

Lajmet
Një rrugë malore zbulon jetën e egër të paprekur në Ballkan
Vargmalet prej rreth 300 kilometrash përfshijnë Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiVargmalet e Ballkanit Perëndimor mbajnë mbi shpinë një pjesë të historisë evropiane, shkruan Siobhan Warwicker për revistën e njohur “National Geographic”.
Tani, një shteg i ri ecjeje në distanca të gjata shpreson të ndajë trashëgiminë e kësaj zone që dikur ishte e mbyllur për botën për shkak të një sërë konfliktesh në shekullin XX.
Vargmalet prej rreth 300 kilometrash përfshijnë Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut dhe i drejtohen një prej liqeneve më të thellë dhe më të vjetër të kontinentit.
Në rreth 2 mijë e 700 metra lartësi gjejmë një “mbretëri” të mjegullt majash të pafundme të gjelbra, të mbushura me kullota dhe të kryqëzuara nga përrenj.
Shumë nga rrugët e përdorura sot u ndërtuan fillimisht nga karvanet romake në shekullin II para Krishtit.
Ndërkohë, një projekt i quajtur ”High Scardus”, i konceptuar në vitin 2016, vetëm tani ka përfunduar plotësisht për ekskursionistët.
Vendet e bukura e spektakolare tashmë janë skeduar. Shtëpizat janë shndërruar në bujtina.
Gjatë luftërave jugosllave të fundit të shekullit XX, kreshtat e Ballkanit Perëndimor siguruan pika strategjike vëzhgimi ushtarake. Në konfliktin që pasoi në Kosovë (1998-99), minat tokësore ishin të përhapura përgjatë kufirit alpin Kosovë-Shqipëri.
Kosova u shpall e lirë nga minat tokësore në vitin 2001, por malet ishin ende larg turistëve.
Dekada më vonë, gjërat po ndryshojnë.
“Ne duam që njerëzit ta dinë se Kosova ka një të kaluar të trishtuar dhe të vështirë, por ne tani po punojmë shumë që të bëhemi destinacion për udhëtarët, për t’i treguar botës natyrën dhe kulturën tonë të mahnitshme”, thotë Taulant Hoxha, i cili ishte fëmijë në qytetin e Prizrenit gjatë luftës së Kosovës.
Ai tani është një sipërmarrës i shërbimit të guidave malore “Super Xplorers” dhe gjithashtu i përfshirë në krijimin e projektit “High Scardus”.
Duke kaluar disa nga malet më pak të vizituara të Evropës, shtegu kalon nëpër gjashtë parqe kombëtare, dy në Maqedoninë e Veriut, një në Kosovë dhe tre në Shqipëri.
“Qëllimi ishte të krijonim ndoshta shtegun më të mirë në botë me vende dhe mjedise të shumta”, thotë Ekrem Hyseni, një menaxher projekti për GIZ, një filial zhvillimor ndërkombëtar i qeverisë gjermane që ndihmoi në zhvillimin e shtegut.
Për të eksploruar të gjitha vendet rekomandohet që të përfundohen të 20 fazat e ecjes me udhërrëfyes, por do të duheshin 20 ditë. Për më tepër, çdo vend lejon vetëm qytetarët vendas të punojnë në shteg, kështu që alpinistët duhet të punësojnë udhërrëfyes të shumtë gjatë udhëtimit.
Shtegu fillon në Maqedoninë e Veriut, në shtëpizën malore të Ljubotenit, e restauruar së fundmi, një shtëpizë alpinistësh e viteve 1930, e vendosur në fshatin e vogël Staro Selo.
Nga këtu, itinerari gjurmon kufirin mes Kosovës dhe MV në malet e Sharrit, përpara se të të çojë në Brezovicë, një vendpushim skish në Kosovë.
Ekskursionistët ndjekin shtigjet e vogla, shpesh të ngatërruara nga tokat përgjatë brigjeve veriore të Sharrit.
Rruga vazhdon përmes fushave dhe pllajave deri në majën e malin e Korabit (2 750 metra), maja më e lartë si në Shqipëri.
Gjatë rrugës, bujtina si ”Sabriu” dhe ”Korabi” në Shqipëri mirëpresin udhëtarët për të përjetuar zakonet vendase dhe për të provuar djathë deleje dhe raki.
Faza e fundit i çon alpinistët përmes parkut kombëtar “Galicica” të Maqedonisë së Veriut deri në Shën Naum, një manastir i famshëm në bregun e liqenit të Ohrit.
Rajoni i Ohrit është një nga 28 vendet globalisht që i është dhënë statusi i Trashëgimisë Natyrore dhe Trashëgimisë së UNESCO-s për liqenin 1.3 milionë vjeçar, një nga vendbanimet më të vjetra njerëzore në botë.
Në rrugëtim mund të gjenden edhe relike të tjera të historisë së shekullit XX të Ballkanit Perëndimor, si bunkerët antibërthamorë të ish-diktatorit Enver Hoxha në të gjithë Shqipërinë, një mitraloz në Maqedoninë e Veriut dhe strukturat e braktisura të stilit sovjetik në Kosovë.
Programet e trajnimit dhe grantet kanë ndihmuar në zhvillimin e bujtinave përgjatë shtegut dhe kanë nxitur interesin e aktorëve lokalë për të investuar në zonat rurale që rrethojnë shtegun.
“Pas vitesh planifikimi, zgjedhjes së shtigjeve, krijimit të rrugëve dhe bisedës me pronarët e bujtinave dhe tokave rreth shndërrimit në turizëm, tani më në fund ndihet si një realitet”, thotë Stephan Lieb-Lind, një nga ideuesit e projektit ”High Scardus”, transmeton ATSh.
“High Scardus nuk është më një ide, por një projekt konkret”, shton ai.

Policia e Kosovës ka njoftuar se i dyshuari për rastin e tentimvrasjes në Pejë, të martën, është në arrati.
Në raportin 24-orësh të Policisë, bëhet e ditur se pas rastit viktima ka folur në Polici. Sipas raportit, ai ka treguar se ka ikur nga vendi i ngjarjes, pasi i dyshuari ka shtënë me armë.
“VRASJE NË TENTATIVË. Rr. Vëllezërit Gërvalla, Pejë 22.04.2025 – 12:18. Viktima mashkull kosovar, ka informuar se i dyshuari mashkull kosovar, pas një mosmarrëveshje ka shtënë me armë zjarri prapa tij, pastaj viktima nga paniku është larguar nga vendi i ngjarjes. I dyshuari gjendet në arrati. Rasti është duke u hetuar”, thuhet në njoftim.
Aktualitet
Seanca konstituive vazhdon të premten në ora 10:00
Published
4 hours agoon
April 23, 2025
Kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari, e ka ndërprerë seancën pasi dështoi të votohet Albulena Haxhiu si kryeparlamentare.
Ai tha se seanca do të vazhdojë sërish më 25 prill në ora 10:00.
“Në sallë kanë votuar 57 deputetë për, 46 kundër dhe 3 kanë abstenuar. Në bazë të rezultateve të votimit nuk kalon kandidatja për kryetare dhe seanca ndërpitet për të premtën 25 prill në ora 10:00”, tha Dehari.
Aktualitet
Burimet e Vatikanit zbulojnë detaje të momenteve të fundit të Papës
Published
4 hours agoon
April 23, 2025
Burime nga Vatikani kanë dhënë më shumë detaje për momentet e fundit të Papës.
Bëhet e ditur se të hënën në mëngjes, Papa u zgjua rreth orës 6 të mëngjesit dhe ishte mirë për të paktën një orë.
Por rreth orës 7 të mëngjesit, njësia mjekësore e Vatikanit mori një telefonatë urgjente nga apartamenti i tij në Casa Santa Marta.
Zyrtarët e Vatikanit konsideruan një transferim urgjent në Spitalin Gemelli në Romë dhe burime policore kanë konfirmuar se kanë marrë një kërkesë urgjente për shoqërim policor nga Vatikani pas orës 7 të mëngjesit, shkruan Skynews.
Mësuam më herët sot se infermierja personale e Papës Massimiliano Strappetti e pyeti atë përpara paraqitjes së tij të së dielës së Pashkëve nëse mendonte se mund ta menaxhonte atë.
Papa kishte insistuar se ishte në rregull. Më pas, Papa e falënderoi dhe i tha: “Faleminderit që më ktheve në shesh”.
Më pas ai kaloi një pasdite “të qetë” të së dielës dhe shijoi darkën e tij, bëhet e ditur nga Vatikani.
Lajmet
Si të ngrini produktet e qumështit pa humbur shijen?
Published
22 hours agoon
April 22, 2025
Edhe produktet e qumështit mund të ngrihen, dhe kryesisht të mos e ndryshojnë teksturën dhe shijen. Zbuloni se cilat janë truket për ngrirje të duhur të produkteve të qumështit.
Në këtë mënyrë do ta zgjasni afatin e qumështit, djathit dhe produkteve të tjera, por disa prej tyre nuk ka kuptim të ngrihen, sepse pas shkrirjes nuk do ta kenë të njëjtën shije.
Truket që funksionojnë:
