Lajmet

​Mali i Zi heq dorë nga marrëveshja që e shpëtoi nga borxhi kinez

Ministria njoftoi përmes një deklarate se po largohej nga marrëveshja “për shkak të kushteve favorizuese të tregut”.

Published

on

Në një shfaqje të besimit në financat e tij, Mali i Zi ka vendosur t’i japë fund një marrëveshjeje me bankat perëndimore, që e mbronin shtetin nga rritja e borxhit për një kredi kundërthënëse kineze prej gati 1 miliard dollarësh për ndërtimin e një autostrade.

Ky është vendimi i fundit në sagën e autostradës kontroverse Bar-Bolare në Mal të Zi – që është ndërtuar nga Korporata Rruga dhe Ura e Kinës [CRBC] dhe është financuar nga Banka Eksport-Import e Kinës me një kredi të madhe – që ka krijuar një rrezik afatgjatë ekonomik, duke e ngarkuar shtetin me borxhe ndaj Pekinin, që dikur arritën vlerën e më shumë se një të tretës së buxhetit të këtij shteti.

Ministria e Financave e Malit të Zi tha përmes një deklarate se po largohej nga marrëveshja “për shkak të kushteve favorizuese të tregut”.

Me largimin nga kjo marrëveshje, që e konvertoi borxhin e saj në bankën kineze nga dollari në euro, ministria tha më 14 qershor se ajo fitoi “afërsisht 64 milionë dollarë”, për shkak të rritjes së vlerës së dollarit kohëve të fundit. Ky institucion tha se do të përdorë këto para për të ndihmuar në pagesën e ardhshme të borxhit ndaj Kinës, që duhet të bëhet në janar.

Ministri i Financave, Aleksandar Damjanoviq, pas këtij njoftimi tha për Radio Mali i Zi se për shkak të pasigurisë në rritje në tregjet botërore, ishte shumë e rrezikshme që shteti të vazhdonte të qëndronte në këtë marrëveshje.

“Gjatë marrëveshjes mbrojtëse, ne morëm pasigurinë e jashtme të tregjeve të huaja dhe luftën në Ukrainë, që ishte pasojë për Evropën, si një raport i paqëndrueshëm i valutës me botën”, tha ai.

Ndërtimi i autostradës është përballur me vonesa, me kosto në rritje, shqetësime mjedisore, me kritika mbi praktikat e dyshimta të huadhënies kineze dhe me korrupsionin lokal.

Sipas planit origjinal të nënshkruar më 2014, 41 kilometra – që u hapën për qarkullim në korrik të vitit 2022 – do të ishin pjesë e autostradës prej 163 kilometrash që do të lidhë bregdetin në Adriatik të Malit të Zi me Serbinë fqinje. Projekti synonte të transformonte shtetin në një qendër transporti për rajonin më të gjerë dhe të forconte aktivitetin ekonomik. Por, ende ka pyetje nëse 122 kilometrat e mbetura të autostradës do të përfundojnë.

Çështja e autostradës u bë lajm botëror në prill të vitit 2021, kur zyrtarët në Mal të Zi i kërkuan Bashkimit Evropian ndihmë që të paguajnë një kredi të madhe pasi kësti i parë duhej të paguhej atë verë. Përderisa Brukseli po shqyrtonte vendimin për këtë çështje, avokuesit evropianë për ndihmë financiare brenda BE-së paralajmëruan se Mali i Zi – shtet me 620.000 banorë – ishte në rrezik që të merrej nën kontroll financiar nga Kina.

Në korrik të vitit 2021 u arrit marrëveshja – me ndihmën e BE-së – midis Malit të Zi dhe katër institucioneve financiare perëndimore: Goldman Sachs, Merrill Lynch, Societe Generale dhe Deutsche Bank.

Marrëveshja 14-vjeçare, e cila përfshinte edhe një klauzolë të ndërprerjes së akordit pas dy vjetësh, u dizajnua për të mbrojtur shtetin nga luhatja e kursit të këmbimit euro-dollar, që ndikoi drejtpërdrejt në shumën e borxhit.

Për shkak se Mali i Zi, që përdor euro, nuk u mbrojt nga luhatjet e monedhës dhe nuk arriti të përfshinte masa mbrojtëse në planet e saj fillestare, çmimi i projektit vazhdoi të rritej. Përderisa vlera e dollarit u rrit kundrejt euros, kostoja e autostradës u rrit dhe një herë arriti në më shumë se 100 milionë dollarë.

Pse Mali i Zi po heq dorë nga marrëveshja?

Marrëveshja me institucionet financiare perëndimore u arrit para se Mali i Zi të paguante këstin e parë, prandaj Podgorica i pagoi katër këstet e saj të para, në vlerë prej 158 milionë dollarësh, me euro, me një normë më të ulët interesi, tha Ministria e Financave.

Marrëveshja nënkuptonte që Mali i Zi do të paguante me euro me një normë interesi prej 0.88 për qind, në vend se me dollarë me një normë interesi prej 2 për qind, ashtu siç ishte paraparë më 2014, kur për herë të parë u bë publik projekti. Kjo nënkupton që Podgorica i ka paguar Bankës Eksport-Import të Kinës 25 milionë dollarë (23 milionë euro) më pak, nëse borxhi do të vazhdonte të ishte i lidhur me kursin e këmbimit të dollarit.

Derisa Qeveria e Malit të Zi e ka justifikuar vendimin e saj si të nevojshëm duke pasur parasysh parashikimet e zymta për tregun e eurozonës, që hyri në recesion në tremujorin e parë të këtij viti, jo të gjithë brenda këtij shteti e kanë pranuar këtë shpjegim zyrtar.

Millojko Spanjiq, që ishte ministër i Financave në kohën kur u arrit marrëveshja me institucionet perëndimore, tha se beson se Qeveria u largua nga marrëveshja sepse po i mbarojnë financat shtetërore dhe asaj i duheshin 64 milionë dollarë, që i fitoi nga largimi nga marrëveshja, që të mund të bëjë pagesën e këstit të ardhshëm të borxhit.

“Arsyeja e vërtetë për largimin e kësaj qeverie nga marrëveshja mbrojtëse është se nuk ka para në Thesarin e saj”, tha ai gjatë një paraqitjeje më 16 qershor në Radio Televizionin e Malit të Zi.

Ky pretendim i Spajiqit është vështirë të verifikohet. Por, një analizë e kryer nga Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë e buxhetit të Ministrisë së Financave në katër muajt e fundit shfaqi të ardhura më të larta sesa ishin planifikuar, teksa shpenzimet ishin të vogla. Sezoni i verës, ku pritet të ketë numër të lartë të turistëve në Mal të Zi, mund të rrisë edhe më shumë të ardhurat e shtetit.

Mirza Mulleskoviq, analist i ekonomisë dhe themelues i firmës konsulente me seli në Podgoricë, Inteligencija MNE, tha se është e vështirë të thuhet se si do të ndikojë për shtetin heqja dorë nga marrëveshja. Ai shtoi se është e vështirë të parashikohen ndryshimet në treg për shkak të ngjarjeve botërore.

“Askush nuk mund të parashikojë se çfarë do të ndodhë në nivel botëror, veçmas sa i përket rreziqeve që paraqesin valutat”, tha ai për Radion Evropa e Lirë. “Çdo ngjarje mund të çrregullojë gjithçka”.

Çfarë do të ndodhë me autostradën?

E ardhmja e dy seksioneve të mbetura të autostradës është e paqartë, por pasojat nga projekti ende nuk janë ndierë në mbarë vendin.

Ministria e Investimeve Kapitale e Malit të Zi në prill i tha REL-it se ka nisur procedurat, siç parashikohen në kontratën e saj me CRBC-në për ndëshkimet, pasi ka pasur vonesa për vite të tëra, për ndërtimin e 41 kilometrave të parë të autostradës. Ministria megjithatë nuk tregoi se sa para dëmshpërblim dëshiron të marrë nga kompania kineze. Po ashtu, ky institucion nuk dha më shumë detaje për këtë çështje.

