

Published
3 years agoon
By
Betim GashiDëmtimi i kujtesës është një nga pasojat kryesore të demencës digjitale – një sëmundje e re e kohës sonë.
Me këtë term, mjekët nënkuptojnë përkeqësimin e aftësive mendore të një personi për shkak të përdorimit të përditshëm të pajisjes, i cili shoqërohet me vështirësi në perceptimin e informacionit dhe mungesë të të menduarit kritik.
“Pajisjet elektronike e shpëtojnë një person nga aktiviteti i tepruar mendor. Sigurisht, kjo e thjeshton shumë jetën tonë, por si reagon truri, i cili është përgjegjës për funksionin mendor të trupit, ndaj një ‘ndihme’ të tillë? Mungesa e punës së këtij organi të rëndësishëm çon në shkatërrimin gradual të lidhjeve nervore, e cila nga ana tjetër ngadalëson ndjeshëm proceset që ndodhin në tru”, tha neuroshkencëtari gjerman, psikiatër pranë Fakultetit të Mjekësisë dhe Shkencave të Natyrës në Ulm, profesori Manfred Spitzer.
Përveç ndikimit të pajisjes, në punën e trurit dhe të kujtesës ndikojnë negativisht edhe shumë zakone të tjera që njerëzit sot i hasin përditë.
Mungesa e gjumit
Gjatë gjumit rikthehet puna e trurit, zhvillohet aftësia e tij për të mësuar, kujtimet negative neutralizohen dhe gjendja emocionale stabilizohet. Përveç kësaj, ekspertët besojnë se gjumi është shumë i rëndësishëm për ruajtjen e kujtesës, pasi në mungesë të tij, rrathët e kujtesës mbingarkohen dhe aftësia e trurit për të perceptuar dhe asimiluar informacionin përkeqësohet.
Shumë informacion
Çdo ditë marrim shumë mesazhe nga burime të ndryshme dhe ndalojmë së dalluari informacionet e rëndësishme nga ato të panevojshme. Përmbajtja e tepërt është një stres serioz për trurin, i cili çon në shfaqjen e të menduarit të fragmentuar, pa kritika. Përveç kësaj, mbingarkesa e informacionit mund të shkaktojë probleme me kujtesën, përqendrimin dhe vendimmarrjen.
Dieta jo e duhur
Është vërtetuar se konsumimi i shpeshtë i ushqimeve të shpejta dhe i pasur me yndyra të ngopura, sheqerna dhe kripëra shkakton dëmtime të caktuara njohëse te një person, si dhe përkeqësim të kujtesës afatshkurtër. Kjo për shkak se zakonet e të ngrënit ndikojnë në funksionimin e hipokampusit, zonës së trurit përgjegjëse për kujtesën. Mjekët rekomandojnë një qasje të përgjegjshme ndaj kësaj teme pasi në të kundërtën rriten ndjeshëm rreziqet e zhvillimit të demencës, diabetit dhe obezitetit.
Mënyra e jetesës pasive
Qëndrimi i gjatë në të njëjtin pozicion redukton rrjedhjen e gjakut në tru dhe kufizon furnizimin me oksigjen dhe lëndë ushqyese të nevojshme për funksionimin normal të trurit. Mungesa e aktivitetit fizik dëmton kujtesën afatshkurtër të një personi, dhe gjithashtu mund të çojë në sëmundjen e Alzheimerit.
Kryerja e shumë punëve në të njëjtën kohë
Shumë prej nesh jetojnë në një mënyrë – bëjnë gjithçka. Jemi mësuar të bëjmë disa gjëra në të njëjtën kohë dhe të zgjidhim shumë probleme. Megjithatë, në shumicën e rasteve, kjo mënyrë e të menduarit dëmton vetëm shëndetin tonë, sepse na detyron të kalojmë nga një detyrë në tjetrën, gjë që na e mpin aftësinë për të menduar në mënyrë krijuese dhe për të menduar jashtë “kutisë”. Përveç kësaj, stresi i vazhdueshëm pas një numri të madh detyrash ndikon negativisht në punën e sistemit kardiovaskular dhe gjendjen emocionale.
Ju mund të përmirësoni zakonet kërcënuese për kujtesën vetëm kur ri-mendoni stilin tuaj të jetesës. Rregulloni dietën tuaj, futni aktivitetin e rregullt fizik në rutinën tuaj të përditshme dhe lejoni trupin tuaj të relaksohet plotësisht.
Përveç kësaj, detoksifikimi digjital do të ndihmojë në ruajtjen e kujtesës. Refuzimi i përkohshëm i përdorimit të pajisjeve do të ndihmojë në rivendosjen e funksionit të plotë të trurit dhe aktivizimin e proceseve të rëndësishme të të menduarit. Nëse është e pamundur të largoheni plotësisht nga telefoni inteligjent, përpiquni të reduktoni të paktën pak kohën që kaloni para ekranit.
Aktualitet
Rritet dukshëm numri i operacioneve në vena në Klinikën e Kirurgjisë
Published
1 day agoon
July 18, 2025By
UBT News
Në Qendrën Klinike dhe Universitare të Kosovës është rritur dukshëm numri i operacioneve në vena, në kuadër të Klinikës së Kirurgjisë Vaskulare.
Vetëm gjatë gjashtë muajve të parë të këtij viti, janë operuar 244 pacientë që kanë qenë në lista të pritjes, njofton QKUK.
Kjo shifër është dukshëm më e lartë krahasuar me vitet e kaluara, falë edhe investimeve që janë bërë në këtë klinikë.
Gjatë vitit 2024 ishin kryer 225 operacione në vena dhe bazuar në ritmin e punës së gjysmë vitit, por edhe planin e punës së klinikës, pritet që ky numër të rritet edhe më tutje.
Lifestyle
Pesë ushqime të shëndetshme që duhet t’i shtoni në dietën tuaj
Published
3 days agoon
July 17, 2025By
UBT News
Ushqimi është burimi ynë kryesor i energjisë dhe vitalitetit dhe duke ke shtuar këto 5 ushqime super të shëndetshme në dietën tuaj, do të ndiheni më energjikë dhe më të freskët gjatë gjithë ditës:
Avokado: Të pasura me acide yndyrore të shëndetshme dhe fibra, avokado është një ushqim i shkëlqyeshëm për të mbajtur nivelet e energjisë stabile gjatë gjithë ditës.
Perimet e gjelbra të freskëta: Perimet e gjelbra të freskëta janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në rritjen e energjisë dhe mbajtjen e trupit të shëndetshëm.
Arrat: Me përmbajtje të lartë të proteinave dhe yndyrës së shëndetshme, arrat janë një ushqim ideal për të rritur nivelin e energjisë dhe për të mbajtur stomakun e ngopur për një kohë më të gjatë.
Mjalti: Mjalti është një burim i shkëlqyeshëm i energjisë së shpejtë dhe të qëndrueshme, i cili gjithashtu ofron përfitime të mëdha për shëndetin e zemrës dhe sistemin imunitar.
Ushqimet e pasura me Omega-3: Siç janë salmoni dhe farat e linit, këto ushqime të pasura me acide yndyrore ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës dhe në përmirësimin e funksionimit të trurit, duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë dhe vitalitetit të trupit.
Nëse integroni këto ushqime të shëndetshme në dietën tuaj të përditshme, do të ndjeni një ndryshim pozitiv të niveleve të energjisë dhe shëndetit tuaj./Ekonomia Online
Lifestyle
Ushqimet e shumëpërpunuara shkaktojnë probleme shëndetësore
Published
4 days agoon
July 16, 2025By
UBT News
Në sezonën e verës konsumohen ushqime të ndryshme, mirëpo sipas disa studimeve ushqimet e shumëpërpunuara thuhet po shkaktojnë probleme serioze shëndetësore tek njerëzit në vende të ndryshme.
Drithërat me ngjyra të ndezura, picat e gatshme që mund të ngrohen në mikrovalë dhe qeset e mëdha me patatina dominojnë gjithnjë e më shumë raftet e supermarketeve. Por një studim i ri, i publikuar në Nutrition & Metabolism, nxjerr në pah lidhjen alarmante mes këtyre ushqimeve të përpunuara dhe shenjave të hershme të sëmundjeve kronike.
“Mund të ketë të bëjë me përbërësit shtesë, ambalazhin, madje edhe marketingun”, ka thënë Anthea Christoforou nga Universiteti McMaster, që udhëhoqi këtë studim, raporton Earth. Ushqimet e shumë përpunuara (të cilat njihen me shkurtesën UPFs) janë produkte industriale të dizajnuara për komoditet, jetëgjatësi dhe shije tërheqëse. Këto përfshijnë “snacks” të paketuar, drithëra të përpunuara me sheqer të shtuar, pije të gazuara, supa dhe makarona të shpejta, si dhe ushqime të ngrira e të gatshme.
Për t’i prodhuar, përpunohen intensivisht përbërësit natyralë dhe hiqen lëndët ushqyese, ndërsa shtohen yndyra, sheqerna, ngjyrues, aromatizues artificialë dhe konservues. Rezultati është një produkt që mezi ngjan me ushqimin origjinal, me shumë kalori e fare pak vlera ushqyese.Këto ushqime janë ndërtuar për t’i bërë njerëzit të varur prej tyre”, thuhet në raportin e studimit./Ekonomia Online
Aktualitet
MSH: Kemi siguruar sasi të mjaftueshme kundër helmimeve nga kafshimi i gjarprit
Published
5 days agoon
July 15, 2025By
UBT News
Ministria e Shëndetësisë ka bërë të ditur se ka siguruar një sasi të mjaftueshme serumi kundër helmimeve nga pickimi i gjarprit dhe ka furnizuar me to të gjitha qendrat e Kujdesit Parësor Shëndetësor që kanë paraqitur kërkesë për furnizim.
Rritja e temperaturave gjatë verës ndikon drejtpërdrejt në rritjen e aktivitetit të gjarpërinjve, të cilët mund të shfaqen në hapësira të ndryshme, veçanërisht në zonat rurale, fusha, pyje, e madje edhe pranë shtëpive apo banesave. E, kjo situatë ka shkaktuar shqetësim mes qytetarëve, të cilët shpesh ndihen të pasigurt dhe të frikësuar për mundësinë e një kontakti të papritur me këto zvarranikë, sidomos gjatë lëvizjeve në natyrë apo në ambientet përreth shtëpisë.
“Ju njoftojmë se Ministria e Shëndetësisë ka siguruar sasi të mjaftueshme të serumit kundër helmimeve nga kafshimi i gjarprit dhe IKSHPK ka furnizuar me to të gjitha qendrat e Kujdesit Parësor Shëndetësor që kanë bërë kërkesë për furnizim. Gjithashtu, IKSHPK ka njoftuar të gjitha qendrat në nivel vendi dhe u ka bërë thirrje të përsëritur që të furnizohen me serum, duke qenë se ka sasi të mjaftueshme dhe të siguruara me kohë”, thuhet në njoftim.
Gjithashtu, Ministria e Shëndetësisë shtoi më tej se serumet janë siguruar edhe nga Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), përfshirë Klinikën Infektive, ndërsa ato janë në dispozicion edhe për repartet infektive të spitaleve të përgjithshme (rajonale).
Nëse shihni një gjarpër:
– MOS u përpiqni ta vrisni ose të afroheni shumë!
– Qëndroni të qetë dhe largohuni ngadalë
– Edukojini fëmijët të shmangin gjarpërinjtë dhe të njoftonjnë një të rritur nëse hasin në një gjarpër
Nëse kafshoheni nga një gjarpër (sidomos një nepërkë):
– Qëndroni të qetë – paniku rrit rrahjet e zemrës dhe përhap helmin më shpejt
– Imobilizoni gjymtyrën e kafshuar
– MOS thithni helmin dhe mos e preni plagën
– Telefononi menjëherë Shërbimet e Urgjencës (112) ose shkoni në spitalin më të afërt
– Nëse mundeni, kini parasysh pamjen e gjarprit (për trajtim), por mos rrezikoni sigurinë tuaj duke u përpjekur ta kapni ose fotografoni atë
Gjithashtu, Fondacioni për të Drejtat e Kafshëve ka njoftuar se shumica e gjarpërinjve në Kosovë nuk janë helmues, madje nepërkat kafshojnë vetëm nëse kërcënohen. Ata luajnë një rol të rëndësishëm në ekosistem – duke kontrolluar brejtësit dhe dëmtuesit. /Telegrafi

Sërish s’ka konstituim të Kuvendit, Nisma pret sinjal pozitiv nga LVV-ja

Raportohet për të paktën 26 të vrarë në Gazë

Popoviq në mbajtje për 48 orë pas fjalimit kundër UÇK-së, i sekuestrohen dy telefona

14-vjeçari ndalohet me armë zjarri dhe sprej në Ferizaj

Trump nënshkruan projektligjin historik për kriptovalutat

Sot tentimi i 49-të për konstituimin e Kuvendit

Ligjëratë mbi Vëzhgimin Satelitor në kuadër të Akademisë Verore në Fakultetin e Sistemeve të Informacionit

Vizitë zyrtare dhe ligjërata akademike nga profesorët e University of Sannio në UBT

UBT vazhdon të vendosë standarde globale – përkrah universiteteve më prestigjioze në botë në rangimin e fundit global nga WURI
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore