Shëndet

​Pse njerëzit bërtasin dhe si reagojnë të tjerët ndaj tyre?

Published

on

Gëzimi dhe kënaqësia janë vetëm dy nga gjashtë situata të ndryshme kur njerëzit bërtasin.

Hulumtimi i ri nga Universiteti i Cyrihut tregon se njerëzit kanë evoluar me një aftësi unike për të përdorur britma pozitive, jo SOS për të “sinjalizuar rëndësinë afektive të ngjarjeve” për të tjerët. Këto gjetje të rishikuara nga kolegët u botuan në revistën PLOS Biology.

Hulumtuesit zviceranë kryen një sërë eksperimentesh laboratorike mbi njerëzit dhe identifikuan ekzistencën e të paktën gjashtë thirrjeve të ndryshme karakteristike psiko-akustike të bërtitura që janë ose “alarmante” ose “jo alarmante”.

Të bërtasësh për kënaqësi dhe gëzim janë unike për speciet njerëzore

“Në vend të thirrjeve bërtitëse të një natyre akustike dhe komunikuese të njëtrajtshme, të shoqëruara me kërcënime të bazuara në frikë dhe sinjalizim alarmi, ne zbuluam disa kategori karakteristike të ulërimave të një natyre alarmante, jo alarmante dhe madje pozitive,” shpjegojnë autorët.

“Njerëzit ndajnë me speciet e tjera potencialin për të sinjalizuar rrezikun duke ulëritur, por duket se vetëm njerëzit bërtasin për të sinjalizuar emocione pozitive të tilla si gëzimi dhe kënaqësia ekstreme”, tha autori i parë i studimit, Sasa Fruholc, në një deklaratë për shtyp.

“Duket se sinjalizimi dhe perceptimi i emocioneve pozitive duke ulëritur te njerëzit i është dhënë përparësi ndaj sinjalizimit të alarmeve. Ky ndryshim i përparësisë mund të jetë pasojë e kërkesave të një konteksti shoqëror të zhvilluar dhe kompleks te njerëzit”, delklaroi ai.

Llojet e njohura të britmave:

– Zemërimi – ulërima alarmante negative

– Frika – ulërima alarmante negative

– Dhimbje – ulërima negative alarmante

– Gëzim – ulërima pozitive jo alarmante

– Kënaqësi – ulërima pozitive jo alarmante

– Trishtimi – një britmë dëshpëruese jo alarmante

Interesante, studiuesit zbuluan se kur dëgjuesit dëgjuan secilën prej gjashtë llojeve të ndryshme të ulërimave brenda fMRI, neuro-regjistrimi tregoi se ata “u përgjigjën më shpejt dhe më saktë dhe me ndjeshmëri më të madhe neuronale ndaj thirrjeve pa alarm dhe britma pozitive sesa ndaj atyre që ishin alarmante”.

“Ndërsa një ulërimë alarmante si ajo e dhimbjes, zemërimit ose frikës shkaktoi më së shumti aktivitet nervor më të ulët në shumë rajone inferiore të përparme dhe të larta dëgjimore të korteksit, një ulërimë jo alarmante si ajo e kënaqësisë, trishtimit ose gëzimit, krahasuar me zërat neutralë , tregoi aktivizime më të mëdha dhe të zgjatura të dëgjimit të korteksit, veçanërisht në hemisferën e djathtë në korteksin dëgjimor të niveleve të ulëta dhe të larta”, shpjegojnë autorët.

Hulumtimi i fundit që merret me britmat tregon se natyra komunikuese e ulërimave njerëzore është më e larmishme nga sa mendohej më parë.

“Rezultatet e studimit tonë janë befasuese në kuptimin që studiuesit zakonisht supozojnë se primatët dhe sistemi njohës i njeriut janë akorduar posaçërisht për të zbuluar sinjalet e rrezikut dhe kërcënimeve në mjedis si një mekanizëm mbijetese”, përfundon Fruholz.

Continue Reading

Shëndet

5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës

Published

on

Shumë prej nesh kanë zakone të zakonshme pas vakteve, por disa prej tyre nuk janë të shëndetshme për tretjen.

1. Konsumimi i frutave menjëherë pas buke

Të hash fruta direkt pas një vakti mund të shkaktojë fryrje barku, diarre ose kapsllëk. Frutat tretën më mirë kur stomaku është bosh, ndaj rekomandohet t’i konsumoni mes vakteve.