Projekti është përballur edhe me kritika të vazhdueshme nga Rrjeti për Afirmimin Sektorit Joqeveritar (MANS), organizatë ballkanike. Ky rrjet ka ngritur shqetësime lidhur me korrupsionin dhe transparencën mbi mënyrën se si janë shpërndarë kontratat e ndërtimit te kompanitë kineze dhe ato vendase. Organizata ka ngritur kallëzim penal ndaj CRBC-së për dëmtim mjedisor në shtratin e lumit Tara. Megjithatë, ky kallëzim është hedhur poshtë.

Pavarësisht trazirave politike që ka sjellë kjo autostradë, kompanitë kineze dhe huadhënësit kinezë ende kanë hapësirë për bashkëpunim në Mal të Zi.

Në mars, Podgorica sërish ktheu sytë kah një konsorcium kinez dhe i dha kontrata për ndërtimin e një autostrade në vlerë prej 59 milionë dollarësh. Kjo autostradë synon të përmirësojë lidhjet mes qyteteve bregdetare të Budvës dhe Tivatit./REL/

Lajmet

Aktori Christian Bale duket thuajse i panjohur rrugëve të Atlantas, teksa po xhiron filmin e ri

Published

on

Një nga yjet më të mëdhenj të Hollywood-it është shfaqur i paidentifikueshëm në xhirimet e filmit të ri biografik me temë sportive por a mund ta dalloni kush është?

Aktori 51-vjeçar është parë i veshur me një xhaketë të zezë prej lëkure, me flokë të lëmuar pas dhe duke mbajtur tre unaza të Super Bowl-it në xhirimet e filmit të tij më të ri, shkruan The Sun.

Ky fitues i çmimit Oscar kishte një pamje ndryshe nga ajo me të cilën jemi mësuar ta shohim si zemërthyes klasik, teksa po xhironte të mërkurën në Atlanta.

Ylli i njohur është fotografuar duke shëtitur në setin e filmit me një shprehje goje të hapur në fytyrë.

Por, a e zbuluat se për cilin aktor bëhet fjalë? As më pak e as më shumë, është ylli i filmit Batman, Christian Bale.

Aktori i famshëm është duke xhiruar skena për filmin e tij të ri të titulluar Madden, ku luan përkrah yllit tjetër amerikan, Nicolas Cage, në një projekt shumë të përfolur të regjisorit David O. Russell. Në rolin e tij, Christian Bale i ngjan shumë personazhit real që portretizon – të ndjerit Al Davis, pronari dhe menaxheri legjendar i ekipit Oakland Raiders. Bale shihej me një pamje të zbehtë dhe me fytyrë të skuqur, karakteristike për Davis.

Ndërkohë, Nicolas Cage është parë në set i veshur me një kostum special që e bënte të dukej më i shëndoshë, me flokë të gjatë, duke interpretuar trajnerin e famshëm të Raiders dhe më pas transmetuesin legjendar të NFL-it, John Madden.

Në film marrin pjesë edhe komediani John Mulaney në rolin e Trip Hawkins, themeluesit të Electronic Arts, si dhe aktorja britanike Sienna Miller, e cila luan Carol Davis, bashkëshorten e Al Davis.

Sipas një deklarate nga Amazon, “Filmi ndjek rrugëtimin e jashtëzakonshëm të Madden – nga partneriteti i suksesshëm në Super Bowl me Al Davis dhe ekipin Raiders, te krijimi i lojës së famshme Madden NFL, e deri tek shndërrimi në një nga zërat më ikonë në historinë e futbollit amerikan”.

Fansat e NFL-it kanë reaguar me habi ndaj transformimit të Christian Bale dhe Nicolas Cage për rolet e tyre.

“Prisni pak, a është kjo e vërtetë?”, shkroi një përdorues. “Ata s’duken aspak si vetja e tyre e vërtetë”, komentoi një tjetër. “Jo, nuk ka mundësi që ky të jetë John Madden!”, shtoi dikush tjetër i habitur.

Filmi Madden është i drejtuar nga David O. Russell, i cili ka qenë i nominuar për çmimin Oscar me filmat si The Fighter dhe Silver Linings Playbook.

Ai gjithashtu ka shkruar skenarin e këtij filmi, i cili është i bazuar në jetën e vërtetë të John Madden – nga koha si trajner i NFL-it, tek karriera si komentator dhe më pas fytyra ikonë e lojërave video Madden NFL të EA Sports.

Madden ndërroi jetë në dhjetor të vitit 2021, në moshën 85-vjeçare. Në film përfshihet edhe jeta e Al Davis – pronarit karizmatik të Raiders, i njohur për moton e tij të famshme: “Fitoni, thjesht fitoni, baby.” Davis ndërroi jetë në tetor të vitit 2011, në moshën 82-vjeçare për shkak të dështimit të zemrës.

Në prill të kaluar, u bë e ditur se roli i Madden do t’i besohej Nicolas Cage, ndërsa më vonë u konfirmua se Christian Bale do të portretizonte Al Davis. /

Continue Reading

Lajmet

Tërnava u uron besimtarëve Kurban Bajramin

Published

on

By

Myftiu i Kosovës, Naim Tërnava, ka uruar besimtarët për Festën e Kurban Bajramit, duke u bërë thirrje për më shumë mirësi mes tyre.

Në urimin e tij tradicional në prag të Festës së Bajramit të Vogël, Tërnava tha se kjo festë është përkujtim i sakrificës të profetit Ibrahim, “i cili ishte i gatshëm të flijonte më të dashurin e tij për hir të Zotit të madhërishëm, e i cili na mësoi se besimi i vërtetë nuk njeh kufi e as frikë nga sprovat, por gjen kuptimin e lartë pikërisht në dorëzimin ndaj vullnetit hyjnor të Zotit”.

Në këtë ditë, zemrat e besimtarëve mbushen me mirënjohje dhe përkushtim, ndërsa duart e tyre shtrihen në ndihmë dhe bujari, ngase kjo festë është një akt që mishëron në frymën e afërsisë me Zotin dhe përgjegjësisë ndaj shoqërisë”, tha ai.

Myftiu Tërnava tha se Kurban Bajrami është festë fetare, por bart edhe mesazhe të thella shoqërore dhe atdhetare.

Festa e Bajramit nuk kufizohet vetëm me adhurim, por ajo kontribuon në forcimin e vlerave që ndërtojnë shoqërinë dhe forcojnë atdheun”, u shpreh ai.

Festa e Kurban Bajramit karakterizohet me therjen e kubanit dhe kryerjen e haxhillëkut.

Sot, kur miliona besimtarë janë në tokën e shenjtë të Mekës dhe ku do ta kalojnë këtë ditë në rrafshnaltën e Arafatit dhe në mesin e tyre gjenden edhe haxhilerët nga Kosova, të cilët janë duke e përjetuar haxhillëkun – udhëtimin e jetës – me lutjet e tyre drejtuar krijuesit për falje gabimesh, shëndet dhe mirëqenie për familjet e tyre, për popullin tonë dhe siguri për vatanin tonë”, tha Tërnava.

Haxhillëku ka nisur më 4 qershor dhe besimtarët myslimanë do të kryejnë rite fetare në Mekë deri më 8 qershor. Këtë vit, më shumë se 1.5 milion pelegrinë po marrin pjesë në ritualin më të rëndësishëm të Islamit./REL/

Continue Reading

Lajmet

​Bajrami: Nuk kemi nevojë që ta përsërisim një proces zgjedhor

Published

on

By

Deputetja e Lidhjes Demokratike të Kosovës, Hykmete Bajrami deklaroi se nuk ka nevojë që të përsëritet sërish një proces zgjedhor. Sipas tij, qëndrimi i LDK-së është që ketë konstituim të institucioneve pas zgjedhjeve të 9 shkurtit, teksa shtoi se bashkimi i dy palë zgjedhjeve do të shkaktonte probleme të mëdha.

Kështu u shpreh deputetetja Bajrami, pas dështimit për herë të 27-të për konstituim të legjislaturës së nëntë të Kuvendit të Kosovës.

Unë mendoj që ne veç sa e kemi kaluar një proces të zgjedhjeve nacionale, në fakt edhe si parti e kemi të njëjtin qëndrim dhe duhet të bëhet konstituimi i institucioneve të dala nga zgjedhjet e 9 shkurtit. Nuk kemi nevojë që ta përsërisim një proces zgjedhor, sepse nuk mund të priten as edhe ndryshime të mëdha. Në ndërkohë ne e dimë të gjithë procesin tejet të ndërlikuar dhe kohën që e ka marrë për numërim të votave nga ana e KQZ-së. Bashkimi i dy palë zgjedhjeve në një periudhë të caktuara do të shkaktonte probleme të mëdha dhe ka shumë mundësi që zgjedhje të tilla mandej edhe të mos pranohen nga ndonjë subjekt”, u shpreh Bajrami.

Deputetja e Lidhjes Demokratike të Kosovës tha se degët e LDK-së në komuna janë në procesin konsulatativ për paraqitjen e kandidaturave për kryetar komunash.

Nuk janë përcaktuar emrat, janë mbajtur takime të përbashkëta me kryesinë dhe kryetarët e degëve, gjithashtu me kryetarin dhe kryetarët e degëve, e kemi ndarë procesin në tri faza. Dhe tani janë komunat, degët e LDK-së në gjitha komunat në Kosovë të cilat janë në fazën e procesit konsultativ, disa prej tyre veç i kanë paraqitur kandidaturat, disa të tjera janë në proces”, shtoi Bajrami.

Continue Reading

Lajmet

Kryeziu-Hyseni: Qëllimi i partive opozitare nuk është zgjidhja por vazhdimi i bllokadës

Published

on

By

Deputetja e Lëvizjes Vetëvendosje, Arbëreshë Kryeziu-Hyseni ka thënë se qëllimi i partive që deri tani ishin në opozitë nuk është formimi i institucioneve të reja pas zgjedhjeve të 9 shkurtit, mirëpo vazhdimi i bllokadës dhe krizës politike.

Pas dështimit të sotëm të seancës konstituive të Kuvendit për herë të 27-të, ajo tha se këto parti parlamentare qëllimshëm nuk po marrin pjesë në votim për formimin e komisionit verifikues për zgjedhjen në mënyrë të fshehur të kryeparlamentarit.

Qëllimi i partive opozitare nuk është zgjidhja por vazhdimi i bllokadës që ata vet e kanë krijuar qysh në fillim të sagës së këtyre seancave të vazhdueshme. Fillmimisht kanë refuzuar komisionin për verifikimin e mandateve dhe më pastaj duke refuzuar të marrin pjesë në votim për komisionin verifikues për votim të fshehtë të kryeparlamentarit”, tha ajo.

Madje, Kryeziu-Hyseni para gazetarëve tha se në procesin e zgjedhjes së nënkryetarëve ata nuk do të votojnë për asnjë deputetë të LDK-së, kurse për ata të PDK-së tha se votojnë vetëm Nait Hasanin dhe Sala Jasharin.

Është qëndrim i joni që nuk do të votojmë asnjë emër tjetër nga radhët e PDK-së përveç Nait Hasanit dhe Sala Jasharit. Ndërkohë që edhe ne kemi vendosur reciprocitet ndaj LDK-së dhe nuk pranojmë asnjë propozim nga ana e tyre. Nëse duam që të hyjmë në ciklin e dëshirave dhe të shndërrojmë Kuvendin në vend të dëshirave, e jo në vend të numrave atëherë le të vendosim këso lloj kriteresh”, tha ajo./KosovaPress/

Continue Reading

Të kërkuara