lecornu, më 25 janar. Takimet e këtyre liderëve kanë për qëllim forcimin e marrëdhënieve dhe koordinimin mes dy shteteve evropiane në përgjigje të sfidave globale./UBTNews/

Lajmet

Haradinaj takon Serwer: Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë

Published

35 minutes ago

January 22, 2025

UBTNews

Kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj ka takuar profesorin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të politikës së jashtme Amerikane Daniel Serwer.

Ai ka njoftuar se ka zhvilluar një bisedë e gjatë dhe përmbajtësore me profesorin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të politikës së jashtme Amerikane Daniel Serwer.

“Diskutuam për proceset dhe sfidat nëpër të cilat është duke kaluar Kosova. Angazhimi me dekada i Prof. Serwer në Kosovë dhe Ballkan dhe memoria institucionalë si ish diplomat në Ballkan janë shumë me vlerë për rrugën dhe përcaktimet e Kosovës dhe prioritetet që garantojnë paqen dhe sigurinë në Ballkan. E ftova z. Serwer që të vijë në Kosovë për të ndarë pikëpamjet dhe për të ofruar ndihmën e tij, që Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë, posaçërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, shkruan Haradinaj.