2. Pirja e ujit menjëherë pas ushqimit

Uji mund të hollojë lëngjet tretëse e pengojë tretjen e ushqimit. Më mirë pini ujë një orë para vakti ose një gotë në mëngjes me stomak bosh.

3. Shëtitja menjëherë pas vaktit

Pas ushqimit, stomaku ka nevojë për qetësi për të tretur ushqimin. Pritni 10-20 minuta, pastaj mund të bëni një shëtitje të lehtë për 30 minuta, veçanërisht e dobishme për personat obezë.

4. Banjë direkt pas ushqimit

Dushi pas vakti mund të reduktojë qarkullimin e gjakut në sistemin tretës dhe të dobësojë tretjen. Koha më e mirë për dush është një orë pas ngrënies ose para gjumit.

5. Gjumi menjëherë pas ushqimit

Fjetja direkt pas darkës mund të ngarkojë stomakun dhe të favorizojë depozitimin e yndyrës. Prisni të paktën 20 minuta pas vakti para se të shkoni në shtrat.

Lejoni kohë për tretje, pini ujë, lëvizni pas vakteve për të mbajtur sistemin tretës në gjendje të shëndetshme. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Shëndet

5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta

Published

on

Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.

Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.

1. Tortë djathi (Cheesecake)

Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.

2. Çokollata

Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.

3. Mjalti

Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.

4. Petulla

Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.

5. Kokoshka

Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.

Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Shëndet

Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion

Published

on

Me kalimin e kohës, trupi humbet forcën dhe kyçet bëhen më të brishta, sidomos gjunjët të cilët mbajnë peshën e trupit dhe mundësojnë lëvizjen.

Kupa e gjurit ka nevojë për lubrifikim të vazhdueshëm; përndryshe, shfaqen inflamacion dhe dhimbje që shpesh lidhen me artritin, reumatizmën apo dëmtime të tendinave.

Kurat natyrale që ndihmojnë:

Speci i kuq djegës – përmban kapsaicinë, e cila bllokon ndjesinë e dhimbjes dhe redukton inflamacionin.

Uthulla e mollës – ndihmon në shpërbërjen e kristaleve të acidit urik në kyçe dhe zbut dhimbjen.

Vaji i ullirit – qetëson inflamacionin dhe shërben si vaj masazhi.

Xhenxhefili – ka efekt anti-inflamator dhe lehtëson dhimbjet e osteoartritit.

Pasta natyrale kundër dhimbjeve:

Përzieni 2 lugë spec djegës pluhur, 1 gotë uthull molle (ose ½ gote vaj ulliri të ngrohtë) e pak xhenxhefil të grirë. Aplikoni në gjunjë për 20 minuta, dy herë në ditë, më pas shpëlajeni.

Kjo përzierje ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe dhimbjes, por në raste të forta, kërkohet këshilla e mjekut. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?

Published

on

Spirulina, një “super-ushqim” i njohur për përbërësit e tij të pasur me proteina, vitamina dhe minerale, mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për shëndetin e zemrës.

Sipas një studimi të fundit, një proteinë specifike në spirulinë ka treguar se mund të relaksojë arteriet, duke ndihmuar në uljen e presionit të gjakut, të paktën në kafshë laboratorike.

Spirulina përdoret në forma suplementesh, kapsulash dhe “smoothie”, e rekomandohet për një sërë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë humbjen e peshës, diabetin, lodhjen dhe inflamacionin.

Megjithatë, studiuesit theksojnë se ka prova të kufizuara shkencore mbi efektet e saj, dhe kërkimi mbi përfitimet potenciale të këtij alga të gjelbër-jeshile vazhdon.

Hulumtimi i fundit sugjeron se spirulina mund të ketë rol të veçantë në parandalimin ose reduktimin e hipertensionit, një gjendje që preket miliona njerëz globalisht dhe rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe atakut në tru.

Ekspertët po studiojnë mënyrën se si përbërësit bioaktivë në spirulinë ndikojnë në zgjerimin e enëve të gjakut e përmirësimin e qarkullimit.

Për ata që kërkojnë mënyra natyrale për të mbështetur shëndetin kardiovaskular, spirulina mund të jetë opsion i dobishëm, por specialistët rekomandojnë gjithmonë konsultim me mjekun para se të fillohet përdorimi si suplement i rregullt. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara