Lajmet

​Gjuha e urrejtjes në rritje, Konjufca: Politikanët nuk janë shembull i mirë

Kështu tha ai në konferencën “Gjuha e urrejtjes në diskursin publik”.

Published

on

Politikanët nuk kanë arritur të jenë shembull i mirë i luftimit të gjuhës së urrejtjes, tha kryeparlamentari Glauk Konjufca. Sipas tij, përgjegjësia bie mbi secilin përfaqësues politik që ta dënojë gjuhën e urrejtjes. Konjufca deklaroi se Kuvendi është në procedurën e hartimit të Kodit të Etikës, e cila sipas tij do të ndihmojë për krijimin e praktikave demokratike të komunikimit. Kështu tha ai në konferencën “Gjuha e urrejtjes në diskursin publik”, ku mes tjerash u nënvizua se gjuha e urrejtjes në Kosovë është në rritje.

Konjufca tha se gjuha e urrejtjes është një fenomen global, i cili po sfidon në çdo shtet të botës.

“Fatkeqësisht, ekzistojnë raste të shumta kur edhe politikanët nuk kanë arritur të jenë shembull i mirë i luftimit të gjuhës së urrejtjes në diskursin publik dhe ta ofrojnë atë shembull, atë model që duhet dhe kjo është një model i cili promovon një gjuhë që promovon veçoritë e secilit individ, vlerat e tij, e sidomos të grupeve shoqërore, grupeve etnike, të grupeve identitare të ndryshme racore, fetare, seksuale e kështu me radhë. Një prej formave më të shprehura e dekurajimit për përfshirjen publike dhe politike, sidomos në grupet më të cenueshme shoqërore, pra është gjuha e urrejtjes. Konsiderohet që përgjegjësia bie mbi secilin përfaqësues politik që jo vetëm ta dënojmë gjuhën dhe e cila nxit urrejtje, por edhe të ftojmë mbështetësit dhe qytetarët për tolerancë dhe mirëkuptim, pavarësisht dallimeve që i kemi”, deklaroi Konjufca.

Pavarësisht legjislacionit, kryeparlamentari shtoi se përvoja e deritashme ka dëshmuar nevojën për përforcimin e mekanizmave.

“Kuvendi i Kosovës është në procedurën e hartimit të Kodit të Etikës, ne ende si Kuvend nuk e kemi Kodin e Etikës. Jemi duke e përpiluar atë. Dhe kjo ma merr mendja që më shumë do të ndihmojë përfaqësuesve të popullit për krijimin e praktikave demokratike të komunikimit. Dhe që ato të jenë më të kontrolluara, më të standardizuara dhe që të mos lejojmë përdorimin e shprehjeve të tilla, të cilat më vjen keq do të mund t’i keni dëgjuar edhe në Parlamentin e Kosovës”, u shpreh ai.

Shefi i Zyrës së BE-së në Kosovë, Tomas Szunyog tha se gjuha e urrejtjes i prek më së shumti grupet e ndjeshme dhe se ky fenomen është i njëjtë me terrorizmin.

“Për BE-në gjuha e urrejtjes dhe krimi i urrejtjes janë krime serioze sepse ndikojnë shumë në të drejtat fondamentale të individëve, të shoqërisë në përgjithësi dhe minojnë edhe vet themelin e shoqërisë tonë. Komisioni ka përfshirë edhe gjuhën e urrejtjes dhe krimin e urrejtjes në zgjerimin e krimeve të BE-së dhe që nga 2021 në dhjetor, gjuha e urrejtjes dhe krimi i urrejtjes do të jenë në të njëjtën grup të krimeve sikurse edhe terrorizmi, trafikimi me qenie njerëzore, drogat e paligjshme, trafikimi i armëve e kështu me radhë. Gjuha e urrejtjes i prek më së shumti ata më të ndjeshmit, komunitetin LGBTI, rom, ashkali, egjiptas dhe komunitetet tjera joshumicë, si dhe vajzat, gratë nga të gjitha komunitetet, persona me pa aftësi dhe çfarëdo grupi tjetër që ndihet sikur në disavantazh apo i margjinalizuar”, u shpreh Szunyog.

Sipas tij, raportet rregullative të Kosovës kanë ndërmarrë masat e duhura për të adresuar gjuhën e urrejtjes.

Me këtë rast, kryetari Glauk Konjufca ka përmendur edhe rastet kur është hasur gjuhë e urrejtjes në librat shkollor, për çka tha se janë dëshmi që nuk ka pasur kontroll e as cilësi para se të njëjtat të publikohen.

Për këtë foli edhe Avokati i Popullit, Naim Qelaj ku tha se janë analizuar 47 teksteve shkollore, ku është vërejtur në masë të madhe gjuha e urrejtjes.

“Nëse i referohemi një analize të thjesht të diskursit të komunikimit publik sot në vendin tonë, unë mund të konstatoj se gjuha e urrejtjes në baza diskriminuese ndaj grave, personave LGBTI është në rritje dhe kjo kryesisht mbi bazën e seksit, gjinisë, identitetit gjinor të tyre. E kjo rritje vërehet dukshëm siç u tha edhe nga kryetari i Kuvendit, në rrjete sociale, si platforma që lehtësojnë qasjen gjithëpërfshirëse të secilit dhe mundësinë të lehtë për të shprehur, pamenduar për pasojat që mund t’i ketë ajo që komentojnë në këto platforma”, tha Qelaj.

Tutje, ai theksoi se janë në fazën përfundimtare të analizimit të gjuhës në diskursin publik, ku siç tha ai, është vërejtur gjuhë e urrejtjes nga deputetët në debatet parlamentare për Kodin Civil.

E drejtoresha e Nismës së të Rinjve për të Drejtat e Njeriut “YIHR”, Marigona Shabiu tha se qytetarët janë vazhdimisht dëshmitarë të një kulture fyese të debatit në Kuvend.

“Një gjuhë e tillë është kërcënim për vet demokracinë dhe të drejtat e njeriut. Historia ka treguar që gjuha e urrejtjes është një akt në serinë e akteve që shpesh herë rezulton në krime më të madh të urrejtjes dhe si e tillë përbën rrezik për çdo shoqëri dhe qytetar. Rrezikshmëria e gjuhës së urrejtjes si një akt shumëfishohet kur ajo instrumentalizohet dhe përdoret nga vetë zyrtarët e liderët shtetëror, që bartin pushtet institucional. Fatkeqësisht ne jemi dëshmitar të këtij fenomeni në vazhdimësi në Kosovë. Fillojmë me Kuvendin e Republikës së Kosovës, në këtë institucion që supozohet të jetë forum për promovimin e barazisë, lirisë së gjithëpërfshirjes, kemi dëgjuar të përdoret gjuhë e urrejtjes si diskriminuese, ashtu edhe pezhorative ndaj komuniteteve dhe individëve më të cenueshëm të shoqërisë tonë”, përfundoi ajo.

Edhe Shabiu ka përmendur seancën e 16 marsit ku është debatuar për Kodin Civil, ku tha se ka krijuar ndjenjë të frikës dhe pasigurisë për komunitetin LGBTI.Sipas saj, personat e njëjtë nuk po ndëshkohen dhe vazhdojnë të mbajnë pozita.

Vendi

Pesë kinezë hyjnë ilegalisht nga Serbia në Kosovë, arrestohet shoqëruesi i mitur

Published

on

Një person i mitur shtetas i Serbisë është arrestuar në fshatin Seqisht në Han të Elezit. Sipas raportit të Policisë së Kosovës, i njëjti dyshohet se ka përcjellë pesë shtetas kinez në drejtim të Maqedonisë së Veriut të cilët dyshohet se kishin kaluar ilegalisht kufirin nga Serbia në Kosovë. 

Me vendim të prokurorit i dyshuari është dërguar në mbajtje për 24 orë, kurse 5 shtetasit kinezë janë depërtuar në Serbi.

Fsh. Seqishtë, Hani i Elezit 21.10.2025 – 20:20. Është arrestuar i dyshuari i mitur -shtetas i Serbisë, pasi i njëjti nga njësitet policore është ndaluar derisa ishte duke përcjellë pesë shtetas kinez në drejtim të RMV-së, të cilët dyshohet se kishin kaluar kundërligjshëm kufirin nga Serbia në territorin e Republikës së Kosovës, për të vazhduar në drejtim të RMV-së. Me vendim të prokurorit i dyshuari pas intervistimit është dërguar në mbajtje për 24-orë, ndërsa 5 shtetasit kinezë janë kthyer-depërtuar në Serbi”, thuhet në raportin e Policisë së Kosovës./S.K/KP/PK/

Continue Reading

Vendi

Vazhdon seanca gjyqësore për vrasjen e 26 vjeçarit në Prizren

Published

on

Në Gjykatën Themelore të Prizrenit, sot ka vazhduar shqyrtimi gjyqësor për vrasjen e 26-vjeçarit, A.Th.

Dëshminë e tij pritet të bëj edhe mjeku ligjor në rast. Të dyshuarit janë E.A dhe H.B.

Kujtojmë se 26-vjeçari A.Th humbi jetën pasi u godit me thikë nga një person, në qytetin e Prizrenit dhe u hodh në rrugë nga një veturë në lëvizje.

Ai vdiq në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, pasi nuk arriti t’u mbijetonte plagëve të marra, në korrik të vitit të kaluar./S.K/KP/

 

Continue Reading

Lajmet

Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge

Published

on

Dr. Fatbardha Qehaja Osmani së bashku me hulumtuesen shkencore nga Universiteti Ibn Haldun në Turqi, Elma Berisha, kanë publikuar një studim të ri shkencor në revistën ndërkombëtare Reading Psychology të shtëpisë botuese Taylor & Francis (Q1) duke sjell rezultate të rëndësishme për mënyrën se si fëmijët zhvillojnë aftësinë për lexim të rrjedhshëm. Ky është një nga studimet e rralla që është bërë në fushën kognitive tek popullata shqipfolëse.

Punimi, me titull “The Mediating Role of Executive Functions in Reading Fluency Among 8–10 Year Old Children: Evidence from a Transparent Orthography”, është zhvilluar në Kosovë dhe përfshin 168 nxënës nga shkollat publike dhe private të Prishtinës.

Ky studim eksperimental ofron provat e para empirike për lidhjen ndërmjet moshës, funksioneve ekzekutive dhe rrjedhshmërisë së leximit në një gjuhë me ortografi të qartë si gjuha shqipe.

Sipas gjetjeve, fëmijët me aftësi më të zhvilluara në përditësimin e informacionit, frenimin e impulseve dhe fleksibilitetin kognitiv lexojnë më shpejt dhe më saktë. Këto funksione të trurit shpjegojnë rreth 23% të ndryshueshmërisë në performancën e leximit, edhe kur merren parasysh faktorë si mosha, gjinia apo inteligjenca joverbale.

Studimi tregon gjithashtu se mosha ndikon në lexim përmes funksioneve ekzekutive, duke theksuar rolin e zhvillimit kognitiv. Ndërkohë, statusi socio-ekonomik dhe arsimimi i nënës rezultuan faktorë që ndikojnë ndjeshëm në këtë proces, fëmijët nga mjedise më të thjeshta përfitojnë më shumë nga rritja e moshës, duke treguar rëndësinë e mbështetjes familjare.

Autorët rekomandojnë që mësuesit të përdorin leximin me zë të lartë, leximin e përsëritur dhe vlerësimin e hershëm të funksioneve ekzekutive që në fazat parashkollore, për të identifikuar fëmijët me rrezik për vështirësi në lexim. Autorët poashtu theksojnë se këto gjetje ndërlidhen ngusht me strategjitë e reja për përmirësimin e leximit në përgjithësi e në veçanti në performancën e fëmijëve tanë në testin PISA.

Ky hulumtim vlerësohet si një kontribut i parë shkencor ndërkombëtar mbi zhvillimin e leximit në gjuhën shqipe, duke vendosur shqipen në qendër të diskutimeve akademike për gjuhët me ortografi transparente si finlandishtja apo italishtja.

Artikullin e plotë mund ta lexoni këtu: Reading Psychology – Taylor & Francis Online

Continue Reading

Kronikë e zezë

Dy persona kapen me mbi 2 kg kokainë dhe mbi 13 mijë euro, sulmohet policia

Published

on

Një shtetas i Kosovës dhe një me shtetësi të huaj janë arrestuar gjatë një kontrolli rutinor në Prishtinë, pasi tek të dyshuarit u gjetën mbi 2 kilogram kokainë dhe mbi 13 mijë euro para të gatshme.

Policia ka njoftuar se i dyshuari ka rezistuar dhe ka sulmuar policët.

“Policia e Kosovës, më saktë Njësia për Reagim të Shpejtë- Prishtinë me datën 21.10.2025 gjatë një pike të rregullt kontrolli në Prishtinë ka ndaluar një automjet me targa të huaja me drejtues të dyshuarin mashkull kosovar dhe pasagjerin mashkull shtetas i huaj. Njësia e lartcekur policore gjatë zbatimit të autorizimeve të saj, pasi ka kërkuar realizimin e një kontrolli rutinor, i dyshuar mashkull shtetas i huaj ka tentuar të largohet nga vendi i ngjarjes, mirëpo si rezultat i reagimit profesional policor i njëjti është ndaluar nga njësia policore. I dyshuari gjatë tërë kohës ka rezistuar në mënyrë agresive duke i sulmuar zyrtarët policorë dhe tek i njëjti gjatë arrestimit janë gjetur dy paketime të mbështjella të mbushura me pluhur ngjyrë të bardhë të dyshuar si substancë narkotike e llojit kokainë pesha e përgjithshme e së cilës arrin rreth 2270.6 gramë (2 kilogramë e 270.6 gramë)” , njofton policia.

Gjithashtu, Policia ka njoftuar se përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil.

“Përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil. Lidhur me rastin në vendngjarje ka dalë edhe Drejtoria për Hetimin e Trafikimit me Narkotikë si dhe është njoftuar edhe prokurori kompetent, me urdhër të të cilit është kryer kontroll edhe tek shtëpia e të dyshuarit shtetas kosovar mirëpo nuk është gjetur diçka e  dyshuar. Të dyshuarit pas intervistimit me urdhër të prokurorit janë dërguar në mbajtje për 48 orë”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Të kërkuara