Ai reagon mjaft mirë ndaj ngrirjes. Atë mund ta “paketoni” në shishe plastike dhe ta vendosni në ngrirës.
E shkrini në frigorifer. Nëse e keni ngrirë qumështin e papërpunuar të pavluar, më së miri është ta vendosni (të shkrirë) në një tigan në shporet (në temperaturë mesatare) dhe të lihet të vlojë. (Bëni kujdes, qumështi është “mashtrues”, – ai mund të vlojë shpejt).
Mos e pini qumështin derisa të shkrihet, yndyrat dhe pjesa e lëngshme nuk shkrihen në të njëjtën kohë, po të shkrihej qumështi do mbetej vetëm një përzierje e bardhë e holluar me ujë. Vetëm lëreni të shkrihet ngadalë dhe përzieni para se ta përdorni. Ai do ta ketë të njëjtën shije sikurse kur e keni blerë.
Djathërat
Edhe djathërat mund t’i ngrini lehtë, bëni kujdes me shkrirjen. Në qoftë se përdorni djathë të fortë e doni ta përdorni në ushqimin ku duhet të shkrihet, vetëm vendoseni të ngrirë, në salca dhe supa. Atë mund ta imtësoni edhe të ngrirë mbi pica a ndonjë ushqim tjetër dhe vetëm e lini në furrë për disa minuta.
Nuk do duhej ta shkrini në frigorifer, sidomos djathërat e forta, se fillojnë të shpërbëhen, nëse e shkrini në temperaturë dhome, e vendosni në frigorifer për një orë ose dy para se ta përdorni. Ai do të jetë pothuajse i njëjtë si kur e keni blerë. Djathërat tjerë do t’i shkrini në frigorifer, si djathi i dhisë, krem djathi.
Ato mund t’i konsumoni pa ndonjë përgatitje të veçantë kur të shkrihen. Djathi i shtëpisë reagon në mënyrë të ngjashme me qumështin. Duhet ta keni parasysh që shtrihet kur ngrihet, bëni kujdes në çfarë do ta vendosni kur ta vendosni në frigorifer, opsioni më i mirë janë enët plastike.
Lëreni atë të shkrihet në frigorifer.
Gjalpi
Nuk ka asgjë më të thjeshtë. Vetëm vendoseni në ngrirës, dhe më pas nxirreni të shkrihet në frigorifer apo vetëm përdoreni një pjesë (sikurse në gjendje të shkrirë), dhe pjesën tjetër kthejeni në frigorifer. (Nëse gjalpi është në ulje çmimi, blijeni në sasi më të madhe dhe ngrijeni).
Ajka
Për këtë produkt të qumështit nuk rekomandohet ngrirja. Kur e shkrini në frigorifer mund ta hani pa ndonjë rrezik, por ajo do të jetë e shpërbërë dhe krejtësisht ndryshe. Më së miri është që ngrirjen e ajkës ta anashkaloni dhe atë ta përdorni të freskët.

A përplaseni me objekte e mavijoseni lehtë? Mund t’ju mungojë një nga këto lëndë ushqyese

Pse nuk është e sigurt të vozisni me goma dimri gjatë verës?

BE-ja gjobit Apple dhe Meta me 700 milionë euro

Studimi: Lotët ndihmojnë në diagnostifikimin e Parkinsonit

Mbrëmje vendimtare në “Fadil Vokrri”: Prishtina në kërkim të biletës për finalen e Kupës së Kosovës

23 prilli – Dita Ndërkombëtare e Librit

Uthulla e mollës, shëruese nëse përdoret për çdo ditë

Tentimvrasja në Pejë, i dyshuari në arrati

Seanca konstituive vazhdon të premten në ora 10:00
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT