Lajmet

​Kjo është lista e pasaportave më të fuqishme në botë, e ndikuar nga konflikti në Ukrainë

Evropa dominon sërish.

Published

on

Mbyllja e hapësirës ajrore për shkak të agresionit ushtarak të Rusisë dhe hapja e kufijve për refugjatët ukrainas ka filluar të ushtrojë ndikim në liritë globale të udhëtimit, sipas të dhënave më të fundit për pasaportat më të përshtatshme për udhëtime në botë.

Ndërsa ka pasur pak ndryshime në krye të listës së vendeve me të ashtuquajturat ‘pasaporta të fuqishme’ – që do të thotë ato me opsionet më të mëdha të udhëtimit pa viza në mbarë botën – konflikti i fundit ka filluar t’i shkundë gjërat për teposhtë në indeksin e përpiluar nga firma këshilluese për shtetësinë dhe vendbanimin global me bazë në Londër, Henley & Partners.

Që nga shpërthimi i luftës në fund të shkurtit, shumë vende ose kanë ndryshuar politikat e tyre të hyrjes ose kanë hequr plotësisht kërkesat për viza për mbajtësit e pasaportave ukrainase, që do të thotë se Ukraina është ngritur në një rekord të lartë në raport.

Ndërkohë, Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe Kanadaja kanë ndaluar të gjithë operatorët rusë nga hapësira e tyre ajrore, ndërkohë që disa destinacione nuk po lëshojnë më viza për qytetarët rusë, “duke e dënuar në mënyrë efektive pasaportën ruse me status të pavlerë në pjesën më të madhe të botës së zhvilluar”, një raport. nga Henley & Partners thotë.

Edhe pse kjo nuk ka ndikuar ende në mënyrë dramatike në pozicionin e Rusisë në listë, raporti sugjeron se kjo ka të ngjarë të ndryshojë në muajt e ardhshëm.

Indeksi i pasaportave Henley, bazuar në të dhënat ekskluzive të ofruara nga Shoqata Ndërkombëtare e Transportit Ajror (IATA), ka monitoruar rregullisht pasaportat më të përshtatshme për udhëtime në botë që nga viti 2006.

Në listën për tremujorin e dytë të 2022, Ukraina është ngritur për një vend dhe tani renditet e 34-ta në indeks dhe shtetasit e saj tani mund të udhëtojnë në 192 destinacione pa viza (ose viza në mbërritje). Rusia ka zbritur katër vende në vendin e 49-të, me një rezultat prej 117 — një pozicion që pritet të përkeqësohet pasi pezullimet e vizave dhe sanksionet ndaj Rusisë janë zyrtarizuar.

Shkundja e fundit tregon qartë “ndikimin e thellë dhe ndoshta të pakthyeshëm të luftës në lirinë e lëvizjes”, thotë raporti.

Maja e indeksit mbetet e njëjtë si më parë, me Japoninë dhe Singaporin që ndajnë vendin e parë. Mbajtësit e këtyre pasaportave janë në gjendje të udhëtojnë në 192 destinacione pa viza, mirëpo vlen të theksohet se këtu nuk përfshihen kufizimet e përkohshme.

Shtetasit afganë ulen sërish në fund të indeksit dhe mund të hyjnë në vetëm 26 vende pa kërkuar vizë paraprakisht.

Evropa dominon sërish

Më tej në top 10-shen, Koreja e Jugut është ende së bashku me Gjermaninë në vendin e dytë, me një rezultat prej 190, dhe Finlanda, Italia, Luksemburgu dhe Spanja janë të gjitha së bashku në vendin e tretë, me një rezultat prej 189.

Ndërsa Austria, Danimarka, Holanda dhe Suedia ndajnë vendin e katërt, me një rezultat prej 188, Franca ka zbritur në vendin e pestë.

Mbretëria e Bashkuar, e cila hoqi të gjitha kufizimet e mbetura në lidhje me COVID-19, është ngjitur me një vend, në vendin e pestë, duke u ulur së bashku me Francën, Irlandën dhe Portugalinë, me një rezultat prej 117.

Shtetet e Bashkuara qëndrojnë në vendin e gjashtë, me 186 pikë, duke ndarë pozicionin me Belgjikën, Zelandën e Re, Norvegjinë dhe Zvicrën.

Nuk ka asnjë ndryshim në numrin shtatë, me Australinë, Kanadanë, Republikën Çeke, Greqinë dhe Maltën që qëndrojnë sërish bashkë, me rezultat 185.

Në vendin e tetë, Hungaria qëndron e vetme, me 183 pikë, ndërsa Polonia ka zbritur nga e teta në vendin e nëntë në listë, duke ndarë vendin me Lituaninë dhe Sllovakinë, me pikë 182. Estonia, Letonia dhe Sllovenia përfundojnë dhjetëshen e parë, me rezultat 181.

Frika nga zhvendosja si pasojë e ndryshimeve klimatike

Raporti vë në dukje se situata Rusi-Ukrainë ka rezultuar të jetë një rikujtim i fortë i paqëndrueshmërisë së stabilitetit në botë, se si dhuna dhe konflikti mund të çojnë në zhvendosje masive të popullatës dhe se sa ndikim mund të ketë pasaporta juaj në gjendjen tuaj.

“Ndërsa vlera e pasaportës ruse bie me shpejtësi dhe bota hap dyert për ukrainasit, është plotësisht e qartë se pasaporta që mbani përcakton fatin tuaj dhe ndikon në mënyrë dramatike në mundësitë që keni. Ndërsa është e pamundur të parashikohet se si do të duket bota nën hijen e një Lufte të re të Ftohtë, indeksi i fundit sugjeron se ndarja midis Rusisë dhe pjesës më të madhe të botës perëndimore vetëm do të rritet”, shkruan Christian H. Kaelin, kryetar i Henley & Partnerët dhe krijuesi i konceptit të indeksit të pasaportës.

Megjithatë, gjetjet sugjerojnë gjithashtu se efektet e ndryshimeve klimatike do të të jenë forca lëvizëse për zhvendosjen e popullatës në 25 vitet e ardhshme, veçanërisht në vendet më pak të zhvilluara ekonomikisht.

Profesor Dr. Khalid Koser, drejtor ekzekutiv i Fondit jofitimprurës për Angazhimin dhe Qëndrueshmërinë e Komunitetit Global (GCERF) dhe anëtar i bordit drejtues të Fondacionit Andan në Zvicër, i cili mbështet njerëzit e zhvendosur, thekson se 15 herë më shumë njerëz kanë vdekur për shkak të përmbytjeve, thatësirave, dhe stuhive “në rajone shumë të cenueshme, duke përfshirë pjesë të Afrikës, Azisë Jugore dhe Amerikës Qendrore dhe Jugore”, sesa në pjesën tjetër të botës.

Ekspertët tregojnë gjithashtu se ka të ngjarë të shohim rritje të konsiderueshme në udhëtimet ndërkombëtare, të cilat janë ndikuar shumë nga pandemia COVID-19.

Parashikimet sugjerojnë se do të ketë kërkesë për 10 miliardë udhëtime pasagjerësh deri në vitin 2050, një rritje e konsiderueshme nga rreth katër miliardë sa ishin para pandemisë.

Pasaportat më të mira për vitin 2022 janë:

1. Japonia, Singapori (192 destinacione)

2. Gjermania, Koreja e Jugut (190)

3. Finlanda, Italia, Luksemburgu, Spanja (189)

4. Austria, Danimarka, Holanda, Suedia (188)

5. Franca, Irlanda, Portugalia, Mbretëria e Bashkuar (187)

6. Belgjika, Zelanda e Re, Norvegjia, Zvicra, Shtetet e Bashkuara (186)

7. Australia, Kanada, Republika Çeke, Greqia, Malta (185)

8. Hungaria (183)

9. Lituania, Polonia, Sllovakia (182)

10. Estonia, Letonia, Sllovenia (181)

Pasaportat më të këqija

Qytetarët e një sërë shtetesh nuk kanë mundësi të lëvizin pa viza. Këto vende renditen në fund të listës dhe ato janë:

105. Koreja e Veriut (39 destinacione)

106. Nepali dhe territoret palestineze (37)

107. Somalia (34)

108. Jemeni (33)

109. Pakistani (31)

110. Siria (29)

111. Iraku (28)

112. Afganistani (26)

Kulturë

Prezantohet fjalori i madh i Gjuhës Shqipe: 103 mijë fjalë, 55 bashkautorë dhe 25 hartues!

Published

on

Në ditën e dytë të Kuvendit Kombëtar për Gjuhën Shqipe, kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, prezantoi me krenari Fjalorin e Madh të Gjuhës Shqipe, një vepër monumentale që i kushtohet pasurimit dhe dokumentimit të pasurisë gjuhësore të shqipes. Ky fjalor, i cili është rezultat i një pune kërkimore dhe shkencore të shtrirë mbi katër vite, është hartuar nga Akademia e Shkencave, në bashkëpunim me institucionet më të rëndësishme të gjuhësisë dhe albanologjisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut.

Nevoja për një fjalor të madh

Gjinushi theksoi se nevoja për një fjalor të madh të shqipes kishte lindur prej kohësh, pasi shqipja ishte një nga gjuhët e pakta që nuk dispononte një fjalor të tillë, përkundrejt gjuhëve të tjera evropiane. Ai e konsideroi këtë projekt si një hap të rëndësishëm në zhvillimin e mëtejshëm të gjuhës shqipe, që synon të përmbledhë në mënyrë të plotë dhe shkencore gjithë pasurinë leksikore të shqipes, duke pasqyruar zhvillimin e saj historik, kulturor dhe shoqëror.

Një bashkëpunim mbarëkombëtar

Kryetari i Akademisë së Shkencave u shpreh se ky projekt ishte një frymëzim i bashkëpunimit mbarëkombëtar, duke përfshirë ekspertë dhe akademikë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, dhe shqiptarët në diasporë, si dhe institucione shkencore nga Italia. Fjalori është një rezultat i një bashkëpunimi të ngushtë mes Akademisë së Shkencave të Shqipërisë dhe atyre të Kosovës, duke përfshirë gjithashtu një numër të madh institutesh dhe universititesh nga rajoni dhe më gjerë.

Për realizimin e këtij projekti, u ngrit një grup i përbërë nga 55 bashkautorë dhe 25 hartues, të udhëhequr nga një redaksi prej 10 leksikografësh me përvojë, që siguroi cilësinë shkencore të kësaj vepre. Po ashtu, për të mundësuar një punë të saktë dhe të shpejtë, u krijua një qendër e veçantë botimesh enciklopedike dhe albanologjike, e cila do të vazhdojë të mbështesë zhvillimin e mëtejshëm të fjalorit dhe të fushës së leksikografisë.

Përmbajtja dhe shtrirja e fjalorit

Fjalori i Madh i Gjuhës Shqipe është një vepër e përmasave të mëdha, e cila përfshin më shumë se 103.000 fjalë si fjalë-tituj, që janë më shumë se dy herë më shumë se në Fjalorin e Gjuhës së Sotme Shqipe të vitit 1980. Pjesë e këtij fjalori janë rreth 5.000 emërtime të pathjeshta për realie, rreth 3.000 njësi leksiko-gramatikore të fshehura, 11.500 njësi frazeologjike, 1.400 shprehje të huaja të paasimiluara dhe 1.200 shkurtesa dhe akronime. Fjalori gjithashtu përmban më shumë se 40.000 vargje sinonimike dhe është një mjet i rëndësishëm për të kuptuar tërësinë e fjalëve dhe shprehjeve të përdorura në gjuhën shqipe.

Fjalori ka gjithsej 124.000 njësi dhe ka një volum prej 23 milionë karakteresh dhe hapësirash, që mund të konvertohen në rreth 9.200 faqe kompjuterike ose 10.000 faqe A4, duke u bërë kështu një nga projektet më të mëdha dhe të ndërlikuara në fushën e leksikografisë shqiptare.

Mbështetje qeveritare dhe perspektiva për të ardhmen

Kryetari i Akademisë së Shkencave falënderoi Qeverinë shqiptare dhe Kryeministrin Edi Rama për mbështetje të plotë dhe financimin e këtij projekti madhor, i cili ka pasur mbështetje gjithashtu edhe nga Qeveria e Kosovës. Ai theksoi se ky fjalor është një monument kulturor dhe shkencor, që do të shërbejë jo vetëm si një burim i pasur për studiuesit e gjuhës dhe letërsisë, por edhe për përdoruesit e çdo niveli, nga mësues e studentë, deri te gazetarë, shkrimtarë, diplomatë e përkthyes.

Për më tepër, Gjinushi theksoi se ky fjalor nuk është seleksionues ndaj dialekteve të ndryshme të shqipes, duke ndjekur parimin e gjuhës standarde, ku çdo fjalë shkruhet sipas rregullave të gjuhës letrare, pavarësisht se cilit dialekt i përket. Kjo siguron një uniformitet dhe koherencë në përdorimin e gjuhës shqipe, duke mbajtur gjithashtu në konsideratë dhe zhvillimin e vazhdueshëm të saj.

Ky Fjalor i Madh është një vepër që do të mbetet si një pasuri e çmuar e kulturës shqiptare, dhe gjithashtu një pasqyrë e gjallë e zhvillimeve të gjuhës shqipe dhe të shoqërisë shqiptare në përgjithësi./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

KFOR-i as pohon e as mohon nëse policët e Kosovës hynë në Serbi

Published

on

By

Misioni paqeruajtës i NATO-s në Kosovë (KFOR) nuk e ka demantuar as konfirmuar pretendimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë se më 21 nëntor një grup policësh të Kosovës të armatosur rëndë kanë kaluar në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare në fshatin Çirkoviq, në territorin e komunës së Leposaviqit.

KFOR-i në përgjigjen dërguar Radios Evropa e Lirë tha se situata përgjatë kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është e qetë dhe se po vazhdojnë të ndjekin zhvillimin e ngjarjeve.

Ne kemi një prani të dukshme dhe fleksibile dhe jemi të pozicionuar mirë për t’u përgjigjur për çdo skenar të sigurisë, në përputhje me mandatin tonë shumëvjeçar që bazohet në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999”, tha KFOR-i.

Në fund të përgjigjes së tij, KFOR-i tha se për këtë çështje specifike, pra nëse Policia e Kosovës ka kaluar ose jo vijën kufitare, “drejtojuni autoriteteve serbe për komente të tjera”.

Pas kësaj, REL i është drejtuar sërish KFOR-it për të specifikuar se përse vetëm autoritetet serbe janë kompetente të japin përgjigje për këtë çështje, por REL-i nuk ka marrë ende përgjigje.

Policia e Kosovës të enjten, më 21 nëntor, i cilësoi si të pavërteta pretendimet e Serbisë se policët e Kosovës kaluan në mënyrë të paautorizuar vijën kufitare me Serbinë.

Shkrimet e tilla të referuara në njoftimin e Ministrisë së Mbrojtjes së Serbisë, janë të pavërteta dhe nuk qëndrojnë. Andaj këto shkrime dhe njoftimi i publikuar si i tillë, është një dezinformat që ka për qëllim të krijojë pasiguri te qytetarët e asaj zone dhe të njollosë punën e Policisë së Kosovës”, u tha në reagimin e Policisë së Kosovës.

Ministria serbe e Mbrojtjes tha se “kalimi i paautorizuar i vijës administrative” mes Serbisë dhe Kosovës paraqet “provokim të rrezikshëm dhe kërcënim për paqen” dhe shtoi se se Ushtria e Serbisë po ndjek situatën në terren dhe është e gatshme të reagojë në përputhje me Marrëveshjen Ushtarako-Teknike të Kumanovës.

Ministria e Mbrojtjes e Serbisë gjithashtu ka kërkuar nga KFOR-i, “si e vetmja forcë ushtarake ligjore dhe legjitime” në territorin e Kosovës, që “të marrë masa në përputhje me mandatin e tij dhe të parandalojë autoritetet përkohshme të Prishtinës në përpjekjet për të shkaktuar një përshkallëzim të dhunës”.

Ndërkaq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaroi më 21 nëntor se pret reagimin e Shteteve të Bashkuara sepse “ata e dinë që ishte [kryeministri i Kosovës, Albin] Kurti ai që e urdhëroi këtë me qëllim”.

Ai kërkoi nga SHBA-ja që të njoftojnë Serbinë nëse ka të drejtë “kur thotë se Kurti personalisht urdhëroi provokimin dhe hyrjen e forcave të tij të armatosura në territorin e Serbisë”.

Ai priste që këta individë të likuidoheshin dhe kjo të ishte arsyeja për të përfshirë NATO-n në një konflikt me Serbinë. Herën tjetër, ne do të reagojmë në përputhje me rregullat e plota të shërbimit ushtarak”, tha Vuçiq për transmetuesin publik serb.

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Ambasadës së SHBA-së në Prishtinë dhe Departamentit amerikan të Shtetit me kërkesën për të komentuar këto pohime të presidentit serb, por këto dy institucione ende nuk janë përgjigjur.

Kosova dhe Serbia kanë një linjë kufitare prej rreth 350 kilometrash, dhe më shumë se 60% e kësaj linje kalon nëpër komunat në veri të Kosovës, të banuara kryesisht nga serbë.

Kosova dhe Serbia ndajnë një vijë kufitare të gjatë rreth 350 kilometra dhe mbi 60 për qind e kësaj vije përfshin komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.

Në vitet e fundit, Kosova shpesh ka akuzuar Serbinë se sjellë pranë kufirit ushtrinë. Ndërkaq, në qershor të vitit 2023, Kosova tha se tre policë të saj u arrestuan brenda territorit të shtetit, afër kufirit, por Serbia pretendoi se ata kishin kaluar vijën kufitare. Disa ditë më vonë, policët u liruan nga autoritetet serbe.

Për Kosovën vija kufitare është kufi, për Serbinë vijë administrative.

Për sigurinë e kufijve të Kosovës me Serbinë është përgjegjës misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, ndërsa për pjesën tjetër të vijës kufitare Policia e Kosovës.

Megjithatë, sipas një vendimi të vitit 2014 të komandantit të atëhershëm të KFOR-it, Policia mund të patrullojë në vijën kufitare Kosovë-Serbi deri në 1 kilometër afër vijës ndarëse.

Aktualisht KFOR-i ka mbi 4.400 trupa ushtarake në Kosovë./REL/

 

Continue Reading

Bota

Planet për dëbimet e emigrantëve, Teksasi i ofron Trumpit gati 567 hektarë tokë

Published

on

Zyrtarët e Teksasit kanë ofruar një hapësirë prej 567 hektarësh në jug të shtetit për ekipin e ri të tranzicionit të presidentit të ardhshëm, Donald Trump, për t’u përdorur në implementimin e planeve të administratës së re për deportime masive të emigrantëve. Ky veprim është pjesë e angazhimit të Trump për të intensifikuar politikën e deportimeve, një premtim që ai kishte bërë gjatë fushatës zgjedhore.

Komisioneri shtetëror i Teksasit, Dawn Buckingham, tha se është dërguar një ofertë zyrtare për të ofruar Konteja Starr, një zonë e ndodhur në jug të Teksasit, si vend të mundshëm për të implementuar këto plane. Në këtë ofertë, Buckingham i ka bërë të ditur ekipit të Trump se Teksasi disponon edhe shumë më tepër tokë 13 milionë hektarë që mund të përdoren për projekte të mëtejshme të administratës për menaxhimin e emigracionit.

Konteja Starr, që ndodhet në kufirin SHBA-Meksikë, është një zonë që ka qenë në fokusin e politikës së emigracionit të Trump gjatë fushatës së tij, e cila përfshin ndalimin dhe deportimin masiv të emigrantëve të paligjshëm. Sipas informacionit të shpërndarë, ky hap është pjesë e përpjekjeve të Teksasit për të mbështetur administratën e ardhshme në krijimin e mundësive për të forcimin e kontrollit të kufirit dhe zbatimin e ligjeve të emigracionit.

Për këtë qëllim, Tom Homan, i cili është emëruar për të mbikëqyrur politikat e emigracionit në administratën e ardhshme, pritet të vizitojë Teksasin më 26 nëntor, ku do të takohet me Guvernatorin e Teksasit, Greg Abbott. Ende nuk është e qartë nëse Homan dhe Abbott do të shqyrtojnë mundësinë për të inspektuar tokën në Konteja Starr.

Për më tepër, Teksasi ka marrë hapa të mëdhenj për të forcuar sigurinë e kufirit me Meksikën. Që nga korriku 2024, shteti ka ndihmuar në financimin dhe ndërtimin e një muri prej 54 kilometrash në kufirin SHBA-Meksikë, një projekt që është gjithashtu pjesë e angazhimeve të Trump për të frenuar emigracionin e paligjshëm.

Sipas të dhënave të fundit, sipas censit të vitit 2020, Konteja Starr ka një popullsi ku 97% e banorëve janë hispanikë ose latinë, një informacion që mund të ketë ndikim në zhvillimin e politikave të reja për menaxhimin e emigracionit dhe kontrollin e kufirit në këtë zonë./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Suedia i shpërndan popullsisë broshura: Si të reagojmë në raste lufte?

Published

on

Qeveria suedeze ka shpërndarë një broshurë të re me udhëzime për qytetarët, duke i përgatitur ata për situata emergjente ose lufte. Ky veprim vjen në kuadër të rritjes së tensioneve ndërkombëtare, për shkak të konfliktit të vazhdueshëm midis Rusisë dhe Ukrainës.

Broshurat, të cilat janë shpërndarë në 5 milionë kopje, ofrojnë këshilla praktike për jetesën gjatë periudhave krize, përfshirë furnizimet themelore që duhen ruajtur në shtëpi, si dhe udhëzime për trajtimin e situatave të ndryshme emergjente. Ato gjithashtu përfshijnë lista të dobishme dhe informacione për mënyrën e reagimit në rast sulmesh të mundshme ose situatash të tjera të rrezikshme.

Në tekstin e broshurës thuhet: “Nëse Suedia sulmohet, ne nuk do të dorëzohemi kurrë”, një mesazh që thekson qëndrueshmërinë dhe angazhimin për të mbrojtur vendin në çdo rrethanë.

Ky është botimi i pestë i një broshure të tillë, e para e cila u publikua gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe dy të tjera u shpërndanë gjatë Luftës së Ftohtë në vitet 1960. Broshura e fundit është një përditësim i informacionit të shpërndarë më herët, duke reflektuar ndryshimet e rrethanave ndërkombëtare dhe kërcënimet e mundshme ndaj sigurisë kombëtare.

Carl-Oskar Bohlin, Ministri i Mbrojtjes Civile, theksoi rëndësinë e këtij informacioni të përditësuar, duke deklaruar: “Me ndryshimin e situatës së sigurisë që nga botimi i broshurës së fundit në 2018, është e nevojshme të përditësojmë informacionin dhe udhëzimet për familjet suedeze, për t’i përgatitur ato më mirë për mundësitë e krizave.”

Kjo përpjekje e qeverisë është pjesë e një iniciative më të gjerë për të siguruar që popullsia suedeze të jetë e përgatitur për çdo skenar të mundshëm të kërcënimit të sigurisë, duke përfshirë edhe luftën./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara