

Kuriozitete
Pse nuk ka ura mbi lumin Amazonë?
Amazona ndikohet nga variacionet sezonale, gjë që shton një shtresë shtesë kompleksiteti.
Published
3 years agoon
By
UBT newsAmazona është lumi i dytë më i gjatë në botë dhe një nga rrugët ujore më të rëndësishme të planetit.
Ai përmban më shumë ujë të freskët për nga vëllimi se çdo lumë tjetër, por pavarësisht nga cilësitë e shumta dhe të ndryshme, ka diçka që nuk mund të gjendet – urat.
Duke pasur parasysh se Amazona rrjedh në tri vende (Peru, Kolumbi dhe Brazil) dhe më shumë se 30 milionë njerëz jetojnë në pellgun e lumit, sipas Fondit Botëror të Kafshëve të Egra, duket disi e pamundur që asnjë urë të mos kalojë mbi lumin.
Mungesa e urave në Amazonë është një gjë e çuditshme. Vetëm në Kajro ka rreth nëntë ura që shtrihen nga Nili; më shumë se 100 ura janë përfunduar në 30 vjetët e fundit mbi Yangtze, lumi kryesor i Azisë, ndërsa Danubi i Evropës, i cili është vetëm një e treta e gjatësisë së Amazonës, ka 133 ura.
“Nuk ka nevojë mjaft urgjente për një urë përtej Amazonës”, tha për Live Science në një email Walter Kaufmann, kryetar i Inxhinierisë Strukturore (Strukturat e Betonit dhe Dizajni i Urave) në Institutin Federal Zviceran të Teknologjisë (ETH) të Cyrihut.
Amazona, për pjesën më të madhe të gjatësisë së saj prej 6.920 kilometra, gjarpëron nëpër zona që janë pak të populluara, që do të thotë se ka shumë pak rrugë kryesore me të cilat mund të lidhet ndonjë urë. Dhe në qytetet dhe qytezat që kufizojnë lumin, anijet dhe tragetet janë një mjet i vendosur për të lëvizur mallrat dhe njerëzit nga një bankë në bregu, që do të thotë se nuk ka nevojë reale për të ndërtuar ura, përveçse për t’i bërë udhëtimet pak më të shpejta.
Amazona ndikohet nga variacionet sezonale, gjë që shton një shtresë shtesë kompleksiteti. Për shembull, gjatë sezonit midis qershorit dhe nëntorit, Amazona ka një gjerësi mesatare 3.2 – 9.7 km, ndërsa në sezonin e lagësht – dhjetor deri në prill – lumi mund të jetë deri në 48 km, dhe niveli i ujit mund të jetë 15 metra më i lartë se sa gjatë sezonit të thatë, sipas Britannica.
Përveçse nuk ka nevojë të menjëhershme për një urë përgjatë Amazonës, proceset e përfshira në ndërtimin e një ure do të ishin të konsiderueshme.
Vlen të theksohet se, megjithëse asnjë urë nuk kalon Amazonën, ka një që kalon lumin Negro, dega kryesore e tij. E quajtur Ponte Rio Negro, ura e përfunduar në vitin 2011, lidh Manaus-in dhe Iranduba-n dhe deri më tani është ura e vetme kryesore që kalon çdo degë të Amazonës.
Në vitin 2019, Jair Bolsonaro, presidenti i Brazilit, deklaroi se donte që një urë përgjatë Amazonës të ndërtohej si pjesë e “Projektit të tij Rio Branco”, por ende nuk ka pasur asnjë përparim.
Por, a ka shans që një urë të ndërtohet nëpër Amazonë në të ardhmen e afërt?
“Unë mendoj se një urë do të ndërtohet vetëm nëse nevoja dominon mbi vështirësitë dhe koston. Personalisht dyshoj se kjo do të ndodhë së shpejti, nëse nuk ka zhvillime të paparashikuara ekonomike në rajon”, tha Kaufmann.
You may like
Kuriozitete
Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë
Published
2 days agoon
October 3, 2025By
UBT News
Zhytësi rus Alexey Molchanov ka vendosur një rekord të ri botëror me një zhytje 126 metra pa frymë gjatë Kampionatit Botëror të zhytjes së lirë në Limassol, Qipro.
Ai arriti thellësinë ekstreme në detin Mesdhe duke përdorur vetëm një drite koke, dy pendë dhe një litari si udhërrëfyes, duke realizuar një arritje që konsiderohet ndër më sfidueset dhe më tekniket në botën e zhytjes së lirë.
Kjo kategori kërkon jo vetëm aftësi fizike dhe teknikë të lartë, por edhe kontroll të jashtëzakonshëm mbi frymëmarrjen dhe presionin e ujit në thellësi.
Molchanov theu rekordin e mëparshëm, të vendosur më 2024, kur ishte zhytur 125 metra duke mbajtur frymën për 4 minuta e 32 sekonda.
Kjo zhytje e re, 126 metra, shënon një moment historik në sportin e zhytjes së lirë dhe rrit standardet për të gjithë zhytësit profesionistë.
Ekspertët e zhytjes e përshkruajnë arritjen e Molchanov si një kombinim të jashtëzakonshëm të forcës, fokusit mendor dhe teknikës, duke e bërë atë një prej performancave më impresionuese në këtë sport ekstrem. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë
Published
3 days agoon
October 2, 2025By
UBT News
Ylli i njohur i kinemasë indiane, Shah Rukh Khan, është futur zyrtarisht në klubin e miliarderëve.
Sipas listës më të fundit të Hurun India Rich List 2025, të cituar nga BBC, pasuria e aktorit 59-vjeçar është vlerësuar në 1.4 miliardë dollarë amerikanë.
Kjo e vendos atë në të njëjtën ligë me emra të mëdhenj të botës së famës si Arnold Schwarzenegger, Rihanna, Tiger Woods dhe Taylor Swift, pasuria e të cilëve vlerësohet nga revista Forbes rreth 1.6 miliardë dollarë.
Në listën e më të pasurve nga Bollywood figurojnë aktorja Juhi Chawla, aktorët Hrithik Roshan dhe Amitabh Bachchan, si dhe regjisori i njohur Karan Johar.
I njohur shpesh si “mbreti i romancës”, Khan ka kaluar mbi tri dekada në industrinë e filmit, ku përveç aktrimit ka ndërtuar edhe një perandori biznesi.
Ai është themelues dhe drejtues i kompanisë së produksionit Red Chillies Entertainment, si dhe bashkëpronar i ekipit të kriketit Knight Rider Sports – burimet kryesore që e kanë futur në rangun e miliarderëve.
Përveç këtyre, pasuria e tij rritet nga filmat, kontratat reklamuese dhe investimet në prona të paluajtshme në mbarë botën.
Sipas Anas Rahman Junaid, themelues i Hurun India, ngjitja e Khanit në këtë nivel pasurie reflekton transformimin ekonomik që po ndodh në Indi. Ai e krahason këtë me zhvillimet në SHBA, ku miliarderët nuk vijnë më vetëm nga industria tradicionale apo bankingu, por edhe nga sporti, mediat dhe argëtimi – ashtu si Michael Jackson, LeBron James, Oprah Winfrey dhe Beyoncé.
Sipas Forbes, edhe pse shumë të famshëm arrijnë pasuri marramendëse, është ende e rrallë që ajo të kalojë në shifra dhjetëshifrore, pasi numri i miliarderëve të tillë mbetet i kufizuar në mbarë botën. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Sekretet e njerëzve me dorën e djathtë, ja tiparet magjike
Published
3 days agoon
October 2, 2025By
UBT News
Në pamje të parë mund të duket se nuk ka ndryshim midis një personi që shkruan me dorën e djathtë dhe një personi me dorën e majtë, por kërkimet tregojnë se ekzistojnë dallime të rëndësishme, secila me avantazhet e veta.
Ja disa arsye të pazakonta dhe interesante pse partnerët me dorën e djathtë mund të kenë disa “truke ekstra” nën mëngë.
E rëndësishme është të mbani mend se marrëdhëniet e forta ndërtohen mbi lidhje të vërteta, vlera të përbashkëta e respekt reciprok.
6 tipare të veçanta të njerëzve me dorën e djathtë:
Fitojnë më shumë para
Sipas një studimi të vitit 2012, mëngjarashët fitojnë 10–12% më pak se djathtakët. Kjo lidhet me punët më fizike që ata ushtrojnë. Sot, ambicia e aftësitë janë më të rëndësishme se dora që përdoret, por statistikat tregojnë një avantazh të vogël financiar për djathtakët.
Kanë kujtesë më të mirë
Partnerët me dorën e djathtë kanë më shumë gjasa të mbajnë mend datat e rëndësishme, vendet që doni të vizitoni, apo edhe ku keni lënë çelësat. Edhe pse kujtesa ndryshon nga personi te personi, studimet sugjerojnë një avantazh të lehtë për djathtakët.
Janë më pak të frikësuar
Mëngjarashët mund të jenë më të ndjeshëm ndaj frikës e stresit emocional, ndërsa djathtakët duken më të qëndrueshëm dhe më pak të ndikuar nga situatat frikësuese.
Janë të qetë dhe të arsyeshëm
Në situata stresuese, partnerët me dorën e djathtë tregojnë qetësi dhe vetëkontroll më të mirë. Kjo lidhet me mënyrën se si hemisferat e trurit komunikojnë dhe përpunojnë emocionet.
Pinë më pak alkool
Djathtakët kanë tendencë të konsumojnë më pak alkool sesa mëngjarashët. Nëse preferoni netë të qeta e aktivitetet pa shumë ekses, një partner me dorën e djathtë mund të jetë më i përshtatshëm.
Janë më pak të predispozuar ndaj çrregullimeve mendore
Mëngjarashët kanë probabilitet më të lartë të zhvillimit të disa sëmundjeve mendore, përfshirë skizofreninë, depresionin e çrregullimet bipolare. Rreth 10% e popullsisë amerikane është mëngjarashe, por një përqindje më e madhe e personave me çrregullime mendore janë mëngjarashë, duke treguar një lidhje statistike të rëndësishme. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Njihuni me 2-vjeçaren që mori titullin e perëndeshës në Nepal
Published
3 days agoon
October 2, 2025By
UBT News
Një vajzë dyvjeçare u zgjodh perëndesha e Nepalit dhe u bart nga familja e saj drejt një tempulli gjatë festivalit hindu.
Aryatara Shakya u emërua “Kumari”, ose perëndesha virgjër, duke zëvendësuar vajzën që mbante këtë titull, e cila kishte arritur pubertetin.
Ky titull i veçantë jepet zakonisht vajzave nga klani Shakya dhe respektohet si nga hindutë, ashtu edhe nga budistët.
Vajzat që zgjidhen kanë moshën 2-4 vjeç duhet të plotësojnë disa kriterë: lëkurë, sy dhe dhëmbë të përsosur, të mos kenë frikë nga errësira.
Festivalet dhe riti
Zgjat 15 ditë e simbolizon fitoren e të mirës mbi të keqen. Gjatë këtyre ditëve, shkollat dhe zyrat mbyllen dhe besimtarët qëndrojnë në radhë për të prekur këmbët e vajzës, duke i dhuruar lule dhe para.
Jeta e perëndeshës
Vajzat që mbajnë titullin e perëndeshës jetojnë një jetë të izoluar. Atyre u caktohet me kë të luajnë e lejohen të dalin jashtë disa herë në vit për festivale. Ish-perëndeshat përballen me vështirësi për t’u përshtatur pas pubertetit. Burrat që martohen me një ish-perëndeshë nuk jetojnë gjatë, ndaj shumë prej këtyre grave nuk martohen.
Traditat kanë pësuar ndryshime gjatë viteve. Sot, vajza perëndeshë lejohet të ndjekë edukim me një mësues privat, dhe pallati i saj është i pajisur edhe me televizor. Qeveria ofron gjithashtu një pension mujor për ish-perëndeshat. /A.Z/UBT News/

Rënie të temperaturave, ja parashikimi i motit

Meta përdor bisedat tuaja me AI për të ju treguar reklama

Vanessa Hudgens tregon për kiminë me Zac Efron në “High School Musical”

FC Ferizaj prezanton trajnerin e ri, Nevil Dede

Lamine Yamal mungon ndaj Sevillas për shkak të një dëmtimi muskulor

Petrit Halilaj fiton çmimin prestigjioz Nasher 2027 për skulpturë

Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës

Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja

Elon Musk kritikon Wikipedia-n dhe njofton Grokipedia
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën